I CZĘŚĆ OPISOWA

1. Cel i zakres opracowania.

Celem opracowania jest przygotowanie koncepcji projektu kompostowni dla powiatów sandomierskiego i staszowskiego dla stanu aktualnego na rok 2008 (liczba mieszkańców 177 943 M) oraz stanu perspektywicznego na rok 2028 (liczba ludności 184000 M).

Podstawą opracowania jest mapa sytuacyjno - wysokościowa w skali 1: 10000.

2. Charakterystyka terenów objętych inwestycją.

2.1 Zaludnienie obszaru objętego inwestycją.

2. Analiza gospodarki odpadami na terenie województwa kujawsko-pomorskiego.

W 2001 roku na terenie województwa powstało 2,9 mln Mg odpadów przemysłowych, z których 84 % wykorzystano gospodarczo, 8,5 % tymczasowo gromadzono u wytwórców, 16,9 % unieszkodliwiono przez składowanie i 0,4 % poddano procesom przekształcenia biologicznego, chemicznego lub fizycznego. W strukturze odpadów dominowały odpady z przemysłu cukrowniczego, wykorzystywane w rolnictwie. Odpady niebezpieczne stanowiły 2,2 % masy wszystkich odpadów wytworzonych w województwie. Z ich ogólnej ilości wykorzystano gospodarczo 96,9 %, składowano jedynie 0,6 %, a pozostałą część unieszkodliwiono w inny sposób.

Obecnie na terenie województwa trwają prace związane z likwidacją mogilników, gdzie zdeponowane były środki ochrony roślin wycofane z obrotu oraz opakowania po zastosowanych preparatach w latach 60-tych i 70-tych. Ze zlikwidowanych obiektów wydobyto i unieszkodliwiono poza granicami kraju 407,8 Mg substancji.

Ilość odpadów komunalnych przypadających w 2001 roku na statystycznego mieszkańca województwa wyniosła 307 kg, co w stosunku do roku ubiegłego stanowi o 13 kg mniej. Pomimo wzrostu ilości odzyskiwanych surowców wtórnych z wysypisk, stanowią one nadal jedynie 0,6 % rocznego przychodu deponowanych odpadów (dane z raportu o stanie środowiska województwa kujawsko - pomorskiego w 2001r).

Tabela 1. Odpady wytworzone na terenie województwa w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej.

Grupa	Nazwa grupy odpadów	Ilości wytworzone w 2001 r. w tys. Mg
01	Odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobyciu i wzbogacaniu rud oraz innych surowców mineralnych	193,050
02	Odpady z rolnictwa, sadownictwa, hodowli, rybołówstwa, leśnictwa oraz przetwórstwa żywności - odpady z przemysłu cukrowniczego	1 140,005
03	Odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji papieru, tektury, masy celulozowej, płyt i mebli	213,870
04	Odpady z przemysłu skórzanego i tekstylnego	0,365
05	Odpady z przeróbki ropy naftowej, oczyszczania gazu ziemnego oraz wysokotemperaturowej przeróbki węgla	0,0002
06	Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych	335,704
07	Odpady z przemysłu syntezy organicznej	15,581
08	Odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich	0,611
09	Odpady z przemysłu fotograficznego	0,056
10	Odpady nieorganiczne z procesów termicznych	496,608
11	Odpady nieorganiczne z przygotowania powierzchni i powlekania metali oraz procesów hydrometalurgii metali nieżelaznych	0,783
12	Odpady z kształtowania i powierzchniowej obróbki metali i tworzyw sztucznych	15,721
13	Oleje odpadowe (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05 i 12)	0,767
14	Odpady z rozpuszczalników organicznych (z wyłączeniem grup 07 i 08)	0,022
15	Odpady opakowań, sorbentów, tkanin filtracyjnych i ochronnych nie ujęte w innych grupach	11,458
16	Odpady różne nie ujęte w innych grupach	27,959
17	Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz drogowych	36,160
18	Odpady z działalności służb medycznych i weterynaryjnych oraz związanych z nimi badań	0,749
19	Odpady z urządzeń do likwidacji neutralizacji odpadów oraz oczyszczania ścieków i gospodarki wodnej	153,608
20	Odpady komunalne	210,823

2.1. Analiza gospodarki odpadami wytwarzanymi na terenie miasta Toruń i powiatu toruńskiego.

W 2001 roku, w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej, powstało na terenie miasta 314906,226 Mg odpadów przemysłowych, zaś na terenie powiatu 193666,574 Mg (łącznie 508572,8 Mg).

