Zagadnienie 1

ORGANIZACJA I ZADANIA ZABEZPIECZENIA TRANSPORTU MORSKIEGO.

Przewozy morskie, podobnie jak przewozy innymi rodzajami transportu przygotowuje się i planuje w czasie pokoju. Jednak samo wyznaczenie jednostek transportowych, oraz stworzenie poszczególnych elementów MRP nie gwarantuje sukcesu przewozów morskich. W dobie dzisiejszego rozwoju techniki wojskowej, szczególnie sprzętu rozpoznania i skutecznych rodzajów broni konwencjonalnej zachodzi bezwzględna konieczność właściwej organizacji zabezpieczenia wojskowych przewozów morskich. To samo dotyczy broni masowego rażenia, która jednak w konfliktach lokalnych nie jest używana, może poza próbą użycia broni biologicznej. Przy częstych konfliktach lokalnych jakie występują w XXI wieku zabezpieczenie wojskowych przewozów morskich wymaga szczególnego charakteru w PP utworzonych w pobliżu lub w samym rejonie konfliktu.

Ogólne zasady zabezpieczenia operacji przewozowej powodują, że dla ich przeprowadzenia niezbędne jest podjęcie szeregu przedsięwzięć o charakterze pomocniczym, które w sumie stworzyłyby warunki sprzyjające dla wykonania postawionego zadania. Na przykład planowanie przewozu operacyjnego bądź zaopatrzeniowego, a także planowanie zorganizowania punktów przeładunkowych bądź rejonów przeładunków wymaga uprzedniego rozpoznania, które pozwoliłoby otrzymać dane o stanie urządzeń przeładunkowych, żeglowności torów wodnych, kanałów itp. Jeżeli chodzi o trasę przejścia dla transportowców morzem, istotne znaczenie będą miały oczywiście działania nieprzyjaciela w tym rejonie, ilość jego sił i środków, przeszkody minowe i nawigacyjne na trasie przejścia, rozmiar oraz stopień skażenia.

Rys. 1 Zabezpieczenie Komunikacji Morskich

.

Poza rozpoznaniem, do zasadniczych przedsięwzięć związanych z zabezpieczeniem komunikacji morskich mogą należeć:

• organizacja terminowego powiadamiania wszystkich organów kierujących i realizujących prace przeładunkowe o niebezpieczeństwie uderzeń nieprzyjaciela,

• ukrycie miejsc, ilości ładowanych wojsk i jednostek sprzętu bojowego oraz kierunku i celu przewozu poprzez stosowanie odpowiedniego przeciwdziałania na siły nieprzyjaciela (w tym również rozpoznawcze) oraz odpowiednie maskowanie własnych poczynań,

• organizacja zaopatrzenia i remontów środków transportowych, uzupełnienie strat taboru pływającego,

• inżynieryjne przygotowanie wszystkich stanowisk przeładunkowych, dróg dojazdu, nabrzeży oraz rejonów przeładunkowych, zwłaszcza na nie przygotowanym brzegu,

• rozśrodkowanie, ukrycie i maskowanie naturalne środków transportu, stanowisk przeładunkowych,

• organizacja wszystkich rodzajów obron w czasie ładowania i przejścia morzem,

• organizacja przeciwdziałania na środki łączności radiowej oraz radiotechniczne środki obserwacji,

• organizacja szybkiej likwidacji skutków uderzeń nieprzyjaciela i przywrócenie gotowości przeładunkowej portów, rejonów i punktów przeładunkowych oraz możliwości przewozowych jednostek pływających,

• zabezpieczenie ciągłości przewozów poprzez szybkie wprowadzenie rezerw, uzupełnianie strat względnie odpowiednią organizacje prac remontowych,

• zabezpieczenie sprawnego i elastycznego dowodzenia poprzez zastosowanie odpowiednich środków łączności,

• zastosowanie szeregu specjalnych przedsięwzięć dla różnorodnych sił i środków współdziałających w operacji przewozowej, czyli specjalnego zabezpieczenia.

Jak z tego wynika, istota wszystkich rodzajów zabezpieczenia sprowadza się do stworzenia najbardziej sprzyjających warunków dla realizacji przewozów wojskowych drogą morską, a jednocześnie utrudnienia działań siłom nieprzyjaciela dążącym do przerwania komunikacji morskich.

Ogólnie całość zabezpieczenia komunikacji morskich można pogrupować w następujące grupy (rys. 1):

1. zabezpieczenie bojowe,

2. zabezpieczenie logistyczne,

3. zabezpieczenie specjalne.

