Proszę powtórzyć wszystko o krwi i test z krwi

Zadanie 1 (2 pkt.) Szczepienia ochronne są coraz powszechnej stosowanymi zabiegami medycznymi w wielu krajach na świecie. W pewnych przypadkach stosuje się także surowice. Porównując rolę lub skład szczepionek i surowic wskaż dwie różnice występujące między nimi.

Zadanie 2. Poniższy rysunek ilustruje działanie przeciwciał na antygeny. Przeciwciała są glikoproteidami. Wyjaśnij co oznacza słowo glikoproteid. Po przeanalizowaniu rysunków napisz w jaki sposób działają przeciwciała.

Zadanie 3 Podaj przykłady czterech barier obronnych występujących u zwierząt i wyjaśnij ich znaczenie

1................................................................................................................................................................................... 2................................................................................................................................................................................... 3................................................................................................................................................................................... 4...................................................................................................................................................................................

Zadanie 6. Na rysunkach przedstawiono różne mechanizmy obronne organizmu; napisz krótko na czym one polegają i do jakiego typu odporności zaliczyłbyś je (popatrz na schemat).

ZADANIE 7 Pewien chłopiec został poddany szczepieniu przeciwko gruźlicy. Napisz jakiego rodzaju odporność w związku z tym jego organizm nabył i czym ona jest spowodowana.

..................................................................................................................................................................................................

Zad 8. Napisz dlaczego w przypadku szczepienia przeciwko niektórym chorobom szczepienie jest powtarzane kilka razy. Podaj przykład.

.................................................................................................................................................................................

Zad 9. W wypadku niektórych chorób (np. tężec) i jadów (np. żmije i węże) podaje się surowice, czyli gotowe przeciwciała. Nie ma jednej surowicy przeciw ukąszeniom jadowitych gadów. Napisz jaki rodzaj odporności nabywa w ten sposób organizm i czy jest on długotrwały.

.................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................

ZADANIE 10 Podaj cztery przykłady odporności nieswoistej (wrodzonej )

........................................................................................................................................................................................................

Nasz organizm do obrony wykorzystuje różne strategie: komórkową i humoralną

Za odporność komórkową odpowiedzialne są ..........................................................................................

a za odporność humoralną ..................................................................................................................................................

ZADANIE 13. . Przedstaw interpretację zamieszczonego obok wykresu, uwzględniając rolę komórek pamięci.

Wyjaśnij, dlaczego szczepionki wzmagają odporność organizmu na infekcje. Podaj przykład choroby człowieka, na którą stosowane są szczepionki w naszym kraju.

Określ cel stosowania surowic odpornościowych. Podaj przykład sytuacji, w której zasadne jest podanie odpowiedniej surowicy.

Zadanie 15. (2pkt) Organizm człowieka może nabyć odporność w wyniku wstrzyknięcia surowicy, przebycia choroby zakaźnej, szczepienia, zetknięcia się z drobnoustrojami, uzyskania przeciwciał od matki w okresie rozwoju płodowego, uzyskania przeciwciał od matki wraz z mlekiem.

Spośród wymienionych mechanizmów nabywania odporności wypisz te, które zapewniają odporność długotrwałą oraz te, które zapewniają odporność krótkotrwałą.

Mechanizmy zapewniające odporność długotrwałą	Mechanizmy zapewniające odporność krótkotrwałą

Zadanie 16. Odporność człowieka to odporność:

a) wrodzona-swoista a)wrodzona i nabyta-nieswoista

d) wrodzona i nabyta-swoista d) wrodzona-nieswoista i nabyta-swoista

Zadanie. 17 Przeciwciała krążące we krwi są produkowane przez...................................................pod wpływem ................................ wytwarzanych przez..................................

Zadanie 18 . Z jakiej grupy białek są immunoglobuliny :

a) albumin a) gamma-globulin a)betaglobulin a)żadnej z wymienionych

Zadanie 19 . Podaj krótką charakterystykę limfocytów określając ich rolę w Twoim organizmie .

Zadanie 20. Wyjaśnij w jaki sposób nabywasz odporność na drodze naturalnej , w sposób czynny

...................................................................................................................................................................................................

na drodze sztucznej, w sposób bierny ......................................................................................................................................

wymień komórki które w sposób czynny bronią organizm niszcząc antygeny

Zadanie 23. W odporności organizmu biorą udział między innymi: szkielet i grasica. Napisz krótko na czym to polega i która część szkieletu odgrywa tu istotną rolę.

