Internet a praca zawodowa i kariera

W 1997 roku dr Martin Bengemann, komisarz Unii Europejskiej ds. informatyki i telekomunikacji, zorganizował konkurs na najlepszy projekt dotyczący nowoczesnych technologii informatycznych. Międzynarodowe jury oceniało ponad sto projektów z różnych miast Europy. Nagrodę specjalną przyznano firmie Siemens Nixdorf za wdrożenie w jednym ze swych oddziałów innowacyjnego systemu telezatrudnienia o nazwie „Flex Live”. Polega on na całkowitym zmodyfikowaniu zarówno środowiska jak i organizacji pracy.

Realizacja tego projektu rozpoczęła się od przeprowadzki do nowej siedziby. Każdy z pracowników mógł zabrać tylko tyle dokumentów, ile zmieściło się do dwóch segregatorów. W ten sposób dwieście osób wyrzuciło ponad 52 tony makulatury, a więc około 250 kg na osobę, a przy tym wszyscy nadal posiadali potrzebne do pracy dokumenty. Nowe biuro, do którego zostali przeniesieni, w niczym nie przypomina starego miejsca pracy. Zatrudnieni nie posiadają już własnych biurek, a jedynie wózki z ich osobistymi dokumentami, które sobie wcześniej przygotowali. Przychodząc do pracy każdy bierze swój wózek i dostawia do któregokolwiek z wolnych stanowisk komputerowych. Ponadto wszyscy pracownicy posiadają osobisty komputer, modem, telefon komórkowy oraz dodatkową linię telefoniczną w domu. Są również objęci specjalnym systemem komunikacyjnym, umożliwiającym ich automatyczną lokalizację. Dzięki temu mogą wykonywać swoje obowiązki nie tylko w biurze, ale również u klienta czy nawet w miejscu zamieszkania.

Koncepcja Flex Live przyniosła firmie Siemens Nixdorf olbrzymie korzyści. Co roku oszczędza ponad 25 tysięcy dolarów na jednym pracowniku. Na nowej organizacji pracy zyskali również pracownicy bowiem wielu z nich mieszka nawet kilkadziesiąt kilometrów od nowego biura. Ten innowacyjny pomysł szybko zyskał dużą popularność, a Siemens Nixdorf utworzył specjalne centrum zajmujące się telepracą i biurem wirtualnym, które oferuje podobne rozwiązania na rynku międzynarodowym, jako jedną z możliwości telecentrów.

Dzięki rozwojowi nowoczesnych technik informatycznych i komunikacyjnych to, co do niedawna było niemożliwe, dziś staje się zupełnie realne. W Stanach Zjednoczonych a także w Europie telepraca cieszy się coraz większym powodzeniem. Zwiększa się liczba osób, która uważa, że w obecnych czasach, kiedy każdy posiada w domu komputer, telefon i modem, codzienne przyjeżdżanie do pracy staje się zbędne.

Pojęcie telepracy nie jest jednoznacznie zdefiniowane. Potocznie termin ten jest rozumiany jako wykonywanie pracy poza siedzibą firmy (w domu, w biurze satelitarnym czy w podróży), której wyniki następnie są przesyłane do centrali za pomocą nowoczesnych systemów łączności. Tej formy zatrudnienia nie należy jednak ograniczać wyłącznie do pracy wykonywanej w domu, gdyż jest to tylko jeden z jej rodzajów.

W Stanach Zjednoczonych najczęściej używa się terminu „praca zdalna” (ang. telecommuting), podczas gdy w Europie stosowany jest termin „telepraca” (ang telework). Niemniej, niezależnie od stosowanego nazewnictwa uważa się, że „czynnikiem charakteryzującym telepracę jest wykorzystanie komputerów oraz urządzeń i usług telekomunikacyjnych w celu zmiany dotychczasowej geografii pracy”.

