POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE W�MINISTRACJI

POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE W ADMINISTRACJI

1. Źródła prawa regulujące postępowanie egzekucyjne w administracji.

Ustawa z dnia 17 czerwca 1996 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
Odpowiednie stosowanie przepisów KPA,
Ustawa z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne,
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa,
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe.
Ustawa z dnia 14 grudnia 1995 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo - kredytowych,
Prawo wekslowe,
Kodek postępowania cywilnego,
Kodeks pracy,
Kodeks cywilny.

W ustawie egzekucyjne zamieszczono także upoważnienia dla: ministra właściwego ds. finansów publicznych, PRM, Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego ds. wewnętrznych oraz RM. Na podstawie tych upoważnień wydano następujące akty wykonawcze:

Rozporządzenie RM z dnia 23 kwietnia 2002 r. w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
Rozporządzenie PRM z dnia 16 lipca 2001 r. w sprawie udzielania pomocy lub asystowania przez Urząd Ochrony Państwa przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych w administracji,
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 listopada 2001 r. w sprawie wysokości kosztów upomnienia skierowanego przez wierzyciela do zobowiązanego przed wszczęciem egzekucji administracyjnej,
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 kwietnia 2002 r. w sprawie szczególnego trybu postępowania przy przechowywaniu i sprzedaży zajętych broni, amunicji, materiałów wybuchowych i innych przedmiotów, na których posiadanie wymagane jest zezwolenie,
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 kwietnia 2002 r. w sprawie trybu zawiadamiania przez bank zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego w postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 stycznia 2004 r. w sprawie postępowania przy korzystaniu z pomocy obcego państwa w dochodzeniu określonych należności pieniężnych,
Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 stycznia 2002 r. w sprawie udzielania pomocy i asystowania przez Żandarmerię Wojskową lub wojskowe organy porządkowe przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych w administracji,
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2001 r. w sprawie sposobu udzielania przez Policję lub Straż Graniczną pomocy lub asysty organowi egzekucyjnemu i egzekutorowi przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych.

2. Odpowiednie stosowanie przepisów KPA w postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Przepisy KPA mają zastosowanie w postępowaniu egzekucyjnym wyłącznie w sprawach nie uregulowanych „inaczej” w ustawie egzekucyjnej. Stosowanie przepisów KPA wchodzi, zatem w rachubę tylko w przypadku baraku regulacji określonego zagadnienia w ustawie egzekucyjnej. Ponadto nie stosuje się przepisów KPA, wprost, lecz „odpowiednio”, co oznacza, że niektóre przepisy tego aktu będą miały pełne zastosowanie np. przepisy o wezwaniach, doręczeniach, terminach, inne natomiast, ze względu na specyfikę postępowania egzekucyjnego, będą mogły być stosowane z odpowiednimi modyfikacjami np. przepisy o podaniach, zażaleniach lub też w ogóle nie będą miały zastosowania np. przepisy o rozprawie, o ugodzie administracyjnej.

3. Organ egzekucyjny.

Ustawa definiuje organ egzekucyjny jako - organ uprawniony do stosowania w całości lub w części określonych w ustawie środków służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków o charakterze pieniężnym lub obowiązków o charakterze niepieniężnym oraz zabezpieczania wykonania tych obowiązków; (Art. 1a pkt 7).

Ustawa egzekucyjna dokonuje podziału organów egzekucyjnych, w zależności od charakteru egzekwowanych przez nich obowiązków, na:

Organy uprawnione do prowadzenia egzekucji należności pieniężnych( art. 19)

Naczelnik urzędu skarbowego jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych, do zabezpieczania takich należności, a także do realizacji wniosków obcych państw o udzielenie pomocy przy dochodzeniu należności pieniężnych,
Właściwy organ gminy o statusie miasta, wymienionej w odrębnych przepisach oraz gminy wchodzącej w skład powiatu warszawskiego jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych, dla których ustalania lub określania i pobierania jest właściwy ten organ,
Przewodniczący organu orzekającego w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych w pierwszej instancji jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania egzekucji z wynagrodzenia za pracę ukaranego, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych z tytułu kar pieniężnych i kosztów postępowania orzeczonych w tych sprawach,
Dyrektor oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania egzekucji z wynagrodzenia za pracę, ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, z renty socjalnej, z wierzytelności pieniężnych oraz z rachunków bankowych, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i należności pochodnych od składek oraz nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub innych świadczeń wypłacanych przez ten oddział, które nie mogą być potrącane z bieżących świadczeń,
Dyrektor izby celnej jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych, do których poboru zobowiązane są organy celne na podstawie odrębnych przepisów,
Dyrektor oddziału regionalnego Wojskowej Agencji Mieszkaniowej jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania egzekucji z wynagrodzenia za pracę oraz ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego albo z ubezpieczenia społecznego, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych z tytułu opłat za używanie lokalu i opłat pośrednich związanych z zajmowaniem lokali mieszkalnych będących w dyspozycji Wojskowej Agencji Mieszkaniowej.
Organem egzekucyjnym w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych może być ponadto inny organ w zakresie określonym odrębnymi ustawami. Np. w myśl art. 96 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach w przypadku egzekucji kosztów związanych z wydaleniem cudzoziemca w stosunku do jego środków pieniężnych, znajdujących się w depozycie jednostki organizacyjnej Straży Granicznej lub Policji, organem egzekucyjnym jest jednostka organizacyjna Straży Granicznej lub Policji.

Organy właściwe w sprawach egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym (art. 20):

Wojewoda jest organem egzekucyjnym obowiązków o charakterze niepieniężnym w zakresie zadań administracji rządowej w województwie, które nie zostały zastrzeżone do kompetencji innych organów egzekucyjnych. Wojewoda jest organem egzekucyjnym w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym, wynikających z decyzji z zakresu administracji rządowej wydanych przez przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe jednostki organizacyjne, spółdzielnie, a także przez stowarzyszenia, organizacje zawodowe i samorządowe oraz inne organizacje społeczne,
Właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego w zakresie zadań własnych, zadań zleconych i zadań z zakresu administracji rządowej oraz obowiązków wynikających z decyzji i postanowień z zakresu administracji publicznej wydawanych przez samorządowe jednostki organizacyjne. Należy przy tym zaznaczyć, że organem jednostki samorządu terytorialnego właściwym do prowadzenia postępowania egzekucyjnego jest:

- w gminie - wójt, burmistrz, prezydent miasta,

- w powiecie - starosta,

- w województwie - marszałek województwa.

Kierownik wojewódzkiej służby, inspekcji lub straży w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydawanych w imieniu własnym lub wojewody decyzji i postanowień,
Kierownik powiatowej służby, inspekcji lub straży w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydawanych w zakresie swojej właściwości decyzji i postanowień.

Należy dodać, że w świetle art. 20 § 2 ustawy egzekucyjne, oprócz wymienionych wyżej organów, w przypadkach określonych szczególnymi przepisami, jako organ egzekucyjny w zakresie egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym działa każdy organ Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu lub Straży Granicznej, organ Państwowej Inspekcji Pracy wydający decyzję w pierwszej instancji, organ straży pożarnej kierujący akcją ratowniczą, a także inne organy powołane do ochrony spokoju, bezpieczeństwa, porządku, zdrowia publicznego lub mienia społecznego.

Właściwość miejscowa organu egzekucyjnego

W przypadku egzekucji należności pieniężnych właściwość miejscową organu egzekucyjnego określa się następująco:

Jeżeli prowadzi się egzekucję z nieruchomości, właściwość miejscową organu egzekucyjnego ustala się według miejsca jej położenia; jeżeli jednak nieruchomość położona jest na obszarze właściwości dwóch lub większej liczby organów - egzekucję prowadzi organ, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości, a jeżeli nie można w powyższy sposób ustalić właściwości, egzekucję z nieruchomości prowadzi organ wyznaczony przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych (art. 22 § 1 u.p.e.a.)
W przypadku należności pieniężnych z praw majątkowych lub ruchomości właściwość miejscową organu egzekucyjnego ustala się, co do zasady według miejsca zamieszkania lub siedziby zobowiązanego; wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, gdy znany przed wszczęciem egzekucji majątek zobowiązanego lub większa jego część nie znajduje się na terenie działania organu egzekucyjnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę zobowiązanego - w takim przypadku właściwość miejscową ustala się według miejsca położenia składników tego majątku (art. 22 § 2 i § 3 u.p.e.a.).

Natomiast w sprawach egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym właściwość miejscową organu egzekucyjnego ustala się według miejsca zamieszkania lub siedziby zobowiązanego. W razie braku zamieszkania lub siedziby w kraju - według miejsca jego pobytu. Od tych zasad przepis art. 22 § 5 u.p.e.a. przewiduje następujące wyjątki:

w sprawach o odebranie rzeczy lub opróżnienie budynków i pomieszczeń - według miejsca wykonania obowiązku,
w sprawach dotyczących nieruchomości oraz obiektów budowlanych - według miejsca położenia tej nieruchomości lub obiektu budowlanego, z tym, że jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany są położone na obszarze właściwości dwóch lub większej liczby organów - egzekucję prowadzi organ, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości lub obiektu budowlanego, a jeżeli nie można w powyższy sposób ustalić właściwości, egzekucję z nieruchomości prowadzi organ wyznaczony przez organ sprawujący nadzór nad egzekucją,
w sprawach dotyczących wykonywanej działalności gospodarczej, jeżeli stałe miejsce wykonywania tej działalności znajduje się poza miejscem zamieszkania lub siedziby zobowiązanego - według stałego miejsca wykonywania działalności gospodarczej.