Napisz dlaczego w przypadku szczepienia przeciwko niektórym chorobom szczepienie jest powtarzane kilka razy. Podaj przykład.

...............................................................................................................................................................

Podaj przykłady barier obronnych występujących u zwierząt (3).

Zadanie 25. Mechanizm odpowiedzi immunologicznej warunkowany przez przeciwciała. Wykres pierwotnej i wtórnej odpowiedzi immunologicznej

a(3 pkt.) Wyjaśnij pojęcia: limfocyt, antygen, przeciwciało.
b (2 pkt.) Ustal, ile antygenów neutralizuje jedno przeciwciało i wyjaśnij, dlaczego.

c (4 pkt.) Przedstaw interpretację zamieszczonego obok wykresu, uwzględniając rolę komórek pamięci.

d) Wyjaśnij, na czym polega pamięć immunologiczna.

Zadanie 26. (1 pkt)

Gdy zranimy ciało i nie oczyścimy rany, do organizmu mogą wniknąć bakterie tężca. Toksyny produkowane przez te bakterie mogą spowodować bardzo groźne dla organizmu skutki. Żeby temu przeciwdziałać, podaje się zranionemu surowicę przeciwtężcową.

Odporność organizmu uzyskana przy zastosowaniu surowicy przeciwtężcowej jest

A. naturalna, bierna. B. naturalna, czynna. C. sztuczna, bierna. D. sztuczna, czynna.

Dlaczego na początku nie podajemy szczepionki? .................................................................................

Zadanie 27. (2 pkt)

W pewnej miejscowości większość mieszkańców sprzeciwiła się planowanej tam budowie ośrodka dla nosicieli wirusa HIV, w tym chorych na AIDS. Mieszkańcy uzasadniali swój sprzeciw troską o zdrowie własne i swoich dzieci.

Przedstaw dwa różne argumenty, które pozwolą przekonać mieszkańców tej miejscowości, że sama obecność nosicieli wirusa HIV i chorych na AIDS nie powoduje zagrożenia zakażeniem.

Zadanie 29. (3 pkt)

Jedną z istotnych funkcji układu krążenia, a dokładniej płynącej w nim krwi, jest obrona organizmu przed ciałami obcymi (antygenami). Poniższy wykres obrazuje wytwarzanie przeciwciał w odpowiedzi pierwotnej i wtórnej na kolejne dawki antygenu. Linia ciągła obrazuje pierwotną odpowiedź immunologiczną wywołaną podaniem antygenu 1. Linia przerywana obrazuje wtórną odpowiedź immunologiczną wywołaną ponownym podaniem antygenu 1.

Określ, co obrazuje kropkowana linia wykresu, oraz sformułuj dwa wnioski, dotyczące przebiegu pierwotnej i wtórnej odpowiedzi immunologicznej na ten sam antygen.

Zadanie 30.(2 pkt)

Stwierdzono, że każdy człowiek w ciągu roku zapada na co najmniej dwie infekcje wirusowe.

Zaznacz dwa najbardziej skuteczne sposoby zapobiegania chorobom wirusowym.

A. Dieta bogata w witaminę K i sód. B. Szczepienia ochronne. C. Podawanie antybiotyków. D. Dieta bogata w tłuszcze nasycone. E. Unikanie kontaktów z osobami zainfekowanymi.

Zadanie 10. (2 pkt) 2008 Poznań

Na skutek działania obcego antygenu w organizmie występuje pierwotna i wtórna odpowiedź immunologiczna. Odpowiedź pierwotna zachodzi w czasie pierwszego kontaktu organizmu z antygenem. W jego następstwie w organizmie pojawiają się komórki plazmatyczne produkujące przeciwciała. Koncentracja przeciwciał w osoczu rośnie logarytmicznie i w kilka dni po infekcji osiąga maksymalną liczbę, a następnie w okresie około trzech tygodni stopniowo opada do pewnego, określonego poziomu. Odpowiedź wtórna występuje przy ponownym kontakcie organizmu z tym samym antygenem, ale jej przebieg jest odmienny. W ciągu dwóch, trzech dni od infekcji koncentracja przeciwciał we krwi wzrasta kilkakrotnie,a ich podwyższony poziom utrzymuje się przez dłuższy czas.

Na podstawie informacji zawartych w tekście podaj, co na wykresie ilustruje fragment krzywej oznaczony jako B.

