Metody sanitacji gleb metalami ciężkimi, rekultywacja gleb zakwaszonych, rekultywacja gleb zanieczyszczonych chemicznie.
III. REKULTYWACJA POWIERZCHNI ZIEMIPod pojęciem rekultywacji rozumie się przywrócenie ekologicznej i gospodarczej
użyteczności (kultury) środowisku zdegradowanemu, stosownie do zmienionych warunków przyrodniczych i potrzeb społeczności lokalnych. Rekultywacja ma dostosować: jakość gruntu, rzeźbę terenu, warunki wodne i tlenowe (powietrzno-wodne), chemizm i odczyn środowiska do pełnienia określonych funkcji ekologicznych i gospodarczych. Rekultywacji wymagają grunty (tereny) zdegradowane wskutek działalności gospodarczej i bytowej człowieka oraz przez powodzie, erozję wodną i wietrzną, masowe ruchy ziemi oraz pożary. Rekultywacja zniekształconego gruntu (terenu) rzadko przywraca poprzedni stan środowiska oraz sposób jego użytkowania. Wyróżnia się rekultywację: 1) techniczną polegającą na ukształtowaniu glebotwórczego gruntu i rzeźby terenu;
2) biologiczną polegającą na ukształtowaniu celowej szaty roślinnej; 3) chemiczną polegającą na oczyszczeniu gleby (gruntu), korekcie odczynu środowiska, zwiększeniu zasobności w składniki pokarmowe; 4) wodną polegającą na ukształtowaniu czasz zawodnionych wyrobisk odkrywkowej eksploatacji kopalin oraz zawodnionych niecek osiadania w górnictwie podziemnym.
Prawne uregulowania rekultywacji gruntów są bardzo zdawkowe i niespójne. Stąd wynika bardzo duża dowolność, a zarazem trudność w interpretowaniu tych przepisów w zarządzaniu ochroną środowiska. Dużą dowolność pojęć i merytorycznych podstaw rekultywacji gruntów spotyka się w projektach wykonawczych, a nawet w opracowaniach naukowych. Nierzadko mylnie interpretuje się też pojęcie gruntu i ziemi wbrew przepisom prawa geodezyjnego. Należy mieć nadzieję, że uchwalona (w 2006 r.) przez Komisję Europejską, Strategia Ochrony Gleb UE, po ustanowieniu przez Radę i Parlament Europejski ramowej dyrektywy ochrony gleby, wymusi przygotowania stosownych uregulowań prawnych i technicznych także w Polsce. Rolnicze użytkowanie gleby o małej zasobności w substancję organiczną i składniki pokarmowe, a zarazem małej dostępności wody dla roślin, prowadzi nieuchronnie do nieopłacalności i zaniechania uprawy roślin. Zdegradowana powierzchnia ziemi staje się nieużytkiem rolniczym i ekologicznym, a jej części (rozwiewane i rozmywane) działają degradująco na powierzchnie przyległe. Przyodzianie takich powierzchni w trwałą szatą roślinną jest niezbędne. Zalesienie porolniczych nieużytków i nieefektywnych gruntów rolnych to najskuteczniejszy sposób biologicznej rekultywacji powierzchni ziemi w Polsce. Należy jednak mieć na uwadze, że posadzenie drzew to dopiero pierwszy (wstępny) etap leśnej rekultywacji powierzchni zdegradowanych przez rolnicze użytkowanie ziemi. Odtworzenie biocenoz leśnych na gruntach porolniczych wymaga odpowiedniego doboru drzew lasotwórczych, starannej agrotechniki i trwa dziesiątki lat.
