cukry 2


Dwucukry mające właś. redukujące posiadają wiązanie glikozydowe (typ 1-4) Wiązanie to tworzy się między dwiema grupami -OH z których co najmniej jedna jest dołączona do glikozydowego atomu węgla, drugą grupę -OH może stanowić również grupa przyłączona do glikozydowego atomu węgla lub grupa alkoholowa. Przykłady dwucukrów red. maltoza, laktoza, celobioza. Anometria- jeżeli przy nowo utworzonym węglu asymetrycznym gr. -OH znajduje się po tej samej stonie co przy węglu określającym konfigurację DL to mamy anomer α. Jeżeli posiada inną konfigurację -anomer β np.α-D-glukofuranoza i β-D-glukofuranoza. Inwersja- zmiana skręcalności r-ru wodnego disacharydu. Sacharoza łatwiej niż inne ulega hydrolizie zarówno pod wpływem kwasów jaki enzymu sacharozy zw. intertazą, roztwór sacharozy wykazuje początkowo prawosktęcalność staje się lewoskrętny, otrzymany produkt który jest mieszaniną glukozy i fruktozy zw. inwertem (cukrem inwertowanym). Zmiana skręcalności jest związana z tym, że w równocząsteczkowej mieszaninie D-glukoza ma skręcalność dodatnią mniejszą od ujemnej skręcalności D-ruktozy. Cukier inwertowany różni się właściwościami od sacharozy(jest od niej słabszy)Wykorzystuje się w przem. cukierniczym. Cukry kwaśne- są to złozone związki zawierające kwasy uranowe, czyli produkty utleniania sacharydów przy ostatniej grupie alk. należą do nich pochodne glukozy i galaktozy, a więc związki których skład. są kw. glukaronowy i galakturonowy. Kwasy te są skład. hemiceluloz, gum i śluzów roślinnych oraz pektyn, składniki te tworzą duże kompleksy które obok kw. uronowych zawierają także związane pentozy i heksozy np.:glukoza, ksyloza, araleinoza. Amylaza- łańcuchy nierozgalęzione utworzone z dł. jednosatek struktural. typu maltozy. Amylopektyna- polisacharyd rozgałęziony zbud. z łańcuchów któtkich, proste łańcuchy złozone 18 z ok. 30 reszt glukozy i rozgałęzienia co 24-30 reszt glukozy. Rola monosachary -cukry proste - pochodzenia przeważnie roślinnego - tworzą główną część pożywienia wielu zwierząt, człowieka.Stała zawart. glukozy we krwi ma duże biol. znaczenie- spalanie glukozy jest gł. dostawcą ener. dla wielu tk. i narządów. Kw. uronowe- są skład. takich związków jak: hemicelulozy, gumy, śluzy roślinne, pektyny, są produktami utleniania cukrów przy ostatniej gr. alk. Hemoglikany- występuje w nich jako składnik tylko jeden rodzaj monosacharydu np. celuloza zbudowana jest tylko zgukozy. Heteroglikany- zawierają kilka skład. podstawowych, przeważnie dwa lub trzy rodzaje np. heparyna. Skobia- zbud. jest z 2 łańcuchów strukturalnych- amylozy i amylopektyny; amyloza- stanowi proste dł. łańcuchy, reszty glukozydowe są połączone wyłącznie wiązaniami 1-4-α-gukozydowymi, amylopektyna- zbud. z krótkich prostych łańcuchów złożonych z ok. 30 jednostek glukozy, połączonymi wiązaniami 1-4-α glukozydowymi, zaś między sobą połączonych wiązaniem `1-6 α-gukozydowymi- stanowi więc twór rozgałęziony. Skrobia typowy zapasowy wielocukier rośl. występuje w ziemniak. ziarnie zbóż i nasionach. .Właś.optyczne sacharydów- czynność opt.związana jest z obec.asymetr. atomu węgla.Subst.których wzory róznią się jak przedm. Jego lustrzane odbicie mają rózną skręcalność optyczną, wyróżniamy formy D i L.Przy sacharydach Np.glukozie gr. OH przy drugim C leży po prawej (D) lub po lewej(L),stronie C., alfa i beta - α oznacz a formę w której gr.OH przy nowo powstałym i ostatnim atomie C asymetr. znajduje się we wzorze rzutowym po tej samej stronie. β - oznacza formę w której gr.OH przy tych samych atomach C znajdują się po przeciwnych stronach Dwuc. nie redukujące: sacharoza, trehaloza, izomaltoza nie ma ponieważ powiązane są w wiązanie glikozydowe obu swych gr. OH powstałych z aldehydowych lub ketonowych Chityna- szeroko rozpowszechniony hemoglikan zbudowany z reszt N-acetylo-2-amino-D-glukopiranozy, polisacharyd szkieletowy, występuje m. in. u grzybów, przy ogrzewaniu z kw. mineralnymi ulega hydrolizie na glukozaminę. Glikogen- zbud. podobnie do amylopektyny, ma cząsteczkę bardziej rozgałęzioną, łańcuchy boczne są krótsze (10-20 reszt glukozy), mniejsze frakcje są rozpuszczalne a H2O, jest to zapasowy wielocukier występujący w drożdżach i tk. zwierzęcych(wątroba mięśnie). Glikozydy α β- są to produkty przyłączania alk. do asymetrycznego atomu C monosach. (żadziej do złożonych), glikozydy nie wykazują zdolności do mutarotacji, α i β nie znajdują się ze sobą w równowadze bo jej ustalenie w glikozydzie jest niemożliwe. Izomaltoza- wchodzi w skład skrobi, dzieki obecności wiązań 1-4 i 1-6 jednym z produktów hydrolizy amylopektyny jest izomaltoza. Epineny- c. różniące się konfiguracją podstawników przy węglu sąsiadującym z gr. karboksylową np. glukoza. Półacetale- wiązania pomiędzy gr. aldechydową lub ketonową a hydroksylową. Podobieństwa i różnice w bud.: Maltoza- 2cząst. α-D-glukozy; Laktoza-α-glukoza i β-galaktoza; Celuloza 2 cząst. β-glukozy. Podział Sacharydy: 1monosacharydy: a)Pentozy: D-ksyloza, D-ryboza, L-arabinoza, b)Heksozy: D-galaktoza, D-fruktoza, D-mannoza, D-glukoza 2Złożone: a)oligosacharydy: sacharoza, maltoza, laktoza, celobiza, rafinoza. b)Polisacharydy: -Pentozy: arabany, ksylany, -Heksozany: skrobia, glikogen, celuloza, inulina, -Kwaśne: hemicelulozy, pektyny, gumy, śluzy.

