Co daje proces grupowy? (zyski, koszty)
Proces grupowy obejmuje zachowania członków grupy wobec siebie nawzajem, całej grupy i lidera. Zatem jest to budowanie zespołu, natomiast w przypadku kiedy uczestnicy się znają – to usprawnianie pracy zespołowej i wzmacnianie więzi grupowych przez rozwiazywanie zaistniałych problemów.
Zalety:
Wzajemne wsparcie w rozwoju pojedynczych osób oraz współpracujących ze sobą zespołów.
Twórczy rozwój.
Wzrost samoświadomości.
Powiększenie zakresu wolności i autonomii.
Przemiana lub utwierdzenie się jednostki w swojej niezależności.
Samoakceptacja i akceptacja innych.
Powstawanie więzi między członkami co z kolei procentuje otwieraniem się jednostek na członków grupy i otoczenie.
Wady:
Czasochłonność – procesy decyzyjne w grupie zdecydowanie wymagają czasu.
Konflikty, które mogą doprowadzić nawet do rozpadu grupy.
Możliwość zdominowania zespołu przez jednostkę.
Zniechęcenie członków do realizacji zadań z powodu braku poczucia bezpieczeństwa.
Jakie są cechy efektywnej grupy?
Możliwość interakcji między uczestnikami.
Optymalna liczebność od 6 do 15 osób.
Posiadanie wspólnego celu oraz świadomość obranego kierunku drogi.
Określenie swoich norm grupowych.
Posiadanie pewnej struktury — podział na role grupowe, podgrupy.
Świadomość swojej odrębności jako grupy od innych grup.
Udrożniona komunikacja.
Jaka jest rola trenera w I fazie procesu grupowego? Jakie może popełnić błędy?
Faza I
INTEGRACJA GRUPY
Trener proponuje ćwiczenia, podczas wykonywania których, pojawiają się zachowania poruszające poczucie bezpieczeństwa, emocje i poczucie siły. Dobrze, jeśli trener stymuluje udzielanie sobie przez uczestników wsparcia. A także, jeśli w ćwiczeniach stopniowana jest głębokość przeżyć. Celem wstępnej pracy trenera jest zmiana nastawienia z obcości między członkami grupy na współdziałanie i udzielanie sobie wsparcia. Ponadto zidentyfikowanie jednej lub kilku trudności, na które uczestnicy napotykają w trakcie swojego przeżywania świata. A także nauczenie ich rozwiązywania sytuacji, z którymi sobie dotychczas nie radzili.
Myślę że błędem, który trener może popełnić to pozostawienie członkom grupy zbytniej swobody na samym początku, czyli w chwili zawiązywania grupy. Mogą wówczas narodzić się niezdrowe relacje pomiędzy poszczególnymi członkami, mogące mieć negatywny wydźwięk podczas wspólnej, dalszej pracy. Ponadto jego zadaniem na tym etapie jest szybkie wykrycie i ujawnienie problemu, z którym boryka się każdy z uczestników. A zatem niewystarczająca uwaga, uśpiony zmysł obserwacyjny, brak działań zmierzający do osiągnięcia tego można również zaliczyć to potencjalnych błędów trenera.
Jaka jest rola trenera w II fazie procesu grupowego? Jakie może popełnić błędy?
Faza II
ZAPRPONOWANIE ĆWCZENIA, ZADANIA DO WYKONANIA
Chodzi o to, aby rozwiązanie zadania łączyło się z koniecznością przekroczenia ograniczeń uczestnika i wzbogaciło jego osobowość.
Zbytnia ingerencja trenera może zaniżyć poczucie własnej wartości uczestnika i tym samym zablokować go, zniechęcić do wykonania zadania. Uważam ponadto, że podczas zadania, w którym uczestnik musi porzucić szablonowe, dotychczas używane schematy myślowe, potrzebne jest mu wsparcie trenera, słowa zachęty i dobre słowo a nie otrzymanie tego może wpłynąć na brak przekonania o prawidłowości wykonywania zadania i tym samym nie przyniesie oczekiwanych efektów. Ciekawe i efektywne jest zaproponowanie sytuacji paradoksalnej, w której doświadczana przez klienta trudność jest wielokrotnie powiększona. Tego się głownie oczekuje od trenera, zatem błędem będzie, jeśli trener tego zaniecha.
Jaka jest rola trenera w III fazie procesu grupowego? Jakie może popełnić błędy?
Faza III
WŁĄCZENIE NOWEJ UMIEJĘTNOŚCI DO CEDZIENNYCH NAWYKÓW
Chodzi przede wszystkim o to, aby zastąpić inne czynności nowymi, stare sposoby rozwiazywania problemów – nowymi. Trener może uzyskać ten efekt dzięki uświadomieniu sobie przez klienta, co w jego życiu ma się zmienić. Może to nastąpić np. przez przegląd repertuaru zachowań, zidentyfikowanie czynności mniej potrzebnych i zastąpienie ich efektywniejszymi i nowo wytrenowanym.
Niewystraczająca znajomość klienta, spowodowana niedbalstwem lub połowicznym zaangażowanie trenera może doprowadzić do błędnej oceny klienta i problemów z jakimi się zmaga, tym samym podjęta przez niego terapia nie pomoże a wręcz zaszkodzi klientowi. Trener nie ma wskazywać drogi tylko naprowadzać na nią, niemniej wymagane jest duże zaangażowanie obu stron, celem uzyskania pozytywnych rezultatów.
Jakie cechy, kompetencje powinien posiadać dobry trener?
Uczciwe i spokojne reagowanie na próby dookreślenia jego roli w grupie. Nie unikanie odpowiadania na kierowane wprost do niego uwagi, nie blokowanie wyrażanej wobec niego agresji, ale mimo to nie zmienianie swojego zachowania.
Zachęcanie do wyrażania uczuć, ekspresji emocji. Mówienie wprost o znaczeniu wyrażania uczuć dla pracy grupy, koncentrowanie się na uczuciach w bezpośrednich interwencjach.
Zachęcanie do konkretności, czyli kierowania uczuć i wrażeń do konkretnych osób i do przekładania ogólnych sformułowań na konkretne zachowania osoby, do której się mówi.
Zachęcanie do aktywności. Gdy grupa rozpoczyna poszukiwania, dobry trener aktywnie zachęca do ich kontynuowania i jest gotów pomóc posuwać się d przodu.
Ułatwianie komunikacji w grupie. Działanie na rzecz dobrej komunikacji, zarówno poprzez zachęcanie do wypowiadania się konkretnie, jak i modelowania wypowiedzi. Rozkodowywanie aluzji i wyjaśnianie nieporozumień pomiędzy uczestnikami.
Obserwowanie i komentowanie tego, co dzieje się na poziomie procesu grupowego. Zwracanie uwagi członków grupy na to, że oprócz poziomu treści komunikacji istnieje także poziom zdarzeń, problemów i tematów grupowych.
Proponowanie ustrukturalizowanych ćwiczeń. Mają one ułatwić wyrażenie tego, co już w grupie istnieje i dzieje się pomiędzy uczestnikami.
Komunikowanie zaufania do grupy, przekonania, że grupa sobie poradzi. Spokojne reagowanie na ciszę, zauważanie i podkreślanie postępów w pracy grupy, z uznaniem traktowanie jej samodzielności.
M.K. Stasiak „Metodyka pracy z podmiotem”.