15. Nadz贸r w systemie terenowych organ贸w administracji.
Nad dzia艂alno艣ci膮 wojewody i org. adm niezespol. nadz贸r pe艂ni膮: prezes RM i poszczeg贸lni ministrowie. Nadz贸r ten sprawowany jest na podstawie kryterium legalno艣ci, zgodno艣ci z polityk膮 rz膮du, rzetelno艣ci, sprawno艣ci i gospodarno艣ci.
Do kompetencji nadzorczych RM nale偶y:
uchylanie rozporz膮dze艅 i zarz膮dze艅 wojewody oraz akt贸w prawa miejscowego org. adm niezespol. z powodu niezgodno艣ci z prawem lub z polityk膮 rz膮du a tak偶e z powodu naruszenia w/w zasad
rozstrzyganie spor贸w mi臋dzy wojewod膮 a ministrami
Organem nadzoru jest r贸wnie偶 wojewoda, kt贸ry odpowiada za realizacj臋 spraw adm rz膮d. W zakresie swych kompetencji wojewoda mo偶e r贸wnie偶 wydawa膰 polecenia obejmuj膮ce organy adm. niezespol.
Podstawowym zadaniem nadzoru jest stwierdzenie niewa偶no艣ci uchwa艂y. W razie niezgodno艣ci uchwa艂y z prawem organ nadzoru stwierdza jej niewa偶no艣膰 w ca艂o艣ci lub w cz臋艣ci w terminie 30 dni od uchwalenia. Organ nadzoru po wszcz臋ciu post臋powania w sprawie stwierdzenia niewa偶no艣ci uchwa艂y w odniesieniu do uchwa艂y bud偶etowej, wstrzymuje jej wykonanie. 艢rodkiem nadzoru jest wstrzymanie wykonania uchwa艂y i przekazanie jej do ponownego rozpatrzenia. Wojewoda przekazuj膮c sprawy organowi gminy, powiatu lub wojew贸dztwa wskazuje uchybienia oraz termin rozpatrzenia sprawy. Je偶eli w wyniku ponownego rozpatrzenia uchwa艂a organu nie uwzgl臋dnia wskaz贸wek, to wojewoda mo偶e tak膮 uchwa艂臋 uchyli膰 i wyda膰 zarz膮dzenie zast臋pcze, powiadamiaj膮c o tym w艂a艣ciwego ministra. Rozstrzygni臋cia nadzorcze mog膮 by膰 skar偶one do NSA kt贸ry orzeka o ich zgodno艣ci z prawem. Sejm na wniosek prezesa RM mo偶e rozwi膮za膰 rad臋 powiatu, gminy lub sejmik wojew贸dzki w razie ra偶膮cego naruszenia Konstytucji lub ustaw.
19. Zakres powi膮za艅 administracji samorz膮dowej z administracj膮 rz膮dow膮.
Administracj臋 publiczn膮 w wojew贸dztwie wykonuj膮 organy adm. rz膮d.
Inne przes艂anki powi膮zania:
sprawy wykraczaj膮ce poza zakres interes贸w lokalnej i regionalnej spo艂eczno艣ci takie jak: obronno艣膰 kraju; statystyka; spisy powszechne; wybory powszechne.
sprawy, kt贸rych jednostki sam. teryt. nie by艂yby w stanie wykona膰 ze wzgl臋d贸w technicznych: energetyka; budowa autostrad; kolejnictwo.
sprawy reglamentacji administracyjnej nie zwi膮zane bezpo艣rednio z zaspakajaniem potrzeb lokalnej i regionalnej wsp贸lnoty.
25. Organizacje ponadgminne, ich rodzaje i sposoby tworzenia.
W celu wsp贸lnego wykonywania zada艅 publicznych gminy mog膮 tworzy膰 zwi膮zki mi臋dzygminne. Uchwa艂y podejmuj膮 w tym zakresie rady zainteresowanych gmin. Zwi膮zek posiada osobowo艣膰 prawn膮.
Stowarzyszenie jednostek samorz膮du terytorialnego jest to stowarzyszenie os贸b prawnych powo艂ane w celu wspierania idei samorz膮du terytorialnego. Posiada osobowo艣膰 prawn膮 i tworzone jest przez zainteresowane jednostki sam. teryt.
Zwi膮zek komunalny powstaje na podstawie uchwa艂y, w celu realizacji wsp贸lnego zadania publicznego. Dla wykonania zada艅 tworzy w艂asne organy.
Porozumienie komunalne zawierane jest w celu przej臋cia przez jedn膮 z gmin okre艣lonych praw i obowi膮zk贸w innych gmin. Przedmiotem porozumienia mo偶e by膰 przekazanie zada艅 publicznych.