...............................................................................................................................

Zadanie 31. (1 pkt) Przewróciłeś (-łaś) się na chodniku. Otwarta rana została zabrudzona ziemią. W gabinecie zabiegowym podano ci surowicę przeciwtężcową. Zaznacz rodzaj odporności, którą uzyskałeś (-łaś) dzięki podanej surowicy.

A. Odporność naturalna czynna. B. Odporność naturalna bierna.

C. Odporność sztuczna bierna. D. Odporność sztuczna czynna.

Zadanie 4. (2 pkt) 2006 Rysunek przedstawia schematycznie sposób krążenia krwi i limfy w organizmie człowieka. Podaj dwie, widoczne na schemacie, cechy budowy różniące układ krwionośny od limfatycznego.

1....................................................................................................................2....................................................................................................................

Zadanie 35. (2 pkt) 2006 Dzięki zróżnicowaniu właściwości leukocytów organizm dysponuje dwoma rodzajami odporności: komórkową i humoralną. Podaj, na czym polega odporność komórkowa a na czym humoralna, wykorzystując określenia: fagocytoza, przeciwciała.

..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 39. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono miano przeciwciał z grupy IgG wytwarzanych w odpowiedzi na dwukrotne podanie antygenu. Uzasadnij słuszność dwukrotnego podawania antygenu (szczepienie i doszczepianie) w celu zwiększenia odporności swoistej organizmu.

Zadanie 14. (1 pkt) U dziewcząt około 13. roku życia stosuje się obowiązkowe szczepienie ochronne przeciw różyczce. Wyjaśnij, dlaczego szczepienia przeciw różyczce są obowiązkowe tylko dla dziewcząt.

.................................................................................................................................

Zadanie 1. (2 pkt)XI 2006 Odporność nieswoista obejmuje mechaniczne i chemiczne bariery przeciwko patogenom. Pierwszą zaporę przeciwko czynnikom chorobotwórczym stanowią powłoki ciała.

Uzasadnij, podając dwa argumenty, że skóra człowieka pełni funkcję nieswoistej bariery przeciw patogenom.

1. ........................................................................................................................

2. ...........................................................................................................................

Zadanie 37. W oparciu o poniższy schemat wyróżnij 4 etapy pierwotnej odpowiedzi odpornościowej i scharakteryzuj ich przebieg.

Zadanie 39. Przeanalizuj wykres, a następnie porównaj poziom przeciwciał wytwarzanych podczas pierwotnej i wtórnej odpowiedzi odpornościowej oraz czas jaki upłynął od podania antygenu do momentu wytworzenia maksymalnej ilości przeciwciał w pierwszym i drugim przypadku.

Zadanie 40. Wyjaśnij na czym polega odporność swoista a na czym nieswoista. Skonstruuj tabelę, w której przypiszesz podane niżej mechanizmy i struktury obronne określonemu typowi odporności.

Nabłonek jelita, dróg oddechowych, błony śluzowe, limfocyty Tc, nabłonek dróg moczowych, płciowych, lizozym, łzy, fagocyty, skóra, czynniki krzepnięcia krwi, przeciwciała, interferon, limfocyty pamięci, gorączka, układ dopełniacza, reakcja zapalna.

Zadanie 42. Na podstawie schematu wytłumacz rodzaje odporności: komórkowej, humoralnej, swoistej i nieswoistej.

Zadanie (2 pkt) 2006 probna operon Mechanizmy odporności dzielimy na swoiste i nieswoiste. Zaklasyfikuj podane mechanizmy odporności do właściwej kategorii i wpisz je do odpowiedniej kolumny tabeli.

kwaśne pH skóry, tworzenie kompleksu antygen-przeciwciało, produkcja interferonu, złuszczanie się nabłonka błon śluzowych, produkcja lizozymu, produkcja przeciwciał, właściwości żerne monocytów i granulocytów

Odporność nieswoista	Odporność swoista

Zadanie (2 pkt) XI 2005 Z drobnoustrojami chorobotwórczymi stykamy się nieustannie. W większości przypadków nie prowadzi to do choroby. Przedstaw po jednym przykładzie swoistej i nieswoistej reakcji obronnej organizmu na drobnoustroje chorobotwórcze.

Reakcja swoista: ...........................................................................................................................

Reakcja nieswoista: ....................................................................................................