4. Organ rekwizycyjny.

Organ rekwizycyjny - to organ egzekucyjny o tej samej właściwości rzeczowej, co organ egzekucyjny prowadzący egzekucję, któremu organ egzekucyjny zlecił wykonanie czynności egzekucyjnych (art. 1a pkt 8). Zlecenie czynności egzekucyjnych organowi rekwizycyjnemu następuję wtedy, gdy część majątku zobowiązanego, do którego skierowana jest egzekucja, znajduje się poza terenem działania organu prowadzącego postępowania egzekucyjne. Organ ten działa na podstawie zlecenia udzielonego mu przez organ egzekucyjny właściwy do prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Udzielając zlecenia, organ egzekucyjny ma obowiązek sporządzić odpis tytuły wykonawczego oznaczając cel, któremu ma służyć, jego liczbę porządkową, a także określić kwotowo zakres zlecenia. Organ rekwizycyjny nie przejmuje w całości prowadzenia postępowania egzekucyjnego, lecz wykonuje prawa i obowiązki organu egzekucyjnego wyłącznie w zakresie zleconych mu czynności egzekucyjnych.

5. Wierzyciel.

Wierzycielem jest podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym. Do jego podstawowych zadań należy podejmowanie czynności zmierzających do stosowania wobec zobowiązanego środków egzekucyjnych oraz pełnienia roli współgospodarza postępowania egzekucyjnego. Funkcje wierzyciela pełnią następujące podmioty:

w odniesieniu do obowiązków wynikających z decyzji lub postanowień organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego - właściwy do orzekania organ I instancji, z zastrzeżeniem pkt 4,
w odniesieniu do obowiązków wynikających z orzeczeń sądów lub innych organów albo bezpośrednio z przepisów prawa - organ lub instytucja bezpośrednio zainteresowana w wykonaniu przez zobowiązanego obowiązku albo powołana do czuwania nad wykonaniem obowiązku, a w przypadku braku takiej jednostki lub jej bezczynności - podmiot, na którego rzecz wydane zostało orzeczenie lub, którego interesy prawne zostały naruszone w wyniku niewykonania obowiązku,
dla obowiązków wynikających z tytułów wykonawczych wystawionych przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych na podstawie art. 44 ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa - minister właściwy do spraw finansów publicznych,
w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydanych przez naczelnika urzędu celnego decyzji, postanowień lub mandatów karnych oraz z przyjętych przez naczelnika urzędu celnego zgłoszeń celnych, deklaracji albo informacji o opłacie paliwowej - właściwy dla tego naczelnika dyrektor izby celnej.

Ponadto w świetle art. 5 § 2 wierzycielem uprawnionym do żądania wykonania obowiązku w drodze egzekucji administracyjne jest również państwo obce. Prawa i obowiązki takiego państwa wykonuje organ wykonujący, chyba, że ratyfikowana umowa międzynarodowa, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, lub przepisy ustawy stanowią inaczej.

6. Zobowiązany.

Zobowiązanym jest osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadającą osobowości prawnej albo osoba fizyczna, która nie wykonała w terminie obowiązku o charakterze pieniężnym lub obowiązku o charakterze niepieniężnym, a w postępowaniu zabezpieczającym - również osobę lub jednostkę, której zobowiązanie nie jest wymagalne albo jej obowiązek nie został ustalony lub określony, ale zachodzi obawa, że brak zabezpieczenia mógłby utrudnić lub udaremnić skuteczne przeprowadzenie egzekucji, a odrębne przepisy na to zezwalają. Zobowiązany nazywany jest podmiotem biernym, bowiem przeciwko niemu prowadzone jest administracyjne postępowanie egzekucyjne i wobec niego stosuje się środki przymusu.

7. Inne podmioty uczestniczące w postępowaniu egzekucyjnym.

Egzekutor jest pracownikiem organu egzekucyjnego wyznaczony do dokonywania czynności egzekucyjnych w danej sprawie. W postępowaniu egzekucyjnym należności pieniężnych egzekutor nazywany jest poborcą skarbowym. Oprócz egzekutora, pracownikiem organu egzekucyjnego, który uczestniczy w postępowaniu egzekucyjnym jest kierownik komórki organizacyjnej urzędu skarbowego prowadzącego egzekucję administracyjną - komornik skarbowy. Jego rola ogranicza się do udziału w publicznej licytacji nieruchomości.
Organy udzielające pomocy. Przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych organ egzekucyjny i egzekutor mogą w razie potrzeby uzyskać pomoc organu Policji, Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, jeżeli natrafił na opór, który uniemożliwia lub utrudnia przeprowadzenie egzekucji, albo jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że na taki opór natrafi. Jeżeli opór stawia żołnierz w czynnej służbie wojskowej, należy wezwać pomocy właściwego organu wojskowego, chyba, że zwłoka grozi udaremnieniem egzekucji, a na miejscu nie ma organu wojskowego. Wezwanie do udzielenia pomocy może być w pilnych przypadkach skierowane także w formie ustnej.
Organy asystujące przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych art. 50 § 2 w obrębie budynków wojskowych i zajmowanych przez Policję, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję Wywiadu, Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu Wojskowego, Centralne Biuro Antykorupcyjne lub Straż Graniczną oraz na okrętach wojennych można dokonywać czynności egzekucyjnych tylko po uprzednim zawiadomieniu odpowiednio właściwego komendanta lub kierownika jednostki i w asyście wyznaczonego organu wojskowego lub organu Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego lub Straży Granicznej. Asystowanie przy wykonywaniu przez organ egzekucyjny czynności egzekucyjnych polega na obecności w miejscu prowadzenia egzekucji i gotowości do udzielenia pomocy.
Biegły skarbowy w postępowaniu egzekucyjnym pełni podobną funkcję, jak w postępowaniu administracyjnym. Biegłym jest osoba powołana przez organ prowadzący postępowanie go wyrażenia opinii o okolicznościach, których ustalenie i ocena wymaga wiadomości specjalnych. Biegłym jest rzeczoznawca w określonej dziedzinie, uprawniony do wyceny majątku zobowiązanego i wpisany na listę biegłych skarbowych prowadzoną przez izbę skarbową,
Biegły sądowy udział biegłego sądowego w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym przewiduje art. 67d § 2, z którego wynika, że jeżeli zobowiązany nie zgadza się z oszacowaniem przez biegłego skarbowego wartości ruchomości lub prawa majątkowego, może wystąpić do organu egzekucyjnego z wnioskiem o dokonanie tego oszacowania przez biegłego sądowego,
Rzeczoznawca majątkowy do oszacowania wartości zajętej nieruchomości organ egzekucyjny wyznacza rzeczoznawcę majątkowego,
Świadkowie rola świadka w postępowaniu egzekucyjnym polega na pełnieniu funkcji obserwatora przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych. Jego udział w postępowaniu ma głównie na celu zapewnienie bezstronności czynności egzekucyjnych. Uczestnikiem postępowania egzekucyjnego może być świadek składający zeznania w postępowaniu wyjaśniającym, prowadzonym przez organ egzekucyjny.

Art. 51. § 1. Na wniosek zobowiązanego, a także, gdy egzekutor uzna to za konieczne, może być przywołany świadek do obecności przy czynnościach egzekucyjnych.

§ 2. Egzekutor przywołuje, co najmniej dwóch świadków, jeżeli zobowiązany nie może być obecny przy czynnościach egzekucyjnych na skutek wydalenia z miejsca dokonywania czynności egzekucyjnych lub z innych przyczyn, chyba, że zachodzi obawa, iż wskutek upływu czasu potrzebnego na przywołanie świadków egzekucja będzie udaremniona.

§ 3. Świadkami mogą być także pełnoletni członkowie rodziny i domownicy zobowiązanego.

§ 4. Świadkowie nie otrzymują wynagrodzenia.

Osoby trzecie to podmioty, które nie będąc zobowiązanym, roszczą sobie prawa do rzeczy lub prawa majątkowego, z którego prowadzi się egzekucję administracyjną. Osoby te maja prawo występowania do organu egzekucyjnego z żądaniem wyłączenia rzeczy lub prawa majątkowego spod egzekucji przedstawiając lub powołując dowody na poparcie swego żądania.
Dłużnik zajętej wierzytelności jest podmiotem biorącym udział w egzekucji należności pieniężnych z wierzytelności oraz innych praw majątkowych. Podmiot ten realizuje na wezwanie organu egzekucyjnego zajęcie wierzytelności lub innego prawa majątkowego zobowiązanego. W roli dłużnika zajętej wierzytelności może wystąpić np.:

- pracodawca, gdy prowadzi się egzekucję z wynagrodzenia za pracę,

- bank, w przypadku stosowania egzekucji z wierzytelności na rachunku bankowym

Uczestnicy postępowania egzekucyjnego z nieruchomości są:

- zobowiązany;

- wierzyciele egzekwujący, a w przypadku wierzyciela będącego obcym państwem - organ wykonujący;

- osoby, którym przysługują ograniczone prawa rzeczowe lub roszczenia albo prawa osobiste zabezpieczone na nieruchomości;

- organ, który zawarł umowę o oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste, jeżeli przedmiotem egzekucji jest użytkowanie wieczyste.

