INTEGRACJA jest formą współpracy międzynarodowej, ale jest to forma szczególna.

Współpraca może być: ponadnarodowa i międzynarodowa.

ETAPY WSPÓŁPRACY INTEGRACYJNEJ:

1. Strefa wolnego handlu;

2. Unia celna

3. Wspólny rynek

4. Unia gospodarcza i monetarna

5. Współpraca polityczna

Ad.1 Zakłada, że na podstawie porozumienia między państwami znoszone są bariery celne /znoszone są cła , bariery techniczne/; pozostawia możliwość pozostawienia zewnętrznej taryfy celnej z państwami trzecimi;

Ad.2 Jest to strefa wolnego handlu plus wprowadzenie jednolitej zewnętrznej taryfy celnej.

Ad. 3 Jest to unia celna plus swobodny przepływ osób, usług, kapitału i płatności. Wprowadzane są wspólne polityki np. rolna, transportowa, zewnętrzna.

Ad. 4 Wspólne ustalenie parametrów ekonomicznych i państwa muszą się do nich dostosować. Unia pieniężna- wprowadzenie jednolitego pieniądza, który zastępuje waluty krajowe.

Ad. 5 Integracja na płaszczyźnie politycznej, np. wspólna polityka zagraniczna.

Po II Wojnie Światowej wykształciły się dwa modele współpracy:

a) MODEL EUROPEJSKI- odpowiada dynamicznej koncepcji integracji;

- polega na ciągłym pogłębianiu więzi łączących państwa i rozszerzaniu poza gospodarkę;

b) MODEL AMERYKAŃSKI- jest to system statyczny;

- polega głównie na wprowadzeniu strefy wolnego handlu;

~NAFTA- Północnoamerykańska Strefa Wolnego Handlu;

• utworzona w 1992 pomiędzy Kanadą, Meksykiem i USA;

• liberalny model demokracji, jego celem jest utworzenie strefy wolnego handlu, zminimalizowanie barier administracyjnych;

• nie ma osobowości prawnej;

• organy: Komisja Wolnego Handlu- w jej skład wchodzą przedstawiciele państw członkowskich; uchwały podejmowane są na zasadzie konsensusu; organ prawodawczy i wykonawczo- egzekucyjny;

• źródłem prawa jest umowa założycielska

• spory rozstrzygane są za pomocą negocjacji;

~MERKOSUR- wspólny rynek Argentyny, Paragwaju, Brazylii i Urugwaju;

• powstał w 1991;

• przystąpienie wymaga jednomyślnej akceptacji państw- stron; przystąpić mogą państwa Ameryki Południowej;

• posiada osobowość prawną;

• najwyższym organem jest Rada Wspólnego Rynku; składa się z ministrów gospodarki państw- stron; spełnia funkcje uchwałodawcze, organizacyjne i wykonawcze;

• drugim organem jest Wspólna Komisja Parlamentarna; w jej skład wchodzą parlamentarzyści z państw członkowskich; jej zadaniem jest przyspieszenie wejścia w życie uchwał Merkosur-u w państwach- stronach;

~UNIA GOSPODARCZA WSPÓLNOTY NIEPODLEGŁYCH PAŃSTW;

• podstawą działania jest traktat moskiewski;

• członkiem może być każde państwo należące do WNP;

• celem jest utworzenie wspólnej przestrzeni gospodarczej opartej na zasadach rynkowych;

• można uznać instytucje WNP za organy unii gospodarczej; są to: Rada Szefów Państw / najwyższy organ; odpowiada za koordynację współpracy między organami wykonawczymi państw członkowskich/; Rada Szefów Rządów; Trybunał Gospodarczy;

~AFRYKAŃSKA WSPÓLNOTA GOSPODARCZA;

• podstawą istnienia jest traktat z 1992;

• przynależność do tej organizacji jest ograniczona terytorialnie;

• przewiduje się likwidację barier celnych, a w przyszłości wprowadzenie wspólnej monety;

• najważniejszym organem jest Zgromadzenie Szefów Państw i Rządów- ma funkcje kontrolne; określa kierunki rozwoju;

• drugim organem jest Rada Ministrów;

• AWG jest organem wykonawczym;

• Istnieją również Parlament oraz Trybunał Sprawiedliwości;

~~HISTORIA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH- INTEGRACJA EUROPEJSKA~~

ETAPY INTEGRACJI

1. 1945-1951- okres poprzedzający powstanie organizacji integracyjnych

• u podstaw leżał plan Marshalla, który przewidywał pomoc USA dla państw Europy;

• 1948- Europejska Organizacja Współpracy Gospodarczej- utworzona dla zarzadzania Funduszem Marshalla (później przekształcona w OECD- Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju)

1. 1951- TRAKTAT POWOŁUJĄCY EWWiS /traktat paryski/

- wszedł w życie w 1952;

- podpisany na 50 lat- do 07.02;

- skład: 6 państw (Belgia, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Włochy i Francja);

• wspólne cele

• wspólny rynek

• wspólne instytucje:

-Wysoka Władza (Egzekutywa, High Authority)- organ prawodawczy, skład: urzędnicy wspólnoty; (+ Komitet Konsultacyjny przy Wysokiej Władzy)

-Rada Ministrów- przedstawiciele rządów państw członkowskich; odpowiada za funkcje koordynacyjne;

-Wspólne Zgromadzenie /parlamentarne/- organ międzyparlamentarny o funkcjach kontrolnych;

-Trybunał Sprawiedliwości- organ sądowy, dbał o poszanowanie traktatu;

2. 1951-1957

2. 1957- TRAKTATY RZYMSKIE /w życie 1958/

3. (Rzym) - TRAKTAT o EUROPEJSKIEJ WSPOŁNOCIE GOSPODARCZEJ /EWG/

- TRAKTAT o EUROPEJSKIEJ WSPÓLNOCIE ENERGII ATOMOWEJ /EURATOM/

-powołane na czas nieokreślony;

-EWG- organizacja o charakterze ogólnym, miała na celu utworzenie wspólnego rynku etapami (zamrożeni taryf celnych; znoszenie ceł istniejących w momencie wejścia w życie traktatu; stworzenie unii celnej)

- EWG i EURATOM: - Rada- przedstawiciele rządów, organ międzynarodowy;

- Wysoka Władza- funkcje prawodawcze;

- Trybunał Sprawiedliwości-

- Komisja- brak uprawnień prawodawczych, kompetencje zarządzające i wykonawcze;

4. 1957- KONWENCJA W SPRAWIE NIEKTÓRYCH WSPÓLNYCH ORGANÓW

• jeden Trybunał Sprawiedliwości

• jedno Zgromadzenie Parlamentarne (przedstawiciele parlamentów krajowych; organ międzyparlamentarny);

• Wysoka Władza- ciągle oddzielne

• każda wspólnota- Rada

-1962- Zgromadzenie ParlamentarneParlament Europejski /charakter taki sam/

3. 1957- 1969

-dalsze zmiany instytucjonalne

5. 1965- TZW. TRAKTAT FUZYJNY /w życie 1967/

• wszystkie trzy wspólnoty- wspólne organy;

• protokół przywilejów i immunitetów Wspólnot Europejskich /funkcjonariusze/;

• jedna Komisja Wspólnot Europejskich;

• jedna Rada /ministrów/;

-do 68 budowanie unii celnej;

-okresy przejściowe;

~1966- zawarto Kompromis Luksemburski;

• decyzje Rady podejmowane jednomyślnie zmieniono stopniowo na rzecz podejmowania decyzji większością kwalifikowaną;

• Francja- nie zgadzała się na zmiany procedur, wspólnotowa polityka rolna, bojkot obrad Rady- polityka „pustego krzesła”

- Kompromis Luksemburski- umowa nieformalna;

• jeżeli decyzja dotyczy żywotnych interesów jednego państwa- decyzja na zasadzie konsensusu

• państwo ma prawo veta- zakwestionowania głosowania metodą kwalifikowaną

-nigdy nie odwołano umowy luksemburskiej- w latach 80- tych odstępowano od tej zasady;

(-Kompromis Luksemburski- art. 2 traktatu- powołanie na ważne względy polityki krajowej;)

-trzy Wspólnoty- charakter gospodarczy;

-nie powiodło się powołanie Europejskiej Wspólnoty Politycznej i Obronnej; w zamian powołano Unię Zachodnio Europejską;

- elementy współpracy politycznej- spotkania ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich;