Zadanie 17. (2 pkt)2008 Wyróżnia się dwa rodzaje odporności: wrodzoną (nieswoistą) i nabytą (swoistą).

a) Podaj, w którym z tych rodzajów odporności następuje wytworzenie w organizmie pamięci o patogenie.

.........................................................

b) Wśród podanych niżej sposobów obrony organizmu przed patogenami (A-D) zaznacz ten, który jest odpowiedzią swoistą.

A. Wytwarzanie interferonu przez komórki zaatakowane przez wirusy.

B. Fagocytowanie patogenów przez granulocyty obojętnochłonne i kwasochłonne.

C. Wytwarzanie przeciwciał przez limfocyty B, które zetknęły się z patogenami.

D. Obecność w płynach ciała np. łzach, mleku, ślinie lizozymu uszkadzającego bakterie.

Zadanie 18. (2 pkt)2008 Wśród zaburzeń w funkcjonowaniu układu odpornościowego można wyróżnić trzy grupy:

I. niewydolność układu odpornościowego (niedobory immunologiczne),

II. niewłaściwie skierowana reakcja (autoimmunoagresja),

III. nadmierna aktywność układu odpornościowego (nadwrażliwość).

Podaj, do których z wymienionych grup zaburzeń (I-III) należą:

a) alergie ........... ,

b) AIDS ............. .

ZADANIE (0 - 2pkt) Schemat 11 przedstawia proces metaboliczny przebiegający w układzie krwionośnym człowieka.

Uzupełnij schemat wpisując w miejscach 1, 2, 3, odpowiednie nazwy.

Trombokinaza
	1 ...............................	obecność Ca^2+	2 ....................................
		3..........................			Fibryna

ZADANIE 15 Jaką rolę w krzepnięciu krwi odgrywa protrombina, jony wapnia i fibrynogen? Narysuj schemat.

Zadanie. Przeanalizuj poniższy schemat, a następnie odpowiedz na pytania.

1. Jakie trzy procesy doprowadzają do zatrzymania krwawienia?

2. Podaj nazwy czynników krzepnięcia krwi, zapoczątkowujących dwutorową kaskadę uaktywnienia czynników krzepnięcia, doprowadzającą do powstania fibryny.

3. Co zapoczątkowuje kaskadowe uaktywnienie czynników krzepnięcia krwi?

Zadanie 7. (1 pkt) Krzepnięcie krwi ma znaczenie biologiczne jako mechanizm chroniący organizm przed utratą krwi.

Uporządkuj wymienione procesy związane z krzepnięciem krwi zgodnie z kolejnością ich przebiegu.

A. Enzymy wydostają się z uszkodzonych płytek krwi do osocza.

B. Fibrynogen pod wpływem enzymów i jonów wapnia przechodzi w fibrynę.

C. Uszkodzenie naczynia krwionośnego.

D. Powstaje skrzep zatykający uszkodzone naczynie krwionośne.

E. Fibryna wytrąca się z osocza w postaci włókienek tworzących sieć, w której oczkach unieruchamiane są erytrocyty.

F. Płytki krwi (trombocyty) gromadzą się miejscu uszkodzenia naczynia krwionośnego.

……………………………………………………………………………………………….

Zadanie 1. (1 pkt) Poznań 2008 Na wykresie przedstawiono wpływ temperatury otoczenia na czas krzepnięcia krwi człowieka.

Sformułuj wniosek dotyczący zależności pomiędzy temperaturą otoczenia a czasem krzepnięcia krwi.

......................................................................................................................................................................................................

Zadanie (1 pkt) maj 2007 Rozwijająca się transplantologia napotyka na poważne problemy związane z odrzucaniem

przeszczepionych organów. Aby zmniejszyć agresję immunologiczną organizmu po przeszczepie podaje się pacjentowi środki farmakologiczne obniżające zdolności obronne jego organizmu.

Na podstawie powyższych informacji uzasadnij konieczność ograniczania w szpitalach odwiedzin pacjentów będących po transplantacjach.

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ZADANIE (2 pkt) Na schemacie przedstawiono stężenie przeciwciał w pierwotnej i wtórnej odpowiedzi immunologicznej.

Podaj dwie różnice miedzy pierwotną i wtórną odpowiedzią immunologiczną.

ZADANIE (3 pkt) Przeczytaj poniższy tekst i odpowiedz na pytania.