Za autora pomysłu pracy na odległość i terminu „praca zdalna” uważa się Jack'a M.Nillesa, amerykańskiego fizyka zajmującego się techniką kosmiczną. Inspiracją do jego rozważań nad nową formą pracy stała się wymuszona bezczynność w drodze do biura, spowodowana „korkiem” na autostradzie. Wtedy to właśnie stwierdził, że nadszedł czas, aby pracownicy przenieśli się z zatłoczonych i oddalonych od miejsca zamieszkania biurowców do własnych mieszkań. Ta forma zatrudnienia zdaniem Nilles'a, miała być doskonałym rozwiązaniem problemów związanych ze stratą czasu na codzienne dojazdy do firm, ograniczeniem zużycia paliwa a przede wszystkim obniżką kosztów zatrudnienia.

Pojęcie telepracy obejmuje różne formy organizacji pracy. Różnią się one miejscem, w którym praca jest wykonywana oraz sposobem jej organizacji. Wśród rodzajów telepracy wyróżnionych przez European Telework Online Polska są:

1. Telepraca domowa

2. Telepraca mobilna (nomadyczna)

3. Telecentra

4. Telechatki

5. Telepraca przez samozatrudnienie w SOHO

Telepraca domowa to praca w pełnym wymiarze godzin lub tylko na część etatu, całkowicie lub częściowo wykonywana w domu. Pracownik komunikuje się z firmą za pomocą telefonu, internetu i innych urządzeń teleinformatycznych, co gwarantuje największą elastyczność czasową zarówno w organizacji pracy jak i stylu życia. Telepracownik może wykonywać swoje zadania przez jeden lub kilka dni w domu, resztę czasu spędzając w biurze, lub też przez cały czas działać poza firmą.

Wśród telepracowników domowych wyróżnić możemy:

• „telepracowników stałych” (permanent teleworkers) - którzy ponad 90% czasu pracy spędzają w domu.

• “telepracowników przemiennych” (alternating teleworkers) - którzy pracują w domu mniej niż 90% całego czasu pracy, ale więcej niż jeden dzień w tygodniu.

• „telepracowników uzupełniajacych (supplementary teleworkers) - którzy pracują w domu mniej niż jeden dzień w tygodniu.

Druga forma jaką jest Telepraca mobilna ( inaczej zwana nomadyczną), polega na wykonywaniu obowiązków służbowych przez minimum 10 godzin tygodniowo w terenie, a więc poza domem i głównym miejscem zatrudnienia, np.: w trakcie podróży służbowej lub u klienta. Stanowisko pracy takiej osoby zorganizowane jest tam, gdzie w danej chwili przebywa, a więc w samolocie, pociągu, pokoju hotelowym, samochodzie itp. Przykładem jest praca handlowców i inżynierów serwisowych, dyrektorów firm i kierowników działów, którzy za pośrednictwem notebooka i telefonu komórkowego korzystają z możliwości, jakie oferuje najnowsza technika: poczty głosowej, faksu i dostępu zdalnego.

Kolejną formą są Telecentra zwane także centrami elektronicznymi lub centrami telepracy. Są to specjalnie zorganizowane i odpowiednio wyposażone prywatne biura wynajmowane różnym firmom. Przeznaczone są dla tych pracowników, którzy nie chcą bądź nie mogą pracować w domu, a którym dojazd do siedziby firmy zajmowałby zbyt dużo czasu. Telecentra mogą służyć pracownikom jednej lub kilku firm.

Wśród nich możemy wyróżnić trzy formy:

• Biura satelitarne (satellite office) to telecentrum należące tylko do jednej organizacji. Są to małe oddziały tworzone w pobliżu miejsca zamieszkania grupy pracowników.

• Regionalne telecentra (regional centres) które służą pracownikom różnych organizacji

• Centra w sąsiedztwie (neighbourhood centres) czyli mini-centra obejmujące małą liczbę pracowników, znajdujące się w obrębie pieszego dystansu od miejsca zamieszkania.

Kolejną formą są Telechatki, czyli specjalny rodzaj telecentrów nazwany tak w związku z ich wiejskim pochodzeniem, gdyż powstają w adaptowanych do tego celu wiejskich chatach lub nieużywanych zabudowaniach gospodarczych. Zapoczątkowany w Skandynawii ruch telechatek rozprzestrzenił się w wielu częściach Europy szczególnie w Irlandii, Francji, Anglii, Walii oraz Szkocji. Obecnie szacuje się, że w Europie istnieje ponad 500 telechatek.

