Obszary Natura 2000 w województwie zachodniopomorskim

Powierzchnia województwa wynosi 22902
jest to 7,3% powierzchni kraju

Istnieje 83 obszarów w tym na 46 obszarach występują ssaki chronione

ssaki chronione w województwie zachodniopomorskim to :
1)bóbr europejski
2)wydra
3)nocek duży
4)nocek bechsteina
5)nocek łydkowłosy
6)mopek
7)foka szara
8)morświn
9)wilk
10)żubr

Bagna Rozwarowskie
Bagno i Jezioro Ciemino wydra, bóbr europejski
Bobolickie Jeziora Lobeliowe nocek duży, wydra
Brzeźnicka Węgorza bóbr europejski, wydra
Bukowy Las Górki wydra
Bystrzyno
Dąbrowy Łukęcińskie
Delta Świny
Diabelskie Pustacie bóbr europejski, wydra
Dolina Bielawy wydra
Dolina Dolnej Odry
Dolina Grabowej wydra
Dolina Iny koło Recza bóbr europejski, wydra , nocek duży
Dolina Krąpieli wydra, nocek duży
Dolina Piławy bóbr europejski, wydra, nocek duży
Dolina Płoni i Jezioro Miedwie bóbr europejski, wydra
Dolina Radwi, Chotli i Chocieli nocek duży, wydra
Dolina Rurzycy
Dolina Tywy
Dolina Wieprzy i Studnicy wydra
Dolna Odra bóbr europejski, mopek, nocek duży, nocek łydkowłosy, wydra
Dorzecze Parsęty bóbr europejski, wydra
Dorzecze Regi (dawniej Dolina Regi)
Dziczy Las i Dolina Tywy wydra
Gogolice-Kosa bóbr europejski, wydra
Goleniowska Dolina Iny bóbr europejski
Jaglice nocek duży
Janiewickie Bagno
Jeziora Czaplineckie bóbr europejski, wydra , mopek , nocek duży
Jeziora Szczecineckie bóbr europejski, wydra
Jeziora Wełtyńskie
Jezioro Bobięcińskie wydra
Jezioro Bukowo wydra
Jezioro Kopań
Jezioro Kozie
Jezioro Lubie i Dolina Drawy bóbr europejski, wydra
Jezioro Stolsko
Jezioro Śmiadowo
Jezioro Wicko i Modelskie Wydmy
Jezioro Wielki Bytyń bóbr europejski, wydra
Karsibórz Świdwiński wydra
Kemy Rymańskie
Las Baniewicki
Lasy Bierzwnickie wydra
Lasy Puszczy nad Drawą bóbr europejski, wydra, nocek duży, wilk*
Łąki Skoszewskie
Mechowisko Manowo
Mieszkowicka Dąbrowa
Mirosławiec żubr*
Ostoja Barlinecka bóbr europejski, wydra
Ostoja Cedyńska mopek, nocek duży, nocek Bechsteina, wydra
Ostoja Drawska bóbr europejski, wydra, nocek duży
Ostoja Goleniowska wydra
Ostoja Ińska bóbr europejski, wydra, wilk*
Ostoja Miedwie (dawniej Jezioro Miedwie i okolice)
Ostoja Świdwie (dawniej Jezioro Świdwie)
Ostoja Witnicko-Dębniańska wydra
Pojezierze Ińskie bóbr europejski, wydra , wilk*
Pojezierze Myśliborskie
Police - kanały mopek, nocek duży
Przybrzeżne wody Bałtyku (obszar morski)
Przymorskie Błota
Puszcza Barlinecka wydra
Puszcza Goleniowska nocek duży, wydra
Puszcza nad Gwdą bóbr europejski, wydra, mopek, nocek duży, żubr *
Rybokarckie Buczyny
Słowińskie Błoto
Strzaliny koło Tuczna
Torfowisko Poradz
Torfowisko Reptowo
Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Nadmorski wydra, foka szara, morświn
Ujście Odry i Zalew Szczeciński bóbr europejski, wydra, nocek duży
Uroczyska Puszczy Drawskiej nocek Bechsteina , bóbr europejski, wydra
Uroczyska w Lasach Stepnickich bóbr europejski
Warnie Bagno
Wiązogóra
Wolin i Uznam bóbr europejski, wydra, morświn, foka szara, nocek duży, żubr*
Wzgórza Bukowe mopek, nocek duży, nocek Bechsteina, wydra
Wzgórza Krzymowskie
Wzgórza Moryńskie
Zalew Kamieński i Dziwna
Zalew Szczeciński
Zatoka Pomorska (ob. ptasi) - obszar morski