Właściwości monosach.: fizyczne: bezbarwne bezwonne, słodki smak- znaczniejsza ilość gr. hydroksylowych, zdarzają się subst. pozbawione smaku,gorzkie czynność optyczna, chemiczne: z łaźni wodnej z kwasem solnym ulegaja dehydratacji i przekształcają się w pentozy w forfulor względnie w kw. lewulinowy CH3-CO-CH2-CH2-COOH i kw. mruwkowy HCOOH. redukujące- anomeryczny atom węgla stosunkowo łatwo ulega w ustroju oksydacji lub grdukcji. Aldozy utleniając się tracą dwa atomy H czy C-1 i tworzą tzw. kw. aldonowe. np. glukoza- utl.kw. glukonowy- -H2Oo- -glikolakton, aldoza- utl.kw. uronowy-utl. kw. cukrowy. Osazony - zasady org. powodują otwarci pierścienia i reagują z grupą aldehydową i ketonową, tworzą się dobrze krystalizujące połączenia zw. osazonami Laktoza- wł. reduk., obficie w mleku ssaków, ludzkie ok. 6% laktozy, krowie 4,5%, duża wart. Odżywcza, posiada stosunkowo niewielkie ilości słodyczy i nierozpuszczalności , w przem. farmaceut jako skł. tabletek, polepsza ich smak, prod. Odżywek dla niemowląt, do karmienia tuczników Heparyna- znacz. biol. polega na dział. antykoagulacyjnym, wykorz. w lecznictwie, występ. w wątrobie, płucach, mięśniach, w małych ilościach w sercu, nerkach, krwi. .LAKTOZA A CELOBIOZA- celob.-( 4-0-beta-D-glukopiranozylo-D-glukopiranoza), laktoza( 4-0-beta-D-galaktopiranozylo-D-glukopiranoza ) Nieredukujące-posiadają połączenie glikozydowe, w którym uczest. anomeryczne atomy. C obu skł. monosach.typy: alfa, alfa i alfa, beta np.:sacharoza, izomaltoza ,trehaloza Różnice- amylaza i amylopektyna. glikogen- łań.nierozgałęzione utworzone z długich jed.strukturalnych typu maltozy. Amylopekt- polisach. Rozgał. Zbud. Z łań. krótkich, proste łań. złożone z około 30 reszt glukozy i rozgał. co 24-30 reszt glukozy,glikogen-struktura przypomina amylopektynę lecz cząst. Jest bardziej rozgałęziona ,śr. co 8-12 reszt glikozydowych .Rola monosach.-zwią. pochodzenia roś.tworzą jednak gł. część pożywienia zw. i człow.Stała zaw.glukozy ma duże biol. Znaczenie-spalanie glukozy jest gł. dostawcą energii dla wielu tk. i narządzów. Mutarotacje - zjaw. Zmiany kąta skręcania płaszczyzny św. spolaryzowanego. Polega na powstaniu obydwu form alfa i beta D - glukozy oraz wytwarzaniu równowagi między nimi. Charak.dla świeżo sporządzonych r-rów monosach.Równowaga pomiędzy formą alfa i beta ustala się powoli przy równoczesnej zmianie skrę.płasz. św. spolar. Kw. uronowe -produkty utleniani cukrów przy ostat.gr alkohol. Są skła. Takich zw. jak: hemicel.,gumy, pektyny, śluzy rośl. Wpływ kw.na monosacharydy-w małym stęż. Ogrzewane w łażni wodnej z niezbyt rozcieńczonym HCL,ulegają dehydratacji(odwodnieniu), przekształcają się np.pentozy furfuroel który podczas dalszego ogrzewania przekształca się w kw.lewulinowy i kw.mrówkowy.Znieniają stęż.kw.i czas ogrzew.można wykrywać i ilościowo oznaczać poszczególne skł.mieszanin monosacharydów.Aldoheksozy-D-glukoza(centralne stanowisko w wewnątrzkom. przemianie węglow., w stanie wolnym w owocach, krwi, moczu, pełnowart. przyswajalne skł. pokarm.) mannoza(w stanie wolnym w mchach i torfie, nasionach palm, u zwierząt skł. glikolipidów i białek złoż., żle asymilowana przez org. człow.) galaktoza(przyswajal. przez org. człow., występ. w moczu i krwi, lipidach, białkach, subst. gr. krwi), taloza( skł. antybiot higromycyny) Ketoheksozy- D-fruktoza(w stanie wolnym w owocach, miodzie, spermie, krwi płodowej zwierząt kopytnych, estry fosforan. metabolity przem. materii), L-sorboza(w sferment sokach owoc, prod. pośredni w produk. antyszkorbutowej wit. C) Tetrozy- D- erytroza (w żywych kom. jako pośr. metabolity