Zabezpieczenie bojowe komunikacji morskich ma na celu uchronienie od niespodziewanego ataku nieprzyjaciela nie tylko na same środki przewozu, portów i punktów przeładunkowych oraz linii żeglugowych, ale także przewożonych wojsk, sprzętu bojowego i ładunków zaopatrzenia.

Inaczej mówiąc zabezpieczenie bojowe ma na celu umożliwienie prowadzenia prac przeładunkowych oraz przybycie środków transportowych do wyznaczonych rejonów wyładunkowych bez strat i w oznaczonym terminie. Musi być organizowane już w okresie przygotowania do przewozów morskich, a więc znacznie wcześniej niż inne środki zabezpieczeń. Od rozpoznania sił nieprzyjaciela, możliwości podejścia do wybrzeży względnie wejścia do zajętych portów (w przypadku desantowania wojsk albo wsparcia wojsk operacyjnych) zależeć będzie między innymi dobór odpowiednich środków transportowych, stosowania odpowiednich metod rozładowania transportowców.

Zabezpieczenie bojowe komunikacji morskich obejmuje:

• organizację wszystkich rodzajów rozpoznania i obserwacji,

• maskowanie obiektów portowych, punktów i stanowisk przeładunkowych, urządzeń przeładunkowych, torów wodnych, środków transportowych oraz przewożonych wojsk i ładunków,

• przeciwdziałanie radioelektroniczne,

• wszystkie rodzaje obron: OPBMAR, OPOP, OPL, OPK, OPM, w tym również obronę statków handlowych.

Zabezpieczenie logistyczne komunikacji morskiej ma na celu zapewnienie zapasów, części zapasowych i umożliwienie remontów jednostek transportowych oraz sprzętu przeładunkowego.

Części materiałowej zabezpieczenia logistycznego oznacza wszechstronne zaopatrywanie środków transportu morskiego w wodę, paliwo, parę, części zapasowe, urządzenia techniczne, mechanizmy, amunicję dla uzbrojenia artyleryjskiego bądź rakietowego, środki do dezaktywacji, wyposażenie medyczne, medykamenty itp. Podobne potrzeby materiałowo- techniczne występują w odniesieniu do portów, punktów i rejonów przeładunkowych. Zachodzi więc konieczność dostarczenia wody, paliwa (dla pomocniczych jednostek pływających i środków transportu samochodowego), wyposażenia technicznego itp. Zaopatrzenie to może też objąć swym zasięgiem również przewożone oddziały i pododdziały, dla których w rejonach załadowania i wyładowania oraz w czasie przejścia morzem zabezpiecza się gorące posiłki, wodę do picia, medykamenty, racje żywnościowe w przypadku zniszczenia lub skażenia żywności, należącej do przewożonych wojsk itp. Niewątpliwie najważniejszą sprawą zabezpieczenia materiałowego komunikacji morskiej powinno być prawidłowe określenie i obliczenie potrzeb materiałowych poszczególnych elementów komunikacji morskich tj. portów, punktów bazowania, i środków transportu.

Część techniczna zabezpieczania logistycznego to przede wszystkim organizacja eksploatacji morskich środków transportowych i środków pomocniczych, remontowanie i usuwanie uszkodzeń powstałych podczas działań, uzupełnianie strat, ewakuacja urządzeń przeładunkowych wymagających poważniejszego remontu itp. W przypadku zabezpieczenia komunikacji morskich pod względem technicznym najważniejsze będzie niewątpliwie zabezpieczenie potrzeb wynikających z eksploatacji środków transportowych i rejonów przeładunkowych. Chodzi tu o remonty kadłubów, mechanizmów i uzbrojenia transportowców, remonty urządzeń przeładunkowych (pływających, stacjonarnych i ruchomych brzegowych), urządzeń hydrotechnicznych (śluz), pomocniczych środków pływających, środków transportu kołowego i kolejowego oraz urządzeń stacyjnych znajdujących się na terenie rejonu (punktu) przeładunkowego, urządzeń rurociągowych itp.

Do zabezpieczenia logistycznego można również zliczyć usługi bytowo- wypoczynkowe dla załóg statków, a także przewożonych wojsk, jak również wszystkie sprawy zabezpieczenia kwatermistrzowskiego i finansowego.

