GOSPODARKA RYNKOWA
Syst gosp. w którym plany działania sporządzane
są przez podmioty gosp. w warunkach decentralizacji
i autonomii a koordynacja takich planów następuje
przez zdarzenia zachądzące na rynku.
Społeczna gospodarka rynkowa narodziła się w niemczech
zach. 20.04.48 twórcy: Ludwig erhard i A. Muler-Armack(MG)
polega na połączeniu zasad wolności rynku z kompromisem
społecznym Koszty 1 robbbbotogodziny 47,92 1,81-Rumunia
PRODUKCJA- jest to użytkowanie różnego rodzaju środków tech.
i usług w celu utworzenia nowych produktów i usług wymaganych
przez klienta(ni prod. się wyrobów bez zamówienia - nie czeka
na klienta)
Zarówno w procesie konsumpcji obowiązują nast. Zasady:
- celowości
planowania
gospodarności
W praktyce gosp. produkcyjnego zasada gospodarności realizowana
jest alternatywnie według:
maksymilizacji zysków zgodnie z tą zasadą mając do dyspozycji
ściśle określone czynniki produkcji x=constans dąży się do jak najlepszego
wyniku końcowego ymax
minimalizacji środków zgodnie z tą regułą wynik końcowy y=const.
w warunkach minimalizacji kosztów xmin
Def komórka produkcyjna to zbiór stanowisk roboczych, gniazda lub
linie produkcyjne
Przedsiębiorstwo stanowi wyodrębniony prawnie i finansowo podmiot gospodarczy działający w 3 sferach
w sferze marketingu, zakupywaniu czynników produkcji
w sferze organizacji przetwarzania czynników produkcji w wyroby gotowe lub usługi
w sferze sprzedaży i serwisowej usługi klienta
Zadaniem przedsiębiorstwa jest pod. Decyzji gosp. i optymalizacji celów we wszystkich 3 strefach
Def SYSTEM PRODUKCYJNY stanowi celowo zaprogramowane i zorganizowany układ materialny i energetyczny i informacyjny przez człowieka i służący produkowaniu określonych wyrobów lub usług w celu zaspokojenia różnorodnych potrzeb konsumentów
OTOCZENIE SYSTEMU PRODUKCYJNEGO
System produkcyjny działa w ściśle określonym otoczeniu. Otoczenie dzieli się na 1 i 2 stopnia ma wpływ na funkcjonowani systemu
Pierwszorzędne znaczenie dla funkcjonowania systemu mają:
struktura zaż, firmą
zaż personelemoraz zasada motywacji
osobowość i kfal. Kierownictwa firmy
Najbardziej istotny wpływ z otoczenia st. 2 mają nast. Czynnki:
poziom techniki dystr. I usługi serwisowej
poziom nowoczesności i jakości oraz cena maszyn i urządzeń prod. a także tech. Środków przetwarzania i przekazywania informacji
System prod. = kom. Prod.
Podstawowe cele org. i funkcjonowania systemu pradukcyjnego:
jakość i nowoczesność produktów
wzrost produktywności
obniżka kosztów własnych wytwarzania
PROCES PRODUKCYJNY I WYTWÓRCZY
Proces prod. stanowi el. Systemu prod. i polega na trnsformacji (przekształcenia wektora wejścia na wektor wyjścia) Proces prod. jest to uporządkowanie ciągu działań w wyniku, którego konsument (użytkownik utrzymuje wyroby lub usługi)
ETAPY POWSTAWANIA NOWEGO WYROBU
opracowanie założeń b. opr. dok. konstrukcji c. opr uproszcz. Dok. Tech. d. Wykonanie prototypu lub seri próbnej e. badanie prototypów f. rekonstrukcja (poprawa dok.) g. wykonanie partii inf. wyrobu h. symulacja pracy i. uruchomienie prod. dla określonego poziomu (progr. Prod.) j. ogr systemu dystrybucji i usługi serwisowej klienta
Proces wytwórczy podstawowy -Wiąże się z procesem przetważania półfabrykatu w przemysł
Proces przetwórczy pomocniczy -Dotyczy utrzymania ruchu i momentu dost, czynników energ.
Proces wytwórczy usługowy - dotyczy usługi adm. Bezp. Pracy, utzrymania czystości, ochrony objektu.