GATUNKI ZWIERZĄT O ZNACZENIU PRIORYTETOWYM, WYMAGAJĄCE OCHRONY W FORMIE WYZNACZENIA OBSZARÓW NATURA 2000

Lp.	Nazwa polska	Nazwa łacińska
	SSAKI	MAMMALIA
1	bóbr europejski	Castor fiber
2	darniówka tatrzańska	Microtus tatricus
3	foka pospolita	Phoca vitulina
4	foka szara	Halichoerus grypus
5	kozica*	Rupicapra rupicapra tatrica*
6	mopek	Barbastella barbastellus
7	morświn	Phocoena phocoena
8	nerpa	Phoca hispida bottnica
9	niedźwiedź brunatny*	Ursus arctos*
10	nocek Bechsteina	Myotis bechsteini
11	nocek duży	Myotis myotis
12	nocek łydkowłosy	Myotis dasycneme
13	nocek orzęsiony	Myotis emarginatus
14	podkowiec duży	Rhinolophus ferrumequinum
15	podkowiec mały	Rhinolophus hipposideros
16	ryś	Lynx lynx
17	smużka stepowa	Sicista subtilis
18	suseł moręgowany	Spermophilus citellus
19	suseł perełkowany*	Spermophilus suslicus*
20	świstak*	Marmota marmota latirostris*
21	tchórz stepowy	Mustela eversmannii
22	wilk*	Canis lupus*
23	wydra	Lutra lutra
24	żubr*	Bison bonasus*

Bóbr europejski (Castor fiber) - gatunek ziemnowodnego gryzonia z rodziny bobrowatych (Castoridae).

Dawniej występował w całej strefie umiarkowanej Europy i Azji, obecnie wyginął w wielu regionach Europy^[3][2]. W Polsce jest gatunkiem chronionym.

Aktywny jest nocą i o zmierzchu. Trudno więc go w czasie dnia zauważyć. Bobry najlepiej podpatrywać wcześnie rano o świcie. Występuje głównie w lasach łęgowych nad strumieniami, rzekami, jeziorami.

Ma małe oczy i uszy. Nogi krótkie, biega ociężale, palce stóp tylnej pary nóg są złączone błoną, ułatwiającą pływanie, ogon (zwany kielnią lub pluskiem) jest szeroki, spłaszczony grzbietobrzusznie i pokryty łuskami, służy jako ster regulujący głębokość zanurzenia. Futro koloru brązowego, ciemnobrązowego, a nawet czarne. Posiada silnie rozwinięte siekacze.

Latem bobry żywią się głównie roślinami wodnymi i przybrzeżnymi, zimą odżywiają się łykiem drzew liściastych (najczęściej topoli, wierzby), które zgromadziły w lecie. Drzewa stanowią jeden z budulców żeremi. Bobry bez problemu ścinają drzewa w okolicach rzek. Starają się ścinać drzewo w ten sposób, aby przewróciło się ono w kierunku rzeki. Kopie nory w brzegach rzek oraz wałach przeciwpowodziowych lub w brzegach jezior. W przypadku braku dogodnych miejsc buduje kopce z gałęzi i mułu, otoczone wodą, zwane żeremiami. Wejście do nory znajduje się pod wodą. Nora zaopatrzona jest także w otwór wentylacyjny. Żyje w rodzinach. Kojarzy się późną zimą. Ciąża trwa 105 dni, w miocie występuje 2-4 młodych. Wskutek swojej działalności odwraca melioracyjne osuszenie terenu, pozytywnie wpływając na małą retencję wód.

Dawniej przez wiele lat bobry traktowano jako szkodniki, podtapiające tereny uprawne oraz czyniące szkody leśne. Obecnie jest to gatunek chroniony, pozytywnie wpływający na renaturalizację krajobrazu, zwiększający retencję wód oraz przyczyniający się do odtwarzania śródleśnych bagien z dużą ilością martwego drewna - ważne siedliska bogatej fauny owadów saproksylofagicznych. W tworzonych przez bobry zbiornikach wodnych rozpoczynają się procesy torfowiskowe oraz pojawiają się rzadkie gatunki owadów wodnych.