Tabela 2. Gospodarka odpadami przemysłowymi w 2001 roku.

Powiaty	Odpady w Mg
		wytworzone	wykorzystane	unieszkodliwione		tymczasowo gromadzone
							poprzez składowanie	w inny sposób
m. Toruń	314 906,226	123 361,905	185 213,115	503,291	12 313,073
toruński	193 666,574	188 163,179	5 460,940	1,650	43,450

Pod względem ilości odpadów powstających w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej przeważała grupa odpadów z rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego i przemysłu włókienniczego.

Znaczącą masę odpadów stanowiły odpady nieorganiczne z procesów termicznych, w znacznej mierze popioły lotne i żużle z elektrowni, elektrociepłowni i kotłowni. Ponadto w znacznych ilościach powstały odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania związków nieorganicznych produkowane przez przemysł chemiczny, celulozowo-papierniczy i tłuszczowy.

Do grupy przedsiębiorców, którzy w wyniku swojej działalności wytworzyli największą ilość odpadów w Toruniu należą:

• Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o.;

• Zakłady Drobiarskie „DROSED”;

• Zakłady Przemysłu Nieorganicznego „ROLCHEM”;

• Zakłady Przemysłu Włókienniczego „ELANA”;

• Elektrociepłownia Toruń S.A.;

• Odlewnia Żeliwa i Staliwa „MAGNUS-NORD”;

• Producent okien z PVC „P.W. PUH TOMBUD”.

Na podstawie materiałów Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Bydgoszczy w 2001 roku powstało w Toruniu 152414 Mg odpadów typu komunalnego, zaś w powiecie toruńskim 7541 Mg .

Najpowszechniejszą metodą unieszkodliwiania odpadów w powiecie jest ich składowanie.

Tabela 3. Składowiska odpadów komunalnych funkcjonujących w 2001 r.

l.p.	Miejsce lokalizacji	Gmina	Powierzchnia robocza w ha Pojemność składowiska w m^3	Przychód w 2001 roku w Mg	Ilość nagromadzonych odpadów w Mg	Ilość nagromadzonych odpadów w m^3	% wypełnienia
m. Toruń
1	Katarzynka - Toruń	Toruń	4680000 m^3	152414	2237714	3754271	80
powiat toruński
2	Jackowo	Czernikowo	22343 m^3	606	7550	22343	100
3	Nowa Wieś	Lubicz	112320 m^3	2551	19751	98755	88
4	Bierzgłowo	Łubianka	79000 m^3	750	12300	70275	89
5	Kamionki Duże	Łysomoce	95000 m^3	3003	15677	90922	96
6	Łążyn	Zławieś Wielka	30257 m^3	631	1582	5100	17

Tabela 4. Składowiska odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych) funkcjonujące w 2001 r.

Lp.	Rodzaj składowiska	Lokalizacja	Gmina/Miasto	Powiat	Ilość odpadów nagromadz. na koniec 2001 r. w tys. Mg
1	zakładowe mokre składowisko popiołów	Toruń (użytkownik Elektrociepłownia “Toruń” S.A.)	m. Toruń	Toruń	368,325
2	składowisko odpadów niebezpiecznych	MPO Sp. z o.o. w Toruniu	m. Toruń	Toruń	1,807

W celu zmniejszenia ilości odpadów unieszkodliwianych przez składowanie coraz więcej poddaje się procesom kompostownia.

Kompostownia w Toruniu przy Miejskiej Oczyszczalni Ścieków przyjęła około 34640 Mg ustabilizowanych osadów z oczyszczania ścieków komunalnych.

Kompost z pozostałych kompostowni wykorzystywany jest głównie do zagospodarowania terenów zielonych wzdłuż nowych arterii komunikacyjnych w miastach oraz do rekultywacji obszarów pożwirowych i składowisk odpadów.

Rozwój gospodarczy, bardziej konsumpcyjny styl życia, nowości na rynku konsumpcyjnym i przetwórczym to podstawowe źródła zwiększającej się masy odpadów komunalnych. Nowe typy opakowań, nowe rodzaje materiałów do ich produkcji, a także wielokrotność pakowania produktów sprawiają, że w odpadach komunalnych znajdują się opakowanie podstawowe, karton, w który włożono opakowany produkt oraz torba, do której to wszystko zapakowano. Dlatego tak wielkiego znaczenia nabiera segregacja tych odpadów, będąca warunkiem wstępnym ich ponownego wykorzystania.

