PRAWO RZECZOWE

Księga II kc

wcześniej dekret o prawie rzeczowym i księgach wieczystych.

PRAWO RZECZOWE:

a) w sensie przedmiotowym- ta część prawa cywilnego, która odnosi się do stosunków rzeczowych,

b) w sensie podmiotowym- prawa podmiotowe dotyczące rzeczy o charakterze bezwzględnym ( skuteczność erga omnes- wobec wszystkich ).

Źródła prawa rzeczowego:

- kc,

- ustawa o księgach wieczystych i hipotece,

- ustawa o własności lokali,

- ustawa o gospodarcze nieruchomościami.

POJĘCIE RZECZY:

Art. 45-Rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne.

RZECZ- materialna część przyrody, która ma charakter samoistny, może być przedmiotem prawa własności.

Rzeczami nie są:

- dzieła o charakterze niematerialnym- utwór muzyczny ( myśl twórcza ), natomiast karta z zapisanym tym utworem jest rzeczą, bo jest materialną częścią przyrody,

- wody płynący,

- złoża i kopaliny ( res omnium communes ),

- zwierzęta żyjące w stanie wolnym.

Ustawa o ochronie zwierząt nie pozwala traktować zwierząt jako rzeczy, natomiast stosuje się konstrukcję prawa rzeczowego- jest się właścicielem psa, można go oddać w użytkowanie.

- ludzie,

- części ludzkiego ciała ( organy ), można natomiast sprzedawać włosy czy paznokcie ( bo odrastają ).

Pieniądze- szczególnego rodzaju rzecz. Wartość pieniądza jest ustalana przez państwo, w zależności od wewnętrznej wartości nominału, którym dysponujemy. Pieniądz to rzecz sui generis.

- zbiory ani przedmioty zbiorowe ( universitas rerum )- no. biblioteka.

PODZIAŁ RZECZY:

1 NIERUCHOMOŚCI

Art. 46 §1. Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności ( grunty ), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Są trzy rodzaje nieruchomości:

a) GRUNTY,

b) BUDYNKI,

c) LOKALE

Budynki i lokale są odrębnym przedmiotem własności od gruntu, jeżeli stanowią tak przepisy szczególne.

Stanowiące wyodrębniony przedmiot własności- należy odnieść się do pojęcia DZIAŁKI GEODEZYJNEJ- pojęcie techniczne używane przez geodetów, jest siatka geodezyjna, ale pojęcie nieruchomości jest pojęciem odrębnym od pojęcia działki geodezyjnej. Na jedną nieruchomość może składać się szereg działek geodezyjnych, nawet ze sobą nie sąsiadujących.

§2: Prowadzenie ksiąg wieczystych regulują odrębne przepisy.

O tym czy działka jest nieruchomością, decyduje KSIĘGA WIECZYSTA. Wskazuje ona właściciela. O wyodrębnieniu nieruchomości decyduje kryterium prawne.

Można połączyć kilka nieruchomości w jedną, można też podzielić nieruchomość na kilka nieruchomości.

Decydujące są kryteria prawne i formalne.

Art. 48: Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.

To jest zasada SUPERFICIES SOLO CEDIT- wszystko, co trwale z gruntem związane stanowi część składową gruntu.

Dlaczego budynki i lokale są więc odrębnymi nieruchomościami od gruntu?

Są tylko wtedy, gdy przepisy szczególne tak wskazują:

- przepisy o użytkowaniu wieczystym ( Art. 235 )- budynki stojące na gruncie użytkowanym wieczyście to własność użytkownika wieczystego.

- ustawa o własności lokali ( lokale- odrębna własność lokali, lokal stanowi odrębną od gruntu nieruchomość ).

Zerwanie z gruntem nie jest jednak całkowite, bo istnieje tak zwana koncepcja prawa związanego. Nie wolno sprzedać użytkowania wieczystego, a pozostawić sobie budynku. Gdy chodzi o własność lokali- to jest współwłasność przymusowa- właściciele bloku są jednocześnie współwłaścicielami gruntu, klatek schodowych, piwnicy ( części wspólnych budynku )- nie można być właścicielem lokalu bez przymusowej współwłasności.

2) RUCHOMOŚCI ( RZECZY RUCHOME )- wszystko to, co nie jest nieruchomością.