przem. Węglowodanowej) Pentozy-w stanie wolnym L- arabinoza (wyodrębiona z twardzieli wielu drzew iglast.) L- ksyluloza(w moczu ludzi dotkniętych zaburz. przem. węgowod.) D- ryboza(w okom. rośl. i zw. wirusach skł. nukleotydów i kw. rybonuklein., zw. czynnych w pr. wyzwalania i przeazywania energii chem.) D- ksyloza (w świecie rośl.skł. licznych glikozydów, gum, śluzów, polisacharydów i hemiceluloz obecn. w tk. rośl. wyższych) D-rybuloza i D-ksyluloza(w kom. W postaci estrów H3PO4, biorących udział w przem. węglowodanów)Heptozy i oktozy- D-sedoheptuloza(metabolit w biosynt. rybozy i w fotosyntetycznej asym. CO2 w chloropl.) Wyst. kw.hialurowego - pępowiny ,ciałko szkliste ,maziach stawowych i skórze w rogówce kościach,zastawkach sercowych płynach tumorowych,w paciorkowcach ropnych. Związany z H2O zapobiega opuszczaniu przez wodę przestrzeni międzykom. zwiększając oporność tk. na ucisk. Homoglikany- wyst. w nich jako skł. tylko jeden rodzaj monosach. Np.celuloza (nadają tk. rośl. wytrzymałość mech. i elastycz., surowiec w przemyśle budowl., włókienniczym, wyrób klejów i lakierów, filmów fotogr.) chityna (skł. org. szkieletów nicieni, jamochł., mięczaków itp., wyst. u grzybów i pleśniach ), skrobia (skł. zapasowy, obecny we wszyst. mącznych potrawach, kaszach i kartoflach, r-rami jodu tworzy ukł. o nieb-fiol. zabarw.), dekstryny (wodne r-ry mają wł. fiz. Zbliżone do wł. osocza krwi i mogą być jako r-ry krwiozastępcze) glikogen (polisach. zapasowy zw., odkładanym w wątrobie i mięśniach) Heteroglikany - zaw.kilka skł.podstawowych ,dwa lub trzy rodzaje Np.heparyna Zw. podst do ozn. D i L- aldehyd glicerynowy,. Sachar. które w wyniku degradacji tworzą aldehyd D- glicerynowy jest to szereg konfig D, które tworzą aldehyd L-glicerynowy zaliczamy do L Płyn Lugolajak barwi skrobię- barwi na nieb. ponieważ w sacharydach występ. gr. aldehyd. lub ketonowa mająca zdolność do redukowania soli metali ciężkich.

Dwucukry mające właś. redukujące posiadają wiązanie glikozydowe (typ 1-4) Wiązanie to tworzy się między dwiema grupami -OH z których co najmniej jedna jest dołączona do glikozydowego atomu węgla, drugą grupę -OH może stanowić również grupa przyłączona do glikozydowego atomu węgla lub grupa alkoholowa. Przykłady dwucukrów red. maltoza, laktoza, celobioza. Anometria- jeżeli przy nowo utworzonym węglu asymetrycznym gr. -OH znajduje się po tej samej stonie co przy węglu określającym konfigurację DL to mamy anomer α. Jeżeli posiada inną konfigurację -anomer β np.α-D-glukofuranoza i β-D-glukofuranoza. Inwersja- zmiana skręcalności r-ru wodnego disacharydu. Sacharoza łatwiej niż inne ulega hydrolizie zarówno pod wpływem kwasów jaki enzymu sacharozy zw. intertazą, roztwór sacharozy wykazuje początkowo prawosktęcalność staje się lewoskrętny, otrzymany produkt który jest mieszaniną glukozy i fruktozy zw. inwertem (cukrem inwertowanym). Zmiana skręcalności jest związana z tym, że w równocząsteczkowej mieszaninie D-glukoza ma skręcalność dodatnią mniejszą od ujemnej skręcalności D-ruktozy. Cukier inwertowany różni się właściwościami od sacharozy(jest od niej słabszy)Wykorzystuje się w przem. cukierniczym. Cukry kwaśne- są to złozone związki zawierające kwasy uranowe, czyli produkty utleniania sacharydów przy ostatniej grupie alk. należą do nich pochodne glukozy i galaktozy, a więc związki których skład. są kw. glukaronowy i galakturonowy. Kwasy te są skład. hemiceluloz, gum i śluzów roślinnych oraz pektyn, składniki te tworzą duże kompleksy które obok kw. uronowych zawierają także związane pentozy i heksozy np.:glukoza, ksyloza, araleinoza. Amylaza- łańcuchy