W podobnych celach mog膮 by膰 tworzone :
zwi膮zki powiat贸w z innymi powiatami
miasto na prawach powiatu z gminami
Rejestr zwi膮zk贸w prowadzi Prezes RM.
27. Organy nadzoru nad samorz膮dem terytorialnym, ich zakres uprawnie艅.
Nadz贸r nad jedn. sam. teryt. to prawo do aktywnego wp艂ywania na nieprawid艂owe dzia艂ania jednostek
Organy:
Prezes RM - ocenia czy dzia艂alno艣膰 j.s.t. przebiega zgodnie z prawem (legalno艣膰 dzia艂alno艣ci).
Wojewoda - nadz贸r nad wykonywaniem zada艅 zleconych, nadz贸r merytoryczny i nadz贸r legalno艣ci dzia艂ania.
RIO 0 w zakresie dzia艂alno艣ci bud偶etowej.
Organy nadzoru maj膮 prawo kwestionowania aktu niezgodnego z prawem. Mog膮 go uchyli膰 lub wstrzyma膰 wykonanie. Maj膮 prawo 偶膮dania niezb臋dnych informacji i danych dotycz膮cych organizacji i funkcjonowania j. s. t. oraz mog膮 dokonywa膰 wizytacji a tak偶e uczestniczy膰 w posiedzeniach organ贸w. W razie powtarzaj膮cego si臋 naruszania przez RG Konstytucji lub ustaw, Sejm na wniosek prezesa RM mo偶e rozwi膮za膰 RG. W sytuacji nie rokuj膮cej nadziei na szybk膮 popraw臋 i przed艂u偶aj膮cego si臋 braku skuteczno艣ci w wykonywaniu zada艅 prezes RM na wniosek MSWiA mo偶e zawiesi膰 organy gminy i ustanowi膰 zarz膮d komisaryczny.
31. Na czym polega decentralizacja w administracji.
Decentralizacja - to taki spos贸b organizacji aparatu administracyjnego , w kt贸rym organy ni偶szego stopnia nie s膮 podporz膮dkowane hierarchiczne organom wy偶szego stopnia. Aby mo偶na by艂o m贸wi膰 o decentralizacji konieczne jest wyposa偶enie organ贸w ni偶szego stopnia we w艂asne kompetencje , a tak偶e faktyczna samodzielno艣膰 przede wszystkim finansowa.
- decentralizacja terytorialna - samorz膮d terytorialny
- decentralizacja rzeczowa - samorz膮d zawodowy.
32. Koncentracja i centralizacja adm. publ.
Centralizacja - przeciwie艅stwo decentralizacji.
To taki spos贸b zorganizowania aparatu adm. pa艅st.
w kt贸rym organy ni偶szego stopnia s膮 hierarchicznie podporz膮dkowane organom stopnia wy偶szego. Centralizacja zak艂ada brak samodzielno艣ci organ贸w ni偶szego stopnia i 艣cis艂e ich uzale偶nienie od organ贸w nadrz臋dnych.
Koncentracja - to skupienie kompetencji w r臋kach nielicznej grupy organ贸w.
33. Nadz贸r w systemie zcentralizowanym i zdecentralizowanym.
System scentralizowany - centralizacja zada艅, kompetencji, uprawnie艅 na najwy偶szym szczeblu organ贸w.
- organ wy偶szego stopnia ma wp艂yw na polityk臋 personaln膮 organu ni偶szego stopnia, powo艂uje i odwo艂uje kierownik贸w.
- organ wy偶szego stopnia wp艂ywa na dzia艂alno艣膰 organu ni偶szego stopnia za pomoc膮 polece艅, instrukcji, wytycznych i innych akt贸w , kierowanie - kieruje prac膮 organ贸w podporz膮dkowanych.
System zdecentralizowany - zak艂ada samodzielno艣膰 organ贸w ni偶szego stopnia.
- organ wy偶szego stopnia nie decyduje o obsadzie personalnej organu ni偶szego stopnia
- organ wy偶szego stopnia nadzoruje dzia艂alno艣膰 organu ni偶szego stopnia - nie kieruje nim
- organ wy偶szego stopnia mo偶e wkracza膰 w sprawy za艂atwiane przez organ ni偶szego stopnia tylko w przypadkach okre艣lonych przepisami prawa.
47. Rodzaje luk w prawie.
Luka - to brak przepis贸w prawnych, kt贸rych nie da si臋 wype艂ni膰 za pomoc膮 wyk艂adni. Prawo administracyjne jest obszerne i dlatego wyst臋puje w nim du偶o luk prawnych, nie stosuje si臋 w nim analogii.