W celu odzysku surowców wtórnych, w niektórych miastach województwa prowadzona jest selektywna zbiórka w miejscu ich powstawania. Selektywna zbiórka odpadów u źródła realizowana jest także na terenie Torunia, gdzie w 2001 roku wyselekcjonowano: 239,59 Mg makulatury, 247,35 Mg szkła, 168,35 Mg tworzyw sztucznych, 1,8 Mg puszek (dane z raportu o stanie środowiska województwa kujawsko - pomorskiego w 2001r).

4. Charakterystyka terenu pod projektowaną kompostownię.

4.1. Lokalizacja kompostowni.

Projektowana kompostownia zlokalizowana jest w pobliżu miejscowości Chwałki oddalonej o około 5,5 km, w kierunku północnym., od granic miasta Sandomierz. Jest to obszar nie zainwestowany, stanowiący nieużytki, otoczony od strony zachodniej i południowej, w niewielkiej ilości od strony północnej lasami iglastymi. Obok kompostowni ustanowiono strefę ochronną o szerokości 500 m. Kompostownia spełnia wymagane warunki uwzględniające jej lokalizację: w pobliżu nie znajdują się tereny i obiekty rekreacyjne, tereny lecznicze, tereny przyrody chronionej, itd.

4.2. Budowa geologiczna i ocena jakości gruntu, warunki hydrogelogiczne.

W powiecie sandomierskim dominują gleby wytworzone z lessów, które charakteryzują się dobrymi właściwościami fizyczno-chemicznymi tj.: przepuszczalnością, podsiąkliwością, pojemnością wodną i zasobnością w makro i mikroelementy.

W strukturze bonitacyjnej gleby I i II klasy zajmują 34131 ha, co stanowi 50,5 % powierzchni, III klasy 10814 ha, tj. 16 %, IV klasy 11154 ha, tj. 16,5 %, a V i VI klasy 11490 ha - jest to 17 %.

Warunki geologiczne są korzystne. Projektowana kompostownia posadowiona będzie na piaskach i iłach trzeciorzędowych. Zalegają one do głębokości 7 m, poniżej znajdują się gliny o miąższości warstwy 15 m. Na obszarze kompostowni przeważają głównie lessy o słabej przydatności rolniczej (V i VI klasa bonitacyjna).

Warunki hydrogeologiczne są korzystne. W bezpośrednim otoczeniu kompostowni nie ma żadnych większych cieków powierzchniowych. Poziom wód gruntowych znajduje się na głębokości około 3,0 m.

Rejony powiatu staszowskiego stanowią wzniesienia tzw. Podgórza Szydłowskiego, które zbudowane jest z twardych skał osadowych odpornych na wietrzenie.

4.3. Warunki klimatyczne.

Obszar powiatu sandomierskiego stanowiącego wschodnią część lessowej wyżyny jest obszarem ciepłym. Wynika to zarówno ze średnich rocznych temperatur powietrza wynoszących 80C, jak też najcieplejszego miesiąca -180C i najchłodniejszego miesiąca - 2,70C. Długość okresu bez przymrozków wynosi tu średnio 170 dni, a liczba dni mroźnych od 46 do 51.

Okres wegetacyjny obejmujący dni o temperaturze średniej dobowej powyżej 50C wynosi średnio 213 dni, i jest zbliżony do długości tego okresu w Kotlinie Sandomierskiej i zachodniej części Wyżyny Lubelskiej.

Klimat powiatu staszowskiego zbliżony jest do klimatu Wyżyny Małopolskiej.

Średnia roczna temperatura wynosi 7°C. Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie, przy czym nie są zbyt intensywne. Ilość dni z opadami waha się w granicach 60-65 rocznie. Pokrywa śnieżna zalega tu około 60 dni w roku.

5. Ogólne omówienie przyjętych wariantów koncepcji technologicznej kompostowni.

5.1. Wariant I z komorą statyczną Mut-Herhof.

Odpady podawane są do zasobni przenośnikiem płytowym. Czas przetrzymania odpadów w zasobni wynosi 7 dni. W zasobni następuje oddzielenie odpadów wielkogabarytowych za pomocą chwytaka. W przyszłości przewiduje się wprowadzenie segregacji odpadów u źródła ich powstawania, w wyniku czego z ogólnej masy odpadów zostaną wyeliminowane odpady wielkogabarytowe. W związku z tym w okresie perspektywicznym urządzenie chwytakowe zostanie zlikwidowane.