1) OZNACZONE CO DO GATUNKU- wskazany gatunek, ilość, masa, waga.

2) OZNACZONE CO DO TOŻSAMOŚCI- określony wg cech indywidualnych. Każda nieruchomość jest oznaczona co do tożsamości.

CZĘŚĆ SKŁADOWA RZECZY

Art. 47 §1. Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.

§2. Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.

§3. Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych.

Art. 49- wyłączenia:

a)

- urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania wody, pary, gazu, prądu elektrycznego

- inne urządzenia podobne,

b) jeśli wchodzą w skład przedsiębiorstwa lub zakładu.

PRZYNALEŻNOŚĆ RZECZY GŁÓWNEJ

Art. 51 §1. Przynależnościami są rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z innej rzeczy ( rzeczy głównej ) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi.

§2. Nie może być przynależnością rzecz nienależąca do właściciela rzeczy głównej.

§3. Przynależność nie traci tego charakteru przez przemijające pozbawienie jej faktycznego związku z rzeczą główną.

Np. kluczyki do samochodu, mieszkania, szafy.

Art. 52. Czynność prawna mająca za przedmiot rzecz główną odnosi skutek także względem przynależności, chyba że co innego wynika z treści czynności albo z przepisów szczególnych.

POŻYTKI:

1) POŻYTKI RZECZY,

a) naturalne

Art. 53 §1. Pożytkami naturalnymi rzeczy są jej płody i inne odłączone od niej części składowe, o ile według zasady prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy.

(w normalnym toku gospodarowania)

b) cywilne

Art. 53 §2. Pożytkami cywilnymi rzeczy są dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego.

np. czynsz z wydzierżawianego gruntu

2) POŻYTKI PRAWWA

Art. 54. Pożytkami prawa są dochody, które prawo to przynosi zgodnie ze swym społeczno- gospodarczym przeznaczeniem.

np. oprocentowanie rachunków bankowych; pożytkiem prawa użytkowania jest własność pożytków rzecz obciążonej tym prawem

Reguły pobierania pożytków:

Art. 55 §1. Uprawnionemu do pobierania pożytków przypadają pożytki naturalne, które zostały odłączone od rzeczy w czasie trwania jego uprawnienia, a pożytki cywilne- w stosunku do czasu trwania tego uprawnienia.

Jeśli jestem właścicielem sadu i przez 2 lata uprawiam sad, to pożytki naturalne przypadają mi za czas trwania, a pożytki cywilne za czas trwania tego uprawnienia, niezależnie od tego, kiedy da się te pożytki zebrać.

NUMERUS CLASSUS PRAW RZECZOWYCH- w prawie polskim- są tylko te, które wprowadził ustawodawca, nie można tworzyć nowych, bo są to prawa bezwzględne.

PRAWA RZECZOWE:

1) WŁASNOŚĆ ( art. 126- 231 )

2) UŻYTKOWANIE WIECZYSTE ( art. 232- 243 )

3) OGRANICZONE PRAWA RZECZOWE ( art. 244- 235 )

a) UŻYTKOWANIE ( 252- 284 ),

b) SŁUŻEBNOŚCI ( 285- 305 ),

c) ZASTAW ( 306- 335 ),

d) HIPOTEKA ( ustawa o księgach wieczystych i hipotece )

e) SPÓŁEDZIELCZE WŁASNOŚCIOWE PRAWO DO LOKALU ( ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych ).

POSIADANIE ( art. 336- 352 ).

Posiadanie to faktyczne władztwo nad rzeczą, poparte wolą wykonywania tego władztwa

dla siebie

Nie jest prawem rzeczowym, tylko stanem faktycznym przez prawo chronionym, może doprowadzić do nabycia własności, uczestnikom obrotu zależy głównie na posiadaniu i na wykonywaniu faktycznego władztwa.

POSIADANIE to władztwo nad rzeczą.

Jest wyrazem wykonywania prawa.

Często jest tak, że włada się rzeczą, a nie ma się prawa ( to jest czysty stan faktyczny )- takie władanie czysto faktyczne jest chronione przez prawo.

2 postacie posiadania:

• jest wyrazem wykonywania prawa

• faktyczne władztwo rzeczą, jednak bez poparcia prawa

NATURA POSIADANIA- składają się na nie dwa elementy:

1) CORPUS POSSESIONIS- fizyczne władztwo,

2) ANIMUS POSSIDENDI- zamiar wykonywania tego władztwa dla siebie

( ANIMUS REM SIBI HABENDI )

Zamiar ten pozwala odróżnić posiadanie od dzierżenia.