Rodzaje luk:
luka bierno艣ci - wyra偶a si臋 tym, 偶e nie s膮 wydane przepisy kt贸re wydane by膰 powinny np. brak rozporz膮dzenia wykonawczego do odwo艂ania pos艂a lub radnego w latach 57 - 89.
luka niekonsekwencji - regulowanie pewnych materii, ale w spos贸b niepe艂ny (brak konsekwencji w regulacji prawnej)
luka ewolucji - sytuacja, gdy przepisy s膮, ale nie pasuj膮 do aktualnie istniej膮cej rzeczywisto艣ci, stara regulacja
luka postulatywna - brak regulacji prawnej w kontek艣cie nowych, pojawiaj膮cych si臋 zjawisk tzn. zapotrzebowanie na przepisy, kt贸re dotychczas nie by艂y potrzebne bo pewna materia nie wyst臋powa艂a np. energia atomowa, promieniowanie, wykorzystywanie pierwiastk贸w promieniotw贸rczych.
48. Rodzaje wyk艂adni prawa administracyjnego z uwagi na podmiot je dokonuj膮cy i metod臋.
Wyk艂adnia prawa to proces, kt贸ry ma doprowadzi膰 do ustalenia rzeczywistego znaczenia przepisu i formu艂owania na podstawie tego przepisu okre艣lonej normy prawnej do stosowania dla rozstrzygni臋cia konkretnej sytuacji faktycznej. Dokonanie wyk艂adni jest wa偶ne aby w艂a艣ciwie stosowa膰 przepisy prawa.
Podmioty dokonuj膮ce wyk艂adni:
na w艂asne potrzeby - wiele podmiot贸w, ka偶dy obywatel
organy na potrzeby rozstrzygni臋膰 - w odniesieniu do konkretnej sprawy
wyk艂adnie maj膮ce charakter powszechnie obowi膮zuj膮cy:
wyk艂adnia autentyczna - dokonuje jej podmiot, kt贸ry tworzy dan膮 norm臋, tw贸rca aktu normatywnego lub organ upowa偶niony do wyk艂adni np. Minister Finans贸w- Ordynacja podatkowa
wyk艂adnia legalna - dokonuje jej konstytucyjnie wskazany organ - obecnie w Polsce jest to S膮d Najwy偶szy (TK tylko ocenia legalno艣膰 ale nie dokonuje wyk艂adni prawa)
Metody dokonywania wyk艂adni:
wyk艂adnia j臋zykowa - analiza s艂贸w zawartych w przepisach prawa. Aby dokona膰 tej wyk艂adni obowi膮zuj膮 zasady generalne, regu艂y czytania przepisu prawnego:
ka偶de sformu艂owanie u偶yte w tek艣cie jest celowe
nie mo偶na wyrywa膰 przepis贸w z kontekstu, nale偶y czyta膰 ca艂e unormowania, ca艂o艣膰 aktu prawnego, kt贸ry ma by膰 zastosowany
u偶ytym sformu艂owaniom i terminom nale偶y nadawa膰 potoczne rozumienie. Je偶eli ustawodawca chce, 偶eby poj臋cie by艂o rozumiane inaczej ni偶 potocznie, to zawiera ,,s艂ownik poj臋膰” w kt贸rym u艣ci艣la jego znaczenie
Wyk艂adnia celowo艣ciowa (funkcjonalna) - bierze pod uwag臋 cel regulacji, efekty jakie chcia艂 osi膮gn膮膰, nale偶y dokona膰 analizy celu, funkcjonowanie w praktyce tej regulacji. Cel cz臋sto wpisany jest na pocz膮tku aktu.
wyk艂adnia systemowa - dokonywana jest w szerszym kontek艣cie ni偶 przepis zawarty w jednym akcie ( np. wyst臋puje luka). Dokonuj膮c wyk艂adni bierzemy pod uwag臋 albo ca艂膮 ga艂膮藕 prawa albo system 藕r贸de艂 prawa np. przepis uregulowany w rozporz膮dzeni to jego tre艣膰 mo偶emy wnioskowa膰 na podstawie ustawy lub analizy zasad zawartych w klauzulach generalnych.
49. Wyk艂adnia celowo艣ciowa (funkcjonalna).
Wyk艂adni臋 celowo艣ciow膮 stosuje si臋 gdy nie da si臋 wywie艣膰 jasno艣ci przepisu z wyk艂adni j臋zykowej. Wyk艂adnia celowo艣ciowa jest podstawow膮 wyk艂adni膮 w administracji. Zak艂ada, 偶e przy interpretowaniu prawa musi by膰 uwzgl臋dniany zar贸wno jego tekst jak i cel dla osi膮gni臋cia kt贸rego zosta艂y wydane interpretowane przepisy. A zatem bierze si臋 pod uwag臋 cel regulacji, jakie efekty chcia艂 osi膮gn膮膰 ustawodawca, analiza celu, funkcjonowanie w praktyce tej regulacji. Cel cz臋sto wpisany jest na pocz膮tku aktu. W 偶adnym wypadku nie mo偶na dokona膰 wyk艂adni kt贸ra b臋dzie niezgodna z Konstytucj膮 i ratyfikowanymi umowami mi臋dzynarodowymi.