nierozgalęzione utworzone z dł. jednosatek struktural. typu maltozy. Amylopektyna- polisacharyd rozgałęziony zbud. z łańcuchów któtkich, proste łańcuchy złozone 18 z ok. 30 reszt glukozy i rozgałęzienia co 24-30 reszt glukozy. Rola monosachary -cukry proste - pochodzenia przeważnie roślinnego - tworzą główną część pożywienia wielu zwierząt, człowieka.Stała zawart. glukozy we krwi ma duże biol. znaczenie- spalanie glukozy jest gł. dostawcą ener. dla wielu tk. i narządów. Kw. uronowe- są skład. takich związków jak: hemicelulozy, gumy, śluzy roślinne, pektyny, są produktami utleniania cukrów przy ostatniej gr. alk. Hemoglikany- występuje w nich jako składnik tylko jeden rodzaj monosacharydu np. celuloza zbudowana jest tylko zgukozy. Heteroglikany- zawierają kilka skład. podstawowych, przeważnie dwa lub trzy rodzaje np. heparyna. Skobia- zbud. jest z 2 łańcuchów strukturalnych- amylozy i amylopektyny; amyloza- stanowi proste dł. łańcuchy, reszty glukozydowe są połączone wyłącznie wiązaniami 1-4-α-gukozydowymi, amylopektyna- zbud. z krótkich prostych łańcuchów złożonych z ok. 30 jednostek glukozy, połączonymi wiązaniami 1-4-α glukozydowymi, zaś między sobą połączonych wiązaniem `1-6 α-gukozydowymi- stanowi więc twór rozgałęziony. Skrobia typowy zapasowy wielocukier rośl. występuje w ziemniak. ziarnie zbóż i nasionach. .Właś.optyczne sacharydów- czynność opt.związana jest z obec.asymetr. atomu węgla.Subst.których wzory róznią się jak przedm. Jego lustrzane odbicie mają rózną skręcalność optyczną, wyróżniamy formy D i L.Przy sacharydach Np.glukozie gr. OH przy drugim C leży po prawej (D) lub po lewej(L),stronie C., alfa i beta - α oznacz a formę w której gr.OH przy nowo powstałym i ostatnim atomie C asymetr. znajduje się we wzorze rzutowym po tej samej stronie. β - oznacza formę w której gr.OH przy tych samych atomach C znajdują się po przeciwnych stronach Dwuc. nie redukujące: sacharoza, trehaloza, izomaltoza nie ma ponieważ powiązane są w wiązanie glikozydowe obu swych gr. OH powstałych z aldehydowych lub ketonowych Chityna- szeroko rozpowszechniony hemoglikan zbudowany z reszt N-acetylo-2-amino-D-glukopiranozy, polisacharyd szkieletowy, występuje m. in. u grzybów, przy ogrzewaniu z kw. mineralnymi ulega hydrolizie na glukozaminę. Glikogen- zbud. podobnie do amylopektyny, ma cząsteczkę bardziej rozgałęzioną, łańcuchy boczne są krótsze (10-20 reszt glukozy), mniejsze frakcje są rozpuszczalne a H2O, jest to zapasowy wielocukier występujący w drożdżach i tk. zwierzęcych(wątroba mięśnie). Glikozydy α β- są to produkty przyłączania alk. do asymetrycznego atomu C monosach. (żadziej do złożonych), glikozydy nie wykazują zdolności do mutarotacji, α i β nie znajdują się ze sobą w równowadze bo jej ustalenie w glikozydzie jest niemożliwe. Izomaltoza- wchodzi w skład skrobi, dzieki obecności wiązań 1-4 i 1-6 jednym z produktów hydrolizy amylopektyny jest izomaltoza. Epineny- c. różniące się konfiguracją podstawników przy węglu sąsiadującym z gr. karboksylową np. glukoza. Półacetale- wiązania pomiędzy gr. aldechydową lub ketonową a hydroksylową. Podobieństwa i różnice w bud.: Maltoza- 2cząst. α-D-glukozy; Laktoza-α-glukoza i β-galaktoza; Celuloza 2 cząst. β-glukozy. Podział Sacharydy: 1monosacharydy: a)Pentozy: D-ksyloza, D-ryboza, L-arabinoza, b)Heksozy: D-galaktoza, D-fruktoza, D-mannoza, D-glukoza 2Złożone: a)oligosacharydy: sacharoza, maltoza, laktoza, celobiza, rafinoza. b)Polisacharydy: -Pentozy: arabany, ksylany, -Heksozany: skrobia, glikogen, celuloza, inulina, -Kwaśne: hemicelulozy, pektyny, gumy, śluzy.