DZIERŻENIE- ktoś włada rzeczą za kogoś innego, bez woli wykonywania tego władztwa dla

siebie.

Jest corpus, nie ma animus ( ANIMUS PRO ALIENI HABENDI ).

Np. firma transportowa przewozi towar z przedsiębiorstwa A do przedsiębiorstwa B. Właścicielem jest przedsiębiorstwo A. Kierowca ciężarówki jest dzierżycielem towaru, bo jest fizyczne władztwo, ale nie ma zamiaru władania towarem dla siebie.

Art. 338- Kto rzeczą faktycznie włada za kogo innego, jest dzierżycielem.

Nie mylić:

a) dzierżawy ( umowa ),

b) dzierżenia- stan faktyczny.

WŁADZTWO PREKARYJNE- ktoś włada rzeczą, ale wyłącznie na podstawie stosunku grzecznościowego. Ktoś udostępnia rzecz, ale nie tworzy stanu prawnego. Np. kwaterujemy kuzyna na czas egzaminów- nie ma stosunku prawnego, jest tylko stosunek grzecznościowy ( prekaryjny ) --> bezwzględna odwołalność!!!!!!

PODZIAŁY POSIADANIA ( z art. 336 )

Art. 336. Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel ( posiadacz samoistny ) jak i ten kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad rzeczą ( posiadacz zależny ).

Kryterium: Jak zachowujemy się w oczach obiektywnego obserwatora

Nie ma tu znaczenia tytuł prawny.

1) SAMOISTNE- ten, kto rzeczą faktycznie włada jako właściciel ; w praktyce czyni to co właściciel wolno

2) ZALEŻNE- ten, kto rzeczą faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad rzeczą czyli w zakresie prawa nad rzeczą cudzą. Uznaje zwierzchnictwo innej osoby, respektuje prawa innej osoby

Art. 337- Posiadacz samoistny nie traci posiadania przez to, że oddaje drugiemu rzecz w posiadanie zależne.

Wg jakich kryteriów ocenia się, czy ktoś jest posiadaczem samoistnym czy zależnym?

Bardzo ważne z punktu widzenia prawa- bo posiadanie samoistne jest tytułem do zasiedzenia!!!!!!!

- jeśli osoba płaci czynsz, to tym samym uznaje prawa innej osoby ( posiadacz zależny ),

- jeśli ktoś zachowuje się jakby był właścicielem, sam decyduje o wysokości nakładów, płaci podatki- posiadacz samoistny.

Czyli jak postrzegany jest przez inne osoby (kryterium obiektywne)

W prawie rzymskim- NEMO SIBI IPSE CAUSAM POSSESSIONIS MUTARE POTEST- nikt nie może sobie zmienić tytułu posiadania.

W prawie polskim- zasada ta nie obowiązuje

np. człowiek wydzierżawił pewną nieruchomość, wydzierżawiający płaci czynsz, w pewnym momencie przestał płacić.

jeśli uprawniony dotychczas posiadacz samoistny nie realizuje swych praw, to dotychczasowy posiadacz zależny zmienia sobie tytuł posiadania- staje się posiadaczem samoistnym ( a tym samym zaczyna się bieg terminu przedawnienia ).

Kryterium: zakres władztwa

1) POSIADANIE W ZAKRESIE UŻYTKOWANIA WIECZYSTEGO

- Ignatowicz mówi, iż jest to posiadanie samoistne,

- prof. Gniewek uważa, iż to zupełnie inny typ posiadania.

2) POSIADANIE SŁUŻEBNOŚCI:

- nie jest to posiadanie stałe

Kryterium: zgodność faktycznego władztwa z prawem, które przysługuje (istotny jest tytuł prawny)

1) ZGODNE Z PRAWEM - poparte tytułem

2) BEZPRAWNE - nie poparte tytułem

Art. 344. [Roszczenia posiadacza] § 1. Przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem.

§ 2. Roszczenie wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od chwili naruszenia

Kryterium: zgodność posiadania z wolą uprawnionego

1) WADLIWE- potajemnie, jest wykonywane wbrew woli uprawnionego.