-starania Wlk. Brytanii- chęć wstąpienia do Wspólnot Europejskich- 1961 i 1967 wnioski o włączenie- odrzucone (sprzeciw Francji);

4. 1969- 1986

- powstanie instytucji wspólnotowej- RADA EUROPY:

• nie była przewidziana traktatem;

• współpraca między szefami rządów i państw;

• spotkania dwa razy na rok;

• 1974- szczytom europejskim nadano nazwę- RADY EUROPEJSKIEJ;

- skład: przewodniczący Komisji Wspólnot Europejskich + jeden

komisarz+ min spraw zagranicznych państw członkowskich;

6. 1976-AKT O WYBORACH BEZPOŚREDNICH DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

-pierwsze wybory 1979;

-brak jednolitej procedury wyborczej;

~lata 70-te- dwa traktaty budżetowe:

7. 1970- PLAN WERNERA- postanowienia finansowe i budżetowe / I traktat budżetowy/

• przewidywał: utworzenie unii monetarnej i gospodarczej w ciągu 10 lat; połączenie walut państw członkowskich; zbliżenie praw fiskalnych;

- 1973- Europejski Fundusz Współpracy Walutowej- element powołanego w 1978- Europejskiego Systemu Walutowego;

-początek waluty europejskiej- ECU/poprzednik EURO/-European Currency Unit;

8. 1977- postanowienia finansowe i budżetowe; /II traktat budżetowy/

• zmiany postanowień traktatu założycielskiego;

-prawo materialne- 1985- BIAŁA KSIĘGA W SPRAWIE JEDNOLITEGO RYNKU (Komisja Europejska)

• dokument o charakterze programowym zatwierdzony przez Radę;

• przewidywał na 7 lat tryb wprowadzania jednolitego rynku (wyeliminowanie granic do 1992);

• ok. 300 aktów prawa- dyrektywy jednolitego rynku;

-prace nad unią monetarną i gospodarczą;

-współpraca polityczna- utworzona ramy europejskiej współpracy politycznej;

- „TROJKA” - trzech przedstawicieli państw członkowskich, którzy będą, pełnią lub pełnili funkcję przewodniczącego Rady

- aktualny, ten który był i ten który będzie;

- powstała celem skoordynowania działań państw członkowskich na scenie międzynarodowej;

- np. jednolita reakcja na wydarzenia z 1981 w Polsce, na wojnę na Falklandach;

~ 1985- UKŁAD Z SHENGON

-podpisały: kraje Beneluksu, Francja i RFN;

-zapoczątkowanie współpracy- wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne;

-dotyczył znoszenia granicy i kontroli osób przekraczających granice;

-nie był to traktat wspólnotowy, bo podpisały go tylko niektóre państwa;

*poszerzanie wspólnoty- dwa elementy procesu:

1. poszerzanie- zakres terytorialny;

2. pogłębianie- intensyfikowanie form współpracy;

- 1969-ponowny akces o włączenie zgłasza Wlk. Brytania; oraz Dania, Irlandia i Norwegia;

- Norwegia negatywny wynik referendum;

9. 1972- I TRAKTAT AKCESYJNY

- w 1973 na jego mocy Wlk. Brytania, Dania i Irlandia przystąpiły do Wspólnot;

10. 1979- II TRAKTAT AKCESYJNY

- Grecja (negocjacje od 75, w życie 81);

-od 1977- negocjacje z Hiszpanią i Portugalią

11. 1985- III TRAKTAT AKCESYJNY

• Hiszpania i Portugalia /w życia 86/;

12. 1986- JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI

• wynik- sformalizowanie pozagospodarczych elementów współpracy

• modyfikował traktaty europejskie (wspólnot);

-1984- traktat dotyczący specjalnego statusu Grenlandii;

-1984- Parlament Europejski przyjął projekt traktatu powołującego UE:

• utworzenie obywatelstwa unijnego;

• ustawy europejskie;

• eliminowanie jednomyślności w podejmowaniu decyzji;

• miał być przekazany bezpośrednio do parlamentów- niezrealizowany;

Ad. 12 JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI- 02.86

~wprowadził istotne zmiany we wszystkich trzech Wspólnotach:

• wzmacnia uprawnienia Parlamentu Europejskiego / procedura zgody- prawo wyrażania aprobaty dla działań Rady Europejskiej; procedura współpracy- może zawetować niektóre akty prawne wydane przez Radę- veto zawieszające tzn. możliwość odrzucenia veta jednogłośnie/;

• poszerzenie kwestii, które mogą być podejmowane w Radzie większością kwalifikowaną;

• formalizuje Radę Europejską /jest częścią europejskiej współpracy politycznej/;

• daje podstawy do powołania tzw. SĄDU I INSTANCJI przy Trybunale Sprawiedliwości / rozpoczął działanie w 1989/

~1992- zakończono budowę jednolitego rynku wewnętrznego- INTERNAL MARKET;

5. 1986- 1992

~ traktat z 1992- Europejska Umowa o Obszarze Gospodarczym- EOG- zawarta z państwami EFTA;

-EFTA- Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu /1962/

-1990- umowa wykonawcza do układu z Shengon- państwa należące do strefy Shengon+ państwa, które dołączyły /Włochy, Hiszpania, Portugalia, Grecja/; forma współpracy między państwami;

-1991- podpisano z państwami Europy środkowo- wschodniej umowy stowarzyszeniowe

-1988- powołano Komitet, który miał określić warunki urzeczywistnienia unii gospodarczej i monetarnej / trzy etapy, początek pierwszego na 1990/; zatwierdzone przez Radę Europejską; bez podstaw traktatowych (wpisane do Traktatu z Maastricht);

13. 1992- TRAKTAT Z MAASTRICHT /O UNII EUROPEJSKIEJ/- TREATY OF EUROPEAN UNION

• wszedł w życie 01.11.1993

• powoływał Unię Europejską (coś innego niż Wspólnoty Europejskie);

• dwie części: a) modyfikacja postanowień traktatów wspólnotowych

b) przepisy ogólne- ustanawiające Unię Europejską;

~ III FILAROWA STRUKTURA UNII EUROPEJSKIEJ:

• I FILAR- WSPÓLNOTOWY- EWG+ EWWiS+ EURATOM;

• II FILAR- polityka zagraniczna i bezpieczeństwa

• III FILAR- wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne

- EWG Wspólnota Europejska / zamieniona/

-zwiększenie zakresu spraw WE nie tylko sprawy stricte gospodarcze- ochrona konsumenta, edukacja, ochrona środowiska, badania naukowe, technologia;

-TRAKTAT o UNII EUROPEJSKIEJ /część I/ zmiany instytucjonalne:

• KOMITET REGIONÓW- został powołany; przedstawiciele lokalnych społeczności

/landy, regiony/;

• RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH- powołany przy Parlamencie Europejskim;

• EUROPEJSKI INSTYTUT MONETARNY- funkcjonował od 1994; rozpoczęto II etap budowy unii monetarnej

~traktat o UE wprowadza zasadę subsydiarności /pomocniczości/- UE może działać tylko gdy jest w stanie regulować kwestię bardziej efektywnie niż państwa członkowskie /ze względu na zakres/

~ Rada Europejska ustali moment rozpoczęcia III etapu budowy unii monetarnej /na 99/;

-1995- szczyt w Madrycie- powstaje Europejski Bank Centralny w miejsce Europejskiego Instytutu Monetarnego;

14. 1994- IV TRAKTAT AKCESYJNY

• negocjacje od 93, w życie 95;

• Szwecja, Austria, Finlandia / Norwegia odrzuciła w referendum/;

- od 1992 można przystąpić tylko do UE a nie do Wspólnot /do wszystkich trzech filarów/;

- 1994 i 1996- wnioski akcesyjne wniosło 12 państw Europy środkowej i wschodniej; negocjacje od 98;

~1996- Konferencja Międzyrządowa w celu zmodyfikowania traktatów wspólnotowych /dokonują państwa członkowskie/

• Komisja Wspólnot Europejskich KOMISJA EUROPEJSKA

• Rada RADA UE

-Rada Europy- organizacja międzynarodowa;

- 1996- Konferencja Międzyrządowa w związku z przygotowaniem unii do poszerzenia;

15. 1997- TRAKTAT AMSTERDAMSKI /w życie 01.05.1999/

• Włącza dorobek z Shengon i umowy wykonawcze do układu z Shengon w ramy UE;

• Przerzuca niektóre kwestie /dziedziny/ z filarów II i III do filaru wspólnotowego /różne procedury podejmowania decyzji/;

• I filar- ponadnarodowy;

