T: Wady postawy. 21.02.08
Boczne skrzywienie kręgosłupa.
1. Skolioza- zespół przekształceń w obrębie kręgosłupa i pośrednio lub bezpośrednio z nim związanych części narządu ruchu oraz narządów wewnętrznych wywołane różnymi czynnikami etiologicznymi.(we wszystkich 3płaszczyznach)
2. Skolioza jest to trójpłaszczyznowe skrzywienie kręgosłupa:
- płaszczyzna czołowa( pacjent stoi tyłem do nas)- boczne skrzywienie kręgosłupa
- płaszczyzna strzałkowa( stoi bokiem)- lordoskolioza lub kyfoskolioza
- płaszczyzna pozioma( patrzymy na pacjenta z góry)- rotacja i torsja kręgów
3. Czynniki:
- etiologiczny- zapoczątkuje skoliozę
- biomechaniczny- steruje jej rozwojem zgodnie z prawami wzrostu i grawitacji
4. Charakterystyka skrzywienia funkcjonalnego:
- przyczyny: skrócenie kończyny dolnej, bóle krzyża, przykurcz w stawie biodrowym
- utrwalenie: nie utrwalone
- korekcja: koryguje się
- wielkośc kąta skrzywienia: niskostopniowe do 20st
- zmiany morfologiczne kręgów: brak
5. Charakterystyka skrzywienia strukturalnego:
- przyczyny: kostnopochodne, mięśniopochodne, neuropochodne, idiopatyczne (niewiadomego pochodzenia ok.90%)
- utrwalenie: utrwalone
- korekcja: nie koryguje się
- wielkośc kąta skrzywienia: mogą progresowac (rozwijac się) do dużego kąta skrzywienia
-zmiany morfologiczne kręgów: torsja, rotacja, sklinowacenie kręgów
6. Podział skolioz ze względu na przyczyny:
a) kostnopochodne:
-wrodzone np.: wady kręgów, żeber
- torakopochodne np.: ropniak opłucnej
- w chorobach układowych (koścca)
b) neuropochodne (niedowłady)
c) mięśniopochodne ( dystofie mięśni)
d) idiopatyczne - pochodzenie nieznane
7. Podział skolioz ze względu na kąt skrzywienia:
- I stopnia: <30st
- II stopnia: 30-60st
- III stopnia: 60-90st
- IV stopnia: >90st
8. Podział skolioz ze względu na lokalizację skrzywienia:
- szyjno-piersiowe
- piersiowe
- piersiowo- lędźwiowe
- lędźwiowe
9. Podział skolioz ze względu na linię łuków:
- jednołukowe
- wielołukowe ( do 4 łuków)
10. Odróżnienie skolioz:
a) czynnościowe( statyczne):
- nieutrwalona asymetria w postawie ciała uwidaczniająca się w płaszczyźnie czołowej
- zlokalizowana w obrębie aparatu mięśniowo- więzadłowego
b) strukturalne:
- wielopłaszczyznowe zniekształcenie w obrębie kręgosłupa
11. Postawa skoliotyczna- wada postawy z cechami asymetrii w płaszczyźnie czołowej, w której boczne skrzywienie nie przekracza 10st. i nie wskazuje rotacji i torsji kręgów.
12. Objawy bocznego skrzywienia kręgosłupa w 3 płaszczyznach:
a) Płaszczyzna czołowa:
- pochylenie głowy w bok
- odchylenie linii wyrostków kolczastych od linii pionu
- nierówna wysokośc barków- dolnych kątów łopatek
-asymetria trójkątów talii
- nierówne ułożenie kolców biodrowych tylnych górnych
b) Płaszczyzna strzałkowa:
- nadmierne wychylenie głowy w przód
- nadmierne asymetryczne wygięcia krzywizn przednio- tylnych
- spłaszczenie kręgosłupa piersiowego!!!