Possesio vitiosa --> wchodzimy w posiadanie przy użyciu siły (vi) ; potajemnie(clam) ; zmieniając sobie tytuł posiadania prekaryjnego

2) NIEWADLIWE- jest wykonywane za zgodą uprawnionego.

Kryterium: świadomość posiadania.

1) W DOBREJ WIERZE- posiadaczem w dobrej wierze jest osoba, która ma usprawiedliwione przekonanie, że przysługuje jej faktycznie tytuł do wykonywania prawa (tytuł prawny) .

2) W ZŁEJ WIERZE- posiadacz wie, że nie przysługuje mu faktycznie tytuł do wykonywania prawa lub też nie wie, ale jest to wynikiem niedbalstwa, gdyż w rzeczywistości nie jest on już w tym czasie uprawniony.

- posiadaczem w dobrej wierze jest ten, kto posiada tytuł prawny,

- posiadaczem w złej wierze jest także osoba, która działa w dobre wierze, wydaje jej się, że przysługuje jej prawo, a w rzeczywistości tak nie jest.

- Czy osoba, która nabyła nieruchomość bez aktu notarialnego może być posiadaczem w dobrej wierze?

SN: w dobrej wierze jest nie tylko ten, kto ma uświadomione przekonanie, że przysługuje mu faktyczny tytuł do wykonywania władztwa prawnego, ale także ten, który wie, iż swym posiadaniem niczyich praw nie narusza.

Krytyka prof. Ignatowicza- powszechnie jest wiadomo, iż aby przenieść własność nieruchomości trzeba pójść do notariusza.

DOMNIEMANIA CHRONIĄCE POSIADANIE:

Stan faktyczny, ale jest chroniony przez prawo, posiadanie jest dziedziczne!

1. Art. 339- Domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym.

2. Art. 341- Domniemywa się, że posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym. Domniemanie to dotyczy również posiadanie przez poprzedniego posiadacza.

Jeśli widzimy kogoś władającego rzeczą, możemy domniemywać, że jest on właścicielem ( dotyczy przede wszystkim ruchomości. Posiadanie wystarczy za tytuł .

Oba domniemania są wzruszalne ( praesumptio iuris tantum)

c) Art. 340- Domniemywa się ciągłość posiadania. Niemożność posiadania wywołana przez przeszkodę przemijającą nie przerywa posiadania.

.

d) Art. 345- Posiadanie przywrócone poczytuje się za nieprzerwane.

Dzięki tym domniemaniom posiadacz samoistny zwolniony z obowiązku codziennego zgłaszania w sądzie, że jest on tego typu posiadaczem ( kwestia zasiedzenia- 30 lat ) --> przesłanką zasiedzenia jest ciągłość posiadania

Domniemania wzruszalne- np. powództwo windykacyjne.

Wystarczy jednak wskazać dzień, w którym stał się posiadaczem samoistnym i że nadal włada tą rzeczą.

e) Art. 7- domniemanie istnienia dobrej wiary.

Art. 6. [Ciężar dowodu] Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Tym samym ciężar dowodu został przerzucony na osoby negujące zasadność posiadania.

OCHRONA POSIADANIA:

Art. 342- Nie wolno naruszać samowolnie posiadania, chociażby posiadacz był w złej wierze.

Chodzi o to, by ludzie nie mogli własnymi środkami dochodzić przysługujących im uprawnień. Jeśli ktoś uważa, że jego posiadanie zostało naruszone- może dochodzić swych praw przed sądem.

Zapobieganie samowoli, by ludzie własnymi środkami nie dochodzili przysługującym im uprawnień. Jeśli dany podmiot uważa, że jego posiadanie zostało naruszone, może dochodzić tego przed sądem.

Wyjątki:

- Art. 343:

1. obrona konieczna ( §1 )- Posiadacz może zastosować obronę konieczną, ażeby odeprzeć samowolnie naruszenie posiadania,

Musi ona nastąpić w chwili naruszenia i odpierać atak samowolny, rzeczywisty, bezpośredni, podejmowane środki muszą być konieczne dla odparcia samowolnego ataku.