Dozorca to podmiot, któremu poborca skarbowy oddaje zajęta nieruchomość pod dozór. Dozorcą może być osoba lub instytucja. Poborca skarbowy pozostawi zajętą ruchomość w miejscu zajęcia pod dozorem zobowiązanego lub dorosłego jego domownika albo innej osoby, u której ruchomość zajął. Jeżeli zajęta ruchomość nie może być pozostawiona w miejscu zajęcia, a nie ma innej osoby, której by można było oddać zajętą ruchomość pod dozór, zostanie ona wzięta pod dozór organu egzekucyjnego.
Zarządca jest to osoba, której powierzono sprawowanie zarządu zajętą nieruchomością. Zasadniczo zajętą nieruchomość pozostawia się w zarządzie zobowiązanego, który w takim przypadku pełni funkcje zarządcy. Jeśli jednak prawidłowe sprawowanie zarządu tego wymaga, organ egzekucyjny odbiera zobowiązanemu zarząd i ustanawia innego zarządcę. Zarządca składa organowi egzekucyjnemu w wyznaczonych przez ten organ terminach, co najmniej raz w roku oraz po ukończeniu zarządu, sprawozdania ze swoich czynności oraz udokumentowane sprawozdania rachunkowe. Zarządca może żądać wynagrodzenia oraz zwrotu wydatków, które w związku z zarządem poniósł z własnych środków. Wysokość wynagrodzenia określa organ egzekucyjny odpowiednio do nakładu pracy i dochodowości nieruchomości.
Wykonawca to podmiot uczestniczący w realizacji wykonania zastępczego, które jest środkiem egzekucji obowiązku o charakterze niepieniężnym. Wykonawcą jest osoba, której organ egzekucyjny zlecił wykonania za zobowiązanego, na jego koszt, ciążącego na nim obowiązku o charakterze niepieniężnym np. rozbiórka budynku.

8. Organy sprawujące nadzór nad egzekucją administracyjną.

Nadzór nad egzekucją administracyjną sprawują organy wyższego stopnia w stosunku do organów właściwych do wykonywania tej egzekucji. Ustawa nie określa zasad, na podstawie, których ustala się organy wyższego stopnia, wobec czego odpowiednie zastosowanie ma art. 17 KPA.

W przypadku, gdy w sprawach egzekucji należności pieniężnych brak jest organu wyższego stopnia, nadzór nad egzekucją należności pieniężnych sprawuje właściwy miejscowo dyrektor izby skarbowej. Jego kompetencje nadzorcze nie obejmują jednak egzekucji należności pieniężnych prowadzonej przez organy egzekucyjne będące organami samorządu terytorialnego. W stosunku do tych organów nadzór sprawuje samorządowe kolegium odwoławcze.

Organ nadzorujący może wstrzymać czynności egzekucyjne oraz postępowanie egzekucyjne. O wstrzymaniu czynności egzekucyjnych organ nadzoru ma obowiązek zawiadomić wierzyciela z podaniem przyczyn wstrzymania egzekucji. Oprócz uprawnień do wstrzymania czynności egzekucyjnych lub postępowania egzekucyjnego organ sprawujący nadzór wykonuje jeszcze inne funkcje:

Są organami odwoławczymi dla postanowień wydanych przez nadzorowane organy egzekucyjne,
Są organami sprawującymi kontrolę przestrzegania w toku czynności egzekucyjnych przepisów ustawy przez wierzycieli i nadzorowane organy egzekucyjne,
Są organami uprawnionym do unieważnienia licytacji publicznej, której przedmiotem są zajęte nieruchomości,

9. Wszczęcie postępowania egzekucyjnego w administracji.

Wszczęcie postępowania następuje na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przezeń tytułu wykonawczego. Jeżeli wierzyciel jest jednocześnie organem egzekucyjnym, egzekucję wszczyna się z urzędu na podstawie wystawionego przez organ egzekucyjny tytułu wykonawczego.

Obowiązek wystawienia tytułu wykonawczego spoczywa również na wierzycielu, którego należność pieniężna wynika z orzeczenia sądu zaopatrzonego w klauzulę wykonalności.

Jeżeli wierzyciel nie jest jednocześnie organem egzekucyjnym, to składa on wniosek o wszczęcie egzekucji administracyjnej.

Organ egzekucyjny bada z urzędu dopuszczalność egzekucji administracyjnej:

czy zobowiązany nie korzysta z przywilejów (immunitetów) dyplomatycznych;
czy istnieje podstawa prowadzenia egzekucji administracyjnej;
czy zobowiązanemu doręczono upomnienie, czy też nie było obowiązku doręczenia upomnienia;
czy wierzyciel wskazał środek egzekucyjny, gdy ma być egzekwowany obowiązek o charakterze niepieniężnym;
czy tytuł wykonawczy czyni zadość wymogom ustawy.

Organ egzekucyjny nie jest upoważniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym.

Jeśli badanie wykaże, że obowiązek nie podlega egzekucji administracyjnej, organ egzekucyjny zwraca tytuł wykonawczy wierzycielowi, informując go jednocześnie, że nie przystępuje do egzekucji. Na postanowienie to służy wierzycielowi zażalenie.

Organ egzekucyjny w egzekucji obowiązku o charakterze niepieniężnym może zastosować inny środek egzekucyjny niż wskazany we wniosku wierzyciela, jeżeli jest mniej uciążliwy dla zobowiązanego, a prowadzi bezpośrednio do wykonania obowiązku. O takiej zmianie należy zawiadomić wierzyciela niebędącego jednocześnie organem egzekucyjnym.

Datą wszczęcia postępowania egzekucyjnego jest dzień:

doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego lub
doręczenia dłużnikowi zajętej wierzytelności zawiadomienia o zajęciu wierzytelności. lun innego prawa majątkowego, jeżeli to doręczenie nastąpiło przed doręczeniem zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego.

Przebieg postępowania egzekucyjnego.

Przystępując do czynności egzekucyjnych organ egzekucyjny lub egzekutor doręcza zobowiązanemu odpis tytułu wykonawczego, o ile nie został wcześniej doręczony. Zobowiązany ma prawo (w terminie 7-dni) zgłosić zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego.

Wniesienie zrzutów nie wstrzymuje z mocy prawa postępowania egzekucyjnego.

Organ egzekucyjny i egzekutor obowiązani są odstąpić od czynności egzekucyjnych, jeśli zobowiązany okazał dowody stwierdzające:

wykonanie, umorzenie, wygaśnięcie lub nieistnienie obowiązku;
odroczenie terminu wykonania obowiązku;
rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnych, albo, gdy
zachodzi błąd, co do osoby zobowiązanego.

Organ egzekucyjny ma obowiązek zawiadomić wierzyciela o odstąpieniu od czynności egzekucyjnych i na jego żądanie wydać postanowienie w tej sprawie, na które przysługuje wierzycielowi niebędącemu jednocześnie organem egzekucyjnym - zażalenia.

Jeżeli cel egzekucji prowadzonej w sprawie należności pieniężnej lub wydania rzeczy tego wymaga, organ egzekucyjny zarządza otwarcie środków transportu zobowiązanego, lokali i innych pomieszczeń zajmowanych przez zobowiązanego oraz schowków w tych środkach, lokalach i pomieszczeniach. Dokonuje tego komisja powołana przez organ egzekucyjny, a z przeszukania sporządza się protokół, który jest niezwłocznie przekazany zobowiązanemu.

Na wniosek zobowiązanego, a także, gdy egzekutor uzna to za konieczne, może być przywołany świadek do obecności przy czynnościach egzekucyjnych. Przywołanie dwóch świadków jest obowiązkowe, gdy zobowiązany nie jest obecny przy tych czynnościach albo został wydalony z miejsca ich dokonywania, a nie zachodzi obawa udaremnienia wskutek tego egzekucji.

Obowiązek obecności świadka jest też podczas egzekucji w porze nocnej (godz 21-7).

Na czynności egzekutora i organu egzekucyjnego przysługuje skarga. Jej wniesienie nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego.

10. Charakterystyka zasad postępowania egzekucyjnego w administracji.

W doktrynie powszechny jest pogląd, iż w postępowaniu egzekucyjnym w administracji mają zastosowanie trojakiego rodzaju zasady:

zasady ogólne całego sytemu prawa takie jak np. zasada praworządności, zasad demokratycznego państwa prawnego, zasada równości wobec prawa. Zasady te obowiązują we wszystkich postępowaniach, zarówno sądowych i administracyjnych. Należy zatem stosować również w postępowaniu egzekucyjnym,
zasady ogólne postępowania administracyjnego uregulowane w KPA ich stosowanie w postępowaniu egzekucyjnym w administracji uzasadnia się tym, że skoro postępowanie przymusowe jest następnym etapem postępowania administracyjnego i stanowi w pewnym sensie jego dopełnienie, to obydwa te postępowania powinny opierać się na tych samych założeniach. Stąd też w sprawach nieuregulowanych w ustawie egzekucyjnej w postępowaniu egzekucyjny stosuje się odpowiednio przepisy KPA, w tym m.in. przepisy regulujące zasady ogólne postępowania administracyjnego.
Zasady charakterystyczne dla postępowania egzekucyjnego, uregulowane w ustawie egzekucyjnej.