Proces dystr. i obsługi klienta- dotyczy zorganizowania i funkcjonowania sieci sprzedaży, obsługi serwisowej, badań marketungowych
Proces badania i rozwoju - obejmuje badanie rynku bada „życzenie klientów”
Marketing te trzy procesy - jest to system osiągania sukcesówna runku dzięki orientacji na
Nabywców ciągłemu badaniu i poznawaniu ich potrzeb w wytwarzaniuprod. Najlepiej zaspokajajacych istniejące potrzeby a także dostarczaniu prod. nabywcą wraz z informacjami i promocją we właściwym czasie, miejscach i o odp. analizach.
Podstawowe cechy procesu produk. - celowość, dynamika i ekonomika
Operacja - zespół czynności czyli część określonego procesu wytwórczego realizowanego na jednym stanowisku przez jednego wykonawcę indywidualnie lub grupowo przy 1 przedmiocie lub zespole przedmiotów wykonanych jednocześnie bez przerw na jakąkolwiek inną pracę.
Procesy wytwórzce dzielimy na : wydobywcze, przetwórcze, obróbkowe, montażowe i de-, naturalne i biotechnologiczne, powodujące zmianę str. pow. mat.
Proces wytwórczy może być rozpatrywany w 3 płaszcz.:
w ujściu kom. Prod. b. W ujściu produkowanego wyrobu c. W ujściu technologii grupowej
Typy i formy i odmiany org. prod. - Typ prod. wynika częstotliwości przezbrajania stanowiska roboczego i zależy od liczby wykonywanych na danym stanowisku detalooperacji
Średni wskaźnik detalooperacji (lub liczby przezbrojeń) przypadający na stanowisko
Gdzie suma di liczba wykonywanych detalooperacji(przezbrojeń) w badanej kom. Prod.
Io - liczba stanowisk roboczych.
Synchroniczny przepływ wyrobów produkowany zwykle wieloseryjnie i masowo
Pod względem organizacji poszcz. Typy i formy prod. różnią się istotnie i niemal dla każdej odmiany jest swoisty dobór środków i metod produkcji oraz specyficzna organizacja
Przy prod. jednoseryjnej i niepowtarzalnej - na poszczególnych stanowiskach określona praca jest wykonywana jeden raz w określeniu do jednej sztuki lub wielu i nie planuje się jej powtarzania w jakimś ściśle określonym czasie . W prod. seryjnej powtarzalnej praca na poszcz. Stanowiskach jest wykonywana seryjnie w sposób powtarzalny w przyjętym okresie powtarzalności. Przy prod. masowej na poszcz. Stanowiskach jest wykonywana ta sama praca , ten sam rodzaj robót w ciągu całego procesu prod. aż do zamortyzowania urządzeń lub demontażu potopu lub lini i przestawienia ich na inną prod.
Ważniejsze zasady org. prod przy różnych typach i formach prod.:
przygotowanie prod. b. Realizacja wytwarzania
W zakresie przyg. Procesu prod. różnice polegają na:
różnym stopniu szczegółowości opracowania dokumentacji, konstrukcji czy technologicznej
r. stopniu przygotowania narzędzi i pomocy warsztatowej
r. stopniu przygotowania dokumentacji zakresu planowania
W zakresie realizacji wytwarzania różnice polegają na :
różnej org. i wyposażeniu stanowisk roboczych, różnej strukturze prod. i róznym zaplanowaniu powierzchni, różnej kwalifikacji załogi, różnej organizacji procesów pomocniczych jak: gospodarczych, narzędziowych, materiałowych, różnym planowaniu produkcji i rozliczaniu kosztów
Różnice w zakresie przygotowania konstrukcji:
a. przy prod. jednostkowej nie obowiązuje problem zamienności części, w związku z czym mogą być szersze tolerancje wymiarowe
k=c/T + a
przy produkcji seryjnej mamy do czynienia z zamiennością, koniecznością ścisłego tolerowania wszystkich ważnych wymiarówza względu na współpracę części
przy prod. masowej warunkiem zamienności części jest nieodzowny, wymiary i tolerancje muszą być ustalone na podstawie analizy tolerancji
Różnice w zakresie przygotowanej dokumentacji technologicznej
przy prod jednostkowej opracowanie procesów techn. Polega na ogólnym określeniu przebiegu procesu, przyjmując, że czynności wykonują pracownicy o wysokich kwalifikacjach
przy prod. seryjnej procesy techn. są opracowane bardziej szczegółowo z rozbiciem na operacje a nowet na zabiegi robocze to=tpz/tn + tj - dobiera się szczegółowo narzędzia, współczynnik oprzyrządowania wynosi 0,3-0,6