Kryteria: * czasowe - eksces ekstensywny, kiedy jest przedwczesna lub spóźniona

* współmierności - eksces intensywny, kiedy jest nadmiernie intensywna,

wykracza poza pojęcie konieczności.

b) dozwolona samopomoc ( §2 )- Posiadacz nieruchomości może niezwłocznie po samowolnym naruszeniu posiadania przywrócić własnym działaniem stan poprzedni; nie wolno mu jednak stosować przy tym przemocy względem osób. Posiadacz rzeczy ruchomej, jeżeli grozi mu niebezpieczeństwo niepowetowanej szkody, może natychmiast po samowolnym pozbawieniu go posiadania zastosować niezbędną samopomoc w celu przywrócenia stanu poprzedniego.

Występuje ona już po naruszeniu i służy przywróceniu stanu poprzedniego (restitutio in integrum)

Przesłanki przy nieruchomości:

- musi być stosowana niezwłocznie po naruszeniu,

- bez uzasadnionej zwłoki, nie zawsze posiadacz jest świadkiem naruszenia,

- środki ochrony posiadania przysługują osobom fizycznym oraz osobom prawnym,

- nie można stosować przemocy względem osób w celu przywrócenia stanu poprzedniego.

Przy ruchomościach:

- grozi niebezpieczeństwo niepowetowanej szkody,

- natychmiast po samowolnym pozbawieniu posiadania,

- tutaj występuje niezbędna samopomoc w celu przywrócenia poprzedniego.

Przepisy te stosuje się do:

a) dzierżyciela ( art. 343 §3 )

b) władającego lokalem- Art. 343¹

SN wyrok z 1963r : posiadaczowi drogi nie przysługuje ochrona posesoryjna. Jest to oczywiste, gdyż korzystanie z drogi nie stwierdza posiadania. Jednak gmina jest posiadaczem np. parków, które tworzą własność komunalną. Gmina może korzystać z dozwolonej samopomocy i przywrócić stan poprzedni.

OCHRONA SĄDOWA POSIADANIA

1) ROSZCENIE POSESORYJNE

Art. 344 §1- Przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem.

Termin prekluzyjny- 1 rok od chwili naruszenia.

Legitymacja czynna:

- a contrario roszczenie to nie przysługuje dzierżycielowi,

- posiadacz zarówno samoistny jak i zależny,

- posiadacz zarówno w dobrej jak i złej wierze

Legitymacja bierna ( przeciwko komu ):

- naruszyciel,

- osoba, na której korzyść naruszenia nastąpiło.

Kiedy przysługuje:

- w razie wyzucia z posiadania,

- innych przypadkach naruszenia posiadania.

Powód domaga się:

- przywrócenia stanu poprzedniego ( nie stanu zgodnego z prawem ) lub

- zaniechania naruszenia.

Powód musi udowodnić fakt posiadania i fakt naruszenia.

Pozwany nie może się bronić tytułem prawnym

Sytuacja stron w procesie ( art. 478 kpc ):

Sąd bada ostatni spokojny stan posiadania i fakt naruszenia. Sąd z zasady nie bada podstaw prawnych, bada jedynie stan faktyczny. "Czysty proces posesoryjny"- bez analizy elementów prawnych.

Wyjątki: exceptio iuris (domini)- zarzut właściciela. Sąd uwzględnia podstawy prawne tylko wtedy, gdy po naruszeniu posiadania istnieje prawomocne orzeczenie, które stwierdza, że powstały w wyniku naruszenia stan jest zgodny z prawem. Orzeczenie uzyskaliśmy już po naruszeniu

Uwaga: Łagodzi to trudne w zastosowaniu środki dowodowe występujące przy roszczeniu petytoryjnym czyli przysługujące właścicielowi.

Często prawnicy celowo opóźniają wyrok w ramach postępowania possesoryjnego, aby wcześniej doprowadzić do prawomocnego wyroku z powództwa o ustalenie (art. 189 kpc)

- OCHRONA WSPÓŁPOSIADACZA- czy można domagać się od współposiadacza.

Art. 346- Roszczenie o ochronę posiadania nie przysługuje w stosunkach pomiędzy współposiadaczami tej samej rzeczy, jeżeli nie da się ustalić zakresu współposiadania.

( Np. przedsiębiorstwo ).

Współposiadanie polega tu na zgodnym działaniu stron, nie nadają się one do egzekucji

( brak ochrony ).