Na niektórych terenach liczba bobrów jest jednak zbyt duża i zbyt uciążliwa dla rolników.

Działalność bobrów w znaczący sposób wpływa na ekosystem. Budowane przez bobry tamy zalewają znaczne połacie terenu i przyczyniają się do zmiany w ekosystemie zarówno flory, jak i fauny. Tamy bobrowe określane są przez biologów ewolucyjnych jako fenotyp rozszerzony.

W Polsce, w średniowieczu bobry były rozpowszechnione na terenie całego kraju. Bóbr był obiektem szczególnej troski królów i książąt polskich.. W XIII wieku liczebność tych zwierząt zaczęła spadać. Od połowy XVI wieku do połowy XVIII Statut Litewski uwzględniał ochronę bobrów, wprowadzając zasady ochrony żeremi i samych zwierząt oraz ustanawiając kary za ich nieprzestrzeganie. Mimo wczesnego wprowadzenia pewnych form ochrony, bobry prawie wyginęły. W XIX wieku istniały już tylko wyspowe stanowiska we wschodniej części kraju. Po II wojnie światowej na terenie Polski bóbr występował nielicznie na terenie Suwalszczyzny. W rzece Pasłęce występował także bóbr kanadyjski (Castor canadensis Kuhl), zbiegły z hodowli. Na skutek migracji z terenów wschodnich, planowej introdukcji oraz naturalnych procesów migracji obecnie (2008) populacja bobra jest bardzo liczna. Gatunek w wielu miejscach jest pospolity.

Wydra europejska (Lutra lutra) - gatunek niewielkiego drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych, jedyny żyjący w Polsce w stanie naturalnym przedstawiciel rodzaju Lutra.

Występuje w prawie całej Europie, w Azji od koła podbiegunowego do Japonii, na południu dochodzi do Wysp Sundajskich. Zamieszkuje również Afrykę Północną^[3][4]. Występuje na terytorium całej Polski, ale wszędzie jest bardzo rzadka. Związana jest ze środowiskiem wodnym. Spotkać ją można nad brzegiem Bałtyku, nad brzegami rzek, potoków, stawów i jezior. Buduje na ich brzegu nory, wejście do których znajduje się pod powierzchnią wody. Oprócz tego otworu wejściowego, nory wydry posiadają jeszcze otwory wentylacyjne, znajdujące się pod korzeniami drzew. Czasami zajmuje też gotowe nory wykonane przez lisa, czy borsuka.

Tryb życia. Doskonale pływa. Główny jej pokarm stanowią ryby, ale uzupełnia pożywienie także gryzoniami, ptakami wodnymi i błotnymi. Na polowania wychodzi nocą. Od wody oddala się bardzo niechętnie. Jeśli jednak głód zmusi ją do szukania pożywienia, potrafi podejmować nawet dalekie wędrówki, w czasie których może czynić szkody również w gospodarstwach rolniczych, polując na drób domowy. Obecnie są to jednak bardzo rzadkie przypadki.

Rozród. Samica rodzi, zwykle w maju lub w czerwcu, od 2 do 4 młodych. Są one ślepe po urodzeniu, oczy otwierają dopiero po 4 - 5 tygodniach. Usamodzielniają się dość szybko i wkrótce wraz z matką uczą się polować. Żyją 10 - 15 lat.

W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (niższego ryzyka)^[2]. W Polsce jest chroniona prawnie (ochrona częściowa - z wyjątkiem osobników występujących na obszarze stawów rybnych, uznanych za obręby hodowlane w rozumieniu przepisów o rybactwie śródlądowym^[6]).

Nocek duży (Myotis myotis) - gatunek ssaka z rzędu nietoperzy z rodziny mroczkowatych.

Zamieszkuje głównie w osiedlach ludzkich, latem kryjąc się na dużych strychach, wieżach kościelnych i w innych budowlach. Zimuje w piwnicach, fortyfikacjach, opuszczonych kopalniach, w jaskiniach. Na południu Europy kryjówki podziemne są wykorzystywane również latem, jako miejsca rozrodu. Wybiera miejsca, gdzie temperatura nie spada w zimie powyżej kilku stopni Celsjusza. Sen zimowy trwa od września (lub października, gdy jesień jest ciepła) do kwietnia. Żeruje w dojrzałych lasach z ubogim podszytem, na świeżo skoszonych łąkach, murawach, w sadach ze starymi drzewami.