• Z III do I filaru- sprawy wiz, azylu i migracji, dotyczące swobodnego przemieszczania się osób;

~Na podstawie Traktatu z Maastricht dołączono protokoły: Wlk. Brytania, Dania i Irlandia nie będą uczestniczyły w działaniach III filaru; Wlk. Brytania, Dania i Szwecja wyłączone z III etapu tworzenia unii monetarnej; Wlk. Brytanii, Danii i Irlandii nie dotyczy dołączenie do dorobku z Shengon;

- 2000- koniec konferencji

- 15-17.12.2000- szczyt w Nicei

16. luty.2001- TRAKTAT NICEJSKI

• Nie wszedł jeszcze w życie;

• Odrzucony w referendum w Irlandii i nie ratyfikowany w kilku państwach;

• Modyfikuje system instytucjonalny;

• Protokół w sprawie poszerzenia;

~~TEORIE INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ~~

1. Komunikacyjna teoria integracji europejskiej;

Twórcą był Karol Dojcz(?). Twierdził, że przyczyną II Wojny Światowej był brak porozumienia. Państwo narodowe jest podstawowym elementem funkcjonowania społeczności międzynarodowej. Należy unikać konfliktów między państwami, dlatego należy rozwijać komunikację na różnych płaszczyznach: ekonomicznej, społecznej, kulturalnej. Należy dążyć do zachowania równowagi między państwami integrującymi się (np. NATO,UE). Była ona podstawą stworzenia idei „Europy ojczyzn”.

2. Funkcjonalizm;

Inaczej nazywany pozytywizmem. Państwo realizuje pewne funkcje gospodarcze i społeczne, można wyróżnić sferę polityczną /ma charakter narodowy/, poza polityczną /ma charakter międzynarodowy, jest związana z gospodarką/. Państwo przekazywałoby na rzecz organizacji integracyjnej pewne funkcje o charakterze niepolitycznym. Organizacją taką byław EWWiS.

3. Neofunkcjonalizm;

Nazywany instytucjonalizmem. Celem budowania organizacji integracyjnej jest uniknięcie konfliktów. Trzeba więc opracować metody rozstrzygania sporów między państwami w pokojowy sposób, czyniłaby to pewna instytucja. Wspólnota polityczna będzie tworzona przez wspólne instytucje, które będą tworzyły prawo wiążące uczestników. Legła ona u podstaw tworzenia EWG.

4. Federalizm

Idea stworzenia jednego organizmu z władzą ponadpaństwową. Były dwie możliwości tworzenia tego organizmu:

1. mogły zawrzeć takie porozumienie między sobą rządy państw członkowskich;

2. powołanie konstytuanty, która przygotowałaby projekt konstytucji, którą ratyfikowałyby parlamenty państw członkowskich i tam by obowiązywała;

~IDEE LAT 70- TYCH~~

1. Idea Europy różnych prędkości- powstała w latach 70- tych. Zakładała, że niektóre państwa mogą poruszać się szybciej, jedne wolniej na drodze integracji, ale wszystkie muszą w końcu osiągnąć cel.

2. Teoria Europy o zmiennej geometrii- istnieje pewne minimum, które muszą osiągnąć wszystkie państwa założycielskie /wspólnego rynku/; te państwa, które osiągną w jakiejś dziedzinie wyższy stopień mogą współpracować ze sobą.

- idee można podzielić na dwa nurty:

1. nurt neoliberalny- zakłada, że konieczne jest uwalnianie gospodarki, znoszenie barier ekonomicznych

- proces ten może być:

• statyczny- zasada traktowania narodowego między państwami; wprowadza się strefę wolnego handlu;

• dynamiczny- proces integracji jest procesem ciągłym;

• nurt instytucjonalny - wyróżnia się dwa nurty:

• antyliberalizm- zakłada, że konieczna jest interwencja państwa lub organizacji ponadpaństwowej przy stymulowaniu gospodarki;

• formalizm- kładzie nacisk na istnienie instytucji ponadnarodowej;

~~PODMIOTOWOŚĆ PRAWNA UNII EUROPEJSKIEJ I WSPÓLNOT EUROPEJSKICH~~

• Unia Europejska jest ścisłym związkiem między narodami Europy;

• Dysponuje jednolitymi ramami instytucjonalnymi- oznacza to, że instytucje działają w interesie Wspólnot i Unii;

• Acquis communautaire- dorobek programowy;

• Unia Europejska jest specyficznym bytem, nieznanym dotąd prawu międzynarodowemu;

• Nie jest państwem federalnym, gdyż nie zastępuje wchodzących w jej skład państw; nie ma też odpowiedniej struktury;

• Nie jest konfederacją, ponieważ w UE państwa członkowskie są w dużym stopniu pozbawione prawa veta;

• Nie jest organizacją, gdyż nie ma żadnego traktatu, który przyznawałby podmiotowość UE

• Wg. poglądów optymistycznych można UE zakwalifikować jako organizację międzynarodową, gdyż według aby była organizacja muszą być spełnione warunki:

• Musi być traktatowa podstawa;

• Musi mieć przynajmniej jeden organ;

• Musi mieć własne cele; /UE te warunki spełnia/

• TRAKTAT AMSTERDAMSKI- stanowi, że UE może zawierać umowy międzynarodowe / zaciągać zobowiązania i nabywać uprawnienia- czyli stawać przed sądami międzynarodowymi/

• UE ma więc ułomną podmiotowość prawną;

• UE nie jest osobą prawa krajowego;

• Wspólnoty Europejskie dysponują osobowością prawną na mocy traktatów;

• Są osobami prawa krajowego- mogą nabywać mienie ruchome i nieruchome, stawać przed sądami krajowymi oraz korzystać z przywilejów i immunitetów;

• podmiotowość szczególną mają Europejski Bank Inwestycyjny i Europejski Bank Centralny- państwa członkowskie muszą im przyznać na swoim terytorium podmiotowość prawną;

• Wspólnoty Europejskie mają też podmiotowość prawa międzynarodowego (mają zdolność do zawierania umów międzynarodowych, zdolność do stawania przed organami rozstrzygającymi spory, ponoszenia odpowiedzialności międzynarodowej, przyjmowanie i wysyłanie delegatów do państw trzecich);

~~RADA EUROPEJSKA~~

• jedyny organ UE a nie wspólnotowy;

• już w latach 60- tych odbywały się szczyty szefów rządów państw członkowskich

• 1974- spotkaniom tym nadano nazwę- Rady Europejskiej;

• nie była sformalizowana;

• działała bez podstawy prawnej;

• 1986- przyjęto Jednolity Akt Europejski- w nim znalazły się formalne postanowienia o Radzie Europejskiej;

• Traktat z Maastricht przenosił postanowienia o RE z traktatu wspólnotowego do Traktatu o UE /Art.4/;

• RE nie ma żadnego regulaminu, statutu;

Skład:

• szefowie rządów lub państw członkowskich;

• Przewodniczący Komisji Europejskiej;

• towarzyszą im ministrowie spraw zagranicznych oraz członek Komisji Europejskiej- mogą oni wspierać i pomagać w pracach;

• nie jest to organ kadencyjny;

• nie jest to organ wybieralny;

• nie ma siedziby;

• spotkania odbywały się w jednym z miast państwa, z którego pochodzi Przewodniczący RE;

• Traktat Nicejski- przewiduje zmianę: co najmniej połowa szczytów ma się odbywać w Brukseli, a w przyszłości wszystkie;

• Organ międzyrządowy na najwyższym szczeblu;

• Przewodniczącym jest szef rządu lub państwa, które aktualnie przewodniczy UE;

• Przewodnictwo trwa pół roku i zmienia się rotacyjnie;

• Przewodniczący pełni funkcje reprezentacyjne i kieruje pracami RE;

• RE zbiera się co najmniej 2 razy w roku na zakończenie prezydencji

• RE pełni głównie funkcje polityczne, podejmuje decyzje strategiczne dotyczące dalszego rozwoju UE;

• Nie wydaje żadnych aktów prawnych

• Akceptuje plany legislacyjne Komisji Europejskiej białe księgi;

• Przyjmuje funkcję arbitra i rozstrzyga spory, konflikty, które nie mogą być rozstrzygnięte w ramach Rady UE;

• Uchwały przyjmuje na zasadzie konsensusu /zgoda wszystkich członków/;

• Po spotkaniu RE wydaje konkluzje /wnioski, do których doszli szefowie rządów lub państw/;