Z zasobni odpady kierowane są przenośnikem taśmowym na separator elektromagnetyczny, który wyłapuje części metalowe z ogólnej masy odpadów. Odsiew z separatora gromadzony jest w kontenerach, skąd wywożony jest do huty.

Po separatorze odpady, przenośnikiem taśmowym, podawane są do rozdrabniarki w celu rozdrobnienia, co przyspieszy procesy rozkładu substancji biodegradowalnych zachodzące w statycznej komorze Mut-Herhof.

Po rozdrobnieniu odpady kierowane są do mieszarki, gdzie następuje wymieszanie osadów ściekowych, odpadów biodegradowalnych i odpadów zielonych.

Rozdrobnione i wymieszane odpady kierowane są do komory Mut-Herhof. Jest to komora statyczna, zbudowana z prefabrykatów żelbetowych lub monolitycznych. Ma kształt prostopadłościennej komory o wymiarach 10 × 5 × 4 m, z jednym bokiem otwartym. Komora ma podwójną podłogę na podkładkach, która przepuszcza odcieki do rynny odprowadzającej. Odcieki krążą w obiegu zamkniętym i są rozdeszczane na wierzch kompostu w celu jego zwilżenia. Proces kompostowania w komorze może być sterowany za pomocą specjalnych czujników mierzących poziom stężenia CO₂, O₂, oraz temperaturę i ciśnienie. Wspomagające napowietrzanie odpadów prowadzi się przez odsysanie gazów z dna komory. Gazy podlegają schłodzeniu w wymienniku ciepła i przetłaczane są przez filtr kompostowy. Odzyskane ciepło w wymienniku służy do podgrzewania świeżego powietrza kierowanego do podsuszania kompostu.

Po czasie 7 dni odpady opuszczają bioreaktor i kierowane są na sito o prześwicie oczek 60 mm. Na sicie następuje oddzielenie kompostu od substancji balastowych. Balast jest kierowany na składowisko odpadów, a przesiew z sita na separator elektromagnetyczny, w celu oddzielenia części metalowych. Kompost po oddzieleniu części twardych w separatorze części twardych odtransportowywany jest na pole kompostowe, gdzie za pomocą ładowarki układany jest w pryzmy w celu dojrzewania.

5.2. Wariant II z komorą dynamiczną Mut-Dano.

W systemie Mut-Dano ciąg technologiczny składa się z urządzeń załadowczych, biostabilizatora, oraz urządzeń do oczyszczania kompostu, tj. sita, separatory części twardych, separatory elektromagnetyczne.

Odpady dowożone są do zasobni i tam są magazynowane. Czas przetrzymywania odpadów w zasobni wynosi 7 dni. W zasobni następuje oddzielenie odpadów wielkogabarytowych za pomocą chwytaka. W przyszłości przewiduje się wprowadzenie segregacji odpadów u źródła ich powstawania, w wyniku czego z ogólnej masy odpadów zostaną wyeliminowane odpady wielkogabarytowe. W związku z tym w okresie perspektywicznym urządzenie chwytakowe zostanie zlikwidowane.

Następnie odpady podawane są z zasobni na przenośnik taśmowy i dalej bezpośrednio do biostabilizatora. Umieszczony nad przenośnikiem separator elektromagnetyczny wyłapuje części metalowe z ogólnej masy odpadów kierowanej do bębna biostabilizatora. Odsiew z separatora gromadzony jest w kontenerach, skąd wywożony jest do huty.

Do biostabilizatora doprowadzone są również osady ściekowe, które są rozdeszczane na masę kompostową w calu jej zwilżenia. Biostabilizator stanowi obrotowy bęben stalowy o średnicy d = 3,64 m i długości L = 36,0 m. Specjalne użebrowanie bębna umożliwia dokładne rozdrobnienie odpadów, co ułatwia dostęp powietrza i przyśpiesza procesy biologicznego rozkładu. Proces kompostowania w biostabilizatorze jest w pełni zautomatyzowany, zespół czujników kontroluje utrzymanie odpowiedniego poziomu stężenia O₂, CO₂, temperaturę, wilgotność.