Często tworzy kolonie, przy czym zwykle są to kolonie samic, samce żyją samotnie. Żywi się owadami, głównie chrząszczami z rodziny biegaczowatych, które zbiera z powierzchni ziemi. Na polowanie wylatuje nocą, po zapadnięciu ciemności. Polując lata wolno i dosyć nisko, najczęściej w lasach o niskim runie i słabo wykształconym podszycie, jak również na pastwiskach i świeżo skoszonych łąkach.

Samica rodzi 1 młode,. Rodzi się one ślepe. Otwiera oczy po około 7 dniach, usamodzielnia się po 8 tygodniach, a. Nocki duże żyją do 37 lat.

W Polsce jest gatunkiem podlegającym ochronie ścisłej.

Nocki duże odbywają nieraz dalekie wędrówki między miejscami rozrodu i hibernacji.

Nocek Bechsteina (Myotis bechsteinii) - gatunek ssaka z rzędu nietoperzy z licznie reprezentowanej w Polsce w gatunki rodziny mroczkowatych.

Biotop: Zamieszkuje głównie w dziuplach drzew, rzadziej w skrzynkach lęgowych dla ptaków. Samce zamieszkują przeważnie samotnie, samice w niewielkich koloniach, często zmieniających kryjówki. Żeruje w lasach, często wśród koron drzew. Na sen zimowy przenosi się do miejsc o wysokiej wilgotności powietrza (do 100%), gdzie temperatura nie spada w zimie poniżej plus kilku stopni Celsjusza. Są to zwykle jaskinie, piwnice, opuszczone kopalnie, itp.

Tryb życia: Żywi się owadami i innymi stawonogami (pajęczaki, wije), które zbiera z liści, gałęzi i pni drzew; wśród jego ofiar liczne są gatunki pozbawione zdolności lotu, bądź latające w dzień. Poluje nocą, na polowania wylatuje późnym wieczorem, lata dosyć ociężale i wolno. Podczas lotów posługuje się echolokacją, natomiast ofiary lokalizuje najczęściej słuchając biernie wydawanych przez nie dźwięków. Gatunek osiadły, nie odbywa dalekich wędrówek.

Rozród: Samica rodzi w czerwcu - lipcu jedno młode. Żyje do 21 lat.

Ochrona: W Polsce gatunek objęty ochroną ścisłą. Umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, jako gatunek bliski zagrożenia (kategoria NT - near threatened).

Nocek łydkowłosy, nocek kosmaty (Myotis dasycneme) - gatunek ssaka z rzędu nietoperzy.

Jest jednym z większych gatunków należących do tego rodzaju Żywi się owadami, głównie muchówkami z rodziny ochotkowatych, wodnymi chrząszczami i chruścikami. Jest związany z dużymi zbiornikami wody, zarówno stojącej jak i płynącej, nad którymi poluje, chwytając ofiary znad samej tafli. W okresie letnim spotykany jest na strychach budynków, rzadko w skrzynkach lęgowych, dziuplach drzew i szczelinach mostów. Zimuje w jaskiniach, piwnicach i fortyfikacjach.

W Polsce uważany za gatunek rzadki i zagrożony. Znane są tylko dwie kolonie rozrodcze nocka łydkowłosego, choć przypadki schwytania lub znalezienia karmiących samic i młodych wskazują na istnienie jeszcze kilku obszarów, gdzie gatunek ten rozmnaża się w Polsce.

Mopek (Barbastella barbastellus) - gatunek ssaka z rzędu nietoperzy.

Związany z terenami leśnymi. Latem kryje się najczęściej w szczelinach pni drzew, pod odstającą korą, jak również w kryjówkach sztucznych, np. szczelinach w ścianach i dachach budynków, za okiennicami, a nawet w mostach. Zimuje w chłodnych podziemiach, zwłaszcza dużych fortyfikacjach ceglanych i betonowych, tunelach dawnych kopalń i obiektach poprzemysłowych, piwnicach, nielicznie również w jaskiniach, wyjątkowo w dziuplach drzew.