Pierwotnym ich przeznaczeniem było zapewnienie społecznościom lokalnym oddalonym od nowocześnie wyposażonych metropolii dostępu do najnowszych technik informatycznych i telekomunikacyjnych,. Poza tym, dzięki telechatkom możliwe są szkolenia w zakresie podstawowej obsługi komputera oraz obsługi poszczególnych programów, podnoszenie kwalifikacji zawodowych oraz pomoc w znalezieniu pracy odpowiedniej do wcześniej zdobytych umiejętności.

Rozwinięciem idei telechatek stały się telewioski, czyli nowoczesne społeczności lokalne zorientowane na telepracę i preferujące styl życia w realiach gospodarki sieciowej. Okablowanie wiosek i wyposażenie każdego domu w wewnętrzną sieć umożliwia łączność każdego użytkownika z „globalną wioską”

Ostatnią formą jest Telepraca przez samozatrudnienie w tzw. SOHO (Small Office Home Office). Jest to praca wykonywana przez osoby kierujące swoją własną firmą, bądź osoby zatrudnione przez organizację, w której zajmują wysokie, samodzielne stanowiska. Miejscem pracy jest znajdujące się w ich domach biuro.

Wszystkie wyżej wymienione formy telepracy są wykorzystywane w wielu firmach działających na całym świecie, jednak różny jest stopień ich zaawansowania.

Prekursorami w dziedzinie telepracy są Amerykanie i to oni nadal znajdują się na pierwszym miejscu pod względem liczby telepracowników. Jak wynika z Raportu Komisji Europejskiej z 1999 roku blisko 30% zatrudnionych Amerykanów to telepracownicy, podczas gdy w krajach Unii Europejskiej jest ich około 10mln, co stanowi 6% siły pracujących. Według niektórych prognoz przewiduje się, iż w 2007 roku liczba ta wzrośnie czterokrotnie.

Telepraca w Europie rozwija się bardzo nierównomiernie. Wiąże się to bezpośrednio z różnym rozwojem infrastruktury telekomunikacyjnej oraz możliwością dostępu do Internetu W krajach Unii najwięcej telepracowników znajduje się w Skandynawii. W Szwecji i Finlandii telepracuje 15% wszystkich zatrudnionych, w Danii 11%. Również w krajach Beneluxu telepraca jest dość rozpowszechnioną formą zatrudnienia. W Holandii jest to 14%, w Belgii 11%. Grecja, Portugalia czy Hiszpania natomiast posiadają jedynie 2% siły roboczej zatrudnionej w telepracy. Najsłabiej telepraca rozwija się w Europie Wschodniej. Społeczeństwo informacyjne zaczyna tu dopiero powstawać. Jednak wysokie standardy edukacyjne w dziedzinie techniki oraz stopniowy rozwój infrastruktury stanowi solidną podstawę do rozwoju telepracy również w tych krajach.

W Polsce, telepraca jest nadal zjawiskiem nowym i mało rozpowszechnionym. Według raportu Komisji Europejskiej „Telework 1999” telepracownicy polscy stanowią 2% ogółu zatrudnionych. Najczęściej są to osoby młode w wieku od 18 do 25 lat, zamieszkujące małe miejscowości. Z uwagi na dużą możliwość obniżenia kosztów ta forma zatrudnienia stosowana jest przede wszystkim w małych firmach. Pomimo wielu barier wzrasta również samozatrudnienie w tej formie pracy. W ramach własnej działalności gospodarczej rozwija się telepraca w usługach informatycznych, informacyjnych, telefonicznych, pracach edytorskich, tłumaczeniach, księgowości i doradztwie.