Przedsięwzięcia zabezpieczenia logistycznego komunikacji morskich to:

• przygotowanie sił i środków przeładunkowych i transportowych pod względem zaopatrzenia i stanu technicznego,

• rozwinięcie punktów zapewniających transportowcom, w toku działań wojennych, uzupełnienie zaopatrzenia, wykonanie niezbędnych remontów,

• manewr środkami logistycznymi oraz bazami remontowymi, w zależności od sytuacji operacyjnej, i zwiększania bądź zmniejszania zasięgu linii komunikacyjnych.

Zabezpieczenie specjalne ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa przeładunków w rejonie punków przeładunkowych oraz transportowców , ich załóg i wojsk wymagany z warunków naturalnych występujących w rejonie działań.

W skład zabezpieczenia specjalnego komunikacji morskich wchodzą:

• Zabezpieczenie nawigacyjno- hydrograficzne ma na celu:

• zapewnienie bezpieczeństwa nawigacyjnego transportowców (statków) oraz środków transportu pomocniczego (jednostek redowych) podczas przejścia morzem i w czasie podchodzenia do brzegu (portów, punktów przeładunkowych na nie uzbrojonym brzegu) oraz możliwie dużej dokładności pływania,

• zapewnienie określenia swego miejsca na morzu z dokładnością niezbędną dla wykonania zadania,

• stworzenie warunków ułatwiających żeglugę własnych środków transportowych oraz utrudnienia działania nieprzyjaciela.

• Zabezpieczenie hydrometeorologiczne miejsc przeładunkowych sprowadza się do następujących przedsięwzięć:

• dokładnego rozpoznania i ustalenia warunków hydrometeorologicznych (także nawigacyjno- hydrograficznych) w punktach wybrzeża morskiego, branych pod uwagę jako miejsca nadające się do prac przeładunkowych,

• dokładnego rozpoznania hydrometeorologicznego akwenów przybrzeżnych, przeznaczonych na redy przeładunkowe i kotwicowiska, miejsca postoju transportowców (statków) w rozśrodkowaniu.

• Zabezpieczenia inżynieryjne dotyczy przede wszystkim brzegowych elementów komunikacji morskich, tj.

• punktów i rejonów przeładunkowych,

• portów,

• punktów bazowania transportowców

• punktów remontowych.

• Zabezpieczenie awaryjno- ratownicze obejmuje kompleks przedsięwzięć mających na celu

• ratowania transportowców (statków), które weszły na mieliznę bądź otrzymały trafienia,

• podnoszenie z dna transportowców (statków) zatopionych,

• usuwanie wraków z torów wodnych i basenów portowych,

• oczyszczanie wód przybrzeżnych z min i innych przeszkód nawigacyjnych,

• do walki z pożarami na transportowcach (statkach), znajdujących się w punktach bazowania,

• ratownictwo ludzi z dala od lądu (przy pomocy śmigłowców lub okrętów ratowniczych) lub w pobliżu brzegu, w oparciu o brzegowe stacje ratownicze, okręty ratownicze

• Zabezpieczenie medyczne organizuje się w celu:

• zapewnienia pomocy medycznej załogom transportowców, obsadom punktów przeładunkowych, a także przewożonym wojskom,

• przyjścia z pomocą żołnierzom i członkom załóg transportowców, skażonych środkami promieniotwórczymi i trującymi,

• ewakuacji z pola walki rannych i chorych.

• Zabezpieczenie chemiczne to kompleks przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do skażenia stanu osobowego ponad dopuszczalne normy. Cel ten można częściowo osiągnąć poprzez wyposażenie stanu osobowego w indywidualne środki ochrony, a ponadto dzięki prowadzeniu odpowiednio częstej kontroli dozymetrycznej, prowadzeniu dezaktywacji itp.

Zagadnienie 2

MASKOWANIE PRZEŁADUNKÓW I PRZEWOZÓW MORSKICH

Maskowanie przeładunków i przewozów morskich jest jednym z istotnych elementów zabezpieczenia bojowego.

Prowadzone jest w celu:

• Ukrycie rejonów (punktów) ładowania oraz sił i środków znajdujących się w tych rejonach, składu wojsk i sprzętu oraz innych rodzajów ładunków skoncentrowanych do ładowania, rejonów wyjściowych, dróg dojazdowych, składnic, magazynów, itp.,

• Ukrycie terminu ładowania, celu i kierunku przewozu,

• Ukrycie wojsk, sprzętu oraz innych ładunków zaopatrzenia logistycznego podczas przejścia statków morzem,

• Ukrycie rejonów wyładowania.