Jego podstawowym pokarmem są drobne motyle nocne, które chwyta w locie, w pobliżu koron drzew. Na łowy wylatuje wieczorem, dość wcześnie. Nie poluje jednak całą noc, część nocy spędza w ukryciu, by przed świtem ponownie wylecieć na łowy. W czasie lotu w ciemności posługuje się echolokacją, wysyłając i odbierając odbite od przeszkody, niesłyszalne dla człowieka ultradźwięki. Również za pomocą ultradźwięków lokalizuje owady. W październiku lub w listopadzie (gdy jesień jest długa i ciepła) zapada w sen zimowy, który trwa do marca lub kwietnia. Na sen zimowy wybiera miejsca względnie chłodne i suche, gdzie temperatura wynosi 0-5 °C. W miejscach szczególnie nadających się do zimowania spotkać można czasami całe kolonie tych nietoperzy.

Gody odbywają się jesienią. Na wiosnę samica rodzi jedno, lub dwoje młodych, które żywią się mlekiem matki, aż do uzyskania samodzielności. Żyją do 22 lat.

W Polsce podlega ścisłej ochronie.

Foka szara (Halichoerus grypus) - gatunek drapieżnego ssaka morskiego z rodziny fokowatych, jedyny przedstawiciel rodzaju Halichoerus.

W Bałtyku występują trzy gatunki fok: foka szara, foka pospolita i foka obrączkowana. Największą, a zarazem najczęściej pojawiającą się u polskich wybrzeży foką jest foka szara.. Liczebność populacji bałtyckiej szacuje się na 22,5 tysięcy osobników^[4].

Foki wiodą wodno-lądowy tryb życia. Podczas gdy na lądzie są ociężałe i niezdarne, w wodzie okazują się być wspaniałymi pływakami. Są szybkie, zwinne i zdolne do rozmaitych akrobacji. Nurkując, pozostają pod wodą zwykle do 10 minut. Śpią unosząc się na powierzchni wody, pod wodą, lub też wylegują się na lądzie. Uwielbiają wygrzewać się na słońcu.

Foki szare prowadzą osiadłe życie, nie lubią dalekich wędrówek. Tylko młode osobniki wypuszczają się czasem na ponad 1000 km wycieczki. Są ostrożne i płochliwe. Młode foczęta, które przychodzą na świat mają średnio 75 cm długości i ważą 6-10 kilogramów. Młode foczki pokryte są białym, gęstym futrem, nazywanym lanugo. Pozostają pod opieką matki tylko w czasie 3 tygodni karmienia, później,zachęcane przez matkę ruszają w świat i od tamtej pory muszą już radzić sobie same.

Foka szara jest gatunkiem, którym samiec w okresie godowym ma dostęp do więcej niż jednej samicy. Zwykle gromadzi wokół siebie 6-10. Potrafi wściekle bronić swojego haremu, jak i całego zajmowanego przez grupę terytorium. Proces kojarzenia jest często poprzedzony ostrą rywalizacją o partnerki.

Badaniem fok i ich rozmnażaniem w celu zachowania ginącego gatunku zajmuje się Stacja Morska Uniwersytetu Gdańskiego, która prowadzi unikalne fokarium w mieście Hel.

Morświn (Phocoena phocoena) - gatunek walenia z rodziny morświnowatych (Phocoenidae). Spokrewniony z delfinami.

Morświn występuje w płytkich wodach przybrzeżnych, chłodnych, umiarkowanych do subarktycznych na półkuli północnej, (m.in. wody Bałtyku). W Polskiej części Bałtyku w 1994 przebywało do 600 osobników, jednak populacja tego gatunku maleje w zastraszający sposób. Żyje samotnie lub w małych grupach.

Pożywienie morświnów stanowią przydenne i pelagiczne ryby ławicowe, zwłaszcza śledzie, makrele, sardele i witlinki, niektóre przydenne bezkręgowce. Morświny wykazują mniejszą inteligencję niż delfiny i nie przywiązują się do człowieka jak te ostatnie, toteż nie dają się chować w niewoli. Utrudnia to znacznie utrzymanie ich ciągle zmniejszającej się światowej populacji. Zdarza się, że morświny wyskakują ponad powierzchnię wody, ale zdają się nie robić tego równie spontanicznie jak delfiny. Skoki morświnów nie są akrobacyjne.