Różnice w zakresie realizacji produkcji:
przy prod. jednostkowej wyposażenie uniwersalne pracownicy wysokowykwalifikowani
przy procesie seryjnym wyposażenie stanowisk uniwersalne
Różnice w zaplanowaniu powierzchni produkcyjnej, struktury prod., wydziałów i rozmieszczenia stanowisk
proces jednostkowy komórki prod. jest zaplanowany według rodzajów wykonywanej czynności
przy produkcji seryjnej układanie stanowisk, mieszana część stanowisk roboczych grupowana jest w gniazda pozostałe stanowiska w linie prod. zgodnie z procesem wytwórczym
przy prod. masowej wydziały prod. są grupowane wg przedmiotów pordukcji
Różnice w zakresie planowania wykonawczego w produkcji
prod . jednostkowa i seryjna niepowtarzalna planowanie trzeba prowadzić doraźnie dla każdego zamówienia odnowy
przy prod. seryjnej powtarzalnej planowanie wykonawcze należy realizować tak aby zapewnić potrzebną powtarzalność robót
przy prod. masowej raz opracowany plan pracy stanowisk zachowuje swą stałą aktualność wszystkie stanowiska powtarzają ciągle tą samą czynnóść
Technologia grupowa charakteryzuje się tym, że w procesie produkcji i projektowania podobne części składowe wyrobów są identyfikowane i układane w grupy według cech ich podobieństwa technologicznego w celu umożliwienia wytwarzania nawet pojedynczych części w warunkach prod. seryjnej.
Grupowanie części wyrobów
Podobieństwa części i podzespołów czy zespołów są dwojakiej natury:
Wg cech konstrukcyjnych
Wg cech techn. tj. Sekwencje operacji techn. i pomiarowo kontrolnych wymaganych przy wytwarzaniu wyrobów
Do identyfikacji podobieństwa części oraz ich klasyfikacji tworzy się odpowiednie systemy kodowe
Metody grupowania części podobnych:
obserwacji, b.analizy przepływu informacji, c. Klasyfikacji i kodowania
Struktura produkcyjna przedsiębiorstwa
Strukturą prod. przedsiębiorstwa nazywamy zestaw komórek prod. (podstawowych i pomocniczych oraz formy ich wewn. Powiązań kooperacyjnych w procesie prod. )
Komórki prod. mogą być różnych stopni. Najmniejszą niepodzielną komórkę prod. jest stanowisko robocze, jest ono elementem wyjściowym w budowie struktury
Stanowisko robocze - komórka prod (KP0 , KPA).
Przedsiębiorstwo KP5 |
Zakład KP4 |
Wydział KP3 |
Oddział KP2 |
Gniazdo KP1 |
Stan. Robocze KP0 |
Analizując sekwencję operacji wyróżnić można :
system prod. SP1(system jednostkowy ) oczekiwanie przedmiotu przed obróbką , załadowanie przedmiotu obróbka przedmiotu, zdejmowanie przedmiotu, oczekiwanie przedmiotu po obróbce
system prod. 2 stopnia SP2 (wielostanowiskowy), 2-4 obrabiarek sekwencja operacji
Oczekiwanie przedmiotu przed obróbką załadowanie przedmiotu na obrabiarkę A, zdejmowanie przedmiotu z obrabiarki A, itd. ....,zdejmowanie przedmiotu z obrabiarki D, oczekiwanie po obróbce
system prod. SP3 (wielostanowiskowy, co najwyżej systemy SP1 i/lub SP2
Przykłady: konwencjonalne gniazda i linie prod., elastyczne systemy prod.
system SP4 (połączenia szeregu co najmniej 2 systemów SP3) przykładem jest wydział prod.
Rodzaje systemów produkcyjnych różniących się zakresem automatyzacji
elastyczny moduł prod. (EMP), b. elastyczne gniazdo prod. (EGP) c. Elastyczny oddział prod. (EOP) d. Elastyczny wydział prod. (EWP)
Z punktu widzenia struktury wytwarzania wyróżnia się dwa rodzaje EOP
elastyczne lnie produkcyjne ELP - elastyczne systemy prod. o strukturze gwiazdowej
W ELP obrabiarki i stanowiska uzupełniające są rozmieszczone zgodnie z kolejnością wykonywania operacji wymagają synchronizacji czasu obróbki na wszystkich stanowiskach.
Cykl produkcyjny - okres pomiędzy rozpoczęciem a zakończeniem procesu produkcyjnego określonego wyrobu. Stanowi podstawę do ustalenia planów prod., normowania zapasów robót w toku, określania zapotrzebowania na środki obrotowe
Składa się z dwóch okresów: - roboczego i przerwowego