Właściwości monosach.: fizyczne: bezbarwne bezwonne, słodki smak- znaczniejsza ilość gr. hydroksylowych, zdarzają się subst. pozbawione smaku,gorzkie czynność optyczna, chemiczne: z łaźni wodnej z kwasem solnym ulegaja dehydratacji i przekształcają się w pentozy w forfulor względnie w kw. lewulinowy CH3-CO-CH2-CH2-COOH i kw. mruwkowy HCOOH. redukujące- anomeryczny atom węgla stosunkowo łatwo ulega w ustroju oksydacji lub grdukcji. Aldozy utleniając się tracą dwa atomy H czy C-1 i tworzą tzw. kw. aldonowe. np. glukoza- utl.kw. glukonowy- -H2Oo- -glikolakton, aldoza- utl.kw. uronowy-utl. kw. cukrowy. Osazony - zasady org. powodują otwarci pierścienia i reagują z grupą aldehydową i ketonową, tworzą się dobrze krystalizujące połączenia zw. osazonami Laktoza- wł. reduk., obficie w mleku ssaków, ludzkie ok. 6% laktozy, krowie 4,5%, duża wart. Odżywcza, posiada stosunkowo niewielkie ilości słodyczy i nierozpuszczalności , w przem. farmaceut jako skł. tabletek, polepsza ich smak, prod. Odżywek dla niemowląt, do karmienia tuczników Heparyna- znacz. biol. polega na dział. antykoagulacyjnym, wykorz. w lecznictwie, występ. w wątrobie, płucach, mięśniach, w małych ilościach w sercu, nerkach, krwi. .LAKTOZA A CELOBIOZA- celob.-( 4-0-beta-D-glukopiranozylo-D-glukopiranoza), laktoza( 4-0-beta-D-galaktopiranozylo-D-glukopiranoza ) Nieredukujące-posiadają połączenie glikozydowe, w którym uczest. anomeryczne atomy. C obu skł. monosach.typy: alfa, alfa i alfa, beta np.:sacharoza, izomaltoza ,trehaloza Różnice- amylaza i amylopektyna. glikogen- łań.nierozgałęzione utworzone z długich jed.strukturalnych typu maltozy. Amylopekt- polisach. Rozgał. Zbud. Z łań. krótkich, proste łań. złożone z około 30 reszt glukozy i rozgał. co 24-30 reszt glukozy,glikogen-struktura przypomina amylopektynę lecz cząst. Jest bardziej rozgałęziona ,śr. co 8-12 reszt glikozydowych .Rola monosach.-zwią. pochodzenia roś.tworzą jednak gł. część pożywienia zw. i człow.Stała zaw.glukozy ma duże biol. Znaczenie-spalanie glukozy jest gł. dostawcą energii dla wielu tk. i narządzów. Mutarotacje - zjaw. Zmiany kąta skręcania płaszczyzny św. spolaryzowanego. Polega na powstaniu obydwu form alfa i beta D - glukozy oraz wytwarzaniu równowagi między nimi. Charak.dla świeżo sporządzonych r-rów monosach.Równowaga pomiędzy formą alfa i beta ustala się powoli przy równoczesnej zmianie skrę.płasz. św. spolar. Kw. uronowe -produkty utleniani cukrów przy ostat.gr alkohol. Są skła. Takich zw. jak: hemicel.,gumy, pektyny, śluzy rośl. Wpływ kw.na monosacharydy-w małym stęż. Ogrzewane w łażni wodnej z niezbyt rozcieńczonym HCL,ulegają dehydratacji(odwodnieniu), przekształcają się np.pentozy furfuroel który podczas dalszego ogrzewania przekształca się w kw.lewulinowy i kw.mrówkowy.Znieniają stęż.kw.i czas ogrzew.można wykrywać i ilościowo oznaczać poszczególne skł.mieszanin monosacharydów.Aldoheksozy-D-glukoza(centralne stanowisko w wewnątrzkom. przemianie węglow., w stanie wolnym w owocach, krwi, moczu, pełnowart. przyswajalne skł. pokarm.) mannoza(w stanie wolnym w mchach i torfie, nasionach palm, u zwierząt skł. glikolipidów i białek złoż., żle asymilowana przez org. człow.) galaktoza(przyswajal. przez org. człow., występ. w moczu i krwi, lipidach, białkach, subst. gr. krwi), taloza( skł. antybiot higromycyny) Ketoheksozy- D-fruktoza(w stanie wolnym w owocach, miodzie, spermie, krwi płodowej zwierząt kopytnych, estry fosforan. metabolity przem. materii), L-sorboza(w sferment sokach owoc, prod. pośredni w produk. antyszkorbutowej wit. C) Tetrozy- D- erytroza (w żywych kom. jako pośr. metabolity przem. Węglowodanowej) Pentozy-w stanie wolnym L- arabinoza (wyodrębiona z twardzieli wielu drzew iglast.) L- ksyluloza(w moczu ludzi dotkniętych zaburz. przem. węgowod.) D- ryboza(w okom. rośl. i zw. wirusach skł. nukleotydów i kw. rybonuklein., zw. czynnych w pr. wyzwalania i przeazywania energii chem.) D- ksyloza (w świecie rośl.skł. licznych glikozydów, gum, śluzów, polisacharydów i hemiceluloz obecn. w tk. rośl. wyższych) D-rybuloza i D-ksyluloza(w kom. W postaci estrów H3PO4, biorących udział w przem. węglowodanów)Heptozy i oktozy- D-sedoheptuloza(metabolit w biosynt. rybozy i w fotosyntetycznej asym. CO2 w chloropl.) Wyst. kw.hialurowego - pępowiny ,ciałko szkliste ,maziach stawowych i skórze w rogówce kościach,zastawkach sercowych płynach tumorowych,w paciorkowcach ropnych. Związany z H2O zapobiega opuszczaniu przez wodę przestrzeni międzykom. zwiększając oporność tk. na ucisk. Homoglikany- wyst. w nich jako skł. tylko jeden rodzaj monosach. Np.celuloza (nadają tk. rośl. wytrzymałość mech. i elastycz., surowiec w przemyśle budowl., włókienniczym, wyrób klejów i lakierów, filmów fotogr.) chityna (skł. org. szkieletów nicieni, jamochł., mięczaków itp., wyst. u grzybów i pleśniach ), skrobia (skł. zapasowy, obecny we wszyst. mącznych potrawach, kaszach i kartoflach, r-rami jodu tworzy ukł. o nieb-fiol. zabarw.), dekstryny (wodne r-ry mają wł. fiz. Zbliżone do wł. osocza krwi i mogą być jako r-ry krwiozastępcze) glikogen (polisach. zapasowy zw., odkładanym w wątrobie i mięśniach) Heteroglikany - zaw.kilka skł.podstawowych ,dwa lub trzy rodzaje Np.heparyna Zw. podst do ozn. D i L- aldehyd glicerynowy,. Sachar. które w wyniku degradacji tworzą aldehyd D- glicerynowy jest to szereg konfig D, które tworzą aldehyd L-glicerynowy zaliczamy do L Płyn Lugolajak barwi skrobię- barwi na nieb. ponieważ w sacharydach występ. gr. aldehyd. lub ketonowa mająca zdolność do redukowania soli metali ciężkich.