Limfocyty są najważniejszymi elementami układu immunologicznego. U ssaków układ ten ma wyjątkowe właściwości do wytwarzania przeciwciał przeciw wielu milionom różnych obcych czynników, które mogą przedostać się do organizmu. Poza tym układ immunologiczny "zapamiętuje" te czynniki i powtórne działanie tej samej substancji, powoduje silniejszą i szybszą odpowiedź immunologiczną. Istnieją dwa rodzaje mechanizmów immunologicznych: humoralny i komórkowy. Oba te mechanizmy reagują na antygeny - zazwyczaj substancje białkowe, które są obce dla organizmu, takie jak bakterie lub obca tkanka. Za odporność humoralną odpowiedzialne są krążące we krwi przeciwciała, które występują we frakcji gamma-globulin, białek osocza. Jest to główna linia obrony przeciw infekcjom bakteryjnym. Odporność komórkowa jest odpowiedzialna za opóźnione reakcje alergiczne i odrzucanie przeszczepionej obcej tkanki. Odporność komórkowa stanowi główną linie obrony przeciw infekcjom wirusowym, grzybiczym i niektórym bakteriom, np. prątkom gruźlicy. Odporność ta zabezpiecza również przed nowotworami.

a) Podaj, jakie mogą być przyczyny odrzucenia przeszczepu przez organizm człowieka.

b) Wyjaśnij, jak należy postępować z chorym po przeszczepie, aby zmniejszyć ryzyko odrzucenia przeszczepu.

c) Wyjaśnij, dlaczego dawca przeszczepu powinien być blisko spokrewniony z biorcą.

ZADANIE 41. (I pkt) Wpisz w wolne kratki odpowiednie informacje dotyczące limfocytów T. Wykorzystaj tylko trzy określenia z podanych: śledziona, grasica, płyny ciała, szpik kostny.

Zadanie (2 pkt) 2007 Na diagramach przedstawiono zawartość limfocytów T we krwi dwóch osób: osoby zdrowej i chorej na AIDS. Na podstawie analizy diagramów określ dwie zmiany, które zachodzą we krwi osoby chorej w porównaniu z osobą zdrową.

1. .......................................................................

2. .......................................................................

Zadanie 28. (1 pkt) Dana grupa krwi jest związana z obecnością specyficznych białek na błonie erytrocytu. Przy niewłaściwym przetoczeniu krwi białka te zachowują się jak antygeny i wywołują reakcję przeciwciał polegającą na zlepianiu obcych krwinek (aglutynacja). Do dwóch probówek: pierwszej z surowicą krwi A i drugiej z surowicą krwi B wlano krew o nieznanej grupie. Nastąpiła aglutynacja w obu probówkach. Określ grupę krwi, którą wlano do obu probówek.

.....................................................................................................................................................

Zadanie Na czym polega aglutynacja i wyjaśnij kiedy do niej dochodzi ...................................................................

........................................................................................................................................................................

Zadanie Uzasadnij, że ludzie o grupie krwi „O” są uniwersalnymi dawcami krwi, a ludzie o grupie krwi „AB” są uniwersalnymi biorcami....................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

ZADANIE 12. Uzupełnij tabelę

Grupa krwi	przeciwciała	antygen	może być biorcą dla grupy	może być dawcą dla grupy
A
B
AB
O

Zadanie 9. (1 pkt) probna operon 2006
Rysunek przedstawia schemat badania przeprowadzonego w celu oznaczenia grupy krwi pacjenta. Do probówek 1, 2 i 3 dodano po 2 krople odpowiednich surowic wzorcowych i po jednej kropli 4% zawiesiny krwinek pacjenta. Wynik ustalono na podstawie obecności lub braku aglutynacji krwinek badanych z surowicami wzorcowymi. Opisz wynik doświadczenia, przy założeniu, że krwinki badane pobrano od pacjenta z grupą krwi AB.

Przy jakiej grupie krwi nie byłoby aglutynacji?............

Zadanie 41. Przeanalizuj rysunki, a następnie wykonaj polecenie:

1. podpisz grupy krwi

2. 
   dobierz dawcę dla biorcy o określonej grupie krwi uzupełniając odpowiednie rubryki.

biorca			dawca
grupa krwi	antygen	aglutynina	grupa krwi
A
B
AB
O

c) Na podstawie rysunku zaznacz krzyżykiem (X) kiedy następuje aglutynacja.