-asymetryczne zniekształcenie klatki piersiowej
- nadmierne wystawienie brzucha
- dysproporcja wymiarów ciała
c) Płaszczyzna poprzeczna (patrzymy od góry):
- skręcenie obręczy barkowej i biodrowej
- rotacja kręgów
- torsja kręgów i wyrostków kolczastych
- garb grzbietowy
- wał lędźwiowy
13. Zmiany wtórne:
- obniżanie wydolności krążeniowo- oddechowej
- ucisk i przemieszczenie narządów wewnątrz klatki piersiowej i jamy brzusznej
- zaburzenia gastryczne
- zaburzenia miesiączkowania
- zaburzenia orientacji przestrzennej
- przedwczesne zmiany zwyrodnieniowe
14. Postępowanie usprawniające zależy od:
- wieku dziecka
- kąta skrzywienia
- współczynnika progresji
15. Diagnozowanie funkcjonalne:
- ocena wzrokowa w trzech płaszczyznach
- badanie ruchomości kręgosłupa i klatki piersiowej
- test Adamsa
- ocena długości względnej i anatomicznej kończyn dolnych
- badanie wielkości garbu żebrowego
- ocena wydolności: krążeniowo- oddechowej, pojemności życiowej płuc, tętna, czasu bezdechu
TEST ADAMSA:
Pochylenie pacjenta do przodu (skłon) powoduje wystawienie garbu żebrowego w odcinku żebrowym i wystawienie wału lędźwiowego w odcinku lędźwiowym kręgosłupa ( występuje zawsze po przeciwnej stronie nigdy na jednej).
Garb żebrowy i wał lędźwiowy mówią o skrzywieniu strukturalnym.
Po wyciągnięciu rąk do góry skrzywienie funkcjonalne ulega korekcji!!!
16. Leczenie skolioz:
a) gorsety ortopedyczne
b) fizjoterapia
c) leczenie operacyjne
Ad.a) Gorsety ortopedyczne:
- korygują skrzywienia
- zapewniają wzrost i kształt krzywizn w okresie rozwoju
- gorset steruje wzrostem kręgosłupa poprzez odciążenie strony wzrostowej kręgów po stronie wklęsłości
-rodzaje: Bostoński, Chenean, Milwaukee
Ad.b) Fizjoterapia:
- skolioza niskostopniowa do 20st.:
Cel cwiczeń: dążenie do przywrócenia symetrii w postawie ciała
- skolioza o kącie skrzywienia powyżej 20st i ze wzrastającym współczynnikiem progresji
Cel cwiczeń: zahamowanie progresji skrzywienia i nie dopuszczenie do utrwalonych zmian pierwotnych i wtórnych
- skoliozy o kącie skrzywienia powyżej 45st , progresywne
Cel cwiczeń: zwiększa elastycznośc kręgosłupa oraz podniesienie wydolności ustroju
- cwiczenia indywidualne i zespołowe:
cw. oddechowe
cw. elongacyjne (wyciągające)
cw. antygrawitacyjne
cw. wzmacniające mięśnie posturalne
cw. w wodzie - ¼ terapii (głównie pływanie na plecach)
Ad.c) Leczenie operacyjne
- spondylodeza- zabiegi operacyjne usztywniania kręgosłupa
Przygotowanie do zabiegu:
- zwiększanie wydolności ustroju (cw. oddechowe, w wodzie, ogólnoustrojowe, pływanie,)