W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski)^[2], natomiast podgatunek P. p. relicta do kategorii EN (zagrożony wyginięciem)^[6]. Ponadto subpopulacja żyjąca w Morzu Bałtyckim została zaliczona do kategorii CR (krytycznie zagrożony)^[7].

Wilk (syn. wilk szary, Canis lupus) - gatunek ssaków z rodziny psowatych, rzędu drapieżnych.

Zamieszkuje lasy, równiny, tereny bagienne oraz góry. Potrzebuje, jako gatunek o skłonnościach terytorialnych, dużych przestrzeni.

Stada wilków liczą do 20 osobników, zwykle jednak są znacznie mniej liczne, będąc grupą rodzinną składającą się z pary rodzicielskiej, młodych i ewentualnie części wilków z poprzedniego miotu. Watahy mają ściśle określoną hierarchię wewnętrzną. Wilki mają rozwinięty system komunikowania się przy pomocy mowy ciała, odgłosów oraz przy użyciu substancji chemicznych - feromonów i własnych odchodów (znakowanie).

Żywią się głównie średniej i dużej wielkości ssakami kopytnymi (jelenie, dziki, sarny), nie gardząc mniejszymi zwierzętami czy padliną, a jeśli stado jest duże, wspólnie polują także na większe ssaki lub ich stada. W sprzyjających warunkach chętnie zjadają ryby^[6]. Przy braku pożywienia, lub w okresie wychowywania młodych, zdarza im się atakować zwierzęta hodowlane.

W Polsce najwięcej wilków żyje w województwach: podkarpackim, małopolskim, podlaskim, a także w niewielkiej liczbie na terenie innych województw.[

Według danych Zakładu Badania Ssaków PAN, liczebność wilków w Polsce w sezonie 2006/2007 oszacowano na 384-598 osobników^[9].

Długość życia to w warunkach naturalnych od 12 do 16 lat^[10], w niewoli do 20 lat. Wilki uzyskują płodność zwykle w 2 - 3 roku życia (chociaż znane są wypadki wcześniejszego pojawienia się cieczki - nawet w 1 miesiącu życia) i długo mogą pozostawać płodne (do 10 roku życia, a nawet później w przypadku samców). Ruja występuje raz do roku, zwykle pod koniec zimy (luty, marzec). Rozmnaża się zwykle tylko para alfa. Ciąża trwa 60 - 65 dni. Wadery rodzą (szczenią się) w norach, wykrotach lub na ziemi, w dobrze osłoniętych legowiskach^[3]. W jednym miocie zwykle rodzi się od 4 do 7 wilcząt, ale zdarzają się mioty liczące do 12 szczeniąt^[10]. Młode rodzą się ślepe i wymagają utrzymywania stałej temperatury otoczenia. Wilki otwierają oczy po 12 - 15 dniach. W pierwszym okresie życia matka karmi je własnym mlekiem, nie opuszczając w tym czasie legowiska. Zaopatrzeniem rodziny w pokarm zajmuje się samiec. Później młode karmione są przez całe stado wstępnie przeżutym i nadtrawionym pokarmem. W ciągu kilku pierwszych miesięcy następuje najszybszy rozwój masy ciała. Młode zaczynają polować z rodzicami po zmianie uzębienia. Śmiertelność podczas pierwszego roku życia wynosi od 50 do 85%.

Wilk jest wytrawnym wędrowcem. Może przebyć 40 - 70 km (średnio 20 km) dziennie, ale znane są wypadki, gdy zwierzę w ciągu doby przebyło 160 km^[10]. Przez krótki czas (do 5 minut) może utrzymać prędkość do 60 km/h, choć zwykle porusza się z prędkością ok. 8 km/h.

Aktywność wilków zależy od wielu czynników (baza pokarmowa, antropopresja, cykl świetlny, pora roku, temperatura), lecz zwykle wzmaga się w okresie porannym i wieczornym.

Jest gatunkiem terytorialnym. Wyznacza rewir, do którego nie dopuszcza osobników nie należących do watahy. W naturze żywi się drobnymi zwierzętami (gryzonie, zające, borsuki, ptaki, bezkręgowce), ale także - o ile warunki i liczebność stada na to pozwala - dużymi zwierzętami kopytnymi. Najczęściej poluje na jelenie, nieco rzadziej wybiera sarny, dziki i łosie. Uzupełnieniem jego diety są owoce i runo leśne.