• Na forum RE mogą być zawierane umowy międzynarodowe między państwami członkowskimi;

~~KRYTERIA KOPENHASKIE~~ warunki jakie muszą spełnić państwa kandydujące;

1.POLITYCZNE- respektowanie zasad politycznych, wolności i praw obywatelskich;

2.EKONOMICZNE- sprostanie konkurencji;

3.PRAWNE- możliwość dostosowania prawa państwa do prawa wspólnotowego;

~~RADA UNII EUROPEJSKIEJ~~

• była powołana wraz ze wspólnotami;

• w EWWiS nosiła nazwę Specjalnej Rady Ministrów, a w pozostałych wspólnotach- Rady Ministrów;

• 1967- trzy Rady zastąpiono jedną instytucją;

• 1993- nadano nazwę Rady Unii Europejskiej;

• nie jest to instytucja UE tylko wspólnot;

- INSTYTUCJA- główny organ, podstawą działania jest traktat, pełni samodzielne funkcje, które dotyczą wszystkich

zagadnień wchodzących w zakres prawa wspólnotowego;

• podstawami działania Rady UE są traktat stanowiący wspólnotę europejską oraz regulamin proceduralny;

• siedziba- Bruksela;

Skład:

• przedstawiciele szczebla ministerialnego państw członkowskich;

• Rada ds. Ogólnych- ministrowie spraw zagranicznych; \

> Rady Ogólne

• Rada Ministrów Gospodarki i Finansów- ECOFIN /

• Rada Specjalna, tzw. Branżowa- ministrowie rolnictwa, przemysłu, spraw wewnętrznych itd.;

• Rada UE nie ma stałego składu; nie jest organem kadencyjnym; wybieralnym

• Organ międzyrządowy;

• W niektórych przypadkach dla podjęcia szczególnych decyzji Rada UE musi spotkać się w osobach szefów rządów lub państw członkowskich- skład szczególny;

• Rada UE nie jest organem niezawisłym; ministrowie reprezentują stanowiska rządów które ich delegowały- działają wg instrukcji, które otrzymali od rządu;

• W ramach Rady UE wyróżniamy Przewodniczącego / minister z państwa pełniącego prezydencję/ - każde państwo kolejno przez 6 miesięcy;

• Przewodniczący pełni funkcję reprezentacyjną i organizacyjną- formułuje plan pracy;

• Radę UE wspomaga administracja w postaci Sekretariatu Generalnego na czele, którego stoi Sekretarz Generalny Rady UE;

• Sekretariat Generalny podzielony jest na Dyrekcje Generalne;

• Rada UE działa na posiedzeniach; średnio jedno posiedzenie w tygodniu;

• przebieg posiedzenia nie jest jawny;

-Głosowanie w Radzie UE:

• decyzje podejmowane są w trybie głosowania / podstawową zasadą jest zwykła większość- sprawy formalne i proceduralne- Traktat art. 205 , ale w praktyce najczęściej decyzje podejmowane są większością kwalifikowaną lub jednomyślnie/;

• głosowanie jednomyślne- nikt się nie sprzeciwia, ale można wstrzymać się od głosu;

• większość kwalifikowana- każdemu państwu przypada określona liczba głosów w zależności od potencjału tego państwa /obecnie 87 głosów w sumie- aby przyjąć dany akt za musi głosować 62; suma 87 większość kwalifikowana=62 głosy/

• tzw. „głosy ważone”- od 2 do 10 /Luksemburg- 2; Hiszpania- 8, Włochy, Francja, Wlk. Brytania, RFN-10/;

• do końca lat 60- tych jednomyślność /zgoda każdego państwa/;

• akt przyjmowany nie na wniosek Komisji- za musi być 10 państw= 62 głosy;

• modyfikacja głosowania większość kwalifikowana / do 68- jednomyślność/;

• KOMPROMIS LUKSEMBURSKI 1966- nigdy nie został formalnie ogłoszony ani odwołany /bojkot Francji/; umowa dżentelmeńska- gdy chodzi o żywotne interesy jednego z państw- prawo veta; /1984- przełamano veto Wlk. Brytanii/;

• KOMPROMIS z JOANINY 1994- założono w nim, że jeśli przeciw aktowi będzie opowiadało się 23- 25 głosów, wówczas rokowania będą prowadzone tak długo aby uzyskać poparcie 65 głosów; /23 głosy dla zablokowania aktu/;

• Traktat Nicejski- (jeszcze nie obowiązuje)- akt przyjęty większością kwalifikowaną można będzie na życzenie jednego z państw zweryfikować- procentowe poparcie aktu przez ludność UE;

Funkcje Rady UE:

• Prawodawcza- w latach 1957- 93 była jedynym organem przyjmującym akty prawa; obecnie dzieli się tą funkcją z Parlamentem / ale ma on ograniczone możliwości/

• nie ma inicjatywy legislacyjnej bezpośredniej;

• ma inicjatywę pośrednią- tzn. może zwracać się do Komisji Europejskiej o przeprowadzenie analiz oraz o przygotowanie projektu aktu prawnego;

• może wydawać decyzje, rozporządzenia, dyrektywy oraz zalecenia i opinie;

• Kreacyjna- uprawnienie do kreowania innych organów, składu lub ich statutu;

• może decydować o ilości członków Komisji Europejskiej;

• może wpływać /zwiększać/ na ilość członków Trybunału Sprawiedliwości;

• mogła powołać Sąd I instancji /1988/;

• może wpływać na personalny skład poszczególnych organów; np. powołuje członków Trybunału Obrachunkowego;

• ustala skład organów pomocniczych / Komitet Ekonomiczno- Społeczny, Komitet Regionów/;

• decyduje o uposażeniu członków poszczególnych organów / np. Trybunału Sprawiedliwości, Komisji Europejskiej/;

• Kontrolna- funkcja ta ma charakter marginalny; np. nakładanie sankcji na państwa, które łamią prawa człowieka

• może nakładać cła antydampingowe;

• Międzynarodowa- zawieranie umów międzynarodowych przez wspólnotę;

• decyduje o rozpoczęciu negocjacji;

• upoważnia Komisję do prowadzenia negocjacji i określa mandat;

• zatwierdza ostatecznie umowy międzynarodowe;

• może zwracać się do Trybunału Sprawiedliwości z wnioskiem o zbadanie zgodności umowy międzynarodowej z prawem wspólnotowym;

~~KOMITET STAŁYCH PRZEDSTAWICIELI- COREPER~~

• organ pomocniczy Rady UE;

-Skład:

• ambasadorzy państw członkowskich przy wspólnotach;

• przygotowuje prace Rady i wykonuje powierzone mu przez Radę zadania;

COREPER 1- składa się z zastępców stałych przedstawicieli

/

• COREPER <

\

COREPER 2- właściwy, stali przedstawiciele

• wspiera Radę UE;

• decyduje o porządku obrad Rady UE;

• w Coreperze odbywają się ustalenia co do aktów, które mają być przedstawione Radzie UE;

• jeżeli jest zgodność co do jakiegoś aktu to jest on wpisywany na LISTĘ A, Rada nad takim aktem nie głosuje tylko go przyjmuje;

• jeżeli brak zgodności- LISTA B porządku obrad Rady UE;

~~PARLAMENT EUROPEJSKI~~

• istnieje od początku istnienia wspólnot;

• początkowo- Wspólne Zgromadzenie Parlamentarne;

• 1962- zmiana nazwy na Parlament Europejski;

• początkowy skład- przedstawiciele z parlamentów państw członkowskich / do 1979/;

• 1976 /prawo pierwotne/- Akt o wyborach bezpośrednich i powszechnych / porozumienie przedstawicieli rządów państw członkowskich;

• deputowani- reprezentanci narodów państw członkowskich /Traktat Wspólnotowy Art., 190/;

Skład:

• 626 deputowanych / wg Art. 189- nie więcej niż 700, ale Traktat Nicejski- 732/;

• poszczególne państwa mają różną miejsc w Parlamencie, w zależności od ustaleń między nimi /Niemcy-99, Luksemburg-6/;

• nie ma jednolitej procedury wyborczej; w każdym z państw deputowani wybierani są wg procedur krajowych;

• prawo wyborcze bierne i czynne uznane jest za prawo obywatelskie; obywatele UE mogą być wybierani i mogą wybierać na terenie każdego państwa należącego do UE;

• kadencja Parlamentu- 5 lat;

• termin wyborów ustalany jest w każdym z państw oddzielnie; ale Rada UE ustala pewnien przedział w którym wybory powinny się odbyć; /1-2 tydzień czerwca; czwartek- niedziela/;