- zwiększanie elastyczności kręgosłupa (cw. elongacyjne, antygrawitacyjne, wyciągi)
Postępowanie usprawniające pooperacyjne:
- zależy od zastosowanych instrumentarium
Okres wczesny po operacji:
- pionizacja
- profilaktyka przeciwko zapaleniu płuc
- zapobieganie zanikowi mięśni
Okres późny po operacji:
- cw. jak w skoliozie niskostopniowe
Plecy płaskie
1. Charakterystyka:
- spłaszczona kifoza piersiowa i lordoza lędźwiowa
- zmniejszenie kąta przodopochylenia miednicy
- płaska klatka piersiowa
- opadające barki
- zmniejszona pojemnośc klatki piersiowej
- prawidłowa ruchomośc kręgosłupa
2. Postępowanie korekcyjne:
- wzmacnianie mięśni barków
- skracanie:
odcinek lędźwiowy
- wydłużanie:
m. brzucha
m. pośladków
- rozciąganie:
m.kulszowo- goleniowy
Plecy okrągłe
1. Charakterystyka:
- osłabienie m.grzbietu
- zmniejszony kąt przodopochylenie miednicy
- zmniejszona lordoza lędźwiowa
- długa utrwalona kifoza
- głowa i barki wysunięte do przodu
- odstające łopatki
- płaska klatka piersiowa
- upośledzenie funkcji oddechu
- ograniczona ruchomośc kręgosłupa
2. Postępowanie korekcyjne:
- cw. wzmacniające m.grzbietu
- zwiększanie ruchomości klatki piersiowej
- indywidualne cw. bierne i redresyjne ( relaksacja poizomeryczna)
- skracamy:
mm.zginacze biodrowe
mm. grzbietu w odcinku piersiowym
- wydłużamy:
mm. karku i szyi
mm. stabilizujące łopatki
mm. kulszowo- goleniowe
mm. piersiowe
mm. grzbietu w odcinku lędźwiowym
Plecy okrągło- wklęsłe
1. Charakterystyka:
- głowa wysunięta do przodu
- pogłębienie lordozy szyjnej
- barki skierowane do przodu
- pogłębienie kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej
- przykurcze mm. piersiowych
- przykurczone mm.bioder
- osłabienie mm. brzucha
- … mm. pośladkowych
- prawidłowa ruchomośc kręgosłupa
- skracamy:
odcinek piersiowy kręgosłupa
prostownik stawu biodrowego
mm. łopatek
mm. pośladkowe
mm. brzucha
- wydłużamy:
odcinek szyjny
mm. piersiowe
mm. odcinka lędźwiowego kręgosłupa
mm. zginacze bioder
Lecznie wad postawy
- cw. prawidłowej postawy przed lustrem
- cw. elongacyjne (wydłużające)
- cw. antygrawitacyjne
- cw. oddechowe
- cw. ogólnoustrojowe
- cw. indywidualne dobrane do danej wady postawy
- pływanie
- gry i zabawy
Zniekształcenia klatki piersiowej
1. Kurza- wrodzone zniekształcenie, w którym mostek i stykające się z nim końce żeber są
wysunięte do przodu.
- wymiar przednio- tylny klatki piersiowej jest zwiększony
- często występuje z wadami wrodzonymi serca
2. Lejkowata- dolna częśc mostka ulega zagłębieniu, tworząc wklęsłośc na przedniej stronie
klatki piersiowej.