RODZAJE SKAŻEŃ W GRUNCIE, DLA KTÓRYCH DEGRADACJA AEROBOWA JEST JAK NAJBARDZIEJ UZASADNIONA:Produkty ropopochodne, benzen, toluen, ksylen, paliwa napędowe, benzynaProdukty organiczne (aromaty), trójchloroetylen,Pestycydy,Rozpuszczalniki, Środki dla impregnacji drewna, krezol
Zanieczyszczenia w glebach mogą występować w różnej postaci:
cząstek stałych, wymieszanych z glebą, przy czym mogą one być zróżnicowane pod względem średnicy i kształtu oraz innych cech fizycznych,
błony otaczającej ziarna glebowe (częste w przypadku pochodnych ropy naftowej),
zaadsorbowanej na powierzchni cząstek glebowych, dzięki siłom ładunków elektrycznych,
zaabsorbowanej w cząstkach gleby,
zanieczyszczeń stałych lub płynnych, występujących w porach glebowych,
zanieczyszczeń rozpuszczonych w wodzie glebowej, w porach glebowych.
Usuwanie zanieczyszczeń z gleb może się odbywać dzięki różnorodnym procesom, np.:
separacji molekularnej,
rozdziału faz,
rozkładu chemicznego,
biodegradacji.
Zazwyczaj przy oczyszczaniu gleby stosuje się metody oparte na więcej niż jednym procesie. W każdym przypadku przed podjęciem oczyszczania należy poznać historię danego terenu, w tym: sposób zanieczyszczenia gruntu, jego użytkowanie po wystąpieniu skażenia oraz wpływu czasu od chwili zanieczyszczenia do momentu przeprowadzenia zabiegu oczyszczania
Oczyszczanie (dekontaminacja) gleb i gruntów jest procesem, którego efektywność zależy
od wielu czynników, w tym głównie od:
rodzaju zanieczyszczenia i jego koncentracji,
fizycznego stanu zanieczyszczenia w glebie,
właściwości chemicznych, fizycznych i biologicznych substancji skażających,
składu granulometrycznego gleby i zawartości w niej substancji organicznej,
wielkości obszaru zanieczyszczonego i jego historii
METODY DETOKSYKACJI GLEB I GRUNTÓW
Techniki in situ:
przemywanie
napowietrzanie
bioremediacja
fitoekstrakcja
izolacja warstw zanieczyszczonych
Techniki ex situ:
„pranie gleby”
oczyszczanie termiczne
oczyszczanie destylacyjne, elektrolityczne i inne
biodegradacja
zdjęcie warstw zanieczyszczonych
KOSZTY OCZYSZCZANIA GLEB ZANIECZYSZCZONYCH
W dniu 19 października 2002 r. weszło w życie Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie standardów jakości gleby, nakładające na władającego nieruchomością obowiązek rekultywacji zanieczyszczonych gruntów.
Przepisy prawne mają znaczący wpływ na wycenę wartości gruntów. Szacuje się, że koszty rekultywacji zanieczyszczonych nieruchomości gruntowych,
w skrajnych przypadkach, mogą przewyższać wartość gruntu. Pojawia się źródło ryzyka, które należy ocenić przed nabyciem nieruchomości. Zdarzyć się może, że tzw. decyzja rekultywacyjna dotycząca zanieczyszczonej nieruchomości wydana zostanie już po zawarciu transakcji przeniesienia własności nieruchomości i dotyczyć będzie nabywcy, jako władającego gruntem.
W celu ochrony nabywców utworzony zostanie rejestr zanieczyszczonych gruntów prowadzony przez starostę.
Dla zmniejszenia ryzyka inwestycyjnego nabywcy rozsądne jest konstruowanie umów w taki sposób, aby koszty ewentualnej obowiązkowej rekultywacji zostały przeniesione na zbywcę [C.H. Beck 2002
KOSZTY OCZYSZCZANIA GLEB ZANIECZYSZCZONYCH
Nadal jednak brak jest odpowiedzi, kto realnie ma sfinansować rekultywację obszarów poprzemysłowych i powojskowych. Prawo ochrony środowiska wskazuje tu właściciela terenu. Problem w tym, że najbardziej zdegradowane obszary znajdowały się w posiadaniu przedsiębiorstw państwowych, które uległy likwidacji.
Według Rzymełki „były to państwowe przedsiębiorstwa, działające według państwowego planu. To państwo powinno przejąć koszt naprawy ich szkód wyrządzonych środowisku".
Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach opowiada się za tworzeniem form pozabudżetowego wsparcia finansowego. Państwo, zdaniem Starzewskiej, powinno tu pełnić rolę pomocniczą. Finansować działania pośrednio służące rekultywacji - programy edukacyjne, systemy informacji, monitoringu i dokumentacji terenów poprzemysłowych. Bezpośrednio działania państwo powinny dotyczyć wypadków szczególnych. Dziś np. państwo uczestniczy finansowo w rekultywacji obszarów po bazach wojsk radzieckich, czy w zabezpieczaniu największego składowiska odpadów niebezpiecznych w Tarnowskich Górach. Bezpośredni udział państwa nie jest - zdaniem Starzewskiej - formą najbardziej pożądaną z punktu widzenia efektywności ekonomicznej. Uważa, że lepiej tu sprawdzić się mogą instytucje pozabudżetowe.
Możliwy do zastosowania mechanizm - konsorcjum, finansowane przez banki komercyjne, przejmuje (kupuje) zdegradowany teren i inwestuje w jego rekultywację. Następnie zarabia sprzedając już oczyszczony obszar. Ten system sprawdził się w Stanach Zjednoczonych i Holandii.
Istotne w rachunku ekonomicznym jest oszacowanie kosztów - wartość prac związanych z oczyszczaniem nie powinna przekraczać 45% wartości nieruchomości (preferowana jest granica 25%
TECHNIKI IN SITU
Techniki remediacji zanieczyszczeń z gleb i wód gruntowych terenów skażonych, bez konieczności zdejmowania warstw skażonych i ich transportu do miejsca oczyszczania, są ze wszech miar godne uwagi. Z jednej strony są prostsze technologicznie, z drugiej korzystniejsze ekonomicznie. Należy jednak liczyć się z niekorzystnymi zjawiskami podczas oczyszczania „na miejscu” związanymi z:
heterogenicznością gleby (gruntu),
nierównomiernością rozkładu skażenia,
• koniecznością zabezpieczenia przed rozprzestrzenianiem się zanieczyszczenia, w poprzek i w głąb profilu glebowego i warstw geologicznych,
zastanymi warunkami glebowymi i klimatycznymi w danym miejscu o określonym czasie.
Poza wyżej wymienionymi problemami, dochodzą komplikacje związane z koniecznością ogrodzenia terenu oczyszczanego w analogiczny sposób jak przy prowadzeniu prac budowlanych. Utrudnia to komunikację na terenach sąsiednich. Wśród technik remediacyjnych in situ za dominujące obecnie uznać można:
przemywanie gleby i wypompowywanie wody poprzez przygotowane studnie; przepompowywanie wody gruntowej z oczyszczaniem - (Pump-and-Treat),
wgłębne napowietrzanie gleby (SVE - soil vapor extraction),
bioremediację,
fitoremediację.
TECHNIKI IN SITU - PRZEMYWANIE
Technika przemywania gleby przeprowadzana jest dwufazowo:
pierwsza faza polega na rozdeszczowaniu wody na powierzchnię gleby, skąd migruje ona w głąb profilu glebowego oraz wypompowaniu wody wraz z przechwyconymi przez nią zanieczyszczeniami przez studnie ssące bądź system drenów.
druga faza polega na oczyszczeniu wody zassanej, do czego używa się bądź samojezdnych, bądź demontowalnych zestawów filtrujących.
Ograniczenia techniki:
• konieczność przestrzennego odizolowania miejsca skażenia, aby w wyniku deszczowania nie doszło do dalszej migracji skażenia w poprzek profilu glebowego
konieczność istnienia w podglebiu warstwy nieprzepuszczalnej, która będzie limitować przesiąkanie zanieczyszczeń w głąb profilu glebowego,
wysoki koszt i długotrwałość tak prowadzonego procesu oczyszczania w przypadku niejednorodności gleby i dużego kompleksu sorpcyjnego Beck i Jones [1995]; metodę pompowania i deszczowania można stosować skutecznie tylko w miejscach o prostej charakterystyce gruntu, zakładając możliwość długotrwałości działań.