Główne składniki diety zależą od bazy pokarmowej. Wilki dość elastycznie dostosowują się do dostępnych pokarmów. Wilk jako drapieżnik prowadzi selekcję i usuwa z populacji głównie osobniki chore, słabe albo mało doświadczone, nie chronione przez grupę osobników starszych..

Polowanie parami lub watahami rozpoczyna się zwykle o zmierzchu i może trwać całą noc.

Wymieranie wilka szarego związane jest z rozwojem siedlisk ludzkich, co doprowadza do znacznego ograniczania wilczego środowiska. Wilk do przeżycia potrzebuje rozległego terenu - od 100 do 1000 km², zależnie od ilości pożywienia. Tak komfortowe warunki może dzisiaj mieć tylko na obszarze północnym, niezamieszkanym przez ludzi lub na słabo zaludnionych terenach azjatyckich.

W Polsce wilk podlega ścisłej ochronie zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26 września 2001^[18], które zastąpiło ochronę w oparciu o ustawy z roku 1998^[19]. Obecnie zakazane są jakiekolwiek polowania na wilki, wilk został wykreślony z listy gatunków łownych. Dopuszczalne są jedynie odstrzały osobników niebezpiecznych lub atakujących stada, w oparciu o zgodę Ministra (na wniosek Konserwatora Przyrody). Za szkody poczynione przez wilki odpowiada Skarb Państwa. Pomimo ochrony prawnej, wilki (jak i inna zwierzyna) padają ciągle pastwą kłusowników.

Reintrodukcja wilka oznacza sztuczne przywracanie wilka na terytoria, w których został wytępiony. Jest ona przeprowadzana tylko na terenach, gdzie nadal istnieją duże połacie dzikich obszarów, obfitujące w zwierzynę, na którą wilki mogą polować. Reintrodukcja była tematem wielu debat i sporów, ponieważ ludzie obawiali się, że wilki mogą podchodzić pod wsie. Obecnie jednak uważa się ją raczej za dobre przedsięwzięcie, ponieważ wilki są ważnym składnikiem ekosystemu - zabijając słabe osobniki, utrzymują lokalną populację zwierzyny w dobrej kondycji.

Uratowanie żubra było niewątpliwym sukcesem, lecz dalsze działania na rzecz ochrony tego reliktowego gatunku są nadal niezbędne.

Zbigniew A. Krasiński 1999 „Żubr Puszcz Imperator”

Żubr (Bison bonasus) - gatunek łożyskowca z rodziny krętorogich, rzędu parzystokopytnych. Aktualnie populacja żubrów na świecie liczy ok. 3400 osobników, z czego 650^[3] żyje w Polsce na terenie Puszczy Białowieskiej, Puszczy Boreckiej, Puszczy Piskiej, Puszczy Rominckiej,Puszczy Knyszyńskiej, Nadleśnictwa Mirosławiec, Nadleśnictwa Kobiór oraz w Bieszczadach (kolejnych ok. 150 żubrów znajduje się w zamkniętych hodowlach).

Pokarmem żubra są zioła, trawy, liście krzewów, pąki i kora drzew (zwłaszcza brzóz), chętnie zjadają też żołędzie i kasztany. Według badań przeprowadzanych na terenie Białowieskiego Parku Narodowego około 80% pożywienia stanowią rośliny zielne (zimą są dokarmiane sianem). Dorosły żubr zjada od 40 do 60 kg paszy na dobę. Żerowanie zajmuje mu 50-80% czasu od wschodu do zachodu Słońca.

Żubry są zwierzętami stadnymi. Żyją w stadach liczących 10-15 sztuk. Na czas rui (sierpień-wrzesień) łączą się w większe stada liczące 30-40 sztuk. Dojrzałość fizyczną uzyskują stosunkowo późno, bo w wieku 8-9 lat (samce), 5-6 lat (samica). Ciąża u żubra trwa 265 dni, matka opiekuje się potomkiem do skończenia przez niego 2 roku życia. Młode po przyjściu na świat ważą od 16 do 35 kg.

---