Dwucukry mające właś. redukujące posiadają wiązanie glikozydowe (typ 1-4) Wiązanie to tworzy się między dwiema grupami -OH z których co najmniej jedna jest dołączona do glikozydowego atomu węgla, drugą grupę -OH może stanowić również grupa przyłączona do glikozydowego atomu węgla lub grupa alkoholowa. Przykłady dwucukrów red. maltoza, laktoza, celobioza. Anometria- jeżeli przy nowo utworzonym węglu asymetrycznym gr. -OH znajduje się po tej samej stonie co przy węglu określającym konfigurację DL to mamy anomer α. Jeżeli posiada inną konfigurację -anomer β np.α-D-glukofuranoza i β-D-glukofuranoza. Inwersja- zmiana skręcalności r-ru wodnego disacharydu. Sacharoza łatwiej niż inne ulega hydrolizie zarówno pod wpływem kwasów jaki enzymu sacharozy zw. intertazą, roztwór sacharozy wykazuje początkowo prawosktęcalność staje się lewoskrętny, otrzymany produkt który jest mieszaniną glukozy i fruktozy zw. inwertem (cukrem inwertowanym). Zmiana skręcalności jest związana z tym, że w równocząsteczkowej mieszaninie D-glukoza ma skręcalność dodatnią mniejszą od ujemnej skręcalności D-ruktozy. Cukier inwertowany różni się właściwościami od sacharozy(jest od niej słabszy)Wykorzystuje się w przem. cukierniczym. Cukry kwaśne- są to złozone związki zawierające kwasy uranowe, czyli produkty utleniania sacharydów przy ostatniej grupie alk. należą do nich pochodne glukozy i galaktozy, a więc związki których skład. są kw. glukaronowy i galakturonowy. Kwasy te są skład. hemiceluloz, gum i śluzów roślinnych oraz pektyn, składniki te tworzą duże kompleksy które obok kw. uronowych zawierają także związane pentozy i heksozy np.:glukoza, ksyloza, araleinoza. Amylaza- łańcuchy nierozgalęzione utworzone z dł. jednosatek struktural. typu maltozy. Amylopektyna- polisacharyd rozgałęziony zbud. z łańcuchów któtkich, proste łańcuchy złozone 18 z ok. 30 reszt glukozy i rozgałęzienia co 24-30 reszt glukozy. Rola monosachary -cukry proste - pochodzenia przeważnie roślinnego - tworzą główną część pożywienia wielu zwierząt, człowieka.Stała zawart. glukozy we krwi ma duże biol. znaczenie- spalanie glukozy jest gł. dostawcą ener. dla wielu tk. i narządów. Kw. uronowe- są skład. takich związków jak: hemicelulozy, gumy, śluzy roślinne, pektyny, są produktami utleniania cukrów przy ostatniej gr. alk. Hemoglikany- występuje w nich jako składnik tylko jeden rodzaj monosacharydu np. celuloza zbudowana jest tylko zgukozy. Heteroglikany- zawierają kilka skład. podstawowych, przeważnie dwa lub trzy rodzaje np. heparyna. Skobia- zbud. jest z 2 łańcuchów strukturalnych- amylozy i amylopektyny; amyloza- stanowi proste dł. łańcuchy, reszty glukozydowe są połączone wyłącznie wiązaniami 1-4-α-gukozydowymi, amylopektyna- zbud. z krótkich prostych łańcuchów złożonych z ok. 30 jednostek glukozy, połączonymi wiązaniami 1-4-α glukozydowymi, zaś między sobą połączonych wiązaniem `1-6 α-gukozydowymi- stanowi więc twór rozgałęziony. Skrobia typowy zapasowy wielocukier rośl. występuje w ziemniak. ziarnie zbóż i nasionach. .Właś.optyczne sacharydów- czynność opt.związana jest z obec.asymetr. atomu węgla.Subst.których wzory róznią się jak przedm. Jego lustrzane odbicie mają rózną skręcalność optyczną, wyróżniamy formy D i L.Przy sacharydach Np.glukozie gr. OH przy drugim C leży po prawej (D) lub po lewej(L),stronie C., alfa i beta - α oznacz a formę w której gr.OH przy nowo powstałym i ostatnim atomie C asymetr. znajduje się we wzorze rzutowym po tej samej stronie. β - oznacza formę w której gr.OH przy tych samych atomach C znajdują się po przeciwnych stronach Dwuc. nie redukujące: sacharoza, trehaloza, izomaltoza nie ma ponieważ powiązane są w wiązanie glikozydowe obu swych gr. OH powstałych z aldehydowych lub ketonowych