Surowica grupy A	Surowica grupy B	Grupa krwi
		B
		A
		0
		AB


Zadanie 14 (1 pkt) Zamieszczony obok schemat przedstawia : (otocz kółkiem literę dobrej odpowiedzi)

A) prawidłowy obraz krwi człowieka,

B) obraz krwi człowieka po nieprawidłowej transfuzji,

C) obraz krwi człowieka po autotransfuzji,

D) obraz skrzepu w miejscu skaleczenia.

Jaką grupę krwi miał biorca?




Zadanie 5. (1 pkt) Poznań 2008 Na rysunkach przedstawiono reakcje krwinek czerwonych dawcy krwi z przeciwciałami biorcy krwi, po przeprowadzeniu transfuzji krwi.

Określ, w którym przypadku (A czy B) występuje brak zgodności grup krwi między dawcą i biorcą. Podaj jeden argument uzasadniający wybór.

............................................................................................


Zadanie 32. (3 pkt)Uczeń postanowił samodzielnie ustalić, jaką ma grupę krwi. W tym celu postarał się o dwie surowice zawierające izoaglutyniny anty-A i anty-B, spirytus salicylowy, igłę jednorazową, waciki i szkiełka mikroskopowe. Wyniki swoich obserwacji przedstawił na rysunku.

Wymień kolejne czynności ucznia poprzedzające wykonanie rysunku. Podaj, jaką ma on grupę krwi.

....................................................................................................

Zadanie (2 pkt) Konflikt serologiczny to niezgodność antygenowa między krwią matki i płodu, związana z obecnością w błonach erytrocytów antygenu D. Wyjaśnij krótko, w jaki sposób może dojść do konfliktu serologicznego.

ZADANIE 4. Na schemacie A i B przedstawiono występowanie antygenów i aglutynin w grupach A i B krwi ludzkiej

Uzupełnij tabele w której przedstawisz zróżnicowanie poszczególnych grup krwi człowieka ze względu na obecność odpowiednich aglutynin oraz antygenów układu grupowego ABO

Grupa krwi	antygen	aglutynina
O
A
B
AB




ZADANIE 5. Pewien procent ludzi nie wykazuje dodatniego czynnika Rh. Wyjaśnij jakie mogą być konsekwencje dla dziecka, gdy matka ma krwi Rh(-), a ojciec Rh(+)

Zadanie 2. (1 pkt) 2008 Po nieprawidłowym przetoczeniu krwi erytrocyty dawcy ulegają aglutynacji (zlepieniu) przeciwciałami obecnymi we krwi biorcy. W celu ustalenia grupy krwi pacjenta przed planowanym zabiegiem przetoczenia krwi, dodano próbki jego krwi do surowicy krwi z grupy A oraz do surowicy krwi z grupy B. Aglutynacja nastąpiła w obydwu typach surowicy. Ustal grupę krwi pacjenta. Uzasadnij odpowiedź jednym argumentem.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................


Zadanie 13. (1 pkt)2009 podst. Wystąpienie w błonie komórkowej erytrocytów wyłącznie antygenu A warunkuje grupę krwi A, wyłącznie antygenu B - grupę krwi B. Jednoczesna obecność obu antygenów warunkuje grupę krwi AB, a brak jakichkolwiek antygenów - grupę krwi 0. W osoczu krwi znajdują się przeciwciała (aglutyniny) skierowane przeciw antygenom nieobecnym na erytrocytach własnego ustroju. Obecnie nie stosuje się już bezpośredniego przetaczania (transfuzji) pełnej krwi (krwinek wraz z osoczem). Gdyby jednak doszło do bezpośredniego przetoczenia pełnej krwi, to przy niezgodności grup zlepieniu uległyby wyłącznie erytrocyty dawcy. Na schemacie przedstawiono efekt nieprawidłowego przetoczenia pełnej krwi. Na podstawie powyższych informacji podaj grupę krwi dawcy oraz biorcy.

Dawca: .................................................... Biorca: ......................................................

Zadanie 16. (1 pkt)2009 rozsz. Wyróżnia się 4 podstawowe grupy krwi: A, B, AB i 0. W błonach erytrocytów warunkujących wystąpienie danej grupy krwi są odpowiednio antygeny A lub B, albo A i B lub nie ma żadnych antygenów. Stwierdzono, że w surowicy krwi nigdy nie występują przeciwciała skierowane przeciwko własnym antygenom. Przy niewłaściwym przetoczeniu krwi antygeny dawcy wywołują reakcję przeciwciał polegającą na zlepianiu się obcych krwinek (aglutynacja). Do dwóch probówek: pierwszej z surowicą krwi A i drugiej z surowicą krwi B dodano

niewielką ilość krwi o nieznanej grupie. W obu probówkach nic się nie zmieniło (brak aglutynacji).