• frekwencja zróżnicowana /obowiązkowe wybory- Grecja, Francja, Irlandia; Wlk. Brytania-20- 30%/;

• siedziba- Strasburg ; niektóre sesje mogą się odbywać w Brukseli;

• administracja i sekretariat- Bruksela;

• organ kadencyjny

• jednoizbowy;

• kadencyjny;

• przedstawicielski;

• ma charakter ponadnarodowy- ma reprezentować wspólny interes narodów państw członkowskich;

• mandat parlamentarzysty nie jest wiążący;

• parlamentarzysty nie można odwołać; może on zrezygnować;

• deputowani do Parlamentu Europejskiego mogą łączyć mandat z mandatem parlamentu krajowego;

• członkowie parlamentu nie mogą być członkami rządów państw członkowskich, Komisji Europejskiej, wchodzić w skład organów sądowych UE;

• immunitety i przywileje- charakter funkcjonalny /immunitet może zostać odebrany decyzją Parlamentu;

• na czele Przewodniczący wybierany przez Parlament na 2,5 roku;

• wiceprzewodniczący- do 14 osób;

• PREZYDIUM PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO- przewodniczący+ wiceprzewodniczący;

• Przewodniczący kieruje pracami Parlamentu i reprezentuje Parlament w stosunkach zewnętrznych;

• KOMISJE PARLAMENTARNE /ORGANY FUNKCJONALNE/:

• STAŁE- powoływana na początku kadencji;

- obecnie 20;

- poszczególne dziedziny prawa wspólnotowego;

• TYMCZASOWE- szczególny rodzaj komisji;

- np. śledcze, dochodzeniowe;

• FRAKCJE /GRUPY POLITYCZNE/- organy polityczne;

- partie polityczne działające w obrębie parlamentu;

- aby mogła powstać musi się składać z przedstawicieli co najmniej 2

państw; jeżeli są przedstawiciele 4 państw to do utworzenia frakcji

wystarczy 14 deputowanych;

• administracja parlamentu- Sekretariat Generalny z Sekretarzem Generalnym na czele wybieranym przez Prezydium

• Parlament obraduje w trybie sesyjnym- roczne sesje;

- miesięczne podsesje;

- posiedzenia;

• Parlament pracuje w 11 oficjalnych językach UE;

Funkcje Parlamentu:

• Prawodawcza- od 1993 wprowadzono procedurę „współdecyzji”- Parlament wspólnie z Radą UE może być twórcą aktów prawnych;

• 1986- Jednolity Akt Europejski- tryb zgody- zgoda Parlamentu konieczna, aby Rada UE mogła przyjąć akt- nieliczne przypadki dotyczące np. jednolitej procedury wyborczej, umów międzynarodowych;

• ma prawo opiniowania aktów prawnych- TRYB KONSULTACJI- opinie nie są wiążące, ale jeżeli nie było opinii jakiegoś aktu może on być uchylony przez Trybunał Sprawiedliwości;

• WSPÓŁDECYZJA;

• TRYB WSPÓŁPRACY- jeżeli Parlament wyda negatywną opinię to w Radzie UE aby przyjąć dany akt musi być uzyskana jednomyślność;

• TRYB ZGODY- Parlament nie może wpływać na treść aktu, ale ma prawo albo akceptacji albo odrzucenia;

• Pośrednia inicjatywa prawodawcza- deputowani mogą zwrócić się do Komisji Europejskiej z prośbą o przygotowanie aktu w danej dziedzinie; Komisja nie jest związana tym wnioskiem;

• Możliwość tworzenia programów legislacyjnych- Komisja przedstawia Parlamentowi listę aktów jakie ma zamiar przyjąć w danym roku i Parlament to opiniuje;

• Kontrolna:

a) możliwość zgłoszenia votum nieufności wobec Komisji Europejskiej /nie wobec poszczególnych

członków;

b) analiza sprawozdań przedkładanych przez różne organy m. in.:

- Komisję Europejską- przedkłada bilans z wykonania budżetu oraz sprawozdanie z

działania w danym roku; Parlament udziela absolutorium

budżetowego;

- Europejski Bank Centralny- sprawozdanie z działalności Europejskiego Systemu

Banków Centralnych;

- Rzecznik Praw Obywatelskich;

- Przewodniczący Rady Europejskiej- ustne sprawozdanie po każdym szczycie oraz

roczne sprawozdanie o postępach dokonanych przez Unię;

c) możliwość tworzenia komisji śledczych;

• Międzynarodowa:

• wyraża opinię przy zawieraniu umów międzynarodowych

• Parlament musi wyrazić pozytywną opinię przy:

- umowach stowarzyszeniowych;

- umowach tworzących system instytucjonalny między wspólnotą a państwem trzecim;

- umowach, które powodują zmiany w aktach wewnętrznych, przyjętych w trybie

współdecyzji;

- umowach mających znaczne implikacje budżetowe;

• Realizowanie bieżącej polityki budżetowej:

• decyduje przy określaniu budżetu;

~~RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH~~

• powołany przy Parlamencie Europejskim;

• nie jest instytucją wspólnotową;

• powstał wraz z Traktatem z Maastricht, który umożliwił Radzie UE podjęcie decyzji o jego powstaniu; decyzję podjęto w 1994;

• Parlament Europejski- decyzja w sprawie statusu i wykonywania zadań RPO /w życie 95/;

• odpowiada za rozpatrywanie skarg osób prawnych i fizycznych dotyczących działalności instytucji i organów UE; /przypadki złego administrowania w działaniach instytucjonalnych/;

• naruszenie, które nie kwalifikuje się do oceny przez Sąd I instancji lub Trybunał Sprawiedliwości;

• kontroluje przypadki złego administrowania przez organy lub instytucje UE;

• powoływany przez Parlament Europejski, na całą kadencję Parlamentu- 5 lat;

• wybierany przez deputowanych, ale nie spośród deputowanych; nie jest członkiem Parlamentu;

• osoby, które są zgłoszone przez określoną liczbę deputowanych /proponują kandydata/;

• osoba, która wypełnia warunki wymagane dla zajmowania najwyższych stanowisk sądowych w państwach członkowskich, albo uznane kompetencje i doświadczenie do pełnienia funkcji lub doświadczenie w byciu Rzecznikiem w poszczególnych państwach;

• wybierany bezwzględną większością głosów /ponad 50%/;

• może być wybrany ponownie;

Odwołanie ze stanowiska:

• może zrezygnować lub zostać odwołany, gdy winny jest poważnego uchybienia lub przestaje spełniać wymagania konieczne do pełnienia tej funkcji;

• odwołuje go Trybunał Sprawiedliwości;

• Parlament może zadecydować w głosowaniu o przekazaniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości /wysłuchuje Rzecznika i podejmuje decyzję w tajnym głosowaniu/;

• Podjęta uchwała wzywa Rzecznika do ustąpienia;

• Jeżeli ten nie rezygnuje to Przewodniczący wnosi do TS z żądaniem zdymisjonowania Rzecznika;

• pełna niezależność zwłaszcza od instytucji wspólnotowych;

• może kontrolować działalność TS i Sądu I instancji / nie wolno kontrolować ich funkcji ściśle sądowych/;

• organ niezależny- nie może wykonywać innych funkcji zarobkowych lub nie;

• wynagrodzenie i status-podobnie jak sędziowie TS ma immunitet i przywileje;

• siedziba- Strasburg;

• budżet włączony do budżetu Parlamentu Europejskiego;

Złe administrowanie:

• kontroluje głównie Komisję Europejską, mniej Radę UE i Parlament Europejski;;

• kontroluje złe relacje między instytucjami a pracownikami i światem zewnętrznym; / brak odpowiedzi na pisma kierowane do instytucji; niemożliwość dostępu do dokumentów; brak przejrzystości działań instytucji/;

• skargi- mogą kierować osoby fizyczne i prawne: - niekoniecznie obywatele UE; obywatele państw trzecich

jeżeli miejsce zamieszkania na terenie UE; prawo skargi do

RPO- prawo obywatelskie;

• nie można wnosić skarg do RPO na działania własnego państwa;

• RPO- mediator, doprowadzenie do porozumienia; zadośćuczynienie dla jednostki; jeżeli nie sprawozdanie przedkłada Parlamentowi i kieruje do instytucji;

~~KOMISJA EUROPEJSKA~~

• 1951- w ramach EWWiS- „Wysoka Władza”;

