Sposób rozumienia pojęć - praca zawodowa i powodzenie lub niepowodzenie zawodowe oraz traktowania pracy zawodowej przez badanych w końcu lat dziewięćdziesiątych

Sposób rozumienia pojęcia praca zawodowa: (tab. 3)

• Większość badanych (we wszystkich grupach zawodowo- działaniowych) rozumie pracę zawodową jako „pozyskiwanie środków do życia”- 59,3% badanych- I miejsce

• Na II miejscu jest „zabezpieczenie bytu rodzinie”- 22,6%

• Na III- „realizacja samego siebie, sposób samorealizacji”- 21,7%

• Na IV- „systematyczne wykonywanie czynności i zadań zawodowych”- 21,1% (podmiotowe traktowanie pracy zawodowej)

• Na ostatnich miejscach znalazły się kolejno „możliwość podnoszenia kwalifikacji”- 5,8% badanych (X); „źródło wielu trudności i trosk”- 6,5% (IX); „przejaw dorosłości”- 7,6% (VIII) - co może oznaczać że badani wiązali pracę zawodową głównie z realizowaniem własnej egzystencji

Sposób rozumienia pojęcia powodzenie lub niepowodzenie zawodowe: (tab. 3)

• Na I miejscu „zadowolenie (lub niezadowolenie) z pracy zawodowej”- 48,9% badanych

• Na II- „osiągnięcie (lub nie) środków do życia”- 40,9%

• Na III- „uzyskanie (lub nie) założonego wcześniej celu działania”- 31,4%

• Najwyższą lokatę w przypadku „zadowolenia z pracy zawodowej” ustaliła grupa nauczycieli i wychowawców (61,7%), zaś w przypadku „środków do życia”- grupa pracowników działalności gospodarczej (64,2%)

Sposób traktowania pracy zawodowej przez badanych: (tab. 4) - średnie wyboru w skali 4-1

Powyżej średniej ogólnej uplasowały się:

• Źródło zarobkowania i pozyskiwania środków do życia- 3,54 p.

• Spełnienie obowiązku obywatelskiego- 2,71 p.

• Spełnienie powinności człowieka dorosłego- 2,57 p.

Poniżej średniej ogólnej:

• Nakaz cywilizacyjny- 1,56 p.

• Przejaw dorosłości- 1,88 p.

Blisko średniej ogólnej jest:

• Czynnik rozwoju- 2,21 p.

Wniosek: Badani uznali różne strony i wartości pracy zawodowej, lecz najczęściej kojarzyli pracę zawodową ze źródłem zarobkowania i pozyskiwania środków do życia. Wysoko także usytuowali aspekty ideowe i społeczne pracy zawodowej.

Ranga grup zawodowych i stanowisk pracy ze względu na uznanie społeczne i wysokość zarobków w opinii badanych: (tab. 5)

3 pierwsze miejsca:

1. Lekarze

2. Profesorowie

3. Informatycy i programiści

3 ostatnie miejsca:

1. Robotnicy

2. Zawodowi kierowcy samochodowi

3. Rolnicy

Najwyższe rangi przyznane:

• Lekarzom- przez nauczycieli i pracowników służby zdrowia

• Profesorom- przez studentów, policjantów i żołnierzy zawodowych oraz pracowników działalności gospodarczej

• Informatykom i programistom- przez pracowników usług

Najniższe rangi przyznane:

• Lekarzom- przez pracowników gospodarczych

• Profesorom- przez pracowników usług

• Informatykom i programistom- przez pracowników służby zdrowia

W badaniach dot. powodzeń i niepowodzeń zawodowych w końcu lat 70.:

• Stan powodzenia zawodowego stwierdziło 75,3% badanych

• Stan zadowolenia zawodowego stwierdziło 70,7% badanych

• Stan niepowodzenia zawodowego stwierdziło 24,77% badanych

• Stan niezadowolenia zawodowego stwierdziło 29,3% badanych

Nie wszyscy pracownicy stwierdzający stan niezadowolenia zawodowego utożsamiali je z niepowodzeniem zawodowym. Ważna w tej kwestii może być wypowiedź Reykowskiego, wg którego zadowolenie pojawia się, gdy czynności wykonywane przez jednostkę są dostosowane pod względem trudności i obciążenia do jej umiejętności i sił.

Ogólny stan powodzenia i zadowolenia zawodowego wyniósł 72,8% odpowiedzi pracujących. Najwyższy wskaźnik w tym względzie odnotowano w grupach zawodowych:

• średni dozór techniczny 79,3%;

• nauczyciele szkół zawodowych 77,7%,

• pracownicy administracji i usług w zakładach pracy i nauczyciele szkół podstawowych po 73,3%.

27,2% badanych stwierdziło ogólny stan niepowodzenia i niezadowolenia zawodowego. W tym:

• pracownicy działalności usługowej wskazali ten stan w 31%;

• robotnicy 29,2%;

• pracownicy administracji i usług w zakładach pracy i nauczyciele szkół podstawowych

po 26,7%.

Większość badanych (77,9%) na pytanie o motywy wyboru zakładu pracy wskazało wybór osobisty, w tym głównie na skutek:

- chęci polepszenia warunków pracy

- dobrych warunków pracy

- lepszych warunków mieszkaniowych.

58,3% badanych trafiło do danego zakładu pracy dzięki skierowaniu przez szkołę (wynik padł głównie w grupie nauczycieli) i aż 57,14% podjęło wybrany zakład z braku innej możliwości.

W badaniach w końcu lat 90. :

• stan powodzenia zawodowego jako dominujący wskazało 60% badanych;

• stan niepowodzenia zawodowego jak dominujący zaznaczyło 20,6% badanych;

• 16,4% - to badani, którzy uznali, że stany niepowodzenia i niepowodzenia zaw. występują naprzemiennie

Stan powodzenia i zadowolenia zaw. wskazało 67,8%. W tym największe wskaźniki w grupach zawodowych:

• służba zdrowia 71,3%;

• studenci studiów zaocznych 70,6%;

• nauczyciele i wychowawcy 69,8%.

Stan niepowodzenia i niezadowolenia zaw. zaznaczyło 32,2%. W tym najwyższe wskaźniki w:

• policjanci i żołnierze zawodowi 36,5%;

• pracownicy działalności gospodarczej 35,9%;

• pracownicy usług 32,6%.

Oznacza to, że w łącznym zestawieniu stanów powodzenia i zadowolenia zawodowego oraz niepowodzenia i niezadowolenia uzyskano mniej korzystne wyniki w badaniach w końcu lat 90. względem badań z lat 70.

W toku badań wystąpiła prawidłowość, iż ogólny stan powodzenia i zadowolenia zawodowego wyraża ok. 70% społeczności, a niepowodzenia i niezadowolenia zawodowego - ok. 30%.

---