Podaj grupę krwi, którą dodano do obu probówek. ...............................................................

Zadanie 4. (3 pkt) 2009 P W układzie grupowym AB0 wyróżnia się cztery główne grupy krwi: A, B, AB oraz 0.


Na przykład osoba mająca tak zwane białko A ma grupę A, w osoczu tej grupy występują naturalne przeciwciała anty-B. W tabeli przedstawiono omawiane prawidłowości dla głównych grup krwi.

Podaj, która z grup krwi jest najlepszym dawcą, a która najlepszym biorcą. Uzasadnij jeden ze

swoich wyborów.

Zadnie 38. Przeanalizuj schemat i na tej podstawie wyjaśnij, na czym polega konflikt serologiczny.




ZADANIE (2 pkt) Tabela przedstawia cztery prawdopodobne przypadki (A, B, C i D) zróżnicowania czynnika Rh krwi płodu i matki. W jednym przypadku może dojść do konfliktu serologicznego. Wybierz przypadek, w którym może wystąpić konflikt serologiczny i wyjaśnij, na czym on polega.





Konflikt serologiczny między matką i płodem Konflikt serologiczny jest wynikiem niezgodności antygenów krwinek czerwonych matki i jej przyszłego dziecka (płodu). Występowanie określonych antygenów na krwinkach czerwonych zarówno matki, jak i dziecka jest uwarunkowane genetycznie, tzn. jest zależne od genów odziedziczonych po rodzicach.
Najczęściej niezgodność serologiczna dotyczy antygenów krwinkowych układu Rh. Konflikt może mieć miejsce wtedy, kiedy krwinki czerwone matki są Rh ujemne (Rh (-)), a krwinki dziecka są Rh dodatnie (Rh (+)). W tym przypadku dziecko odziedziczyło dodatni antygen Rh po ojcu. Należy podkreślić, że zawsze istnieje możliwość odziedziczenia przez dziecko antygenu Rh (-), mimo, że ojciec ma antygen Rh (+)- (heterozygota)
Mechanizm leżący u podstaw konfliktu Rh polega na tym, że organizm matki z grupą krwi Rh (-) (krwinki matki nie mają antygenu D) rozpoznaje krwinki dziecka z antygenem D, czyli z antygenem Rh (+), jako obce; układ odpornościowy matki wytwarza przeciwko krwinkom dziecka przeciwciała (odpornościowe), które mają zniszczyć te krwinki. Proces ten może być wywołany wówczas, kiedy niewielkie ilości krwi dziecka (jego krwinek czerwonych) przedostaną się do układu krążenia matki (ryc. 16-1). Może to nastąpić na skutek krwawienia w drogach rodnych kobiety w czasie porodu i okresie przedporodowym, poronienia, usuwania nie chcianej ciąży.

Ryc.16-1 Powstawanie przeciwciał odpornościowych w konflikcie Rh:

1. pierwsza ciąża (matka nie ma we krwi przeciwciał przeciwko krwinkom dziecka z antygenem Rh (+))

2. pierwszy poród (krwinki dziecka z antygenem Rh(+) przedostają się do krążenia matki)

3. po porodzie (organizm matki wytwarza przeciwciała odpornościowe przeciwko krwinkom dziecka)

D. konflikt Rh w następnej ciąży (istniejące we krwi matki przeciwciała odpornościowe przechodzą przez łożysko i niszczą krwinki dziecka z antygenem Rh (+)).

Wytworzenie przeciwciał odpornościowych w konflikcie Rh ma zwykle miejsce dopiero po urodzeniu dziecka. Dlatego też pierwsze dziecko na ogół nie jest narażone na działanie przeciwciał, które wytworzyła matka. Natomiast po porodzie organizm matki produkuje przeciwciała i w każdej następnej ciąży mogą one przechodzić z krwi matki do układu krążenia płodu i niszczyć jego krwinki, jeżeli dziecko odziedziczyło antygen Rh (+) po ojcu.
Dla wczesnego rozpoznania konfliktu serologicznego istotna jest znajomość grup krwi rodziców dziecka oraz ocena obecności i ilości (tzw. miana) przeciwciał odpornościowych we krwi kobiety ciężarnej (patrz dodatkowo: "Badanie przeciwciał odpornościowych u kobiet w ciąży"). Dla zapobiegania wytwarzania przeciwciał w organizmie matki przy istnieniu konfliktu Rh, w ciągu 72 godzin po porodzie podaje się jej immunoglobuliny anty-Rh (przeciwciała przeciwko antygenowi D układu Rh).