11. Zasada celowości.

Zasada celowości jej istota polega na tym, iż jedynym celem postępowania egzekucyjnego jest doprowadzenie do realizacji ciążących na zobowiązanym obowiązków. Celem egzekucji administracyjnej nie jest wyrządzenie zobowiązanemu dolegliwości, ale bezpośrednie zapewnienie wykonania obowiązków administracyjnych. To właśnie przesądza o istocie postępowania egzekucyjnego i pozwala na odróżnienie tego postępowania od postępowań karnych.

12. Zasada obowiązku prowadzenia egzekucji.

Zasada obowiązku prowadzenia egzekucji - art. 6 ustawy stanowi, że „w razie uchylania się zobowiązanego od wykonywania obowiązku wierzyciel powinien podjąć czynności zmierzające do zastosowania środków egzekucyjnych”. Obowiązek prowadzenia egzekucji administracyjnej ma uzasadnienie w tym, że jej przedmiotem są obowiązki o charakterze administracyjnym, a więc z reguły obowiązki wobec Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Wierzyciel nie może się kierować własnym uznaniem, czy wszczynać egzekucję, lecz ciążą na nim sformułowany obowiązek prowadzenia egzekucji.

13. Zasada stosowania wyłączenia środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie.

Art. 7. § 1. Organ egzekucyjny stosuje środki egzekucyjne przewidziane w ustawie. Katalog tych środków został określony odrębnie dla egzekucji należności pieniężnych oraz obowiązków o charakterze niepieniężnym. Stosowanie jakichkolwiek innych, nie wymienionych w ustawie, środków zmierzających do wykonania obowiązków jest niedozwolone, nawet gdyby środki takie faktycznie istniały i w ocenie organu egzekucyjnego było bardziej racjonalne niż środki przewidziane w ustawie. W przypadku naruszenia tej zasady zobowiązanemu służy prawo wniesienia zarzutu. Ponadto zastosowanie niedopuszczalnego środka stanowi podstawę do umorzenia postępowania

14. Zasada stosowania najłagodniejszych środków egzekucyjnych.

Istota tej zasady wyraża się w tym, że w przypadku, gdy istnieje kilka środków egzekucyjnych prowadzących bezpośrednio do wykonania obowiązku należy stosować te środki, które są najmniej uciążliwe dla zobowiązanego. Zasad ta wiąże się z zasadą celowości.

Stosowanie środków egzekucyjnych nie może zmierzać do wyrządzenia zobowiązanemu dolegliwości, a przeciwnie, spośród środków egzekucyjnych bezpośrednio prowadzących do wykonania obowiązku, organ egzekucyjny jest zobligowany do stosowania środków najmniej uciążliwych dla zobowiązanego. Jednak natomiast w konkretnym przypadku organ egzekucyjny ma do dyspozycji tylko jeden środek egzekucyjny, wówczas jest uprawniony do jego zastosowania, niezależnie od stopnia jego dolegliwości dla zobowiązanego.

Pomimo tego, że o wyborze środka egzekucyjnego rozstrzyga organ egzekucyjny, to jednak pewien wpływ na ten wybór ma wierzyciel. W myśl art. 28 we wniosku o wszczęcie egzekucji administracyjnej wierzyciel może wskazać środek egzekucyjny. Wierzyciel powinien wskazać środek egzekucyjny, gdy wniosek dotyczy egzekucji obowiązku o charakterze niepieniężnym.

15. Zasada niezbędności.

Istotą tej zasady jest to, że egzekucja administracyjna może być prowadzona tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla zrealizowania celu egzekucji, jakim jest wykonanie obowiązku. Jeśli zatem cel ten został już osiągnięty, gdyż egzekwowany obowiązek o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym został wykonany, a także, jeśli cel egzekucji nie może zostać zrealizowany ze względu na to, że obowiązek stał się bezprzedmiotowy, to w myśl art. 7 § 3 stosowanie środków egzekucyjnych jest niedopuszczalne.

Jednym z przejawów zasady niezbędności jest przewidziany w Art. 45. § 1. Organ egzekucyjny i egzekutor są obowiązani odstąpić od czynności egzekucyjnych, jeśli zobowiązany okazał dowody stwierdzające wykonanie, umorzenie, wygaśnięcie lub nieistnienie obowiązku, odroczenie terminu wykonania obowiązku, rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnych, albo, gdy zachodzi błąd, co do osoby zobowiązanego. Organ egzekucyjny zawiadamia wierzyciela o odstąpieniu od czynności egzekucyjnych.

Przyczyną niedopuszczalności stosowania środków egzekucyjnych może być wykonanie obowiązku zarówno przed wszczęciem egzekucji, jak i w jej toku.

16. Zasada zagrożenia.

Wyraża ją Art. 15. § 1. Egzekucja administracyjna może być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie terminu do wykonania przez zobowiązanego obowiązku, przesłał mu pisemne upomnienie, zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego, chyba, że przepisy szczególne inaczej stanowią. Postępowanie egzekucyjne może być wszczęte dopiero po upływie 7 dni od dnia doręczenia tego upomnienia. Przesłanie upomnienia ma na celu „przypomnienie” zobowiązanemu o ciążącym na nim obowiązku, dzięki czemu nadal ma on możliwość dobrowolnego wykonania obowiązku.

17. Umorzenie postępowania egzekucyjnego.

Umorzenie postępowanie egzekucyjnego polega na zakończeniu postępowania bez doprowadzenia do wykonania egzekwowanego obowiązku. Umorzenie następuje wtedy, gdy w toku postępowania zaistnieją przeszkody o charakterze trwałym, które powodują, że prowadzenie postępowania jest niemożliwe lub niecelowe. Przeszkody takie mogą wystąpić w każdym stadium postępowania egzekucyjnego, w więc zarówno przed wszczęciem egzekucji administracyjnej, w jej toku, jak i po zakończeniu egzekucji.

W świetle przepisów ustawy umorzenie postępowania egzekucyjnego może być obligatoryjne lub fakultatywne.

Obligatoryjne umorzenie postępowania egzekucyjnego art. 59 § 1:

jeżeli obowiązek został wykonany przed wszczęciem postępowania,
jeżeli obowiązek nie jest wymagalny, został umorzony lub wygasł z innego powodu albo jeżeli obowiązek nie istniał,
jeżeli egzekwowany obowiązek został określony niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z decyzji organu administracyjnego, orzeczenia sądowego albo bezpośrednio z przepisu prawa;
gdy zachodzi błąd, co do osoby zobowiązanego lub, gdy egzekucja nie może być prowadzona ze względu na osobę zobowiązanego;
jeżeli obowiązek o charakterze niepieniężnym okazał się niewykonalny;
w przypadku śmierci zobowiązanego, gdy obowiązek jest ściśle związany z osobą zmarłego;
jeżeli egzekucja administracyjna lub zastosowany środek egzekucyjny są niedopuszczalne albo zobowiązanemu nie doręczono upomnienia, mimo iż obowiązek taki ciążył na wierzycielu;
jeżeli postępowanie egzekucyjne zawieszone na żądanie wierzyciela nie zostało podjęte przed upływem 12 miesięcy od dnia zgłoszenia tego żądania;
na żądanie wierzyciela;
w innych przypadkach przewidzianych w ustawach.

Fakultatywne umorzenie postępowania egzekucyjnego, to w myśl art.. 59 § 2 ustawy jedyną przesłanką umorzenie jest stwierdzenie, że w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnej nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego następuje z urzędu albo na żądanie zobowiązanego lub wierzyciela.

W przypadkach, o których mowa w art. 59 § 1 i 2, organ egzekucyjny wydaje postanowienie w sprawie umorzenia postępowania egzekucyjnego, chyba, że umorzenie postępowania egzekucyjnego następuje na podstawie art. 34 § 4, tj. w wyniku wniesionego zarzutu, organ egzekucyjny orzeka o umorzeniu postępowania egzekucyjnego w drodze postanowienia w sprawie zgłoszonych zarzutów. Postanowienie, o którym mowa wydaje się na żądanie zobowiązanego lub wierzyciela albo z urzędu. Na postanowienie w sprawie umorzenia postępowania egzekucyjnego przysługuje zażalenie zobowiązanemu oraz wierzycielowi niebędącemu jednocześnie organem egzekucyjnym.

18. Wstrzymanie czynności egzekucyjnych, postępowania egzekucyjnego oraz egzekucji administracyjnej.

Według definicji zawartej w art. 1a pkt 15 ustawy po pojęciem wstrzymania czynności egzekucyjnych należy rozumieć wstrzymanie wykonania wszystkich lub części zastosowanych środków egzekucyjnych, które nie powoduje uchylenia dokonanych czynności egzekucyjnych. Wstrzymanie czynności egzekucyjnych oznacza, zatem przerwanie toku realizacji już zastosowanych środków egzekucyjnych, a nie powoduje zaniechania czynności zmierzających do zastosowania środka egzekucyjnego.

Wstrzymanie postępowania egzekucyjnego w myśl art. 1a pkt 16 ustawy polega na wstrzymaniu wykonania zastosowanych środków egzekucyjnych, które nie powoduje uchylenia dokonanych czynności egzekucyjnych, oraz niepodejmowanie nowych środków egzekucyjnych.