Po czasie 1÷3 dni (przyjęto w projekcie 3 dni), odpady opuszczają biostabilizator na sito bębnowe o prześwicie oczek 60 mm, obracające się wespół z biostabilizatorem. Na sicie bębnowym następuje oddzielenie kompostu od substancji balastowych. Balast przed skierowaniem na składowisko odpadów ponownie poddawany jest procesowi separacji metali. Przesiew z sita bębnowego tzw. kompost grzejny kierowany jest najpierw na separator elektromagnetyczny, w celu oddzielenia części metalowych, a później na sito wibracyjne, w celu oddzielenia frakcji lekkiej i frakcji ciężkiej. Frakcja ciężka kierowana jest na składowisko odpadów. Z kolei frakcja lekka, tzw. kompost świeży, po oddzieleniu części twardych, odtransportowywany jest na pole kompostowe, gdzie za pomocą ładowarki układany jest w pryzmy w celu dojrzewania.

Parametry decydujące o dobrej pracy biostabilizatora:

• prędkość obrotowa:

prędkość robocza 1,5-2,0 obr/min;

prędkość spoczynkowa 0,7-1,0 obr/min;

• optymalny stopień napełnienia 55-60 % ;

• czas przetrzymania odpadów 1÷3 doby;

• przewietrzanie kompostu - przy pomocy zespołu wentylatorów rozmieszczonych na długości biostabilizatora;

• temperatura 55-60 ^oC i wilgotność 45-50 % - parametry określone na podstawie aktywności życiowej mikroorganizmów.

6. Omówienie ciągów technologicznych.

6.1. Wariant I

Proces kompostowania w systemie MUT-HERHOF przebiega w następujących fazach:

1. Dostarczanie odpadów
   Wyselekcjonowane bioodpady przywożone są do kompostowni samochodami z obracającym się bębnem, a zielone - ogrodowe samochodami kontenerowymi.

2. Przygotowanie materiału
   Za pomocą chwytaka dźwigowego, zamontowanego na samochodzie, przywieziony materiał podawany jest do szybkoobrotowej rozdrabniarki, która rozdrabnia gałęzie na sieczkę i miesza homogenizując materiał. Zalecany stosunek wagowy bioodpadów do materiału strukturalnego wynosi 3:1. W przypadku kompostowania z dodatkiem osadu ściekowego stosunek ten powinien być następujący: osad-bioodpad-materiał strukturalny 1:0,5:1.

3. Kompostowanie intensywne
Przygotowany materiał wsadowy za pomocą samojezdnej ładowarki podawany jest do wnętrza bioreaktora. Proces rozkładu biologicznego odbywa się w ciągu 7-10 dni w wyniku sterowanego przewietrzania masy kompostowej. W czasie tego procesu następuje redukcja masy o 35-45% i higienizacja w temperaturze do 70^oC.

4. Dojrzewanie kompostu

Proces dojrzewania trwa 3-4 miesięcy. W tej fazie zapotrzebowanie na tlen jest już niewielkie, co umożliwia składowanie kompostu w pryzmach nawet do 2-3 m wysokości. Dojrzewanie może być statyczne lub dynamiczne. Niezbędna powierzchnia placu dojrzewania 400 m2/1 bioreaktor.

5. Waloryzacja kompostu
Przed sprzedażą lub paczkowaniem dojrzały kompost zostaje przesiany przez sito bębnowe o oczkach 15-25 mm. Pozostałość nadsitowa zostaje zużyta jako powtórny materiał strukturalny.
Parametry techniczne bioreaktora:

• waga masy wsadowej 3,6 ton (maks.),

• pojemność bioreaktora 60 m³,

• czas przetrzymywania w bioreaktorze 7-10 dni,

• ilość załadunków w roku ok. 38,

• ilość materiału wsadowego ok. 2330 m³/rok,

• ilość uzyskiwanego kompostu (gęstość ok. 0,6 ton/m³) ok. 1400 ton/rok,

• dyspozycyjność 50 tygodni/rok,

• redukcja masy 35-45% wagowo.

Zaletą kompostowania systemem HERHOF jest możliwość stopniowej rozbudowy poprzez zwiększenie ilości bioreaktorów w miarę wzrostu efektywności selektywnej zbiórki bioodpadów i biomasy.

Proces kompostowania w systemie DANO przebiega w następujących fazach:

1. Wstępne kompostowanie

Wstępne kompostowanie sterowane w biostabilizatorze - bębnie obracającym się z prędkością 0,6-0,8 obr./min wyposażonym w instalacje przewietrzania. W biostabilizatorze następuje: selektywne rozdrabnianie odpadów, homogenizacja, zainicjowanie procesu rozkładu biochemicznego oraz wstępna higienizacja materiału. Czas przetrzymywania odpadów ok. 30 godz., maks. 48 godz.

