Typy łady społecznego-(Ossowski) 1.) Ład przedstawień zbiorowych- zycie spoleczne regulowane jest wg tradycji przez niezmienne elementy, cechy: zmiany w struk sa powolne, każdy czlowiek ma okreslona pozycje i role, nieswiadomy charakter interakcji, konformizm o charakterze automatycznym, brak osrodka decydujacego, interakcje nie tworza ani nie zmieniaja tradycji, zachowania nie sa pochodna interakcji. Wyst - społ pierwotne. 2.)Porządek policentryczny- normy wspolzycia, wiele centrow decyzyjnych, brak centrum decyzyjnego, interakcje jednostek ksztaltuja ład, panstwo ograniczone do mjnimum. Wyst: demokracja w uj liberałow.3.) Ład monocentryczny- Istnieje osrodek centralny który determinuje, poparcie wodzostwa- legitymizacja charyzmatyczna, przymus terror? Wyst: sys totalitarne, org militarne, zakony. 4.)System porozumień- swobodne interakcje które na pewnym etapie skutkuja wylonieniem się organizacji, władza jest wynikiem interakcji. Thruman- org jest produktem wzrostu liczebnosci jej człowkow

	Interakcje jednostek	Brak interak jedn
Wladza censtralna	4	3
Brak wladzy centr	2	1

Dewiacja społeczna (patologia społeczna) odchylenie od reguł działania społecznego, postępowanie niezgodne z przyjętymi normami lub wartościami. Ogólnie są to wszelkie przejawy zachowania innego niż konformistyczne. Robert Merton wyróżniał 4 typy zachowania dewiacyjnego: innowację, rytualizm, wycofanie oraz bunt. Biorąc pod uwagę stopień akceptacji reguł działania społecznego, można wymienić dodatkowe typy dewiacji: nonkonformizm, negatywizm i oportunizm.Zwana jest również społeczną dezorganizacją, oznacza stan zakłócenia równowagi społecznej, czego przejawem jest osłabienie więzi społecznych, utrudnienia w realizacji pewnych wartości i potrzeb, zachwianie systemu norm, oraz nieskuteczność kontroli społecznej. Przyczyny dewiacji:- natury psychicznej, -napiecia strukturalne,- brak akceptacji rzeczywistosci, -dewiacja jako wynik anomii, - socjalizacja w ramach subkultur, -wynik nieefektywnego systemy kontroli społecznej. Anomia jest to stan społeczny, w którym jednostki społeczne wobec narzucanych przez społeczeństwo celów czy wartości, które należy realizować, nie mają możliwości zrealizowania tych celów czy uzyskania wartości za pomocą społecznie akceptowanych środków czyli zgodnie z przyjmowanymi w społeczeństwie normami(u Mertona- sprzeczność miedzy sys wartosci i celow a srodkami realizacji). Nie ma silnego, wyraznego systemu normatywnego, wystepuje presja krzyzujaca- sprzeczne systemy normatywne,.W szerszym rozumieniu anomia oznacza pewnego rodzaju stan niepewności i zagubienia w systemie aksjonormatywnym spowodowany najczęściej jego transformacją. Jednostka społeczna w stanie anomii nie potrafii ocenić, zgodnie z którymi normami należy działać i jakie wartości internalizować. Anomia dotyczy bardzo często całych grup społecznych, społeczności lub pewnych kategorii społecznych. Prowadzić może do pojawiania się w społeczeństwie zachowań dewiacyjnych, takich jak bunt czy wycofanie, a w konsekwencji do różnych przejawów patologii społecznych. W ujęciu Durkheima anomia może przyczyniać się do zachowań samobójczych.