Z wyników sondażu przeprowadzonego przez Pracownię Badań Społecznych w Sopocie dowiadujemy się, że telepracę utożsamia się z chałupnictwem, (czyli prostymi pracami, najczęściej manualnymi, wykonywanymi w domu). Nie utożsamia się jej natomiast z pracą specjalistów. Być może z tego powodu tylko 31% pracujących Polaków chciałoby pracować w domu, podczas gdy 62% zdecydowanie wybiera pracę w biurze. Z przeprowadzonych badań wynika również, że im wyższe dochody osiągają pracownicy, tym bardziej wolą pracować poza domem (uważa tak 66% kobiet i 59% mężczyzn). Być może mamy tu do czynienia z „kompleksem biurowca”, o którym pisał Jack Nilles. Uważał on, iż tym, co może utrudnić zainteresowanie telepracą i zniechęcić do jej wykonywania jest nieświadoma potrzeba przebywania w budynku firmy dla zademonstrowania własnej wartości i prestiżu.

Przyczyną małej popularności telepracy w Polsce jest również nadal bardzo słaba infrastruktura telekomunikacyjna. Polski rynek informatyczny, w porównaniu z krajami Unii dopiero się kształtuje. W 1999 roku w Polsce na 100 mieszkańców przypadały 22 linie telefoniczne, podczas gdy w Niemczech było ich 55, a w USA 94. Jednocześnie obserwujemy dość gwałtowny wzrost posiadaczy telefonów komórkowych (17% populacji), co może być podstawą do rozwoju w Polsce na przykład telepracy nomadycznej. Inną przeszkodą są ciągle jeszcze bardzo drogie połączenia internetowe, a co za tym idzie mała powszechność Internetu. Komisja Europejska do przeszkód wdrożenia telepracy w Polsce zalicza również słabe bezpieczeństwo serwerów oraz dopiero od niedawna sprecyzowane formuły prawne dotyczące na przykład podpisu elektronicznego czy procedur kodowania informacji.

Telepraca spełnia swoją funkcję wszędzie tam, gdzie bezpośredni kontakt z klientem nie jest potrzebny. Do tej pory, według badań przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych najlepiej sprawdzała się wówczas, gdy dotyczyła przedstawicieli handlowych, agentów ubezpieczeniowych, pracowników serwisowych, inspektorów oraz programistów. Coraz bardziej popularna jest w telekomunikacji, sektorze finansowym i publicznym. Najczęściej telepraca obejmuje takie czynności jak: konsulting, usługi finansowe i księgowe, szkolenia i kształcenie, zarządzanie firmą, programowanie komputerowe, sprzedaż i marketing, pisanie i dziennikarstwo, projektowanie, prace biurowe, przetwarzanie danych komputerowych oraz badania.

Źródło: Gillespie A., Richardson R., Cornford J "Review of Telework in Britain: Implications for Public Policy", raport dla Parlamentu, 1995.

Największe szanse na wykonywanie telepracy mają osoby elastyczne i dyspozycyjne, zarówno w zakresie czasu pracy jak i samodoskonalenia. Wymagana jest bowiem nie tylko znajomość obsługi komputera, ale również ciągła obserwacja zmian na rynku informatycznym i dostosowywanie się do nich. Należy pamiętać, że dla pracodawcy przestaje być istotny wygląd i wiek a liczą się umiejętności i zaangażowanie telepracownika. Pracownik zatrudniony w systemie telepracy powinien być samodzielnym specjalistą, posiadającym dużą niezależność i motywację do pracy. Według pani profesor Janiny Karney „dobra znajomość siebie, swoich możliwości i sprawności zawodowej powoduje, że pracownik, - a w naszym przypadku również telepracownik - jest w stanie wybrać ten typ pracy, w którym ma szansę osiągnąć największe sukcesy.” Wykonywanie zadań zawodowych w dogodnym dla siebie czasie daje poczucie wolności, ale wymaga dużej samokontroli i umiejętności znalezienia równowagi między stroną zawodową a prywatną. Równie istotna jest także umiejętność organizowania swojej pracy bowiem praca wirtualna wymaga dużego wysiłku intelektualnego i kreatywności. Telepracownik powinien być osobą dojrzałą do samodzielnego podejmowania decyzji i brania za nie odpowiedzialności oraz ponoszenia konsekwencji (także negatywnych). O sukcesie decyduje bowiem nie tylko wykształcenie, ale i osobowość.

