Podróż i jej wersje w literaturze romantycznej.
Motyw podróży był ważnym elementem w życiu każdego romantyka, a związane to było z sytuacją Polski; musieli oni albo emigrować z powodu problemów z zaborcami (zmuszeni zostali), albo problemy zdrowotne, albo po prostu chcieli;
Z tych podróży wynika fascynacja orientem, co mogłoby wydawać się dziwne w polskich warunkach;
U Mickiewicza wiąże się ten motyw z podróżą w głąb Rosji po procesie Filomatów i Filaretów; podróżując po obcych mu stepowych krainach ("Sonety Krymskie"), tęskni do ojczystej Litwy (cierpi), jest osamotniony, pozbawiony nadziei, wygnany, obojętny na los; przy tym jednocześnie przygląda się krajobrazowi i z niego wyciąga wnioski (niby obojętny, a przygląda się), szuka elementów, które przypomniałyby mu Litwę, jest melancholijny jak okręt dryfujący gnany przez wiatry w nieznanym kierunku;
W "Dziadach" motyw podróży wiąże się z zesłaniem młodzieży na Syberię;
"Kordian" pokazuje nam podróż, jako źródło wiedzy o świecie, a dokładniej jego złych stronach, np. gonitwą za pieniądzem, większą jego wartością ponad uczucia; potem pojawia się motyw cudownej podróży do kraju na chmurze z Mont Blanc; kluczowe znaczenie ma mini podróż Kordiana po pałacu do komnaty cara, którego ma zabić, w czasie której wychodzi na jaw jego niezdecydowanie;
Również w "Nie-boskiej komedii" Krasińskiego występuje podróż w celach poznawczych, kiedy to Hrabia Henryk oprowadzany przez Przechrztę poznaje obóz przeciwnika - rewolucyjny;
Słowacki z pobytu w odległych krainach, wyciąga wiele ciekawych i nieraz naprawdę doniosłych wniosków i skojarzeń: "Grób Agamemnona" jest bolesnym rozrachunkiem z Polską i Polakami, wśród których nie ma ludzi, którzy jak ludzie w wąwozie Termopilskim gotowi byliby poświęcić się za ojczyznę; jest też pokazaniem wad, które doprowadziły do upadku Polski jako kraju;
Z literatury zachodniej: "Cierpienia młodego Wertera" Goethego: tu podróż ma oczyścić bohatera z miłości i dać mu zapomnienie, ale ostatecznie nic z tego nie wynika - uczucie jest silniejsze; "Giaur" Byrona pokazuje człowieka, który cały czas przed czymś ucieka, dąży do czegoś nieokreślonego; w tej podróży nieszczęśliwie zakochuje się; dopiero pod koniec życia osiada w klasztorze;
Podróż jest często występującym motywem, mającym dość duże, a czasem kluczowe dla utworu znaczenie: w podróżującym dokonuje się jakaś przemiana, zachodzi jakiś proces psychologiczny, dzięki któremu dostajemy nową, przeobrażoną postać;