Maskowanie wszystkich elementów komunikacji morskich, a także celu i kierunku przewozów drogą morską, można realizować w trzech zasadniczych grupach.

Do pierwszej grupy można zaliczyć taktyczne sposoby maskowania, obejmujące działania demonstracyjne, mające na celu dezorientacje nieprzyjaciela, czyli:

• demonstracyjne prace przeładunkowe w pozorowanych punktach przeładunkowych,

• pozorowane przewozy,

• pozorowane rejony przeładunkowe,

• pozorowane transportowce itp.

Druga grupa obejmuje naturalne sposoby maskowania, tj. wykorzystywania do celów maskowania

• warunków terenowych,

• konfiguracji brzegu,

• właściwości tła,

• warunków meteorologicznych odpowiedniej pory roku itp.

Trzecia grupa obejmuje techniczne sposoby maskowania, do których należą:

• pozorowane obiekty maskujące, zniekształcenie charakterystycznych obiektów i urządzeń hydrotechnicznych, a nawet akwenów zatok, zalewów, mierzei, poprzez stosowanie odpowiednich radiolokacyjnych reflektorów rożkowych, stacji zakłóceń środków pozorowanych,

• zadymienie,

• przeciwdziałanie radiolokacyjne, cieplne i dźwiękowe.

Celem zachowania skrytości są faktyczne punkty załadowania, które poza ich rozśrodkowaniem, powinny być usytuowane możliwie daleko od wszelkich większych ośrodków administracyjnych, przemysłowych bądź charakterystycznych i łatwych do wykrycia. Ładowanie i wyładowanie z uwagi na skrytość najlepiej jest prowadzić w nocy, przy słabej widoczności. Jakkolwiek stacje radiolokacyjne nieprzyjaciela mogą z łatwością wykryć ilość pojazdów względnie miejsce ich koncentracji, to jednak łatwiej jest je zwalczać, niż zapobiegać fotografowaniu własnych obszarów przez siły i środki powietrzne.

Równie ważnym przedsięwzięciem jest maskowanie statków podczas przejścia morzem oraz ładunków znajdujących się w ich ładowniach i na pokładach. Istotne znaczenie ma niewątpliwie ścisłe przestrzeganie tajemnicy wojskowej zarówno przez skład przewożonych wojsk, jak i załogi statków. Dlatego też powinno się:

• przestrzegać ściśle tajemnicy odnośnie celu i terminu wyjścia statków z punktów załadowania,

• planować marszrutę przejścia statków morzem, aby to przejście odbyło się możliwie jak najskryciej,

• zapoznać kapitanów statków z faktycznymi punktami lub rejonami wyładowania już po wyjściu statków z portu bądź punktu załadowania,

• skrupulatnie przestrzegać ciszy radiowej,

• zabronić w czasie przejścia morzem wychodzenia na pokład dużych grup żołnierzy przewożonych pododdziałów.

Z maskowaniem wiąże się ściśle inne przedsięwzięcie zabezpieczenia bojowego komunikacji morskiej, a mianowicie przeciwdziałanie radioelektroniczne, które wiąże się ściśle z maskowaniem. Działania te mają na celu uniemożliwienie, a przynajmniej utrudnienie wykorzystania przez nieprzyjaciela środków radiotechnicznych dla wykrycia i określenia rejonów załadowania, wykrycia konwojów oraz określenia ich składów. WRE wykorzystywane jest również do obrony własnych środków radiotechnicznych przed wpływem przeszkód stwarzanych przez przeciwnika.

Zagadnienie 3

ORGANIZACJA I ZADANIA WOJSKOWEGO RATOWNICTWA MORSKIEGO

W Marynarce Wojennej ratownictwo morskie przeznaczone jest do:

• ratowania życia ludzkiego i mienia wojskowego,

• współdziałania z cywilnymi służbami ratownictwa morskiego zgodnie z obowiązującymi porozumieniami.

Za organizację oraz sprawne działanie sił i środków wojskowego ratownictwa morskiego odpowiada Szef Ratownictwa morskiego w sztabie MW, zaś za utrzymanie w nakazanej gotowości sił i środków lotniczych ratownictwa morskiego MW odpowiada Szef Lotnictwa Marynarki Wojennej.

Do wojskowego ratownictwa morskiego wykorzystuje się praktycznie wszystkie okręty i pomocnicze jednostki, oraz statki powietrzne MW. Dodatkowo w tym zakresie ściśle współpracuje się z jednostkami brzegowymi i Strażą Graniczną. W pierwszej kolejności do akcji poszukiwania i ratowania wykorzystuje się dyżurne środki ratownictwa morskiego, oraz dyżurne środki bojowe, wydzielone do akcji ratowniczych.