Zadanie 5. (1 pkt)2008 p Układ grupowy Rh stanowią trzy pary antygenów, z których największe znaczenie ma antygen D. Krew charakteryzującą się obecnością antygenu D w błonach erytrocytów oznacza się Rh+, a przy braku tego antygenu Rh-. Niezgodność antygenowa między matką a płodem dotycząca antygenu D może stanowić przyczynę konfliktu serologicznego (prowadzącego do hemolitycznej choroby noworodków).

W tabeli przedstawiono cztery przypadki układów grupowych Rh matki i płodu.

Wśród przedstawionych w tabeli przypadków (A-D) zaznacz ten, który może

doprowadzić do konfliktu serologicznego.

Zadanie 11. (2 pkt) Poznań 2008

Każdego dnia posocznica (inaczej sepsa) zabija około 1400 osób na całym świecie. Posocznica jest reakcją zapalną organizmu wywołaną przez infekcję bakteryjną, wirusową, pasożytniczą lub grzybiczą. Często pojawia się w wyniku zakażenia po zabiegu chirurgicznym. Coraz mniejsza skuteczność antybiotyków sprawia, że od kilku lat posocznicę diagnozuje się dwa razy częściej niż do tej pory. Liczba przypadków ciężkiej sepsy zwiększa się corocznie także z powodu starzenia się społeczeństwa oraz wzrostu liczby przeprowadzanych zabiegów chirurgicznych. Naukowcy w ciągu ostatnich dwudziestu lat przetestowali w badaniach klinicznych niemal dwadzieścia leków na sepsę, które okazały się nieskuteczne. Na podstawie tekstu podaj dwie przyczyny coraz częstszego występowania sepsy.

1)............................................................................................................

2)..................................................................................................


Zadanie 17. (1 pkt) Poznań 2008 Na wykresie przedstawiono przeżywalność pacjentów chorych na ostrą białaczkę leczonych różnymi metodami. Określ, która z zastosowanych terapii była najskuteczniejsza i uzasadnij swój wybór.

........................................................................................................

Zadanie 12. (2 pkt)I 2009P Na rysunkach A, B, C przedstawiono rozmieszczenie naczyń krwionośnych i limfatycznych w wybranych strukturach organizmu człowieka.




Uzupełnij tabelę określeniami wybranymi spośród podanych niżej (od 1 do 6) tak, żeby poprawnie określić różnice między układem krwionośnym i limfatycznym na

przykładzie struktur przedstawionych na rysunkach.

1. - jeden rodzaj naczyń, 2. - dwa rodzaje naczyń, 3. - trzy rodzaje naczyń, 4. składniki pokarmowe, 5. - gazy oddechowe, 6. - zbędne produkty przemiany materii.




Zadanie 20. (2 pkt)2009IR Organizm człowieka w różny sposób walczy z antygenami. Odporność uzyskaną dzięki wprowadzeniu do organizmu chorego gotowych przeciwciał nazywa się odpornością bierną, w odróżnieniu od odporności czynnej, nabytej przez kontakt układu odpornościowego z antygenami. Niszczenie przez przeciwciała konkretnych antygenów, a nie jakichkolwiek ciał obcych, nazywa się odpornością swoistą.

Na podstawie powyższych informacji wśród zdań od A do E zaznacz dwa, które są prawdziwe.

A. Produkcja przez organizm przeciwciał do walki z określonymi antygenami jest rodzajem odporności swoistej.

B. Odporność swoistą organizmowi człowieka zapewnia między innymi skóra, która chroni organizm przed wnikaniem ciał obcych.

C. Odporność czynną uzyskuje organizm chorego człowieka, któremu podano surowicę z przeciwciałami.

D. Przykładem odporności biernej jest wytwarzanie przez organizm antygenów w odpowiedzi na określone przeciwciała.

E. Stosowanie szczepionek, polegające na podaniu osłabionych antygenów, które nie są zdolne do wywołania choroby, prowadzi do nabycia przez organizm odporności czynnej.

9

---