2. Oczyszczanie kompostu

Biostabilizator zakończony jest sitem bębnowym lub wielokątnym o prześwicie oczek 60-65 mm. Materiał kompostowy poddawany jest dwustopniowemu przesiewaniu - raz na ww. sicie, a drugi raz na sicie wibracyjnym o oczkach 20-25 mm. Ostatnim elementem jest oddzielacz przenośnikowo-odbiciowy, na którym oddzielane są drobne elementy twarde (szkło, kamienie, ceramika). Materiał kompostowy przemieszczany jest za pomocą przenośników taśmowych, które współpracują z separatorem elektromagnetycznym eliminującym złom żelazny.

3. Zasadniczy proces kompostowania
   Zasadniczy proces kompostowania odbywa się w pryzmach na placu kompostowym o ulepszonej nawierzchni. W czasie procesu trwającego w zależności od warunków klimatycznych 6-12 tygodni materiał kompostowy jest przerzucany za pomocą specjalnych maszyn napowietrzających.

2. Uszlachetnianie kompostu
   Uszlachetnianie polega na ponownym przesianiu masy kompostowej na sicie wibracyjnym o oczkach 8-15 mm i ponownym oczyszczaniu ze szkła i części twardych. Kompostowanie systemu DANO ma wady i zalety. Wadą jest, że ciągi technologiczne przystosowane są do przerobu odpadów zmieszanych, stąd ograniczone zastosowanie kompostu np. do rekultywacji hałd górniczych, zaletą - że jest właśnie na odpady zmieszane, gdyż w Polsce brak rozwiniętego systemu zbiórki selektywnej, którego wdrożenie wymaga czasu. Odpady kierowane do kompostowni DANO powinny być dostarczane w sposób wybiórczy, tj. z rejonów o największej zawartości w odpadach rozkładalnych składników organicznych.

7. Zestawienie obiektów i elementów zagospodarowania przestrzeni.

7.1. Waga samochodowa

Za pomocą wagi można kontrolować masę przyjmowanych odpadów. Znajduje się przy bramie wyjazdowej, naprzeciwko portierni. Dobrano wagę firmy SCHENCK typ DFT-A2 o następujących parametrach:

• długość 6,0 m;

• szerokość 4,0 m;

• nośność 50 t;

• głębokość zabudowy (waga najazdowa) 580 mm;

7.2. Portiernia

W budynku tym znajduje się magazyn środków dezynfekcyjnych, pomieszczenie przygotowania roboczego środka dezynfekcyjnego stosowanego w brodziku dezynfekcyjnym oraz pomieszczenie służące do kontroli ważenia samochodu.

7.3. Budynek administracyjno-socialny

Przewidziano w nim następujące pomieszczenia:

• podręczne laboratorium

• pokój kierownika

• szatnia czysta

• szatnia brudna

• holl

• 2 × WC

• pokój śniadań

• prysznice

• magazyn odczynników

Całkowita powierzchnia zajmowana przez budynek wynosi 184 m².

7.4. Budynek zasobni.

W budynku znajduje się zasobnia w postaci wybetonowanego bunkra o projektowanej pojemności V_z = 260 m³ (stan aktualny - 1 bunkier o wymiarach 56,5×26×6m) i V_z = 354 m³ (stan perspektywiczny - 2 bunkry o wymiarach 56,5×26×6m). W budynku znajdują się urządzenia przenośnikowe do transportu odpadów oraz urządzenie chwytakowe. Powierzchnia budynku wynosi F = 2046 m², a w perspektywie zostanie zwiększona do F = 3844 m².

7.5. Magazyn substancji strukturalnych.

Materiał strukturalny będzie magazynowany w budynku, którego powierzchnia powinna pokryć zapotrzebowanie terenu na 10-cio dniowe składowanie i magazynowanie materiału strukturalnego. Ilość materiału strukturalnego przyjmuję jako 10 % ilości odpadów zgromadzonych przez 10 dni:

• stan aktualny:

10 % × Q_d × 10 dni = 10 % × 1002,2 m³/d × 10 dni = 1002,2 m³

Odpady będą gromadzone w postaci 2 stożków, każdy o promieniu r = 12 m, wysokości h = 4 m i objętości 602,9 m³. Przy takim założeniu powstaje 203,6 m³ rezerwy. Jest ona konieczna, ponieważ odpadów nie można idealnie ułożyć w kształcie stożka o założonych wymiarach. Powierzchnia pod magazynowane odpady wynosi 452,2 m².