- przyczyną jest skrócenie środkowego przyczepu przepony oraz zaburzenia wrastania chrząstek żeber
- wymiar przednio- tylny klatki piersiowej jest zmniejszony
- przemieszczenie narządów śródpiersia
- zmniejszenie wydolności klatki piersiowej
Wady stawów kolanowych
1. Kolana koślawe
- wada o charakterze nabytym
- odstęp między kostkami jest większy niż 4-5cm
- wiąże się z nieprawidłowym rozłożeniem sił nacisku w kolanach
a) objawy:
- przyrost kłykcia wewnętrznego kości udowej
- przeprost kolana
- zmiany w aparacie więzadłowo- mięśniowym
b) mięsnie przykurczone:
- m. dwugłowy uda
- m. napinacz powięzi szerokiej
c) mięsnie rozciągnięte:
- m. półściegnisty
- m. półbłoniasty
- m. krawiecki
- m. obszerny przyśrodkowy
d) zadania korekcyjne:
- odciążenie stawów kolanowych
- w przypadku otyłości- zmniejszenie wagi ciała
- nauka prawidłowego obciążenia stóp
- zakaz siadania na piętach, zalecany siad skrzyżny
- wzmocnienie mięśnie osłabionych
- rozciągnięcie mięśni przykurczonych
- utrzymywanie pełnej sprawności ruchowej stawów kolanowych oraz wszystkich stawów stóp
- cw. przeciwko koślawości kolan
- wskazanie: pływanie, jada na rowerze, jazda konna
2. Kolna szpotawe:
- wada o charakterze nabytym
- między kolanami powstaje bardzo szeroki odstęp
a) objawy:
- łukowato wygięte kości udowe i podudzia
- zmiany w aparacie więzadłowo- mięśniowym
b) mięśnie przykurczone:
- m. półbłoniaste
- m. półścięgnisty
- m. krawiecki
- m. obszerny przyśrodkowy
c) mięśnie rozciągnięte:
- m. napinacz powięzi szerokiej
- m. dwugłowy uda
d) zadania korekcyjne:
- słońce, wit. D3
- siad na piętach, zakaz siadu na piętach!!!
- szyny korekcyjne
3. Kolana tyłozgięte:
- widac w płaszczyźnie strzałkowej
- wada nabyta
a) objawy:
- polega na przemieszczeniu się osi stawu kolanowego do tyłu względem pionu
- przeprost przednich powierzchni kości
- przemieszczenie łąkotek
- stan zapalny w kolanach
b) mięśnie przykurczone:
- m. czworogłowy uda
c) mięśnie rozciągnięte:
- m. półbłoniasty
- m. półścięgnisty
- m. dwugłowy uda
- m. trójgłowy łydki
Wady stóp
Prawidłowa stopa opiera się o I, IV, V k. śródstopia.
Kośc piętowa jest punktem podparcia.
Profilaktyka wad stóp:
- chodzenie boso po naturalnym …
- stosowanie cw. stóp
- noszenie wygodnych butów
- unikanie długotrwałego stanie lub siedzenia
1. Stopa płaska
- obniżone sklepienie m. podłużnego stopy
a) wskazania:
- kąpiele stóp w wodzie z solą
- pływanie
- chodzenie po nierównym podłożu
- właściwe obuwie
- higiena stóp
b) przeciwwskazania:
- długotrwałe stanie
- marsz z dużym obciążeniem
- dźwiganie ciężarów
- skoki na twarde podłoże
- stanie w dużym rozkroku
- sporty: piłka nożna, jazda na nartach, jazda na łyżwach
c) postępowanie korekcyjne:
- wzmacnianie zginaczy palców
- przywracanie warunków anatomicznych
- cw. chwytu palców stóp
- rozciąganie m. trójgłowego łydki
- rozciąganie mm. strzałkowych
- wyrabiamy odruch, a następnie nawyk prawidłowego ustawienie i obciążenia stóp
- masaż stóp- masaż normalizuje napięcie mięśni
2. Stopa koślawa
a) etapy rozwoju:
- niewydolnośc mięśniowa
- niewydolnośc więzadłowa (rozciągnie)
- niewydolnośc kostna ( w odciążeniu i obciążeniu widoczna deformacja)
b) postępowanie korekcyjne:
- nauka prawidłowego obciążenia stóp i chodu
- unikanie długotrwałego stania
- unikanie sportów nadmiernie obciążających kończyny dolne
- noszenie właściwego obuwia
- zmniejszenie nadwagi
- cw. rozciągające mięśnie stóp
3. Stopa szpotawa
- stęp w ustawieniu supinacyjnym = szpotawe ustawienie pięt
- ścieranie obcasa od zewnątrz
- występuje obciążenie brzegu bocznego stopy
4. Stopa wydrążona
- pojawia się w trakcie rozwoju osobistego
- występuje pozorne skrócenie stopy
- w obciążeniu wada częściowo zanika
- ma pogłębiony łuk podłużny stopy