Różnica między wstrzymaniem czynności egzekucyjnych i wstrzymaniem postępowania egzekucyjnego polega na tym, że w pierwszym przypadku następuje jedynie wstrzymanie realizacji już zastosowanych środków egzekucyjnych, natomiast w drugim - zarówno wstrzymanie zastosowanych środków egzekucyjnych, jak i nie podejmowanie nowych środków egzekucyjnych. Wstrzymanie czynności egzekucyjnych lub postępowania egzekucyjnego należy do kompetencji organu wykonującego nadzór nad egzekucją.

Przepisy dotyczące wstrzymania egzekucji administracyjnej zawiera ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie. Według tej ustawy wojewoda może w szczególnie uzasadnionych przypadkach wstrzymać, na czas określony, czynności każdego organu prowadzącego egzekucje administracyjną. Egzekucja administracyjna obowiązków o charakterze pieniężnym dotycząca tej samej należności może być wstrzymana tylko jednorazowo, na czas nie dłuższy niż 30 dni. O wstrzymaniu egzekucji administracyjnej wojewoda ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić ministra właściwego ds. finansów publicznych z podaniem przyczyn wstrzymania tych czynności.

19. Zbieg egzekucji administracyjnej z egzekucją sądową.

Zbieg egzekucji oznacza, że co do tej samej rzeczy lub tego samego prawa egzekucje prowadzą równocześnie co najmniej dwa organy uprawnione.

Zbieg egzekucji administracyjne i egzekucji sądowej - wobec tej samej nieruchomości, rzeczy labo prawa majątkowego albo niemajątkowego może być prowadzona wobec tego samego zobowiązanego egzekucja administracyjna i egzekucja sądowa. W takim przypadku organ egzekucyjny z urzędu, na wniosek wierzyciela lub zobowiązanego wstrzymuje czynności egzekucyjne i przekazuje akta egzekucji administracyjnej sądowi rejonowemu zgodnie z przepisami KPC.

20. Postępowanie egzekucyjne a postępowanie administracyjne.

Podstawowa różnica między tymi postępowaniami polega na tym, że postępowanie administracyjne ukierunkowane jest na rozstrzyganie spraw indywidualnych w aktach administracyjnych, natomiast przedmiotem postępowania egzekucyjnego jest przymusowe wykonanie obowiązków wynikających z tych aktów. Celem postępowania egzekucyjnego jest zatem zapewnienie skuteczności aktów administracyjnych wydanych w postępowaniu administracyjnym. Dlatego postępowanie egzekucyjne bywa traktowane jako następny etap postępowania jurysdykcyjnego. Należy jednak zaznaczyć, ze sytuacja taka ma miejsce tylko wtedy, gdy w postępowaniu administracyjnym zostaje wydany akt administracyjny, z którego wynika określony obowiązek, a podmiot zobowiązany do jego realizacji dobrowolnie go nie wykonał. W pozostałych przypadkach postępowania te prowadzone są niezależnie od siebie.

21. Tytuł wykonawczy.

Podstawą wszczęcia i prowadzenia egzekucji administracyjnej jest tytuł wykonawczy wystawiony przez wierzyciela. Jeśli wierzyciel jest jednocześnie organem egzekucyjnym, sam wystawia tytuł wykonawczy i na tej podstawie przystępuje do egzekucji.

Wg art. 27 ustawy tytuł wykonawczy zawiera:

oznaczenie wierzyciela;
wskazanie imienia i nazwiska lub firmy zobowiązanego i jego adresu, a także określenie zatrudniającego go pracodawcy i jego adresu, jeżeli wierzyciel posiada taką informację;
treść podlegającego egzekucji obowiązku, podstawę prawną tego obowiązku oraz stwierdzenie, że obowiązek jest wymagalny, a w przypadku egzekucji należności pieniężnej - także określenie jej wysokości, terminu, od którego nalicza się odsetki z tytułu niezapłacenia należności w terminie, oraz rodzaju i stawki tych odsetek;
wskazanie zabezpieczenia należności pieniężnej hipoteką przymusową albo przez ustanowienie zastawu skarbowego lub rejestrowego lub zastawu nieujawnionego w żadnym rejestrze, ze wskazaniem terminów powstania tych zabezpieczeń;
wskazanie podstawy prawnej pierwszeństwa zaspokojenia należności pieniężnej, jeżeli należność korzysta z tego prawa i prawo to nie wynika z zabezpieczenia należności pieniężnej;
wskazanie podstawy prawnej prowadzenia egzekucji administracyjnej;
datę wystawienia tytułu, podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego oraz odcisk pieczęci urzędowej wierzyciela;
pouczenie zobowiązanego o skutkach niezawiadomienia organu egzekucyjnego o zmianie miejsca pobytu;
pouczenie zobowiązanego o przysługującym mu w terminie 7 dni prawie zgłoszenia do organu egzekucyjnego zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego;
klauzulę organu egzekucyjnego o skierowaniu tytułu do egzekucji administracyjnej;
wskazanie środków egzekucyjnych stosowanych w egzekucji należności pieniężnych.

Jeżeli tytuł wykonawczy dotyczy należności spółki nieposiadającej osobowości prawnej, w tytule wykonawczym podaje się również imiona i nazwiska oraz adresy wspólników.

Do tytułu wykonawczego wierzyciel dołącza dowód doręczenia upomnienia, a jeżeli doręczenie upomnienia nie było wymagane, podaje w tytule wykonawczym podstawę prawną braku tego obowiązku.

22. Zarzuty w postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Zarzut należy do środków prawnych niedewolutywnych, bowiem organem właściwym do rozpoznania i rozstrzygnięcia jako zasadności jest organ egzekucyjny. Organ ten, rozpoznając zarzut, jest obowiązany przeprowadzić postępowanie wyjaśniające. W postępowaniu tym organ egzekucyjny obowiązany jest zagwarantować udział zobowiązanego i wierzyciela zgodny z zasadą ogólną czynnego udziału stron. Rozpatrzenie zarzutu następuje po uzyskaniu wypowiedzi wierzyciela.

Zarzut jest środkiem zaskarżenia względnie suspensywnym, ponieważ jego wniesienie nie wstrzymuje czynności egzekucyjnych. Jednakże organ egzekucyjny może z uzasadnionych powodów wstrzymać te czynności.

Zarzut powinien odpowiadać przesłankom formalnym podania oraz zawierać określenie podstawy zarzutu. Termin do złożenia zarzutu wynosi siedem dni od dnia doręczenia zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego, a w postępowaniu zabezpieczającym - od dnia doręczenia postanowienia o zabezpieczeniu.

Forma prawną rozstrzygnięcia organu egzekucyjnego w sprawie wniesienia zarzutów jest postanowienie.

Podmiotem postępowania egzekucyjnego legitymowanym do złożenia zarzutu jest zobowiązany. Jego legitymacja jest wyrażona w ustawie poprzez określenie podstaw prawnych zarzutu. Według art. 33 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, podstawą prawną wniesienia zarzutu może być:

1) wykonanie lub umorzenie w całości albo w części obowiązku, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku,

2) odroczenie terminu wykonania obowiązku albo brak wymagalności obowiązku z innego powodu, rozłożenie na raty spłaty należności pieniężnej,

3) określenie egzekwowanego obowiązku niezgodnie z treścią obowiązku wynikającego z orzeczenia,

4) błąd co do osoby zobowiązanego,

5) niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym,

6) niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego,

7) brak uprzedniego doręczenia zobowiązanemu upomnienia,

8) zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego,

9) prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny.

23. Zażalenie na postanowienie wydane w postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Zgodnie z art. 17 § 1 ustawy rozstrzygnięcia i zajmowane przez organ egzekucyjny lub wierzyciela stanowisko w sprawach dotyczących postępowania egzekucyjnego następuję w formie postanowienia. Środkiem prawnym służącym do zaskarżenia postanowień wydanych w toku postępowania egzekucyjnego jest zażalenie. Jednak zażalenie przysługuje tylko wówczas, gdy przepisy ustawy egzekucyjnej lub przepisy KPA, mające odpowiednie zastosowanie w postępowaniu egzekucyjny, tak stanowią.

Najczęściej podmiotem uprawnionym jest zobowiązany, niekiedy wierzyciel (gdy nie jest on organem egzekucyjnym). W niektórych sytuacjach legitymację do wniesienia tego środka mają inne podmioty, jak np. osoba trzecia, której żądanie wyłączenia rzeczy lub prawa majątkowego spod egzekucji nie zostało uwzględnione.

Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia postanowienia, przy czym termin ten może być przywrócony na podstawie art. 58 i 59 KPA.

Zażalenie jest środkiem względnie suspensywnym. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego, jednak w uzasadnionych przypadkach może zostać wstrzymane.

Zażalenie jest środkiem prawnym dewolutywnym, bowiem organem właściwym do jego rozpatrzenia jest organ odwoławczy. Jednak tryb wnoszenia zażalenia jest pośredni, bowiem wnosi się je do organu odwoławczego za pośrednictwem organu egzekucyjnego.

24. Wniosek o wyłączenie rzeczy lub prawa majątkowego spod egzekucji.

Wniosek o wyłączenie prawa do rzeczy lub prawa majątkowego spod egzekucji administracyjnej jest środkiem prawnym służącym osobie trzeciej, a więc podmiotowi, który nie będąc zobowiązanym rości sobie prawa do rzeczy lub prawa majątkowego, z których prowadzona jest egzekucja. Wniosek osoby trzeciej powinien wskazywać dowody uzasadniające żądanie.