• stan perspektywiczny:

10 % × Q_d × 10 dni = 10 % × 1866,0 m³/d × 10 dni = 1866,0 m³

Odpady będą gromadzone w postaci 2 stożków, każdy o promieniu r = 16 m, wysokości h = 4 m i objętości 1071,8 m³. Przy takim założeniu powstaje 277,6m³ rezerwy. Powierzchnia pod magazynowane odpady wynosi 803,8 m².

7.6. Brodzik dezynfekcyjny.

Zaprojektowano brodzik dezynfekcyjny o kształcie prostokąta o wymiarach 4 × 10 m i głębokości 0,4 m. Wypełniony jest środkiem dezynfekcyjnym. Przewiduje się wymianę środka dezynfekcyjnego raz w tygodniu. Brodzik znajduje się bezpośrednio na drodze przy bramie wjazdowej na teren kompostowni.

7.7. Rozdrabniarka.

7.8. Plac komór statycznych.

W stanie aktualnym na placu znajduje się 6 komór Mut-Herhof + 1 rezerwowa, zaś w perspektywie przewidziano 8 komór Mut-Herhof + 1 rezerwowa, w związku z czym zaprojektowano rezerwę powierzchni placu w przyszłości.

Na placu znajdują się urządzenia umożliwiające załadunek i rozładunek odpadów z bioreaktora, instalacje przewietrzania, ogrzewania powietrza i nawilżania odpadów odciekami, instalacje do oddzielania substancji balastowych oraz urządzenia do rozdrabniania i mieszania odpadów.

7.9. Plac komór dynamicznych.

W stanie aktualnym w hali biostabilizatorów znajduje się 2 biostabilizatorów + 1 rezerwowy, w perspektywie przewidziano 2 biostabilizatorów + 1 rezerwowy, w związku z czym zaprojektowano rezerwę powierzchni hali w przyszłości. W budynku znajdują się urządzenia umożliwiające załadunek i rozładunek odpadów z biostabilizatora, instalacje przewietrzania i nawilżania odpadów oraz instalacje do oddzielania substancji balastowych.

Powierzchnia użytkowa hali komór wynosi 4500 m² , zaś w perspektywie zwiększy się do 7740 m².

7.10. Magazyn substancji uszlachetniających kompost.

Magazyn ten zaprojektowany jest w stanie perspektywicznym, gdyż wtedy będzie prowadzony proces uszlachetniania kompostu. Przechowywane w nim będą substancje nawozowe (N, P), umieszczone w workach 25 kg. Powierzchnia magazynu wynosi 20m².

7.11. Kontenery do składowania balastu.

Balast będzie składowany w kształcie stożka o wysokości 3 m i promieniu r = 8,25 m. Powierzchnia placu składowania balastu wynosi F = 35 m². W perspektywie promień zwiększony będzie do wielkości 9,98 m, a powierzchnia do F = 35 m².

7.12. Zbiornik na osady ściekowe.

7.13. Plac pryzm.

Pryzma ma następujące wymiary: długość 50 m, wysokość 1,5 m, szerokość podstawy dolnej 4,0 m i górnej 2,0 m. Powierzchnia placu pryzm wynosi:

• w stanie aktualnym:

obliczona A = 4264 m²;

• w stanie perspektywicznym:

obliczona A = 5694 m²;

7.14. Pompownia.

7.15. Garaże.

Zaprojektowano 6 garaży, w których przechowywane będą pojazdy mechaniczne oraz sprzęt pracujący na terenie kompostowni.

7.16. Magazyn paliw i smarów.

Paliwo będzie magazynowane w dwóch specjalnych szczelnych zbiornikach o pojemności 1000 dm³ każdy, co przy uwzględnieniu norm zużycia paliwa przez sprzęt mechaniczny kompostowni, pokrywa zapotrzebowanie paliwa przez okres około 1 miesiąca. Powierzchnia magazynu paliw i smarów wynosi 28 m².

7.17. Magazyn podręczny.

Umieszczony jest w nim sprzęt służący do rozdrabniania odpadów zielonych, kontenery służące do czasowego magazynowania wysegregowanych surowców wtórnych (metale).

7.18. Magazyn na odpady metalowe.

7.19. Całkowite zapotrzebowanie powierzchni.

Całkowite zapotrzebowanie powierzchni dla potrzeb kompostowni wynosi F = 35546,44 m² ≈ 3,5 ha.