W skład pierwszych tj. dyżurnych środków ratowniczych wchodzą

• dyżurne samoloty i śmigłowce na lotniskach w Darłowie i na Babich Dołach (Gdynia)

• dyżurne okręty ratownicze, kutry ratownicze lub holowniki w portach wojennych : Gdynia i Świnoujście.

Dyżurne środki bojowe mogą zostać wprowadzone do akcji poszukiwania i ratowania ponieważ występują one w każdym porcie MW, a co jest najważniejsze są one utrzymywane w stałej gotowości do wyjścia na morze. Minimalny czas gotowości wyjścia na morze, w zależności od typu okrętu, jest osiągany w 15 do 35 minut.

Za rozpoczęcie i kierowanie akcji ratunkowej na morzu oraz koordynację działań wszystkich sił biorących w niej udział odpowiada Oficer Dyżurny Operacyjny Ratownictwa (ODOR), pełniący całodobową służbę w DMW na SD MW. To on decyduje do czasu przybycia Szefa Ratownictwa Morskiego MW, o wprowadzeniu niezbędnych się i środków do akcji ratowniczej, zaś tylko Szef Ratownictwa Morskiego ma prawo przekazać dowodzenie akcją ratowniczą wyznaczonemu oficerowi np. dowódcy okrętu ratowniczego będącego w rejonie poszukiwań.

Dla wojskowego ratownictwa morskiego ustalono następujące rodzaje alarmów ratowniczych:

1. „ALARM RATOWNICZY - ROZBITEK NA MORZU”

2. „ALARM RATOWNICZY - POLUS MORZE”

3. „ALARM RATOWNICZY - AWARIA OKRĘTU”

4. „ALARM RATOWNICZY - AWARIA OKRĘTU PODWODNEGO”

5. „ALARM RATOWNICZY - OKRĘT NA MIELIŹNIE”

6. „ALARM RATUNKOWY - POMOC MEDYCZNA”

DO każdego alarmu ogłaszanego przez potrzebującą pomocy jednostkę MW, które jest hasłem podaję się jeszcze uzupełnienie wg. odpowiednich tabel, np.

ALARM RATOWNICZY - ROZBITEK NA MORZU, OPUSZCZENIE OKRĘTU.

lub

ALARM RATOWNICZY - POLUS MORZE, ŚLADY ZATONIĘCIA SAMOLOTU, itd.

W cywilnym ratownictwie morskim według konwencji SAR -79 ujednolicono nazewnictwo poszczególnych faz zagrożenia EMERGENCY PHASE:

• niepewności UNCERTEINTY PHASE (występuje niepewność co do bezpieczeństwa statku lub ludzi na pokładzie)

• alarmu ALERT PHASE (występuje obawa o bezpieczeństwo statku lub ludzi na pokładzie)

• niebezpieczeństwa DISTRESS PHASE (istnieje uzasadniona pewność, że statek lub człowiek narażony jest na poważne i bezpośrednie niebezpieczeństwo i że wymaga on natychmiastowej pomocy).

Sygnały wzywania pomocy okręty podają w sieciach radiowych w których pracują.. Jeżeli nie może to środkami sygnalizacji wzrokowej przekazuje sygnał do brzegowych Punktów Obserwacji Wzrokowo Technicznej i Łączności (POWTiŁ), one zaś powiadomią odpowiednie służby i ODOR. W przypadku braku możliwości przekazania sygnału wezwania pomocy w systemie łączności wojskowej, okręt w niebezpieczeństwie wzywa pomocy stosując międzynarodowe sygnały wzywania pomocy.

Strona 2/10

Komunikacje Morskie Temat: 4 Zabezpieczenie Wojskowych Przewozów Morskich

Komunikacje morskie, temat 4: „ Zabezpieczenie Wojskowych Przewozów Morskich” 1/10

ZABEZPIECZENIE KOMUNIKACJI MORSKICH

ZABEZPIECZENIE BOJOWE

• Rozpoznanie i obserwacja

• Maskowanie

• WRE

• OPBMAR

• OPOP

• OPM

• OPL

ZABEZPIECZENIE SPECJALNE

• Inżynieryjne

• Hydrograficzne

• Meteorologiczne

• Awaryjno- ratownicze

• Medyczne

ZABEZPIECZENIE LOGISTYCZNE

• Materiałowe

• Techniczne

---