Odizolowanie przestrzenne terenu skażonego osiąga się współcześnie poprzez budowanie przesłon pionowych, z użyciem technik wysokociśnieniowego wtrysku cementu i poliuretanu [BlackPoint 1995
TECHNIKI IN SITU - PRZEMYWANIE
Oczyszczanie z użyciem studni poziomych [Sass, Bayer - Karlsruhe 1993]:
Wiercenie głowicą mechaniczno-hydrauliczną (380 bar) mikrotuneli o średnicy do 50 mm;
Umieszczenie porowatych filtrów polietylenowych;
Metoda dobra przy płytko zalegającym poziomie wód gruntowych lub przy konieczności dotarcia do konkretnego poziomu gleby
TECHNIKI IN SITU - PRZEMYWANIE
Przykłady użycia techniki i zauważone efekty:
National Research Council (USA) - 77 lokalizacji, z których 8 miejsc oczyszczonych w akceptowalnym zakresie, w czasie od 1 do kilku lat. Mac Donald i Kavannaugh [1994] stwierdzili, że metoda jest dobra tylko dla gruntów o prostej charakterystyce, inne mogą pozostać skażone nawet po wieloletnim okresie oczyszczania.
Liege (Belgia) oczyszczenie kolejowej stacji przeładunkowej z 57 ton akrylonitrylu w ciągu 3 miesięcy [BlackPoint 1995]
TECHNIKI IN SITU - NAPOWIETRZANIE (SVE)
Technika ta polega na: głębokim - wymuszonym napowietrzaniu gleby poprzez studnie wentylacyjne i następnie zassaniu powietrza skażonego oraz termicznym lub filtracyjnym oczyszczeniu gleby.
Ograniczenia techniki:
większość ograniczeń tożsamych z technikami przemywania gleb in situ, nie stosuje się jednak budowania pionowych przesłon,
metoda nie nadaje się do wykorzystania w stosunku do zanieczyszczeń wewnętrznie zasorbowanych przez fazę stałą gleby, a tylko do usuwania zanieczyszczeń z porów glebowych i zaadsorbowanych zanieczyszczeń na powierzchniach cząstek stałych; wobec tego nie można stosować tej metody np. wobec miejsc zanieczyszczonych od dawna
[Travis i Mc Innis, 1992].
Przykładem udanego zastosowania opisywanej techniki było oczyszczenie gleby w miejscowości Rheine (Niemcy) w 1986 roku, która została skażona chlorowanymi węglowodorami na głębokość 2-3 m. Oczyszczanie trwało 6 miesięcy [Hochtief 1995].
Również literatura amerykańska podaje przykłady udanego wykorzystania tej techniki - Travis i Mc Innis [1992] podają 85-100 % skuteczność techniki w ponad 50 miejscach w USA
TECHNIKI IN SITU - BIOREMEDIACJA
Metoda polega na mikrobiologicznym rozkładzie zanieczyszczeń gleby, z użyciem wyselekcjonowanych szczepów mikroorganizmów i substancji wspomagających ich działanie (głównie nawozy organiczne i mineralne oraz działania agrotechniczne). Substancje ropopochodne są rozkładane tą drogą np. do: węglanów, wody, dwutlenku węgla, metanu, siarczków oraz wchodzą w skład biomasy [Zeyer i wsp. 1995].
Ograniczenia bioremediacji polegają na:
blokowaniu wielu mikroorganizmów w wierzchniej warstwie gleby,
niemożności przedostawania się wielu mikroorganizmów do wewnątrzcząstkowych mikropor, z racji ich rozmiarów,
szybkości przepływu cieczy glebowych, a dla silnie sorbowanych substancji także intensywności sorpcji i desorpcji [Alexander 1994, Van der Meer 1994] - szybkie wmywanie zanieczyszczeń w głąb profilu glebowego, uniemożliwiające wychwycenie takich substancji przez organizmy żywe [Mihelcic, Luthy 1991],
toksyczności zanieczyszczeń dla mikroorganizmów Rijnaarts i wsp. [1991
TECHNIKI IN SITU - BIOREMEDIACJA
Wpływ różnych dodatków na rozkład ropy naftowej [Pettersen, Andersen, Baggersgård,
Jensen, Lyngsö, Kjaer 1993- najszybciej ropa rozklada się z dodatkiem + 25% kompostu w procesje bioremediacji.