Termin do wniesienia wniosku o wyłączenie rzeczy lub prawa majątkowego spod egzekucji, który wynosi 14 dni licząc od dnia, w którym osoba trzecia uzyskała wiadomość o czynnościach egzekucyjnych. Jednak wniesienie wniosku o wyłączenie powinno nastąpić w toku postępowania egzekucyjnego, a więc przed jego zakończeniem. W przypadku zakończenia postępowania egzekucyjnego osobie trzeciej wniosek o wyłączenie nie przysługuje, nawet w sytuacji gdy nie upłynął jeszcze termin 14 dni.

Wniosek o wyłączenie jest środkiem prawnym niedewolutywnym, bowiem organem właściwym do jego rozpatrzenia i wydania rozstrzygnięcia jest organ egzekucyjny. Wniosek jest rozstrzygany w formie postanowienia. W razie odmowy wyłączenia rzeczy lub praw majątkowych spod egzekucji osobie trzeciej służy na to postanowienie zażalenie.

25. Skarga na czynności organu egzekucyjnego.

Skarga na czynności egzekucyjne organu egzekucyjnego przysługuje tylko zobowiązanemu. Skargę wnosi się w terminie 14 dni od dnia zakwestionowania czynności egzekucyjnej. Jest to środek prawny dewolutywnym, bowiem organem właściwym do jej rozpatrzenia jest organ nadzoru. Organ nadzoru po rozstrzygnięciu skargi wydaje postanowienie, na które stronie przysługuje zażalenie. Wniesienie skargi nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego (art. 54)

26. Skarga na bezczynność wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym.

Skarga na bezczynność wierzyciela stanowi sankcje dla jednej z podstawowych zasad postępowania egzekucyjnego, mianowicie zasady obowiązku prowadzenia egzekucji. Istotą tej zasady jest obowiązek podejmowania przez wierzyciela czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych w przypadku, w którym zobowiązanych uchyla się od wykonania ciążącego na nim obowiązku. Z kolei uchylenie się wierzyciela od podjęcia działań zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych stanowi podstawę do wniesienia skargo na jego bezczynność. Bezczynność występuje zarówno w przypadku, w którym wierzyciel nie będą jednocześnie organem egzekucyjny nie wzywa zobowiązanego do wykonania ciążącego na nim obowiązku.

Skargę na bezczynność wierzyciela mogą wnieść II grupy podmiotów:

- ze skargą może wystąpić każdy podmiot, którego interes prawny, jak i faktyczny został naruszony w wyniku nie wykonania obowiązku przez zobowiązanego,
- skargę na bezczynność wierzyciela może wnieść organ zainteresowany wykonaniem przez zobowiązanego obowiązku.

Skarga na bezczynność wierzyciela jest środkiem prawnym o charakterze dewolutywnym, bowiem organem właściwym do jej rozpatrzenia jest organ wyższego stopnia. Organ wyższego stopnia rozstrzyga tą sprawę w drodze postanowienia, w przypadku oddalenia skargi przez organ wyższego stopnia - na postanowieni stronie przysługuje zażalenie.

27. Skarga na przewlekłość postępowania egzekucyjnego.

Skargę na przewlekłości posterowania mogą wnieść:

Zobowiązany,
Wierzyciel, nie będący organem egzekucyjnym,
Podmiot, którego interes prawny lub faktyczny został naruszony w wyniku niewykonania obowiązku ,
Organ zainteresowany wykonaniem przez zobowiązanego obowiązku.

W przypadku skargi na przewlekłość postępowania egzekucyjnego przedmiotem zaskarżenia jest bezczynność organu egzekucyjnego lub jego opieszałe działanie. Wniesienie skargi powinno nastąpić w toku postępowania egzekucyjnego, do czasu jego zakończenia. Skarga na przewlekłość postępowania egzekucyjnego jest środek prawny dewolutywnym, bowiem organem właściwym do jej rozpatrzenia jest organ nadzoru. Organ nadzoru po rozstrzygnięciu skargi wydaje postanowienie, na które stronie przysługuje zażalenie. Wniesienie skargi nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego (art. 54)

28. Środki prawne służące przed sądem powszechnym.

Powództwo przeciwegzekucyjne zobowiązanego (powództwo opozycyjne) jako środek prawny występuję w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym tylko wówczas, gdy w drodze egzekucji wykonywane są przymusowe obowiązki o charakterze cywilnoprawnym. Podanie egzekucji administracyjnej obowiązków, zgodnie z art. 2 § 3 nie przesądza o wyłączeniu sporu co do jego istnienia lub wysokości przed sądem powszechnym, jeżeli z charakteru obowiązku wynika, że do rozpoznania takiego sporu właściwy jest ten sąd. Powództwo służy więc zobowiązanemu do merytorycznej obrony przed egzekucją, a zatem do zwalczania jej zasadności i dopuszczalności. Podstawy prawne wniesienia powództwa i tryb jego rozpoznania przez sąd regulują przepisy KPC.
Powództwo przeciwegzekucyjne osoby trzeciej (powództwo ekscydencyjne) osoba trzecia, której wniosek o wyłączenie rzeczy lub praw majątkowych spod egzekucji administracyjnej został rozpatrzony odmownie przez organ egzekucyjny, może złożyć powództwo do sądu o zwolnienie ich spod egzekucji. Przesłanką skorzystania z tego środka prawnego jest jednak nieuwzględnienie żądania wyłączenia tych rzeczy lub praw majątkowych spod egzekucji przez administracyjny organ egzekucyjny (art. 842 § 2 KPC). Art. 41. § 1. Do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia żądania w sprawie wyłączenia spod egzekucji rzeczy lub prawa majątkowego i w okresie 14 dni po tym rozstrzygnięciu oraz w okresie od dnia skierowania do organu egzekucyjnego pozwu, o którym mowa w art. 40 § 2, do dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu w sprawie wyłączenia spod egzekucji objęte żądaniem wyłączenia rzeczy nie mogą być sprzedane, a prawa majątkowe wykonywane.
Skarga do sądu administracyjnego jest dopuszczalna na postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym, na które służy zażalenie. Uprawniony do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, RPO oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu egzekucyjnym. Jednak skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator lub RPO. Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie jest przedmiotem skargi.

29. Środki prawne służące na drodze sądowej.

Do środków zaskarżenia na drodze sądowej należy zaliczyć środki służące w postępowaniu przed sądem administracyjnym i środki na drodze postępowania przed sądem powszechnym. Należy zaliczyć: skargę do NSA, powództwo przeciwegzekucyjne zobowiązanego, powództwo przeciwegzekucyjne osoby trzeciej.

30. Środki prawne służące przed sądem administracyjnym.

W postępowaniu przed sądem administracyjnym służy skarga na postanowienie wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które na drodze administracyjnej służy zażalenie.

31. Ogólna charakterystyka środków egzekucyjnych stosowanych w egzekucji obowiązków o charakterze nie pieniężnym.

Są to:

egzekucja z pieniędzy;
egzekucja z wynagrodzenia za pracę;
egzekucja ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz z ubezpieczenia społecznego;
egzekucja z rachunków bankowych i wkładów oszczędnościowych;
egzekucja z innych wierzytelności pieniężnych;
egzekucja z praw papierów wartościowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych oraz z wierzytelności z rachunku pieniężnego;
egzekucja z papierów wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych;
egzekucja z weksla;
egzekucja z autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz z praw własności przemysłowej;
egzekucja z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością;
egzekucja z pozostałych praw majątkowych;
egzekucja z ruchomości;
egzekucja z nieruchomości.

Podstawę do zastosowania środków egzekucji należności pieniężnych stanowi zawiadomienie o zajęciu prawa majątkowego zobowiązanego u dłużnika zajętej wierzytelności albo protokół zajęcia prawa majątkowego, albo protokół zajęcia i odbioru ruchomości albo protokół odbioru dokumentu sporządzone wg wzoru określonego w drodze rozporządzenia ministra właściwego ds finansów publicznych (art. 67).

Jedynie egzekucja z pieniędzy przebiega w sposób uproszczony. Jeżeli zobowiązany na wezwanie poborcy skarbowego płaci dochodzoną należność pieniężną, poborca wystawia pokwitowanie odbioru pieniędzy.

W przypadku odebrania pieniędzy w wyniku przeszukania pomieszczeń i schowków, środków transportu oraz odzieży, teczek, waliz i podobnych przedmiotów poborca skarbowy wystawia pokwitowanie odbioru pieniędzy. Za pokwitowaną należność pieniężną organ egzekucyjny ponosi odpowiedzialność wobec wierzyciela.

Jeżeli dłużnik zajętej wierzytelności bezpodstawnie uchyla się od przekazania zajętej wierzytelności albo części wierzytelności organowi egzekucyjnemu, zajęta wierzytelność albo jej część może być ściągnięta od dłużnika zajętej wierzytelności w trybie egzekucji administracyjnej.

Stwierdzenie nabycia w postępowaniu egzekucyjnym praw własności lub innych praw albo nieruchomości następuje w drodze postanowienia,

Prawa majątkowe i ruchomości nabyte w postępowaniu egzekucyjnym są wolne od obciążeń.