Telepraca wydaje się być idealnym rozwiązaniem dla tych wszystkich osób, którym sytuacja życiowa utrudnia podjęcie pracy w tradycyjnym systemie. Dla matek z małymi dziećmi telepraca stanowi kompromis między wychowywaniem a zarabianiem pieniędzy i nie przerywaniem kariery zawodowej. Być może z tego powodu kobiety o wiele częściej niż mężczyźni wykonują pracę usytuowaną wyłącznie w domu, najczęściej w „tradycyjnych” godzinach pracy. Z kolei mężczyźni preferują telepracę w terenie i o wiele częściej niż kobiety wykonują zawody wysoko specjalistyczne.

Telepraca jest również dobrym rozwiązaniem dla mieszkańców małych ośrodków ze złą komunikacją oraz dla opiekunów osób starszych lub potrzebujących stałej opieki. Także osoby niepełnosprawne ruchowo, którym bariery architektoniczne, koszty i trudności dojazdu najczęściej, mimo odpowiedniego wykształcenia, uniemożliwiają podjęcie pracy, mogą ją realizować w tym systemie. Osoby niepełnosprawne stanowią w Polsce największy odsetek telepracowników. Pierwszą polską organizacją, która dostrzegła zalety telepracy jest Fundacja Pomocy Matematykom i Informatykom Niesprawnym Ruchowo. W 2001 roku Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych uruchomił pilotażowy program „TELEPRACA” wspierający zatrudnienie osób niepełnosprawnych w poszukiwanych, innowacyjnych zawodach wykorzystujących techniki informatyczne.

Telepraca jest także szansą zaistnienia na rynku pracy dla studentów i absolwentów wyższych uczelni. Można przypuszczać, że również absolwenci Pedagogiki będą mogli realizować się w tej formie pracy zawodowej. Przykładem wykonywanych przez nich czynności mogą być:

• Projektowanie szkoleń

• Kierowanie rozwojem zawodowym pracowników i projektowanie ścieżek kariery

• Tworzenie programów autorskich

• Kształtowanie wizerunku firmy

• Pisanie artykułów

• Projektowanie programów kulturalnych, scenariuszy zajęć rozwojowych w świetlicach, ogniskach wychowawczych, domach dziecka i innych placówkach tego rodzaju

• Tworzenie programów edukacyjnych i integracyjnych oraz programów profilaktycznych

• Planowanie i organizowanie wyjazdów

• Koordynowanie działań współpracowników

• Poszukiwanie sponsorów i sojuszników

To tylko niektóre propozycje działań absolwentów pedagogiki pracujących w systemie telepracy. Częściowo są one zależne od specyfiki zawodu (specjalizacji) oraz miejsca pracy i obszaru zainteresowań absolwenta. Należy pamiętać, że telepraca to nie tylko teoretyzowanie i tworzenie abstrakcyjnych programów. To także praca w środowisku, które chcemy zmieniać i kształtować.

Zastanawiając się nad podjęciem telepracy należy wziąć pod uwagę jej zalety i wady. Dotyczą one zarówno pracowników, pracodawców jak i całego społeczeństwa. Jednak my, mając na uwadze naszych odbiorców, chciałybyśmy skupić się tylko na tych, które wydają się ważne dla Państwa jako potencjalnych telepracowników.

Do najbardziej istotnych zalet telepracy należą:

• Oszczędzanie czasu na dojazdy i minimalizacja związanego z nimi stresu - Możemy wstać o dogodnej dla siebie porze, nie martwić się rozkładami jazdy pociągów czy autobusów ani tym bardziej korkami na drodze. Minimalizuje to również szansę wypadku spowodowanego pośpiechem.

• Oszczędzanie na kosztach podróży i stroju biurowego - Możliwe jest ograniczenie wydatków na bilety, benzynę oraz elegancką garderobę. Możemy pracować w takim stroju, który uważają za najwygodniejszy dla siebie i w którym czujecie się swobodnie (nawet w piżamie).

• Elastyczny czas pracy- Możemy sami wyznaczać godziny pracy. Czasami najlepsze pomysły przychodzą do głowy o północy, i można je od razu zrealizować nie czekając do rozpoczęcia kolejnego dnia w biurze.