Chityna- szeroko rozpowszechniony hemoglikan zbudowany z reszt N-acetylo-2-amino-D-glukopiranozy, polisacharyd szkieletowy, występuje m. in. u grzybów, przy ogrzewaniu z kw. mineralnymi ulega hydrolizie na glukozaminę. Glikogen- zbud. podobnie do amylopektyny, ma cząsteczkę bardziej rozgałęzioną, łańcuchy boczne są krótsze (10-20 reszt glukozy), mniejsze frakcje są rozpuszczalne a H2O, jest to zapasowy wielocukier występujący w drożdżach i tk. zwierzęcych(wątroba mięśnie). Glikozydy α β- są to produkty przyłączania alk. do asymetrycznego atomu C monosach. (żadziej do złożonych), glikozydy nie wykazują zdolności do mutarotacji, α i β nie znajdują się ze sobą w równowadze bo jej ustalenie w glikozydzie jest niemożliwe. Izomaltoza- wchodzi w skład skrobi, dzieki obecności wiązań 1-4 i 1-6 jednym z produktów hydrolizy amylopektyny jest izomaltoza. Epineny- c. różniące się konfiguracją podstawników przy węglu sąsiadującym z gr. karboksylową np. glukoza. Półacetale- wiązania pomiędzy gr. aldechydową lub ketonową a hydroksylową. Podobieństwa i różnice w bud.: Maltoza- 2cząst. α-D-glukozy; Laktoza-α-glukoza i β-galaktoza; Celuloza 2 cząst. β-glukozy. Podział Sacharydy: 1monosacharydy: a)Pentozy: D-ksyloza, D-ryboza, L-arabinoza, b)Heksozy: D-galaktoza, D-fruktoza, D-mannoza, D-glukoza 2Złożone: a)oligosacharydy: sacharoza, maltoza, laktoza, celobiza, rafinoza. b)Polisacharydy: -Pentozy: arabany, ksylany, -Heksozany: skrobia, glikogen, celuloza, inulina, -Kwaśne: hemicelulozy, pektyny, gumy, śluzy.

Właściwości monosach.: fizyczne: bezbarwne bezwonne, słodki smak- znaczniejsza ilość gr. hydroksylowych, zdarzają się subst. pozbawione smaku,gorzkie czynność optyczna, chemiczne: z łaźni wodnej z kwasem solnym ulegaja dehydratacji i przekształcają się w pentozy w forfulor względnie w kw. lewulinowy CH3-CO-CH2-CH2-COOH i kw. mruwkowy HCOOH. redukujące- anomeryczny atom węgla stosunkowo łatwo ulega w ustroju oksydacji lub grdukcji. Aldozy utleniając się tracą dwa atomy H czy C-1 i tworzą tzw. kw. aldonowe. np. glukoza- utl.kw. glukonowy- -H2Oo- -glikolakton, aldoza- utl.kw. uronowy-utl. kw. cukrowy. Osazony - zasady org. powodują otwarci pierścienia i reagują z grupą aldehydową i ketonową, tworzą się dobrze krystalizujące połączenia zw. osazonami Laktoza- wł. reduk., obficie w mleku ssaków, ludzkie ok. 6% laktozy, krowie 4,5%, duża wart. Odżywcza, posiada stosunkowo niewielkie ilości słodyczy i nierozpuszczalności , w przem. farmaceut jako skł. tabletek, polepsza ich smak, prod. Odżywek dla niemowląt, do karmienia tuczników Heparyna- znacz. biol. polega na dział. antykoagulacyjnym, wykorz. w lecznictwie, występ. w wątrobie, płucach, mięśniach, w małych ilościach w sercu, nerkach, krwi. .LAKTOZA A CELOBIOZA- celob.-( 4-0-beta-D-glukopiranozylo-D-glukopiranoza), laktoza( 4-0-beta-D-galaktopiranozylo-D-glukopiranoza ) Nieredukujące-posiadają połączenie glikozydowe, w którym uczest. anomeryczne atomy. C obu skł. monosach.typy: alfa, alfa i alfa, beta np.:sacharoza, izomaltoza ,trehaloza Różnice- amylaza i amylopektyna. glikogen- łań.nierozgałęzione utworzone z długich jed.strukturalnych typu maltozy. Amylopekt- polisach. Rozgał. Zbud. Z łań. krótkich, proste łań. złożone z około 30 reszt glukozy i rozgał. co 24-30 reszt glukozy,glikogen-struktura przypomina amylopektynę lecz cząst. Jest bardziej rozgałęziona ,śr. co 8-12 reszt glikozydowych .Rola monosach.