Przystosowania jednmostek Konformizm - w psychologii społecznej oraz jako mechanizm obronny to zmiana zachowania na skutek rzeczywistego, bądź wyobrażonego wpływu innych ludzi. Bezkrytyczne, nadmierne podporządkowanie się wartościom, poglądom, zasadom i normom postępowania obowiązującym w danej grupie społecznej. Jako przeciwieństwo zachowania konformistycznego podawany jest najczęściej nonkonformizm. W socjologii jest to jeden ze sposobów dostosowania jednostki społecznej. W ujęciu Roberta Mertona oznacza zgodę na realizację celów społecznych grupy przy pomocy społecznie uznawanych środków lub w szerszym znaczeniu realizacje norm społecznych i wartości danej grupy odniesienia. Odejście od zachowań konformistycznych określane jest w ujęciu Mertona jako dewiacja społeczna. Zachowania konformistyczne w grupach są wskaźnikiem dużej spójnosci tych grup. Osobowości autorytarne i związane z nimi zachowania konformistyczne występują częściej w społeczeństwach, w których dominuje władza totalitarna, w społeczeństwach demokratycznych częściej tolerowane są odstępstwa od konformizmu. Innowacja w socjologii oznacza akceptację celów dyktowanych przez istniejące w grupie społecznej lub społeczeństwie wartości, poprzez nowe sposoby, nieakceptowane w danym systemie aksjonormatywnym. Jest to jedna z dewiacji społecznych, czyli odchyleń od konformizmu w ujęciu Roberta K. Metona. Zachowaniem innowacyjnym może być zarówno działanie przestępcze jak i działanie, którego rezultatem jest np. upowszechnienie nowej, sprawniejszej metody badań naukowych. Początkowo działania będące innowacyjnymi mogą spotykac się w społeczeństwie czy grupie społecznej z lekceważeniem lub ostrą krytyką, często jednak upowszechniają się i stają się w końcu zachowaniami konformistycznymi. Rytualizm zatracenie celów, akceptacja środkow z obawy przed porażką. Rytualisci nie chca wyścigu szczurów, maja niewygorowane aspiracja. Kurczowe trzymanie się pewnych tradycyjnych sposobów postępowania w obrębie grupy społecznej lub społeczeństwa, gorliwe przestrzeganie norm, przy zupełnym abstrahowaniu od celów, do realizacji których dąży dana grupa czy społeczeństwo. Ignorowanie wartości uznanych w społeczeństwie lub grupie społecznej. Rytualizm jest jedną z wyróżnionych przez Roberta K. Mertona dewiacji społecznych. Wycofanie lub rezygnacja dewiacja pasywna odrzucenie bez alternatywy, to jeden z przejawów dewiacji społecznej w ujęciu Roberta Mertona polegający na całkowitym odrzuceniu norm społecznych lub wartości uznawanych w danym społeczeństwie. Oznacza ono też odrzucenie celów grupowych oraz środków realizacji tychże celów.Przejawami tego typu dewiacji może być bezdomność, prostytucja czy narkomania we współczesnym społeczeństwie. Wycofanie może przybierać formę np. hobby, pasji, którym człowiek oddaje się bez reszty, co jest równoważne z nieuczestniczeniem w społeczeństwie. Formą wycofania jest subkultura. Skrajnym zaś przypadkiem wycofania jest samobójstwo. BUNT oznacza sposób przystosowania jednostki poprzez odrzucenie celów społecznych grupy oraz społecznie uznawanych środków realizacji celów społecznych oraz zastąpienie ich własnymi celami i środkami osiągania tychże. Zachowania tego typu pojawiać mogą się pod wpływem długotrwałej anomii, jak również w przypadku odrzucania kultury dominującej i zastępowania jej kontrkulturą.

Kultura osiagania celów w USA- silna presja na osiagniecie sukcesu ze strony kultury, kreślenie obrazy wysokich asiracji dla kazdego, - presja na ciągły rozwoj, cel za celem, ciągle w gore, bezruch traktowany jako porazka, (porazka- zrezygnowanie z wyscigu szczurow, poddanie się okolicznosciom)

PRZESTEPSTWO Przekroczenie norm prawa pisanego. Giddens konstruowal koncepcje wyjasniajace przestepstwa. Każde przestepstwo jest dewiacja ale nie kazda dewiacja przestepstwem. Istnieja 3 szkoły tłumaczące pochodzenie tego typu zachowań: 1.) biologiczna- Budowa ciala mowi nam o tym kto jest przestepca a kto nie. 3 tyy ciała: - mezomorficzny (aktywny i umiesniony) - endomorficzny (otyła osoba) - ektomorficzny(szczupla osoba). Badanie czynnikow genetycznych a zachowania przestepcze. Psychologiczna- doszukiwanie się cech sprzyjajacych przestepca, osobowosc a zachowania przestepcze. 2 typy osobowosci: psychopatyczna( ukierunkowana na inne jednostki), socjopatyczna (osobowosc dewianta) Cechy psycho o socjopaty: brak uczuc, agresja, impulsywnosc, nadpobudliwosc, brak empatii, tendencje do uprzedmiatawiania, egoizm. Osobowosc „Machiaweliczna”- zimny gracz, po trupach do celu, chytre planowanie, cel uswieca srodki. Socjologiczna 4 teorie funkcjonalistyczna- przestepstwo polaczone ze zjawiskiem anomii, jako jej wynik, subkultura jako zrodlo przestepstwa (presja, wzmacnianie i nasladownictwo). Interakcyjne- przest sa wynikiem interakcji z innymi jednostkami „ z kim przystajesz taki się stajesz”, etykietowanie- stygmatyzacja przez autorytet (etapy etykietowania:- kwalif zachowania dewiacyjnego, - nadanie negatywnej etykiety, -tresci z etykiety przenikaja do osobowosci, - dewiacje wtorne), jednakowe zachowania mogą być inaczej interpretowane, teorie konfliktowe- tlumaczenie dewiacji marginalizacja i nierownosciami społecznymi. Teorie kontroli- należy zduszac zachopwania dewiacyjne w zarodku- teroia wybitej szyby- przyzwalanie na male przestepstwa prowadzi do akceptacji dla wiekszych patologii, gdy kontrola rosnie przestepczosc maleje, przytepienie popedu jednostek do dewiacji, kontrola jako zwlaczanie przestepczosci.

---