32. Ogólna charakterystyka egzekucji z pieniędzy.

Egzekucja z pieniędzy stanowi najprostszy i najczęściej stosowany środek egzekucji należności pieniężnych

Z przepisów ustawy wynika, że przeprowadzenie egzekucji poprzez zastosowanie egzekucji z pieniędzy może nastąpić w dwojaki sposób, a mianowicie:

przez zapłatę należności przez zobowiązanego - w tym przypadku poborca skarbowy wzywa zobowiązanego do uiszczenia należności pieniężnej będącej przedmiotem egzekucji. Poborca przystępując do czynności egzekucyjnych powinien również doręczyć zobowiązanemu odpis tytułu wykonawczego. Jeśli w wyniku wezwania poborcy skarbowego zobowiązany uiści dobrowolnie kwotę będącą przedmiotem egzekucji, to poborca wystawia pokwitowanie odbioru pieniędzy.
przez odebranie zobowiązanemu pieniędzy - ma zastosowanie wówczas, jeżeli w wyniku wezwania zobowiązany nie uiści dobrowolnie egzekwowanej należności pieniężnej. W takiej sytuacji poborca skarbowy może uzyskać należność w wyniku odebrania pieniędzy zobowiązanemu. W przypadku zastosowania egzekucji z pieniędzy w trybie ich przymusowego odebrania, poborca ma obowiązek sporządzić protokółu z dokonanych czynności egzekucyjnych.

Należy także wspomięć że egzekucja z pieniędzy może dotyczyć wyłącznie pieniędzy polskich.

33. Ogólna charakterystyka egzekucji z wierzytelności.

Egzekucji dokonuje się przez zajęcie wierzytelności lub praw majątkowych. W celu zajęcia wierzytelności (praw majątkowych) organ egzek. wzywa dłużnika zajętej wierzytelności lub prawa, aby należnej od niego sumy lub świadczenia bez zgody organu egzek. nie uiszczał zobowiązanemu do wysokości egzekwowanej należności wraz z kwotą kosztów egzek., lecz aby należne sumy wpłacił organowi egzek. Organ egzek. w celu zajęcia wierzytelności zawiadamia zobowiązanego, że nie wolno mu zajętej sumy ani innego świadczenia odebrać, ani też nim rozporządzać, tak samo jak ustanowionym dla nich zabezpieczeniem.

Zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi zajętej wierzytelności (prawa). Jeśli zajęto wierzytelności (prawa) z tytułu dostaw, robót i usług, to zajęcie dot. również wierzytelności nie istniejących jeszcze, ale które powstaną później z tego tyt. W razie gdy zajęte wierzytelności lub prawa są zabezpieczone przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru, organ egzek. przesyła do sądu powiatowego wniosek o dokonanie wpisu w księdze wieczystej o zajęciu wierzytelności lub prawa lub o założeniu wniosku w zbiorze dokumentów. Organ egzek. może zajęte sumy ściągnąć od dłużnika, który uchyla się od wypłaty ich, w drodze egzek. admin., jeżeli dłużnik wcześniej uznał zajęte wierzytelności (prawa) i oświadczył, że je wypłaci (art. 90 § 1 p.e.a.), a są one wymagalne (art. 93 p.e.a.).

34. Ogólna charakterystyka egzekucji z ruchomości.

Egzekucja z nieruchomości składa się z dwóch części:

zajęcie ruchomości - zajęciu podlegają ruchomości zobowiązanego znajdujące się w jego władaniu, jak i będące we władaniu innej osoby, jeżeli nie zostały spod egzekucji wyłączone lub od niej zwolnione. Zajęcie następuje przez wpisanie ruchomości do protokołu zajęcia podpisanego przez poborcę skarbowego. Zobowiązany i świadkowie podpisują protokół, gdy byli obecni przy zajęciu. W protokole każda rzecz ruchoma musi być opisana wg właściwych jej znamion oraz powinna być oznaczona jej wartość szacunkowa. Zobowiązany ma prawo przedstawienia przy sporządzeniu protokołu zajęcia rachunków i innych dowodów dot. wartości ruchomości. Na oszacowanie ruchomości dokonane przez poborcę skarbowego zobowiązany może wnieść, w terminie 5 dni od daty zajęcia, zażalenie do organu egzek., który ma obowiązek powołać biegłego dla oszacowania złota, platyny i srebra, kosztowności, maszyn i urządzeń produkcyjnych, pojazdów samochodowych i ciągników. Biegły może być powołany również w innych przypadkach, jeżeli organ egzek. uzna to za potrzebne przy szacowaniu wartości ruchomości. Zajęta ruchomość pozostaje we władaniu zobowiązanego, jego dorosłego domownika lub innej osoby, u której poborca zajął ruchomość.
sprzedaż ruchomości może nastąpić dopiero po upływie 7 dania od daty zajęcia i tylko w przypadkach wyjątkowych może nastąpić bezpośrednio po zajęciu (np. ruchomości łatwo ulegające zepsuciu). Organ egzek. sprzedaje zajęte ruchomości w drodze licytacji publicznej albo sprzedaje je po ocenie oszacowania jednostkom prowadzącym działalność handlową lub też przekazuje do sprzedaży przedsiębiorstwom prowadzącym sprzedaż komisyjną tego rodzaju ruchomości. Przedmioty zajęte mające wartość historyczną, naukową lub artystyczną są wyłączone ze sprzedaży w drodze publicznej licytacji. Organ egzek. w uzgodnieniu z właściwym ze względu na miejsce zajęcia tych przedmiotów wojewódzkim konserwatorem zabytków (art. 105 § 2 p.e.a.) zgłasza te ruchomości do nabycia po cenie oszacowania muzeom, bibliotekom lub archiwom labo przedsiębiorstwom prowadzącym obrót takimi przedmiotami.

35. Ogólna charakterystyka egzekucji z nieruchomości.

Dopuszczalność stosowania tego środka egzekucyjnego została ograniczona:

środek ten może zostać zastosowany, jeżeli zastosowanie innych środków egzekucyjnych do obowiązków pieniężnych nie było możliwe lub gdy środki te okazały się bezskuteczne,
egzekucja z nieruchomości może być prowadzona tylko w celu wyegzekwowania należności pieniężnych określonych lub ustalonych w decyzji ostatecznej lub wynikających z orzeczenia sądowego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności oraz z tytułu wykonawczego, o których mowa w art. 44,
ten środek egzekucyjny może stosować wyłącznie naczelnik urzędu skarbowego.

Egzekucja z nieruchomości obejmuje trzy stadia:

zajęcie nieruchomości - organ egzekucyjny przystępuje do egzekucji z nieruchomości przez zajęcie nieruchomości. Zajęcie następuje przez wezwanie zobowiązanego, aby zapłacił egzekwowaną należność pieniężną wraz z odsetkami z tytułu nie zapłacenia jej w terminie i kosztami egzekucyjnymi w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem przystąpienia do opisu im oszacowania wartości nieruchomości. Równocześnie z wysłaniem wezwania do zobowiązanego organ egzekucyjny przesyła do sądu właściwego do prowadzenia księgi wieczystej wniosek o dokonanie w księdze wieczystej wpisu o wszczęcie postępowania egzekucyjnego lub składa wniosek do zbioru dokumentów, a także przesyła wierzycielowi zawiadomienie o zajęciu nieruchomości.
opis i oszacowanie wartości nieruchomości - po upływie terminu określonego w wezwaniu zobowiązanego do zapłaty dochodzonych należności organ egzekucyjny dokonuje opisu i oszacowania wartości zajętej nieruchomości. W tym celu podejmuje on czynności przygotowawcze, żądając od właściwych organów wyciągu bądź odpisu księgi wieczystej nieruchomości albo zaświadczenia sądu wystawionego na podstawie prowadzonego dla niej zbioru dokumentów oraz podanie adresu miejsca zamieszkania uczestników postępowania. Organ egzekucyjny podejmuje również czynności mające na celu zapewnienie czynnego udziału uczestników postępowania, a także innych osób, które roszczą sobie prawa do nieruchomości i jej przynależności, w czynności opisu i oszacowania. Kolejną czynności jest sporządzenie opisu i oszacowania nieruchomości - art. 100. Opis i oszacowanie wartości nieruchomości kończy się wydaniem przez organ egzekucyjny postanowienia w sprawie opisu i oszacowania na które przysługuje zażalenie.
licytacja - zajęta nieruchomość organ egzekucyjny sprzedaje w drodze licytacji publicznej. Termin licytacji nie może być wyznaczony wcześniej niż po upływie 30 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu opisu i oszacowania wartości nieruchomości. O licytacji organ zawiadamia przez publiczne obwieszczenie. Zasady przeprowadzenia licytacji regulują art. 111 - 112g ustawy.

36. Ogólna charakterystyka środków egzekucyjnych stosowanych w egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym.

Są to:

- grzywna w celu przymuszenia,

- wykonanie zastępcze,

- odebranie nieruchomości, opróżnienie lokali i innych pomieszczeń,

- przymus bezpośredni.

Organ egzekucyjny stosując środek egzekucyjny obowiązku o charakterze niepieniężnym powinien doręczyć zobowiązanemu odpis tytułu wykonawczego zaopatrzony w klauzulę o skierowaniu tytułu do egzekucji administracyjnej oraz postanowienie o zastosowaniu środka egzekucyjnego.