• Zacieśnienie kontaktów rodzinnych - Dzięki swobodzie w ustalaniu godzin pracy, mamy możliwość łatwiejszego pogodzenia obowiązków rodzinnych z zawodowymi. Spędzanie czasu z najbliższymi nie ogranicza się już tylko do weekendów.

• Możliwość zamieszkania w dowolnej odległości od siedziby firmy - Jeżeli firma znajduje się w mieście ta forma pracy daje nam możliwość zamieszkania w miejscu, gdzie koszty utrzymania się są zdecydowanie niższe. Poza tym nie każdy lubi zgiełk dużych aglomeracji miejskich.

• Większa możliwość zatrudnienia - Pracownicy mają możliwość znalezienia pracy w dowolnej firmie w kraju i poza granicami bez względu na zamieszkanie

• Możliwość zatrudnienia dla osób niepełnosprawnych

• Wyniki pracy są wymierne i dają się obiektywnie zmierzyć - Ocenie naszej pracy podlegają tylko jej rezultaty a nie zaangażowanie czy czas na nią poświęcony.

Mimo wielu zalet, telepraca posiada również swoje słabe strony, którymi są:

• Izolacja i alienacja - U telepracownika może pojawić się poczucie pozostawienia samemu sobie i braku wsparcia. Praca w domu pozbawia oddziaływania społecznego i może likwidować więzy społeczne między pracownikami. Nie zapewnia swoistej atmosfery wokół siebie i możliwości bieżącej wymiany poglądów, które dla licznych pracowników są szczególnie ważne i potrzebne, by stać się w pełni kreatywnymi. Wiąże się z tym kolejna wada, jaką jest:

• Brak poczucia przynależności do firmy - to z kolei powoduje stagnację i zniechęcenie do doskonalenia zawodowego. Utrata więzi z firmą może w konsekwencji oznaczać zwolnienie z pracy.

• Stres w rodzinie - spowodowany przenoszeniem kłopotów z pracy do domu. Mogą tu także pojawić się trudności w oddzieleniu funkcji zawodowych i rodzinnych.

• Dezorganizacja - Brak struktury dnia może wpływać na wydłużanie się dnia pracy, gdy nie potrafimy zorganizować sobie czasu

• Mniejsza ochrona ze strony związków zawodowych, co może powodować przerzucanie na pracowników kosztów stworzenia i utrzymania stanowiska pracy (kupno komputera, opłaty za elektryczność, rachunki telekomunikacyjne itp). Według reguł przyjętych w firmie IBM wykonywanie obowiązków w domu jest całkowicie dobrowolne. Wyposażenie zapewnia pracodawca, a w centralnym biurze pracownik musi pojawiać się przynajmniej raz w tygodniu.

• Nie uregulowany status prawny - W Polsce nie istnieją jeszcze odrębne przepisy regulujące status telepracownika. Jest to ważna kwestia której nie możemy pominąć.

W Stanach Zjednoczonych w 2000 roku zgłoszono projekt ustawy, który miał umożliwić zwolnienie od podatku kosztów poniesionych przez pracowników pracujących w tym systemie przez minimum 75 dni roboczych w roku. Wyraźnie rozdziela ona pracę „ w biurze domowym” od innych form pracy zdalnej.

W większości krajów europejskich nie ma odrębnych przepisów prawnych mówiących o telepracy. Na przykład w Belgii i w Niemczech jedynie pracownicy wykonujący swoje obowiązki całkowicie poza firmą są objęci specjalną ustawą. Ci natomiast, którzy tylko częściowo pracują poza biurem są pod opieką ogólnych przepisów prawa pracy.