Jeżeli jednak przedmiotem współposiadania jest np. dom- podział rzeczy do używania- QUOD AD USUR; jeśli da się ustalić zakres posiadania. Nie znosi się współwłasności, ale wiadomo, kto do czego jest uprawniony, jeśli chodzi o władztwo.

2) ROSZCZENIE O WSTRZYMANIE BUDOWY - cautio damnum infecti

Art. 347 §1- Posiadaczowi nieruchomości przysługuje roszczenie o wstrzymanie budowy, jeżeli budowa mogłaby naruszyć jego posiadanie albo grozić wyrządzeniem mu szkody.

§2- Roszczenie może być dochodzone przed rozpoczęciem budowy; wygasa ono, jeżeli nie będzie ono dochodzone w ciągu miesiąca od rozpoczęcia budowy.

NABYCIE I UTRATA POSIADANIA

Ze względu na to, iż posiadanie jest stanem faktycznym, na który składają się dwa elementy, tj. fizyczne władztwo nad rzeczą połączone z wolą wykonywania określonego prawa dla siebie, do nabycia posiadania dochodzi z chwilą, gdy wystąpią obydwa te elementy. Wobec istnienia w naszym ustawodawstwie instytucji zastępstwa w posiadaniu można je nabyć bądź osobiście bądź za pośrednictwem zastępcy.

Do nabycia posiadania może dojść w sposób pierwotny, gdy nie istnieje więź między dotychczasowym a nowym posiadaniem, oraz w sposób pochodny, gdy posiadanie nowego posiadacza stanowi kontynuację posiadania innej osoby (traditio)

Rozróżnienie to ma istotne znaczenie przede wszystkim dlatego, że tylko w wypadku pochodnego nabycia posiadania nowy posiadacz może doliczyć - dla celów zasiedzenia - do czasu swego posiadania posiadanie poprzednika. (istotne przy zasiedzeniu)

Kodeks ogranicza się do unormowania sposobu nabycia posiadania, który w praktyce występuje najczęściej, tj. przeniesienia posiadania przez dotychczasowego posiadacza na inna osobę.

Art. 348. [Przeniesienie posiadania] Przeniesienie posiadania następuje przez wydanie rzeczy. Wydanie dokumentów, które umożliwiają rozporządzanie rzeczą, jak również wydanie środków, które dają faktyczną władzę nad rzeczą, jest jednoznaczne z wydaniem samej rzeczy.

5 sposobów nabycia posiadania:

a) z wydaniem rzeczy

1. traditio corporalis - wydanie rzeczy, przekazanie fizycznego władztwa

2. traditio longa manu - wydanie długo ręką

• wydanie dokumentów, które umożliwiają rozporządzanie rzeczą

• wydanie środków, które dają faktyczne władztwo nad rzeczą

np. samochód - klucze i dowód rejestracyjny

2. bez wydania rzeczy

Strony bądź nie chcą wydania rzeczy bądź wydanie rzeczy już nastąpiło.

Ustawodawca posługuje się terminem umowa, dla określenia porozumienia stron

3. Traditio brevi manu (art. 351)

- przeniesienie posiadania na dotychczasowego posiadacza zależnego bądź dzierżyciela

- umowa między dotychczasowym posiadaczem samoistnym i dotychczasowym posiadaczem zależnym lub dzierżycielem na mocy, której dotychczasowy posiadacz samoistny przenosi posiadanie na któregoś z powyższych.

4. Constitutum possesorium (art. 349)

- umowa poprzez, którą dotychczasowy posiadacz samoistny przenosi posiadanie na nabywce, jednak rzecz pozostaje w jego władaniu jako posiadacza zależnego na podstawie stosunku prawnego, które strony jednocześnie ustalają (przeniesienie jedynie ANIMUS)

- Z umowy : * przenosi posiadanie samoistne

* umowa najmu

-dla osób 3 jest to nie uchwytne

5. Przekazanie posiadacza zależnego lub dzierżyciela (art. 350)

- rzecz znajduje się w posiadaniu zależnym lub dzierżeniu osoby 3 , wtedy do przeniesienia posiadania wystarczy umowa między posiadaczem samoistnym a nabywcą posiadania i powiadomienie posiadacza zależnego lub dzierżyciela o zmianie posiadacza samoistnego.

Jeszcze innym sposobem jest dziedziczenie posiadania --> art. 176 §2

§ 2. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy obecny posiadacz jest spadkobiercą poprzedniego posiadacza.

---