• 1957- powołana w dwóch pozostałych wspólnotach- Komisja Wspólnot Europejskich;

• 1965 (67)- jedna komisja;

• 1993- Maastricht- KOMISJA EUROPEJSKA;

• pełni funkcje organu wykonawczego

• w ramach EWWiS najszersze funkcje- główny organ decyzyjny i prawotwórczy; 1957- (pozostałe dwie) skromniejsze funkcje; prawotwórcza- Rada UE; funkcje wykonawcze;

• siedziba- Bruksela;

• AGENDY- Luksemburg- np. Urząd Publikacji /wydaje Dziennik Ustaw UE/; Urząd Statystyczny/Eurostat/;

Skład:

• niezależni funkcjonariusze;

• 20 członków /KOMISARZY/;

• traktat stanowi, że każde państwo członkowskie ma prawo do minimum jednego członka w Komisji Europejskiej, ale nie więcej niż dwóch /duże państwa członkowskie/;

• liczba może ulec zmianie- jednomyślna decyzja Rady UE;

• Komisarze- wybierani na podstawie ogólnych kwalifikacji;

• Funkcjonariusze międzynarodowi- niezależni od rządów państw członkowskich;

• reprezentują ponadnarodowy interes Wspólnoty;

• organ kadencyjny- 5 lat;

• KE działa permanentnie;

Tryb powoływania Komisarzy:

• III FAZY POWOŁYWANIA KOMISJI EUROPEJSKIEJ:

• I wyznaczenie przez rządy państw członkowskich komisarzy;

• II zatwierdzenie ich Parlament Europejski;

• III mianowanie przez rządy państw członkowskich;

• najpierw rządy wyznaczają Przewodniczącego Komisji Europejskiej za wspólną zgodą /jednomyślnie/; nie Rada UE;

• wyznaczony Przewodniczący musi uzyskać zatwierdzenie Parlamentu;

• po zatwierdzeniu Przewodniczący w porozumieniu z rządami dobiera skład Komisji Europejskiej;

• 19 pozostałych dobiera zgodnie z regułą- jeden kandydat każde państwo, po dwóch z dużych państw /Francja, Niemcy, Włochy, Hiszpania, Wlk. Brytania/;

• skład aprobowany przez Parlament;

• oficjalne mianowanie pełnego składu Komisji Europejskiej przez rządy państw członkowskich;

• Parlament aprobuje pełny skład, albo w całości odrzuca;

• Komisja Europejska ustępuje po 5 latach;

• może zostać zgłoszone votum nieufności wobec KE /od Parlamentu/;

• Komisarz może dobrowolnie ustąpić;

• Przymusowa dymisja przez TS;

• Wnioskować o dymisję może Rada UE lub Komisja Europejska- jeżeli nie spełnia wymogów /np. przestał być niezależny/ lub dopuścił się poważnego uchybienia;

• TS może zadecydować o pozbawieniu Komisarza prawa do emerytury lub świadczeń związanych z pełnieniem funkcji

• Komisarze- winni zachować roztropność przy przyjmowaniu korzyści lub posad (stanowisk) po zakończeniu pełnienia funkcji;

Organizacja wewnętrzna:

• przewodniczący; jeden lub dwaj wiceprzewodniczący;

• Przewodniczący- funkcje:

• Udziela politycznych instrukcji KE;

• Zwierzchnik, kieruje pracami KE;

• Reprezentuje na zewnątrz;

• Przydziela zakres kompetencji poszczególnym Komisarzom;

• Komisja Europejska- działa kolektywnie;

• Decyzje większością zwykłą /11-20/;

• Administracja- wchodzi w skład Sekretariatu Generalnego i tzw. Dyrekcji Generalnych/ok. 20/;

• na czele Dyrekcji Generalnych- Dyrektorzy, którzy podlegają poszczególnym Komisarzom /np. dyrektor ds. przemysłu/;

• Służby: prawna, tłumaczy;

Funkcje Komisji Europejskiej:

• Kontrolna:

• „Strażnik Traktatów”;

• kontrola przestrzegania postanowień;

• głównie w odniesieniu do państw członkowskich /naruszanie prawa wspólnotowego/;

• może dane państwo członkowskie zaskarżyć do TS;

• dokonywanie kontroli działań podmiotów prywatnych- sankcje;

• Prawodawcza:

1. wyłącznie uprawniona do inicjowania procesu prawotwórczego /monopol w zakresie inicjatywy/;

2. w ograniczonym zakresie- samoistna funkcja prawotwórcza /KE proponuje Rada UE uchwala/;

• wynika bądź wprost z traktatu /Art. 90/ lub z upoważnienia przez Radę UE /lub wspólnie z Parlamentem/;

• działa w zakresie upoważnienia;

• powołuje KOMITETY, które wspomagają Komisję Europejską w wykonywaniu funkcji wykonawczej;

• uprawnienia w dziedzinie wykonywania budżetu; odpowiedzialność za wykonywanie budżetu;

• Stymulacyjna (dalszy rozwój UE):

• Zielone i białe księgi- przygotowuje;

- ZIELONE KSIĘGI- dokumenty szczegółowe dotyczące poszczególnych aktów

normatywnych, które Komisja Europejska planuje przyjąć;

dokumenty konsultacyjne;

- BIAŁE KSIĘGI- dokumenty o charakterze strategicznym , działania UE na kilka lat,

dotyczące danej dziedziny;

• księgi te akceptowane są przez Radę Europejską (szczyt państw członkowskich);

• Międzynarodowa (działania KE w sferze międzynarodowej):

• utrzymuje stosunki zewnętrzne z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi;

• wysyła delegacje do innych państw; /siedziby: przedstawiciele KE w innych krajach- „ambasady”);

• odpowiada za prowadzenie negocjacji z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi;

• Rada decyduje i upoważnia KE do negocjowania umów międzynarodowych w zakresie przyznanego jej mandatu;

• KE może sama zawierać umowy o ściśle technicznym charakterze /wąski zakres/; np. w ramach PHARE;

• akty prawne- KE może wydawać wszystkie akty przewidziane prawem UE;

• inne instrumenty quasiprawne (uprawnienia dyskrecjonalne): wytyczne (np. w dziedzinie pomocy publicznej); komunikaty; obwieszczenia;

~~TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI~~

• początkowo jedyny organ sądowy;

• 1951- powstał w EWWiS;

• 1957- połączono trzy trybunały w jeden dla trzech wspólnot

• uzupełniony o Sąd I instancji- Jednolity Akt Europejski dał Radzie Europejskiej możliwość jego powołania na wniosek TS; decyzję podjęto w 1988;

• Sąd I instancji istnieje od 1989 przy TS;

• Kiedy Traktat Nicejski wejdzie w życie- oddzielnie;

• Siedziba- Luksemburg;

Skład:

• organ kolegialny;

• 15 sędziów oraz 8 Rzeczników Generalnych

• na mocy traktatu- sędziowie i Rzecznicy Generalni wybierani są przez rządy państw członkowskich za wspólnym porozumieniem /inna instytucja nie uczestniczy/;

• wybrane mogą być osoby dające gwarancję niezależności; spełniające wymagania wymagane w ich państwach na najwyższe stanowiska sądowe lub uznani prawnicy /sędziowie Sądów Najwyższych lub profesorowie prawa/;

• kadencja- 6 lat;

• co 3 lata wymiana części składu /raz 8 raz 7/;

• obywatele państw członkowskich;

• Traktat Nicejski wprowadzi prawo każdego państwa do jednego sędziego /teraz określona jest tylko liczba sędziów/;

• Sędziowie- niezależni w pełnieniu funkcji /od państw i instytucji wspólnotowych/;

• Nie są reprezentantami państw;

• Organ ponadnarodowy;

• Przywileje i immunitety o charakterze funkcjonalnym;

• O pozbawieniu immunitetu decyduje TS jednomyślnie / poza tym, którego decyzja dotyczy/;

• Sędziowie nie mogą być pozbawieni prawa do emerytury;

• Nie mogą być pozbawienie funkcji, chyba że decyzja TS;

RZECZNIK GENERALNY- Advocat General:

• powołują rządy państw członkowskich za wspólną zgodą;

• z dużych państw 5 członków; pozostałych 3 rotacyjnie; co 3 lata wymiana ½ składu;

• funkcje- przedłożenie uzasadnionych wniosków /opinii/ w sprawach, które są przedmiotem pracy TS;

• Rzecznicy Generalni wybierani są do danej sprawy;