FITOREMEDIACJA
Fitoremediacja (phyto- (gr.) = roślina, remidium (łac.) = środek przeciw złu) to bezpośrednie użycie roślin wyższych („in situ”) celem zmniejszenia stopnia zanieczyszczenia gleb, ścieków, osadów i wód gruntowych, w drodze pobrania substancji zanieczyszczających przez organizmy roślinne oraz częściowo rozkładu przez nie stymulowanego.
Uprawa i zbiór roślin wraz z zawartymi w nich zanieczyszczeniami to metoda pasywna, nie naruszająca estetyki terenu, możliwa do zastosowania w warunkach niskiego i średniego zanieczyszczenia. Może ona być użyta w toku technologicznym z metodami technicznymi (aktywnymi), bądź jako technika samodzielna.
Za jej pomocą można przeprowadzić oczyszczanie gleb, ścieków, osadów i wód gruntowych z: metali ciężkich (Cd, Cr(VI), Pb, Co, Cu, Pb, Ni, Se, Zn), radionuklidów (Cs, Sr, Ur), związków chlorowanych (TCE, PCE), węglowodorów paliwowych (BTEX), polichlorowanych bifenyli (PCBs), WWA, chlorowanych pestycydów, insektycydów fosforoorganicznych (np. parathion), materiałów wybuchowych (TNT, DNT, TNB, RDX, HMX), makroskładników (nitrate, ammonium, phosphate), innych zanieczyszczeń powierzchniowych
FITOREMEDIACJA
Podstawą fitoremediacji jest pozbycie się zanieczyszczenia w toku normalnego wzrostu i rozwoju roślin, z użyciem zachodzących w nich i z ich udziałem procesów fizjologicznych i biochemicznych. Ogólnie rozróżnianych jest klika dróg redukcji zanieczyszczeń przez rośliny wyższe, zmierzających do biodegradacji oraz pochłonięcia zanieczyszczeń („pułapka”).
Z uwagi na różnice, wydziela się mechanizmy: fitoekstrakcja (fitoakumulacja), ryzofiltracja, fitostabilizacja, fitodegradacja (fitotransformacja), ryzodegradacja, fitowolatylizacja,
stabilizacja hydrauliczna
FITOREMEDIACJA
Fitoremediacja jest techniką o dużym spektrum działania, możliwą do zastosowania w ramach oczyszczania i doczyszczania obszarów. Współcześnie fitoremediacja jest sprawdzana w licznych projektach pilotażowych i doświadczalnych, a na małą skalę również w praktyce. Znajduje jednak ona coraz większą grupę pozytywnie nastawionych ludzi, co daje prognozę rozwoju.
Niestety większość aplikacji charakteryzuje się długotrwałością - są wolniejsze od technik mechanicznych, a także odnoszą się do mniejszej miąższości pokrywy gruntowej ze względu na zasięg korzeni roślin.
Ogólnie aplikację fitoremediacji poleca się wobec nieznacznie zanieczyszczonych miejsc, o wysoko zalegających zanieczyszczeniach (w powierzchniowych warstwach gleb), strumieni, wód gruntowych i stanowisk nadbrzeżnych. Doświadczenia wskazują na możliwość łącznego zastosowania roślin zielnych, krzewów i drzew, co zwiększa zasięg penetracji. Możliwe jest też mechaniczne pompowanie zanieczyszczeń z poziomów głębszych, rozdeszczowanie zanieczyszczonych wód na powierzchni i użycie roślin do ich oczyszczania.
Ograniczeniem może okazać się możliwość wejścia zanieczyszczonych roślin do łańcuchów pokarmowych, w postaci pożywienia różnych zwierząt.
Minusem jest konieczność składowania odpadów po oczyszczaniu z użyciem niektórych mechanizmów fitoremediacyjnych na składowiskach odpadów niebezpiecznych, którego koszt może być znaczny. Przy tym składować trzeba 20-30 ton popiołu przy pełnym oczyszczeniu 5000 ton gleby [Black, 1997
ZAPOBIEGANIE KONTAKTOWI Z GLEBĄ SKAŻONĄ
Poza licznymi metodami oczyszczania gleby in situ, stosowane są również techniki zmierzające do wykluczenia kontaktu organizmów żywych z substancjami skażającymi, poprzez izolację materiału skażonego przez naniesienie na jego powierzchnię warstwy materiału czystego, o dużych możliwościach sorpcyjnych.