37. Ogólna charakterystyka grzywny w celu przymuszenia.

Celem tego środka egzek. jest skłonienie, zobowiązanego lub osoby czuwającej nad wykonaniem przez zobowiązanego obowiązku, do wykonania tego obowiązku. Ten środek egzek. jest stosowany, gdy egzekucja dot. spełnienia przez zobowiązanego obowiązku znoszenia lub zaniechania albo obowiązku wykonania czynności, której z powodu jej charakteru nie może spełnić za zobowiązanego inna osoba, a także wtedy, gdy nie jest celowe zastosowanie innego środka egzek.

Grzywnę w celu przymuszenia nakłada się na zobowiązanego. Jeżeli zobowiązanym jest osoba fizyczna nie mająca zdolności do czynności prawnych, to grzywnę nakłada się na przedstawiciela ustawowego. Grzywna może być nałożona również na osobę prawną lub jednostkę organizacyjną czy organizację społeczną, jeżeli jest to niezbędne do przymuszenia do wykonania obowiązku. Grzywna w celu przymuszenia może być nakładana kilkakrotnie w tej samej lub wyższej kwocie.

W przypadku gdy wykonano obowiązek określony w tytule wykonawczym, nałożone, a nie uiszczone lub ściągnięte, grzywny w celu przymuszenia na wniosek zobowiązanego podlegają umorzeniu. Jeżeli zobowiązany wykonał obowiązek po uiszczeniu lub ściągnięciu grzywny w celu przymuszenia, to na jego wniosek, w uzasadnionych przypadkach, grzywna może być zwrócona w całości lub części. Państwowe organy egzekucyjne mogą zwrócić grzywnę po uzyskaniu zgody organu wyższego stopnia. Organ egzekucyjny orzeka o umorzeniu grzywny w celu przymuszenia w formie postanowienia, w tej samej formie orzeka o zwrocie grzywny.

38. Ogólna charakterystyka wykonania zastępczego.

Organ egzek. stosuje ten środek egzek., gdy egzekucja dot. wykonania czynności, którą można zlecić innej osobie do wykonania za zobowiązanego, ale na jego koszt i niebezpieczeństwo. Zobowiązany pokrywa koszty wykonania zastępczego oraz ponosi pełną odpowiedzialność za szkody, które mogą wyniknąć przy wykonywaniu obowiązku przez wykonawcę.

Po postanowieniu o zastosowaniu wykonania zastępczego organ egzek. może na zobowiązanego nałożyć obowiązek uiszczenia zaliczki na koszt wykonania zastępczego, nakazać zobowiązanemu dostarczenie dokumentacji, materiałów i środków przewozowych koniecznych do zastępczego wykonania obowiązku. Postanowienie o nałożeniu na zobowiązanego tych obowiązków może być wydane w trakcie wykonania zastępczego. Zobowiązany ma prawo wglądu w czynności wykonawcy oraz zgłaszania do organu egzek. wniosków co do sposobu wykonania tych czynności. W toku czynności egzek. zobowiązany może zgłosić wniosek do organu egzek. o zaniechanie dalszego stosowania wykonania zastępczego. Wniosek taki zostanie uwzględniony, jeżeli wykonawca na to się godzi, a organ egzekucyjny uzna oświadczenie zobowiązanego o wykonaniu obowiązku w terminie przez organ wyznaczonym, za nie budzące wątpliwości.

O zakończeniu czynności egzek. w drodze wykonania zastępczego i o wykonaniu egzekwowanego obowiązku organ egzek. zawiadamia zobowiązanego, doręczając mu równocześnie wykaz kosztów wykonania zastępczego, z wezwaniem do ich uiszczenia w terminie i z uprzedzeniem, że w razie nieziszczenia tej kwoty w terminie zostanie ona ściągnięta w trybie egzekucji admin. należności pieniężnych.

39. Ogólna charakterystyka odebrania rzeczy ruchomej.

Ten środek egzek. jest stosowany wtedy, gdy zobowiązany ma obowiązek wydać rzecz wierzycielowi albo gdy zobowiązany ma wydać rzecz ze względu na konieczność jej zniszczenia z przyczyn sanitarnych lub innych społecznych. Środek ten jest stosowany, gdy egzekwowany obowiązek polega na ujawnieniu posiadania oznaczonej rzeczy ruchomej. Odebranie rzeczy ruchomej jest stosowane do rzeczy oznaczonej co do tożsamości. Stosowanie tego środka egzek. do rzeczy ruchomej oznaczonej co do rodzaju lub gatunku może mieć miejsce tylko na podstawie przepisu szczególnego, a w pozostałych przypadkach wykonanie takiego obowiązku następuje w trybie egzekucji admin. należności pieniężnych.

Ogólna charakterystyka odebranie nieruchomości, opróżnienia lokali i innych pomieszczeń

Wykonanie obowiązku odebrania nieruchomości, opróżnienia lokalu lub innego pomieszczenia następuje przez usunięcie zobowiązanego, członków jego rodziny i domowników oraz innych osób zajmujących nieruchomość lub lokal (pomieszczenie), które mają być opróżnione i wydane wierzycielowi. Egzekutor usuwa z nieruchomości, lokalu lub pomieszczenia znajdujące się tam ruchomości, z wyjątkiem tych, które łączą się z nieruchomością, i wzywa osoby przebywające na nieruchomości lub w tym lokalu (pomieszczeniu) do opuszczenia ich, z zagrożeniem zastosowania przymusu bezpośredniego. W razie oporu podejmuje działania w celu zastosowania przymusu bezpośredniego.

Ogólna charakterystyka przymusu bezpośredniego

Zgodnie z art. 148 § 1 p.e.a., przymus bezpośredni polega na doprowadzeniu do wykonania obowiązku podlegającego egzekucji drogą zagrożenia zastosowania lub drogą zastosowania bezpośrednio skutecznych środków, nie wyłączając siły fizycznej, w celu usunięcia oporu zobowiązanego i oporu innych osób, które stoją na przeszkodzie wykonaniu obowiązku.

Organ egzek. stosuje ten środek w celu doprowadzenia do wykonania obowiązku przez zobowiązanego do: opuszczenia nieruchomości, lokalu lub pomieszczenia, wydania rzeczy, zaniechania czynności, nie przeszkadzania innej osobie w wykonywaniu jej praw, a także wtedy, gdy ze względu na charakter obowiązku stosowanie innych środków nie jest możliwe. Przymus bezpośredni może być zastosowany w toku post. egzek., które zostało wszczęte w celu zastosowania innego środka egzek., a środek ten okazał się bezskuteczny i dopiero zastosowanie przymusu bezpośredniego może doprowadzić do wykonania egzekwowanego obowiązku.

Ogólna charakterystyka postępowania zabezpieczającego

Ma charakter postępowania pomocniczego w stosunku do postępowania egzekucyjnego. Jego celem jest zabezpieczenie należności pieniężnej lub wykonania obowiązku o charakterze niepieniężnym, jeżeli brak zabezpieczenia mógłby utrudnić lub udaremnić egzekucję administracyjną przez działania niesumiennego zobowiązanego lub przez jego sytuację materialną.

Funkcja postępowania egzekucyjnego zostaje zrealizowana, gdy jego cel w konkretnej sprawie zostaje osiągnięty, a więc gdy egzekwowany obowiązek zostanie wykonany.

Przyczyną dokonania zabezpieczenia w szczególności może być:

brak płynności finansowej zobowiązanego;
unikanie wykonania przez zobowiązanego obowiązku przez nieujawnianie zobowiązań powstających z mocy prawa lub nierzetelne prowadzenie ksiąg podatkowych;
dokonywanie przez zobowiązanego wyprzedaży majątku.

Zabezpieczenie może być dokonane także przed terminem płatności należności pieniężnej lub przed terminem wykonania obowiązku o charakterze niepieniężnym oraz zabezpieczenie należności pieniężnych może dotyczyć również przyszłych powtarzających się świadczeń.

Organ egzekucyjny dokonuje zabezpieczenia na wniosek wierzyciela i na podstawie wydanego przez niego zarządzenia zabezpieczenia.

Organ egzekucyjny może w każdym czasie uchylić lub zmienić sposób lub zakres zabezpieczenia. Na postanowienie to służy zażalenie.

W sprawie prowadzenia postępowania zabezpieczającego przysługuje zobowiązanemu prawo wniesienia zarzutu do organu egzekucyjnego w terminie 7-dni od dnia doręczenia zarządzenia zabezpieczenia z klauzulą organu egzekucyjnego o przyjęciu tego zarządzenia do wykonania.

W przypadku zabezpieczenia należności pieniężnej termin - 30-dni od dokonania zabezpieczenia, w zabezpieczeniu obowiązku o charakterze niepieniężnym - 3-miesiące.

Zabezpieczenie należności pieniężnej następuje przez:

zajęcie pieniędzy, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunków bankowych, innych wierzytelności i praw majątkowych lub ruchomości;
obciążenie nieruchomości zobowiązanego hipoteką przymusową;
obciążenie statku morskiego zastawem wpisanym do rejestru okrętowego;
ustanowienie zakazu zbywania i obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej albo której księga wieczysta zginęła lub uległa zniszczeniu;
ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego sprawa do lokalu użytkowego lub prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej.

Zajęcie zabezpieczenia nie może dotyczyć rzeczy lub praw zwolnionych z egzekucji. Przy wyborze środka zabezpieczającego organ egzekucyjny powinien uwzględnić interes stron, w takiej mierze, aby wierzycielowi zapewnić wykonanie obowiązku, a zobowiązanego nie obciążać ponad potrzebę.