Najpoważniejsze uciążliwości występujące w zakładach nauczania i wychowania :

złe warunki mikroklimatyczne w zakresie

temperatury, wilgotności, cech

organoleptycznych, stanu zjonizowania

nieprawidłowości w zakresie oświetlenia -

co znacznie obciąża narząd wzroku

hałas

możliwość zakażeń - związana z dużym

skupiskiem dzieci

ograniczona aktywność ruchowa dzieci, przy

jednocześnie ich dużej fizjologicznej

potrzebie ruchu

różnorodne czynniki fizykochemiczne takie

jak pyły, pary, gazy - występujące zwłaszcza

w szkołach zawodowych

• przymusowa, stosunkowo długa pozycja
  przy pracy (siedząca lub stojąca na
  nieprzystosowanym do wzrostu i proporcji
  ciała stanowisku pracy)

• przeciążenie układu nerwowego (cechuje go
  niepełna dojrzałość) przy pracy umysłowej,
  a także narządów : wzroku i słuchu

- tablica na ścianie frontalnej, kolor czarny, maksymalna odległość od tablicy umożliwiająca uczniowi odczytywanie - 8.6 m

• r J •

w salach powinien panować odpowiedni

mikroklimat (temp. 18 — 20°C wilgotność

względna 40 - 60%, wskaźnik Pettenkoiera 0.1%. wietrzenie naturalne i sztuczne; najlepiej po każdej lekcji, ruch powietrza 0,lm/s)

• okna uchylane od góry

• hałas do 40 dB

• brak firanek (źródło kurzu, ograniczenie dostępu
  światła naturalnego)

• drzwi powinny otwierać się na zewnątrz, klamki
  najlepiej okrągł

e

• ściany w jasnych kolorach

• ilość drobnego sprzętu (np. obrazków) trzeba
  ograniczyć ze względu na gromadzenie sie kurzu

• sale utrzymywane w czystości

Pomieszczenia do nauki

~ sale lekcyjne : wymiary 6 x 9 m / 36 uczniów; 1,4-1,5 nr/ucznia

- sale specjalistyczne (pracownie, sale
gimnastyczne, sale do biologii, chemii, fizyki) :

18 uczniów; 1,4 - 4,0 m²/ucznia

- odpowiednie oświetlenie naturalne { 4 wskaźniki)
i sztuczne (powinno padać z lewej strony ucznia,
bez cieni, odblasków, rozproszone, równomierne,
o ciepłej barwie, o natężeniu 300 lux - na
powierzchnie roboczą)

• ławki ustawione w odpowiednich odstępach
  (około 1m) oraz tak, aby po lewej stronie
  znajdowały' się okna

• ławki i krzesła powinny być dostosowane do
  wieku, wzrostu uczniów

• o kolejności siedzenia uczniów w ławkach
  decyduje : wysokość ciała (od nąjmniejszydi do
  największych), ostrość wzroku i słuchu, względy
  wychowawcze

Wskaźnik oświetlenia naturalnego (WON) -

wyraża stosunek natężenia oświetlenia naturalnego wewnątrz pomieszczenia (E_w) do natężenia oświetlenia na zewnątrz (E_z) w tym samym czasie i na tej samej wysokości

WON =Ew xlOO%

E_z

Norma dla klasy szkolnej wynosi nie mniej niż 1,25%; dla pomieszczeń szpitalnych nie mniej niż 1,5 - 2%

Metody pomiaru i oceny oświetlenia

naturalnego

Współczynnik świetlny - wyraża stosunek powierzchni szklanej okien (przyjmowany za ¹¹1") do powierzchni podłogi. Dla szkół norma wynosi od 1: 4 do 1 : 6; dla pomieszczeń mieszkalnych od 1 : 8 do 1 : 10.

Kąt padania - jest utworzony przez dwie linie przeprowadzone teoretycznie z badanego punktu np. ławki szkolnej. Jedna linia przeprowadzona jest do dolnej, a druga do górnej krawędzi okna. Norma dla sal szkolnych - nie mniej niż 30°

Kąt otwarcia - jest utworzony przez dwie linie wychodzące z danego punktu na powierzchni roboczej. Jedna z tych linii przechodzi przez górną krawędź okna, a druga przez najwyższy punkt dachu budynku stojącego naprzeciw. Norma dla powierzchni pracy na ławce szkolnej wynosi nie mniej niż 5°

Łazienki i toalety

• 1 miska ustępowa i 1 pisuar/ 36 chłopców

• 2 miski ustępowe/ 36 dziewcząt

• 1 umywalka / 30 uczniów

- pomieszczenia stale utrzymywane w czystości i

codziennie dezynfekowane, zaopatrzone w papier toaletowy, ręczniki ( najlepiej papierowej, mydło

- temperatura w toaletach 16 - 18°C

2 pomieszczenia z natryskami, które powinny bvć wykorzystywane po zajęciach wychowania fizycznego. Kąpiel należy traktować nie tylko jako zabieg higieniczny, ale również jako hartujący; temperatura 25°C

Sala gimnastyczna

- powierzchnia 12 x 24 m, 7,5 m2/ucznia, wysokość 5 - 6 m

• szyby i lampy muszą być zabezpieczone przed
  stłuczeniem; zabezpieczenie to nie może
  uniemożliwiać mycia szyb i kloszy oraz wietrzenia
  przez otwieranie okien

• grzejniki powinny być zabezpieczone odpowiednią osłoną

w sali powinien panować odpowiedni mikroklimat (temperatura 16 - 18°C, wilgotność względna 40 - 60%, wskaźnik Pettenkofera 0,1%, ruch powietrza 0,1 m/s)

- natężenie oświetlenia 200 lux

• podłoga najlepiej parkiet ( lub inne tworzywo anty-
  pośłizgowe), łatwo zmywalna bez efektu odbijania światła

• specjalne, zamykane pomieszczenie na sprzęt sportowy

• sprzęt, przyrządy powinny mieć stałe miejsce

• odpowiedni strój i obuwie sportowe

Układ nerwowy - zaburzenia psychiczne,

obniżenie sprawności umysłowej, osłabienie

pamięci, bezsenność, stany lękowe, zmniejszenie

koncentracji uwagi, uczucie rozdrażnienia i

zmęczenia, depresja, wzmożona pobudliwość

Układ krążenia - zwężenie naczyń, wzrost

ciśnienia, zaburzenia rytmu i pojemności

wyrzutowej serca, spadek przepływu krwi w

naczyniach obwodowych, słabsze ukrwienie

głowy, migreny, nadciśnienie tętnicze

Układ pokarmowy - zmniejsza się wydzielanie

gruczołów ślinowych i błony śluzowej żołądka,

zwolnienie procesów trawienia, perystaltyki jelit,

choroba wrzodowa żołądka , dwunastnicy

Układ oddechowy - przyśpieszenie oddechu i

zmiany wentylacji płuc

Układ wydzielania wewnętrznego - zaburzenia w

funkcjonowaniu trzustki (spadek poziomu glukozy) i

wzmożenie czynności tarczycy

Inne - u kobiet zaburzenia miesiączkowania i

niepłodność,

zaburzenia wzroku, zwężenie pola widzenia oraz

zmiany percepcji kolorów, zaburzenia zmysłu

równowagi, dotyku pogarsza adaptację do ciemności

---