Tradycyjne zabiegi przykrycia zanieczyszczenia „bezpiecznym materiałem” kosztują średnio 100.000-250.000 $ za 1 akr.
Należy pamiętać też, że jest to półśrodek - nie eliminujący problemu, a jedynie dający więcej czasu na jego rozwiązanie
OGÓLNE UWARUNKOWANIA STOSOWANIA TECHNIK EX SITU
Techniki ex-situ są niezbędnym elementem inżynierskich prac związanych z oczyszczaniem
środowiska gruntowo-wodnego. Jest to związane z istnieniem terenów, na których :
oczyszczanie musi być szybko przeprowadzone z uwagi na funkcje terenu,
oczyszczanie musi być szybko przeprowadzone z uwagi na wysoką toksyczność czynnika degradującego,
złożoność układu gruntu uniemożliwia zastosowanie technik in-situ,
warunki zewnętrzne (np. pogodowe) uniemożliwiają zastosowanie technik in-situ,
oczyszczanie można przeprowadzić przy okazji realizowanej inwestycji budowlanej.
Dotychczas przebadano i opisano ponad 60 różnych metod oczyszczania materiału glebowego, ale na szeroką skalę do praktyki jego „obróbki” weszły 3 metody:
ekstrakcja i rozdział zanieczyszczeń od gleby przy pomocy roztworów wodnych,
obróbka termiczna przez spalanie zanieczyszczeń
lub ogrzewanie promieniami podczerwonymi,
• biodegradacja
OGÓLNE UWARUNKOWANIA STOSOWANIA TECHNIK EX SITU
Konieczne warunki do prowadzenia oczyszczania środowiska technikami ex-situ:
posiadanie oczyszczalni gleb lub podpisanie umów z firmami zewnętrznymi,
rzetelny monitoring sytuacji terenowej przed rozpoczęciem inwestycji,
system transportu zanieczyszczonych mas do oczyszczalni,
system odbioru mas oczyszczonych,
ekonomiczne zbilansowanie przedsięwzięcia,
polityka państwa promująca oczyszczanie terenów zanieczyszczonych,
proste i jednoznaczne w interpretacji przepisy prawne
to zbyt drogie techniki, aby tolerować PRL-owski syndrom „niepotrzebnych surowców wtórnych
TECHNIKI EX SITU - „PRANIE GLEBY”
Zabieg oddzielania zanieczyszczeń z materiału glebowego przy pomocy roztworów wodnych ma przebieg podobny do prania, dlatego często określany jest jako „pranie gleby” („soil washing”).
Można w nim wydzielić:
fazę przygotowawczą - rozdrobnienie i homogenizacja, oddzielenie szkieletu na sitach,
fazę ekstrakcji zanieczyszczeń w częściach ziemistych.
Na fazę właściwą oczyszczania gleby (2) składają się trzy główne procesy:
proces intensywnego mieszania zanieczyszczonej gleby z roztworem
ekstrakcyjnym,
oddzielenie oczyszczonego materiału glebowego
od zanieczyszczeń, które przeszły do ekstraktu lub tworzą zawiesinę koloidalną,
• oczyszczenie zanieczyszczonego roztworu w oczyszczalni ścieków
TECHNIKI EX SITU - „PRANIE GLEBY”
Ograniczenia techniki:
• procesy ekstrakcji wodnej, jako metody oczyszczania gleb i gruntów, są przydatne głównie do oczyszczania gleb piaszczystych, gdzie zawartość iłu koloidalnego, łącznie z substancją organiczną, nie przekracza 10-15%,
• w ramach procesu usuwa się najcenniejszą dla żyzności gleby frakcję koloidów (zarówno mineralnych jak organicznych),
można usunąć z gleb piaskowych tylko sole rozpuszczalne w wodzie,
konieczność usuwania zanieczyszczeń z pokaźnej ilości wody w oczyszczalniach ścieków,
metoda jest stosunkowo droga (z drugiej strony należy do najszybszych
TECHNIKI EX SITU - OBRÓBKA TERMICZNA
W obróbce termicznej gleb można wydzielić dwa etapy:
odparowanie w wysokiej temperaturze zanieczyszczeń z gleby. Odbywa się to z reguły
w zakresie temperatur od 150 do 700OC. Substancje organiczne gleby mogą w tej temperaturze także ulec rozpadowi i odparowaniu;
spalanie wydzielających się gazów w specjalnie przystosowanych komorach.