• Odpowiedzialni za przygotowanie opinii; analiza prawna danej sprawy; analiza orzecznictwa TS w podobnych sprawach; orzecznictwa sądów krajowych oraz prawa międzynarodowego;

• Cel- wspieranie TS w wykonywaniu funkcji orzeczniczych

• Rzecznik Generalny proponuje wyrok /może przedstawić alternatywne rozwiązania/;

• TS nie jest związany wnioskami;

• Komisja Europejska korzysta z opinii Rzeczników Generalnych;

Struktura wewnętrzna Trybunału Sprawiedliwości:

• na czele-Prezes TS;

• kadencja 3 lata;

• może być wybrany ponownie;

• wybierany przez pełny skład sędziów;

• TS dzieli się na IZBY /3, 5 lub 7 osobowe/;

• Rzecznicy Generalni wybierają ze swego grona Pierwszego Rzecznika Generalnego /przydziela on sprawy poszczególnym Rzecznikom/;

• Sprawy trafiają do Rzecznika, który nie ma obywatelstwa państwa, którego dotyczy sprawa;

• administracja- na czele Sekretarz TS /kieruje Kancelarią TS- rejestr skarg/; kieruje administracją- biblioteka, finanse, biuro tłumaczy/;

• wysoka ranga- status Sekretarza uregulowany jest w traktacie;

• Sekretarz wybierany jest przez sam TS na 6 lat;

• Nie może być pozbawiony urzędu, chyba że nie spełnia wymagań niezbędnych do pełnienia tej funkcji;

• TS organ permanentny;

• działa co do zasady w miejscu siedziby;

• posiedzenie może się odbywać gdzie indziej;

• język roboczy- język francuski;

Funkcje Trybunału Sprawiedliwości /organ sądowy/:

• Orzecznicza:

• charakter obligatoryjny lub fakultatywny;

• głównie rodzaje skarg dotyczą jurysdykcji obligatoryjnej /brak innej drogi dla rozwiązania sprawy/;

• jurysdykcja fakultatywna- charakter marginalny;

• sprawy które rozpatruje TS mogą mieć charakter:

• NIESPORNY /dwa rodzaje spraw/:

- TS wydaje orzeczenia pełniące funkcje opinii;

1. odesłanie prejudycjalne /Art. 234/- TS wydaje orzeczenie wstępne / o

charakterze opinii/ na wniosek sądu krajowego /pytanie wstępne/;

2. wnioski o opinie co do zgodności umów międzynarodowych z traktatem wspólnotowym;

• SPORNY: dotyczą:

1. przypadków naruszenia prawa wspólnotowego przez państwa członkowskie /wnioski:

Komisja, państwa członkowskie/;

2. skargi na nieważność akt /kontrola legalności aktów prawa wspólnotowego/;

3. skargi na bezczynność instytucji lub na zaniechania instytucji /państwo lub jednostka/;

4. skargi odszkodowawcze /jednostka przeciw wspólnocie/- nielegalne działanie instytucji

lub funkcjonariusza;

5. spory pracownicze /instytucja- pracownik, urzędnik/;

~~SĄD I INSTANCJI~~

• powstał w 1988 decyzją Rady UE;

• funkcjonuje od 1989;

• pierwsze orzeczenia 1990;

• powstał na wniosek TS;

• przesłanka powstania- odciążenie TS od spraw mniejszej wagi;

• 1994- modyfikacja decyzji- wszystkie sprawy z powództwa podmiotów indywidualnych /jednostek/;

- wszystkie sprawy pracownicze / w I instancji/;

- skargi odszkodowawcze / w I instancji/;

- skargi na nieważność lub bezczynność instytucji;

• skargi głównie dotyczące spraw konkurencji lub postępowania antymonpolowego;

• TS- sąd odwoławczy od Sądu I instancji;

Podstawy odwołań:

1. Sąd I instancji nie miał kompetencji aby wydać orzeczenie w I instancji;

2. jeżeli naruszono istotne wymogi proceduralne;

3. naruszone prawo materialne wspólnotowe;

• od orzeczeń TS nie ma odwołań;

• siedziba Luksemburg;

• 15 sędziów wybieranych tak samo jak TS;

• kadencja 6 lat

• wszystkie przepisy dotyczące sędziów TS; identyczny status;

• brak Rzeczników Generalnych w Sądzie I instancji;

• jeżeli sprawa tego wymaga to Przewodniczący może wyznaczyć jednego sędziego do pełnienia funkcji Rzecznika;

• Przewodniczący wybierany przez skład;

• IZBY- 3, 5 osobowe;

• Sprawy rozpatrywane też jednoosobowo;

• Na czele administracji Sekretarz wybrany przez sędziów /szef kancelarii oddzielnie/;

• Wspólna administracja: Biuro Tłumaczeń, Biblioteka, księgowość;

• Orzeczenia TS i Sadu I instancji- ECR /zbiory orzecznictwa odrębne dla obu;

• Publikacje we wszystkich językach UE;

~~TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY~~

• powstał w 1975 na mocy jednego z traktatów budżetowych;

• miał charakter pomocniczy;

• Maastricht- piąta ważna instytucja wspólnotowa;

• Siedziba Luksemburg;

Skład:

• 15 członków

• powoływany przez Radę UE /opinia Parlamentu/;

• kadencja 6 lat;

• nie jest organem sądowym;

• organ kontroli skarbowej;

• funkcje zbliżone do polskiej NIK;

• członkowie są niezależni;

• mogą zrezygnować;

• mogą zostać zdymisjonowani przez TS;

• wybierają Przewodniczącego na 3 lata; może być wybrany ponownie;

• kontrola rachunków publicznych wspólnot europejskich;

KRYTERIA KONTROLI:

• legalność,

• prawidłowość i

• należytość w odniesieniu do zarządzania finansami;

• kontrola w agendach państw członkowskich, które zarządzają finansami wspólnotowymi;

• kontrola instytucji;

• akty- nie wydaje orzeczeń ani wyroków;

• sprawozdania na koniec roku finansowego lub specjalne sprawozdania dotyczące poszczególnych dziedzin;

• przedkłada Parlamentowi, który rozpatruje;

• sprawozdania są publikowane

• ocena działań KE; udziela lub nie absolutorium budżetowego Komisji Europejskiej;

• nie może wyciągać sankcji;

• opinie;

INSTYTUCJE EUROPEJSKIE- powstają na podstawie traktatów, posiadają samodzielność i charakter ogólny;

ORGANY EUROPEJSKIE- powstają na podstawie traktatów, nie mają samodzielności albo nie mają charakteru ogólnego;

INSTYTUCJE EUROPEJSKIE Rada Unii Europejskiej;

Komisja Europejska;

Parlament Europejski;

Trybunał Sprawiedliwości;

Trybunał Obrachunkowy;

• nie są instytucjami: Sąd I Instancji i Rzecznik Praw Obywatelskich;

- Rada Europejska poza tym, że jest instytucją jest organem całej UE /jako jedyna/;

POMOCNICZE

/

-ORGANY <

\

WYSPECJALIZOWANE

~~ORGANY POMOCNICZE~~

~~KOMITET GOSPODARCZO- SPOŁECZNY (ekonomiczno- społeczny)~~

• The Economic and Social Committee;

• Powstał na podstawie traktatu rzymskiego (1957) wraz z powstaniem EWG i EURATOM;

• Organ pomocniczy dla Rady Europejskiej i Komisji Europejskiej

• Siedziba Bruksela;

Skład:

• 222 członków /doradców/ wywodzących się z najbardziej reprezentatywnych organizacji krajów członkowskich;

• mianowani przez Radę jednomyślnie na wniosek KE;

• Art. 257- składa się z przedstawicieli różnych kategorii życia społecznego i gospodarczego:

- pracodawcy, pracownicy, rolnicy, transportowcy, handlowcy, rzemieślnicy,

przedstawiciele wolnych zawodów, szefowie małych i średnich przedsiębiorstw;

• organ kolegialny o charakterze profesjonalno (zawodowo)- reprezentacyjnym;

• podział miejsc- od 6 /Luksemburg/ do 24 /Niemcy, Francja, Wlk. Brytania, Włochy/;

• każde państwo przedstawia Radzie 2 kandydatów na 1 miejsce;

• po powołaniu- członkowie przestają być reprezentantami danego państwa;

• mandat w interesie ogólnym wspólnoty /zbiorowe interesy grup, z których się wywodzą/;

• organ ponadnarodowy;

• immunitety i przywileje o charakterze formalnym /tzn. ograniczone do zapewnienia niezależności/;