W Polsce telepraca nie jest regulowana oddzielną ustawą ani nawet nie jest osobno określana prawnie. Ważnym jej aspektem są formalne wymogi dotyczące umów o pracę.. Sprowadza się to do różnic w podpisywanym z firmą kontrakcie. Czasem jest to stała umowa o pracę podpisywana na czas określony lub nieokreślony. Telepracownicy formalnie są zatrudnieni w firmie, jednak swoje zadania zawodowe wykonują w domu bez obowiązku stawiennictwa w zakładzie pracy. Wtedy pracownik objęty jest wszystkimi przysługującymi mu z tego tytułu świadczeniami (czyli składkami ZUS i na kasę chorych oraz rozliczeniami podatkowymi), które są załatwiane przez dział księgowości firmy. W innym przypadku firma często proponuje podpisanie umowy o dzieło lub umowy- zlecenia. Wtedy pracownik otrzymuje wynagrodzenie za efekty swojej pracy, ale firma rozlicza się tylko z podatku, nie opłacając składek ZUS. Okres takiej pracy nie jest wliczany do świadczeń emerytalnych. Jeśli zamierzamy w ten sposób pracować dłużej, najlepszym wyjściem byłoby zarejestrowanie własnej, indywidualnej działalności gospodarczej i z tego tytułu odprowadzanie składek do ZUS.

Podpisując umowę o teleprace należy również zwrócić uwagę na fakt, iż pracodawca zobowiązany jest dostarczyć pracownikowi narzędzia, materiały oraz pomoc techniczną niezbędną do wykonywanej pracy, chociaż także nie jest to jeszcze prawnie uregulowane. Do podstawowego wyposażenia stanowiska pracy, bez względu na to czy znajduje się ono w domu czy w specjalnie zorganizowanych telecentrach, zalicza się: umeblowanie biurowe, wysokiej klasy komputer z niezbędnym oprogramowaniem i zabezpieczeniami przesyłania danych, wyposażony w modem i drukarkę, dodatkową linią telefoniczną, fax.

W interesie firmy oraz telepracowników leży stworzenie dobrze przemyślanego i uzasadnionego systemu ocen i płac. Jednym z możliwych sposobów jest zapłata za liczbę zrealizowanych zleceń czy zadań w danym czasie. Muszą zostać sprecyzowane jasne i sprawiedliwe reguły zapłaty za dodatkową pracę, za zwiększanie jakości i produktywności. Nie ma również powodów, dla których telepracownicy nie mieliby otrzymywać zapłaty za dni udokumentowanej choroby, uniemożliwiającej im pracę przy domowym komputerze.

Telepraca może być traktowana jako początek kariery lub przejściowy okres w karierze zawodowej. Jest ona jedną z wielu możliwości wejścia absolwentów na rynek pracy. Może być podejmowana już w trakcie studiów, jeśli potrafimy pogodzić wszystkie obowiązki. Daje także możliwość nie przerywania pracy z powodu różnych sytuacji życiowych, które mogą się nam przytrafić. W żaden sposób nie ogranicza naszych możliwości rozwoju zawodowego i osobistego, a ponadto wzbogaca nasze doświadczenie.

Telepracownicy muszą również podnosić swoje kwalifikacje i aktualizować wiedzę w dziedzinie technologii informacyjnej, efektywnej komunikacji i pracy zespołowej. Ze względu na formę wykonywanej pracy, rzadko mogą brać udział w tradycyjnych zajęciach i kursach dokształcających. Rozwój środków teleinformatycznych umożliwia im uczenie się przy wykorzystaniu licznych materiałów i środków do samodzielnego przyswajania danego zakresu wiedzy (CD-romy, Internet). Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikom odpowiedniego dostępu do wiedzy i możliwości rozwoju.

Telepraca umożliwia podnoszenie kwalifikacji zawodowych niekoniecznie związanych z obowiązkami telepracownika. Ta forma pracy nie wyklucza awansu w hierarchii firmy, ponieważ nie jest stanowiskiem, a jedynie sposobem jej wykonywania. Przejście na wyższe stanowisko tj. awans pionowy oraz awans poziomy, czyli zmiana zakresu obowiązków w obrębie tego samego stanowiska odbywa się w ramach osobistej ścieżki kariery, ustalonej w firmie, co nie musi zmieniać formy wykonywanej pracy.