-zwią. pochodzenia roś.tworzą jednak gł. część pożywienia zw. i człow.Stała zaw.glukozy ma duże biol. Znaczenie-spalanie glukozy jest gł. dostawcą energii dla wielu tk. i narządzów. Mutarotacje - zjaw. Zmiany kąta skręcania płaszczyzny św. spolaryzowanego. Polega na powstaniu obydwu form alfa i beta D - glukozy oraz wytwarzaniu równowagi między nimi. Charak.dla świeżo sporządzonych r-rów monosach.Równowaga pomiędzy formą alfa i beta ustala się powoli przy równoczesnej zmianie skrę.płasz. św. spolar. Kw. uronowe -produkty utleniani cukrów przy ostat.gr alkohol. Są skła. Takich zw. jak: hemicel.,gumy, pektyny, śluzy rośl. Wpływ kw.na monosacharydy-w małym stęż. Ogrzewane w łażni wodnej z niezbyt rozcieńczonym HCL,ulegają dehydratacji(odwodnieniu), przekształcają się np.pentozy furfuroel który podczas dalszego ogrzewania przekształca się w kw.lewulinowy i kw.mrówkowy.Znieniają stęż.kw.i czas ogrzew.można wykrywać i ilościowo oznaczać poszczególne skł.mieszanin monosacharydów.Aldoheksozy-D-glukoza(centralne stanowisko w wewnątrzkom. przemianie węglow., w stanie wolnym w owocach, krwi, moczu, pełnowart. przyswajalne skł. pokarm.) mannoza(w stanie wolnym w mchach i torfie, nasionach palm, u zwierząt skł. glikolipidów i białek złoż., żle asymilowana przez org. człow.) galaktoza(przyswajal. przez org. człow., występ. w moczu i krwi, lipidach, białkach, subst. gr. krwi), taloza( skł. antybiot higromycyny) Ketoheksozy- D-fruktoza(w stanie wolnym w owocach, miodzie, spermie, krwi płodowej zwierząt kopytnych, estry fosforan. metabolity przem. materii), L-sorboza(w sferment sokach owoc, prod. pośredni w produk. antyszkorbutowej wit. C) Tetrozy- D- erytroza (w żywych kom. jako pośr. metabolity przem. Węglowodanowej) Pentozy-w stanie wolnym L- arabinoza (wyodrębiona z twardzieli wielu drzew iglast.) L- ksyluloza(w moczu ludzi dotkniętych zaburz. przem. węgowod.) D- ryboza(w okom. rośl. i zw. wirusach skł. nukleotydów i kw. rybonuklein., zw. czynnych w pr. wyzwalania i przeazywania energii chem.) D- ksyloza (w świecie rośl.skł. licznych glikozydów, gum, śluzów, polisacharydów i hemiceluloz obecn. w tk. rośl. wyższych) D-rybuloza i D-ksyluloza(w kom. W postaci estrów H3PO4, biorących udział w przem. węglowodanów)Heptozy i oktozy- D-sedoheptuloza(metabolit w biosynt. rybozy i w fotosyntetycznej asym. CO2 w chloropl.) Wyst. kw.hialurowego - pępowiny ,ciałko szkliste ,maziach stawowych i skórze w rogówce kościach,zastawkach sercowych płynach tumorowych,w paciorkowcach ropnych. Związany z H2O zapobiega opuszczaniu przez wodę przestrzeni międzykom. zwiększając oporność tk. na ucisk. Homoglikany- wyst. w nich jako skł. tylko jeden rodzaj monosach. Np.celuloza (nadają tk. rośl. wytrzymałość mech. i elastycz., surowiec w przemyśle budowl., włókienniczym, wyrób klejów i lakierów, filmów fotogr.) chityna (skł. org. szkieletów nicieni, jamochł., mięczaków itp., wyst. u grzybów i pleśniach ), skrobia (skł. zapasowy, obecny we wszyst. mącznych potrawach, kaszach i kartoflach, r-rami jodu tworzy ukł. o nieb-fiol. zabarw.), dekstryny (wodne r-ry mają wł. fiz. Zbliżone do wł. osocza krwi i mogą być jako r-ry krwiozastępcze) glikogen (polisach. zapasowy zw., odkładanym w wątrobie i mięśniach) Heteroglikany - zaw.kilka skł.podstawowych ,dwa lub trzy rodzaje Np.heparyna Zw. podst do ozn. D i L- aldehyd glicerynowy,. Sachar. które w wyniku degradacji tworzą aldehyd D- glicerynowy jest to szereg konfig D, które tworzą aldehyd L-glicerynowy zaliczamy do L Płyn Lugolajak barwi skrobię- barwi na nieb. ponieważ w sacharydach występ. gr. aldehyd. lub ketonowa mająca zdolność do redukowania soli metali ciężkich.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
cukry cz 2 st
cukry
CUKRY
cukry
Cukry
biochemia cukry instrukcja id 8 Nieznany (2)
CUKRY 4
Cukry 2 id 120723 Nieznany
cukry metabolizm uzupelniony
cw cukry
Biochemia cukry i t éuszcze (2)
do przesłania- cukry, materiały zs studium farm, farmakognozja
Cukry
Cukry s 2 biochemia
CUKRY prezentacja
CUKRY
biologia, chem-cukry-wszystko
Cukry
cukry

więcej podobnych podstron