Struktura wewnętrzna:

• Zgromadzenie- organ wewnętrzny; wybiera przewodniczącego i prezydium; /główny plenarny organ uchwałodawczy- uchwały charakter opinii/;

• Prezydium- przewodniczący, 2 zastępców i 33 członków;/różne grupy społeczne, interesują interesy pracowników i pracodawców;

• Przewodniczący / na zmianę interesy pracowników i pracodawców/; wybierany przez członków z grona na 2 lata;

• SEKCJE- opracowują projekty opinii lub sprawozdań, które będą podejmowane przez Komitet; charakter wyspecjalizowany; organy merytoryczne;

• TZW. GRUPY- / odpowiadają frakcjom/; pracodawcy, pracownicy lub inne kategorie społeczne= 3 grupy;

• Uchwały- zgromadzenie-większością głosów;

Funkcje:

• Organ opiniodawczy o charakterze konsultacyjnym;

• opinie może wydawać z własnej inicjatywy lub na wniosek którejś instytucji /KE lub Rady/;

• funkcja konsultacyjna (na wniosek) może mieć charakter:

• fakultatywny- obowiązek zasięgnięcia opinii nie jest zawarty w traktacie;

• obligatoryjny- nieważność aktu wydanego z pominięciem zasięgnięcia opinii Komitetu; regulowana obowiązującym traktatem /Art. 189/;

• Rada lub KE wyznacza termin na wydanie opinii, minimum 1 miesiąc;

• Nie wydanie opinii w terminie- można wydać akt bez niej;

• Komitet- brak legitymacji czynnej- nie może zaskarżyć aktu;

• Opinie nie mają charakteru wiążącego;

• Poza opiniami wydaje rezolucje /uchwały/- nie są wiążące;

• Przyjmuje sprawozdania informacyjne;

• Organ pomocniczy o charakterze doradczym;

~~KOMITET REGIONÓW~~

• The Committee Of The Regions;

• Powstał na mocy Traktatu Unii Europejskiej /1993/;

• Nie jest prawdziwą instytucją Wspólnoty Europejskiej, ponieważ sprawuje jedynie funkcje doradcze, a zadania powierzone mu przez wspólnotę nie są prawnie obowiązujące jak w wypadku instytucji wspólnotowych;

• Organ pomocniczy o charakterze opiniodawczo- doradczym;

• Siedziba- Bruksela;

Skład:

• 222 członków reprezentujących władze regionalne i lokalne państw członkowskich;

• każdy z członków ma swojego zastępcę;

• podwójna liczba kandydatów, reszta zastępcy;

• mianowani jednogłośnie przez Radę /nie ma konsultacji z KE/;

• tryb mianowania jak przy KG- S;

• reprezentują interes ogólny wspólnoty;

• całkowicie niezależni;

• immunitet o charakterze funkcjonalnym;

• nie mogą być równocześnie deputowani do Parlamentu Europejskiego;

• wice premierzy, premierzy i ministrowie w rządach regionalnych lub rządowych organach lokalnych; /polski wójt, wojewoda/;

• Przewodniczący i Prezydium- organy wewnętrzne;

• Zgromadzenie Plenarne- główny organ uchwałodawczy;

• KOMISJE /7/ (podkomisje)- odpowiednik sekcji w KGS; np. regionalne, polityki społecznej, zatrudnienia, edukacji, szkolnictwa zawodowego;

Funkcje:

• Charakter doradczy /wydawanie opinii, dotyczą one głównie projektów o charakterze transgranicznym, np. ochrona środowiska;

• Funkcja konsultacyjna o charakterze obligatoryjnym lub fakultatywnym; /=KGS/

• w pewnych dziedzinach KE i Rada konsultują się z Komitetem Regionów obowiązkowo /”konsultacje obligatoryjne”/; są to dziedziny: edukacji;

kultury;

zdrowia publicznego;

sieci trans europejskich;

infrastruktury transportu;

telekomunikacji i energii;

spójności ekonomiczno- społecznej;

polityka zatrudnienia i ustawodawstwa socjalnego;

• skonsultowanie się Rady lub KE z KGS aktualizuje powiadomienie Komitetu Regionów o projekcie;

• ponad to Rada konsultuje się regularnie z Komitetem Regionów na temat różnych projektów legislacyjnych, co nie ma obowiązującej mocy prawnej /konsultacje fakultatywne/;

• rezolucje i sprawozdania- brak mocy wiążącej;

~~KOMITET EKONOMICZNO- FINANSOWY~~

• charakter wspomagający Radę w zakresie unii gospodarczo- walutowej;

~~ORGANY WYSPECJALIZOWANE~~

• mają charakter samodzielny;

• powstają na podstawie traktatów;

• nie mają charakteru ogólnego;

~~EUROPEJSKI BANK CENTRALNY~~EBC

• powstał 01.01.1999- co związane było z przejściem do III etapu tworzenia unii walutowej /zastąpił Europejski Instytut Walutowy (Monetarny)/;

• Traktat z Maastricht przewidywał utworzenie EBC- protokół- statut EBC i ESBC (prawo pierwotne); regulamin EBC;

• Siedziba- Frankfurt n/Menem;

• EBC- organ wspólnotowy /brak w II i III filarze/ w ramach Wspólnoty Europejskiej;

• Stoi na czele Banków Centralnych państw członkowskich (Europejski System Banków Centralnych);

• Bank emisyjny- odpowiedzialny za stabilność EURO; kontroluje emisję EURO;

• Ma osobowość prawną (jako jedyny)- w państwach członkowskich ani instytucje ani dwa komitety doradcze nie posiadają takiej osobowości;

• Minimum- prawo nabywania ruchomości i nieruchomości oraz bycia podmiotem w postępowaniu przed sądem;

• Nie może zawierać umów międzynarodowych (brak międzynarodowej osobowości prawnej);

• Ma kapitał założycielski, w którym udział mają państwa członkowskie (Banki Centralne- %);

Organy wewnętrzne:

• Rada Prezesów- zarząd+ prezesi Banków Centralnych- nie jest kadencyjna;

• Zarząd- główny organ wykonawczy; Prezes wybierany przez szefów rządów państw członkowskich; kadencja 8 lat;

• Wice prezes+ 4 członków-mianowani są za wspólną zgodą państw członkowskich z rekomendacji Rady UE i po konsultacji z Parlamentem Europejskim spośród osób, których autorytet i doświadczenie zawodowe w dziedzinie walutowej czy bankowej są znane;

• Rada Ogólna- Rada Prezesów+ Prezesi Banków Krajowych państw członkowskich, które nie weszły w III etap integracji /Wlk. Brytania, Szwecja, Dania/;

Uprawnienia:

• może stanowić akty prawne- rozporządzenia, decyzje;

• nie dyrektywy;

• tylko on może zezwalać na emisję banknotów i monet w łonie wspólnoty;

• zarządza oficjalnymi rezerwami walutowymi państw członkowskich i promuje właściwe funkcjonowanie systemów płatniczych;

~~EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY~~EBI

• powstał wraz z Traktatem rzymskim (1957)- od powstania EWG;

• siedziba- Luksemburg;

• międzypaństwowy bank;

• posiada osobowość prawną- może stawać przed sądami państw członkowskich, może nabywać nieruchomości w państwach członkowskich;

• dysponuje kapitałem założycielskim (największy wkład: Francja, Włochy, Wlk. Brytania, Niemcy);

Organy wewnętrzne:

• Rada Gubernatorów- ministrowie delegowani przez państwa członkowskie /nadzór/;

• Rada Dyrektorów (organ zarządzający)- rada administracyjna;

• skład- 25 dyrektorów /duże państwa po 2- 3 członków/; 13 zastępców- KE 1 delegata;

• Zarząd- bieżąca polityka- Prezes+ wiceprezesi wybierani przez Radę Gubernatorów na 6 lat;

Zadania:

• wspiera inicjatywy- inwestuje projekty nakierowane na rozwój wspólnoty;

• przyznaje we wszystkich działach gospodarki pożyczki i gwarancje na rzecz gorzej rozwiniętych regionów czy przekształcanie przedsiębiorstw, tworzenie miejsc pracy lub realizację projektów uwzględniających wspólny interes wielu krajów członkowskich;

~~AGENDY~~/centra/

• stworzone nie na podstawie traktatów lecz na podstawie prawa pochodnego;

• Europejska Agencja Oceny Produktów Medycznych- wydaje opinie o produktach medycznych wprowadzanych do obrotu;

18

---