Wprowadzając w naszym referacie rozróżnienie pomiędzy panującym do tej pory potocznym rozumieniem pojęcia telepracy, jako chałupnictwa, a jego właściwym znaczeniem, chciałyśmy pokazać nową, pojawiającą się na polskim rynku pracy formę realizacji zadań zawodowych. Ukazując jej rozwój za granicą wskazałyśmy cele, w kierunku których możemy dążyć, pokonując wymienione przez nas przeszkody. Doświadczenia firm zagranicznych, w których telepraca została już wprowadzona, mogą posłużyć za wzorzec postępowania dla firm polskich. Chciałyśmy pokazać, iż ten rodzaj zarobkowania nie może być traktowany jako drugorzędna forma wykonywanej pracy. Mamy nadzieję, iż rosnąca w naszym kraju popularność telepracy skłoni ustawodawców do odpowiednich uregulowań prawnych, co jednocześnie może ułatwić Państwu decyzję o jej podjęciu.

Bibliografia:

1. Depta Ryszard „Teleworking jako alternatywna forma pracy w przyszłości”

http://telepraca.idu.org.pl/materialy/depta.tpsa.htm (27.03.2003)

2. Jamiołkowski Adam „Nie ma to jak w domu”, W: Rzeczpospolita Nr.249, 24 X 1996

3. Jamiołkowski Adam „Praca na odległość”, W: Rzeczpospolita 20 II 1995

4. Janiec M. „Jak zmutować polską telekomunikacje”

http://www.teleinfo.com.pl/ti/1999/47/t12.html (18.02.2003)

5. Jasiński Zdzisław (red) „Zarządzanie pracą. Organizowanie, planowanie, motywowanie, kontrola”, Agencja Wydawnicza „Placet”, Warszawa 1999

6. Karney J. E. „Człowiek i praca. Wybrane zagadnienia z psychologii i pedagogiki pracy”, Międzynarodowa Szkoła Menadżerów, Warszawa 2000

7. Koptas-Górzańska Grażyna „Europa nam ucieka”, Rzeczpospolita 13.12.2000

8. Lipiec Jacek „Z daleka od szefa”, W: Businessman Magazine 08/97

9. Mrozińska Cecylia (red): „Informator. Telepraca - Rynek pracy bez barier”, Krajowy Urząd Pracy, Warszawa 2001

10. Nilles J. M. „Telepraca. Strategie kierowania wirtualną załogą.”, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2003

11. Toffler Alvin „Trzecia fala”, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1997

12. Zwierzchowski Zbigniew „Wizje z obawami”, W: Rzeczpospolita 29 X 1994

13. European Telework Online Polska

http://www.eto.org.uk/nat/pl/ (15.03.2003)

14. Status Report on European Telework

http://www.eto.org.uk/twork/tw99/pdf/tw99def.pdf (12.03.2003)

15. Telepraca a prawo

http://www.telepraca-polska.pl/prawo/kongres.html (27.03.2003)

16. Transportation Implications of Telecommuting

http://www.bts.gov/ntl/DOCS/telecommute.html (15.03.2003)

Status Report on European Telework

http://www.eto.org.uk/twork/tw99/pdf/tw99def.pdf (12.03.2003)

European Telework Online Polska

http://www.eto.org.uk/nat/pl/ (15.03.2003)

Transportation Implications of Telecommuting

http://www.bts.gov/ntl/DOCS/telecommute.html (15.03.2003)

jak wyżej

Status Report on European Telework

http://www.eto.org.uk/twork/tw99/pdf/tw99def.pdf (12.03.2003)

Grażyna Koptas-Górzańska: Europa nam ucieka, Rzeczpospolita 13.12.2000

Ryszard Depta: Teleworking jako alternatywna forma pracy w przyszłości

http://telepraca.idu.org.pl/materialy/depta.tpsa.htm (27.03.2003)

M. Janiec: Jak zmutować polską telekomunikacje

http://www.teleinfo.com.pl/ti/1999/47/t12.html (18.02.2003)

Janina E. Karney: Człowiek i praca. Wybrane zagadnienia z psychologii i pedagogiki pracy, Międzynarodowa Szkoła Menadżerów, Warszawa 2000

Grażyna Koptas-Górzańska: Europa nam ucieka, Rzeczpospolita 13.12.2000

Cecylia Mrozińska (red): Informator. Telepraca - Rynek pracy bez barier, Krajowy Urząd Pracy, Warszawa 2001

Telepraca a prawo

http://www.telepraca-polska.pl/prawo/kongres.html (27.03.2003)

1

1

---