Farmakologia - wyklad 5 06.11.2006

Szczegolowe wartosci podstawowych wartosci farmakokinetycznych.

Biologiczny okres poltrwania - T 

Stala eliminacji - Kel

Objetosc dystrybucji - Vd

W celu okreslenia dostepnosci biologicznej trzeba stwierdzic jaka czesc podanego leku pozanaczyniowo dostaje sie do krwioobiegu i jak dlugo trwa taki proces.

Cel wykonywania badan farmakokinetycznych - trzeba stwierdzic czy dany lek bedzie dzialal. Czy dostanie sie do krwioobiegu, czy jego receptura odpowiada okreslonej formulacji.

Dostepnosc biologiczna leku - F, wyliczamu z rownania

F=AUCperos*D

Tak wyznaczona dostepnosc biologiczna leku nosi nazwe bezwzglednej

Cmax - stezenie maksymalne leku w osoczu - zalezne od stopnia wchlaniania

Tmx - czas wystapienia maksymalnego stezenia leku - wplywa na szybkosc wchlaniania

Ka - stala szybkosci wchlaniania

Ke - stala szybkosci eliminacji

Okres biologicznego poltrwania okreslany jest symbolem - - Jezeli proces eliminacji jest procesem pierwszego rzedu, to jego okres poltrwania musi byc wilkoscia stala, niezalazena od poczatkowego stezenia leku we krwi lub od wielkosci podanej dawki leku i musi byczdefiniowany jako czas w ktorym ilosc leku obecna .................

Procesy w ktorych szybkosc jest proporcjonalna do 2 potegi, nazywamy procesami 2 rzedu.

Procesy 2 rzedu maja miejsce gdy dany lek laczy sie np z bialkami. Natomiast proces 0 rzedu to taki w ktorym czas dla eliminacji 50% leku bedzie progresywnie dluzszy w porownaniu do wzrostu dawki. Przykladem eliminacji lekow 0 rzedu jest eliminacja fenylobutazolu u psa, konia czy salicynianow u kota.

Stala eliminacji - jest to wyrazony w procentach spadek stezenia leku we krwi w jednostce czasu. Okresla szybkosc elimincaji tego leku z organizmu.

Wyliczenie mozna rowniez przeprowadzac systemem graficznym sporzadzajac wykres. Krzywa wylicza sie wg wzoru:

Kel = lnC1*lnC2/(t1 - t2)

Im wieksza jest wartosc stalej eliminacji tym szybciej nastepuje eliminacja leku. A zatem szybciej maleje stezenie leku w kompartmencie centralnym.

Np. 0,20 1h^-1

0,06 1h^-1

Pierwszy lek jest prawie 6 razy szybciej eliminowany

Biologiczny okres poltrwania - t  jest to wskaznik ktory charakteryzuje zachowanieleku w organizmie w fazie dystrybucji i fazie eliminacji. Miara okresu poltrwania jest jednostka czasu. Okres poltrwania jest niezlaezny od stezenia wyjsciowego, odwrotnie proporcjonalny do stalej eliminacji. Im wieksza jest wartosc Kel tym krotszy jest okres poltrwania. Czas niezbedny dla zmiany stezenia leku o 50%, albo jest to czas polowcznego wchlaniania ta - czas polowicznego wchlaniania, tb czas polowicznej eliminacj. Wskaznikiem tym mozemy poslugiwac sie w celu precyzyjnego podawania leku, pomaga ustaleniu dawkowania, i odstepow czasu podawania kolejnych dawek, w celu uzyskania stanu stacjonarnego stezenie leku. Dopiero stan stacjonarny stezenia leku we krwi zapewnia opytmalne efekty terapeutyczne.

T  = ln2/ka lub kb = 0,693/ka lub kb

Wspolczynnik objetosci dystrybucji - wspolczynik proporcjonalnosci stezeniu leku w organizmie do stezenia leku we kwi i mowi o dystrybucji leku w organizmie. Mowimy ze rozmieszczenie w jedym kompartmencie jest rownomiernie. Wartosc objetosci dystrybucji nie zawsze odpowiada rzeczywistej objetosci dystrybucji. Pomimo to wskaznik ten moze przyblizyc wyobrazenie o rozmieszczeniu leku w organizmie. Wyrazany w l, ml i %

Pozorna objetosc dystrybucji - tym okresleniem mozemy rowniez opisac stezenie leku we krwi. (ml lub % na kg m.c.)

Vd = dawka*100/C₀*mc

C₀ - stezenie leku w czasie t₀

W przypadku leku o dobrym przenikaniu do przestrzeni pozanaczyniowych, uzywa sie dlatego rownania modelu dwukompartmentowego. Rownieze przy pomocy tego rownania mozemy obliczyc objetosc dystrybucji przy podaniu pozanaczyniowym pod warunkiem dobrej dystrybucji. Leki kwasne z uwagi na duze powinowactwo do bialeki znaczna hydrofilnosc w niewielkim stopniu przenikaja z krwi do innych plynow ustrojowych i do tkanek i dlatego te leki maja z reguly niska objetosc dystrybucji. U zwierzat z zoladkiem jednokomorowym 0,2 - 0,4 na kg mc

Natomiast leki o odczynie zasadowym podlegaja znacznie lepszej dystrybucji z krwi do tkanek - stezenie w tkankach wieksze niz we krwi. Moze przewyzszac calkowita objetosc plynow ustrojowych.

Klirens podanego leku - wyjasnia wiele szczegolow zwiazanych z szybkoscia i mechanizmemem jego wydalania przez nerki

Kl = Ux*V/px

Droga podania leku	iv	sc	im	sl	po	p
Lipofilnosc/szybka absorpcja	Mniejsze znaczenie	Duze znaczenie	Wolna absorbcja	Dzue znaczenie	Duze znaczenie	Duze znaczenie
Ph	Mz	Mniejsze znaczenie	Mniejsze znaczenie	Duze znaczenie	Duze znaczenie	Duze znaczenie
Masa czasteczki leku	Mz	Duze znaczenie	Duze znaczenie	Duze znaczenie	Duze znaczenie	Duze znaczenie
Powierzchnia absorpcji	Bez znaczenia	Ograniczona objetosc	Ograniczona objetosc	Duze znaczenie	Duze znaczenie	Duze znaczenie
Czas transportu leku do osocza	Bez opoznien	Z opoznieniem	Z opoznieniem	Bardzo krotki	Z opoznieniem	Z opoznieniem
Unaczynienie	bz	Bardzo duze znaczenie	Bardzo duze znaczenie	Bardzo korzystne unaczynienie	Zwieksza wchlanianie	Zwieksza wchlanianie
Perystaltyka	bz	bz	bz	bz	Modyfikuje wchlanianie	Modyfikuje wchlanianie
Efekt pierwszego przejsciobjetosca	Obecny	ograniczony	ograniczony	ograniczony	obecny	ograniczony
Objetosc	Mniejsze znaczenie	ograniczne	ograniczone	ograniczone	Mniejsze znaczenie	ograniczone
Lek rozpuszczalny w wodzie	wylacznie	bz	bz	bz	bz	bz

---