7.20. Uzbrojenie terenu w sieci. Niewinem czy to tez

Ścieki bytowe z budynku socjalnego, budynku technicznego, budynku gospodarki energetycznej, hali komór i magazynów odprowadzane będą do sieci kanalizacyjnej sanitarnej wykonanej z rur PVC o średnicy 200 mm. Ścieki z warsztatu, garaży przed odprowadzeniem do kanalizacji sanitarnej będą kierowane do łapaczy tłuszczów i olejów. Ścieki deszczowe zbierane poprzez system wpustów z terenów utwardzonych oraz ścieki z rowu opaskowego wokół pola pryzmowego odprowadzane będą do kanalizacji deszczowej wykonanej z rur PVC o średnicy 250 mm.

Woda na cele socjalne, technologiczne i gospodarskie będzie doprowadzona z sieci wodociągowej wykonanej z rur PE o średnicy 110 mm. Na sieci zaprojektowano zewnętrzne hydranty przeciwpożarowe.

Energia elektryczna doprowadzona będzie w celu pokrycia potrzeb budowy kompostowni oraz jej późniejszej eksploatacji: oświetlenia terenu, zaplecza itd.

Do budynku socjalno - usługowego doprowadzona będzie linia telefoniczna.

Energię cieplną będzie się wykorzystywać do ogrzewania obiektów kubaturowych w sezonie grzewczym zgodnie z obowiązującymi przepisami ze źródeł własnych i z zewnątrz.

7.21. Ogrodzenie terenu.

Wokół terenu kompostowni zaprojektowano ogrodzenie z siatki stalowej o wysokości 2 m, rozpiętej na linkach i słupkach stalowych. Dodatkowo przewidziano nadbudowę ogrodzenia z drutu kolczastego.

7.22. Drogi.

Dla umożliwienia dojazdów samochodów do wysypiska przewidziano wykonanie drogi dojazdowej do wysypiska od drogi głównej oraz dróg wewnętrznych.

7.23. Przewidywany sprzęt technologiczny do pracy w kompostowni.

• samochód śmieciarka typu SM-12 o następujących danych technicznych:

maksymalna masa pojazdu załadowanego 16 000 [kg];

masa własna pojazdu 10000 kg;

pojemność skrzyni ładunkowej 18,5 m³;

• spycharko-ładowarka;

• przerzucarka;

• zestaw ciągnikowy (ciągnik i przyczepa jednoosiowa).

7.24. Strefa ochrony sanitarnej wysypiska.

W strefie ochronny sanitarnej wysypiska zaprojektowano następujące elementy zabezpieczające:

- ogrodzenie wysypiska;

- pas zieleni izolacyjnej;

- oznakowanie strefy tablicami informacyjnymi.

W strefie ochronnej należy ograniczyć uprawę warzyw, zakładanie sadów i pastwisk. Dopuszczalne jest uprawianie roślin okopowych. Nie mogą się w niej znajdować budynki mieszkalne, użyteczności publicznej oraz zakłady przemysłu spożywczego. Szerokość strefy ochronnej wynosi 500 m.

12. Wnioski. To może być jako punkt 7 niewiem

Po przeanalizowaniu obu wariantów kompostowania do realizacji wybrano metodę Mut-Dano ze względu na liczne korzyści wynikające ze jej stosowania.

Do zalet kompostowania metodą Mut-Dano należy zaliczyć:

• prosta i bardzo stabilna konstrukcja;

• bezawaryjna praca nie wymagająca skomplikowanych zabiegów konserwacyjnych;

• bardzo dobre warunki BHP przez całkowity brak kontaktu obsługi z masą odpadową, uzyskiwany przez zamknięty obieg technologiczny;

• pełna automatyzacja procesu;

• krótszy niż w metodzie Mut-Herhoff okres przetrzymania odpadów w komorze;

• duża odporność na korozję napędu oraz bębna;

• mała uciążliwość dla terenów przyległych do terenu kompostowni, dzięki zastosowaniu filtra ziemnego do przepuszczania powietrza z biostabilizatora;

• mała ilość zmian w kierunku przepływu odpadów do i z bębna biostabilizatora;

• możliwość maksymalnego zintensyfikowania procesów biochemicznych przez wytwarzanie optymalnych warunków środowiskowych, co pozwala na skrócenie czasu jego trwania;

• w przeciwieństwie do metody Mut-Herhoff nie ma konieczności rozdrabniania i mieszania odpadów przed komorą, co ogranicza koszty zastosowania dodatkowego sprzętu.

11

---