Istnieje wiele rozwiązań technologicznych rozkładu zanieczyszczeń z gleb i gruntów. Dość powszechnie stosuje się do tego celu piece obrotowe, podobne do stosowanych w cementowniach.
Metody termiczne nadają się do usuwania wszystkich zanieczyszczeń z prawie wszystkich gleb. Do usunięcia większości substancji wchodzących w skład paliw płynnych wystarczy temperatura około 300OC, WWA - 450-500OC, kompleksowych cyjanków żelaza - 450OC.
Można też metodą termiczną usuwać polichlorowane bifenyle (PCB), ale dla ich usunięcia trzeba zapewnić temperaturę w urządzeniach dopalających w granicach 1000-1100OC.
Przy pomocy metod termicznych można również usuwać rtęć z gleb i gruntów
TECHNIKI EX SITU - BIODEGRADACJA
Biodegradacja polega na mikrobiologicznym rozkładzie zanieczyszczeń w glebie, z wydzieleniem końcowych produktów: CO2 i H2O. Proces ten przebiega w naturalnych warunkach w każdym środowisku glebowym. Zadaniem technik biodegradacji jest stworzenie warunków jak najlepszego rozwoju mikroorganizmów przez optymalizację temperatury, wilgotności, natlenienia, pH, potencjału redoks, zaszczepienie odpowiednimi mikroorganizmami, dostarczenie przyswajalnej dla mikroorganizmów pożywki.
Biodegradację można prowadzić w warunkach tlenowych i beztlenowych, przy czym najczęściej stosuje się techniki tlenowe - aerobowe. W niektórych przypadkach, na przykład przy biodegradacji chlorowanych węglowodorów, niezbędne są obie metody - rozkładu tlenowego i beztlenowego.
Obecnie rozpowszechniły się dwie metody biorozkładu zanieczyszczeń w glebie:
-uprawowa („landfarming”),
- z zastosowaniem bioreaktorów
TECHNIKI EX SITU - BIODEGRADACJA
Metoda uprawowa polega na rozłożeniu zanieczyszczonej gleby w postaci warstwy o grubości 0,5-1,0 m na specjalnie przygotowanym, nieprzepuszczalnym podłożu, wyposażonym w drenaż. Tlenowy rozkład biologiczny zapewniony jest przez systematyczne mieszanie (uprawę) gleby, dodawanie wody, składników pokarmowych
(odpowiednio do potrzeb). Zanieczyszczona woda z drenów jest zbierana i może być zawracana na powierzchnię oczyszczanej warstwy gleby. Większą efektywność tej metody można osiągnąć prowadząc rozkład w wyższej temperaturze - w szklarni
TECHNIKI EX SITU - INNE
Oprócz omówionych trzech grup metod oczyszczania gleb ex situ istnieje szereg innych, które nie znalazły tak szerokiego zastosowania, ale w przypadku określonych rodzajów zanieczyszczeń i warunków glebowych mogą być przydatne.
Należą do nich między innymi:
elektrolityczne usuwanie rtęci z gleby - metoda opracowana dla potrzeb oczyszczenia gleby wokół zakładów rtęciowych,
destylacja próżniowa - metoda umieszczania gleby w temperaturze 380OC, w warunkach podciśnienia 100-200 hPa, również nakierowana na usuwanie rtęci z gleby, dzięki której można usunąć ją z najdrobniejszych frakcji glebowych (Sanning, Schroeter 1995),
magnetyczne usuwanie substancji ferromagnetycznych,
- metoda flotacji