50. Dyrektywy interpretacyjne stosowane w wyk艂adni prawa.
Prawo nie dzia艂a wstecz.
Przepis nie mo偶e obowi膮zywa膰 przed og艂oszeniem.
Przepis szczeg贸lny ma pierwsze艅stwo prze og贸lnym.
Ustawa p贸藕niejsza deroguje wcze艣niejsz膮.
Je艣li zachodzi sprzeczno艣膰 mi臋dzy aktem wy偶szej rangi a aktem ni偶szej rangi to pierwsze艅stwo ma ustawa.
Wyj膮tk贸w zawartych w przepisach prawa nie mo偶na stosowa膰 rozszerzaj膮co.
51. Odes艂ania i normy pozaprawne stosowana w prawie administracyjnym.
Celem zapobiegania lukom opracowano instrumenty legislacyjne zapobiegaj膮ce ich wyst臋powaniu. Jednym ze sposob贸w jest wprowadzenie do przepis贸w prawa:
Norm pozaprawnych - spo艂ecznych, zwyczajowych np. zapis ,, o ile nie narusza powszechnie przyj臋tych norm prawnych” lub ,,jest powszechnie akceptowane”.
Norm odsy艂aj膮cych do norm wiedzy: ,,projekt powinien by膰 zgodny ze sztuk膮 budowlan膮” - norma wiedzy z tego zakresu.
Instytucja odes艂a艅 do przepis贸w prawnych, okre艣le艅 prawnych nieostrych. Rezygnuje si臋 te偶 z okre艣lenia do ko艅ca sytuacji okoliczno艣ci i zapisuje si臋 np. ,,o ile nie pozostaje to w konflikcie z interesem spo艂ecznym”, ,,o ile przemawia za tym szczeg贸lna sytuacja strony”. W lukach jest stosowana analogia, w prawie administracyjnym nie. Mo偶e by膰 tylko zapis odsy艂aj膮cy do innej wiedzy.
53. Poj臋cie metod i form prawnych dzia艂ania administracji.
Dzia艂alno艣膰 adm. zar贸wno co do tre艣ci jak i do formy regulowana jest prawem.
Prawna forma dzia艂ania - to prawnie okre艣lony typ konkretnej czynno艣ci organu administracji w wyniku kt贸rej powstaje nowa sytuacja prawna.
Formy dzia艂ania administracji:
Dzia艂anie w艂adcze - akty administracyjne
akty normatywne
Cech膮 dzia艂a艅 w艂adczych jest to, 偶e organ adm. jednostronnie moc膮 swoich kompetencji rozstrzyga o pozycji prawnej drugiej strony stosunku prawnego, a wi臋c o pozycji obywatelu czy innego podmiotu.
Dzia艂anie niew艂adcze - ugoda , porozumienie administracyjne, czynno艣ci cywilno-prawne. Pozycja organu adm. i pozycji drugiego podmiotu stosunku prawnego s膮 sobie r贸wne, a je艣li nawet wyst臋puje pewne zr贸偶nicowanie, to organ adm. nie zajmuje pozycji zdecydowanie nadrz臋dnej.
Metoda dzia艂ania administracji - oznacza styl rozwi膮zywania spraw okre艣lonego typu, a wi臋c polityk臋 stosowania przez administracj臋 prawnych form dzia艂ania.
Do metod pracy administracji zalicza si臋;
metod臋 przekonywania - szkolenia, narady
metod臋 przymusu - wydawanie decyzji i akt贸w normatywnych
metod臋 generalnego rozwi膮zywania zagadnienia lub metod臋 rozwi膮zywania cz膮stkowego przez szereg kolejnych nast臋puj膮cych po sobie czynno艣ci, dotycz膮cych zjawisk indywidualnych
metod臋 oddzia艂ywania ekonomicznego
metod臋 cywilistyczn膮
Okre艣lenia prawnych form dzia艂ania administracji mo偶na dokona膰 na podstawie analizy akt贸w normatywnych. Wyja艣nienie metody dzia艂ania adm. wymaga tak偶e znajomo艣膰 praktyk. System prawnych form dzia艂ania administracji wypracowany zosta艂 przez nauk臋 i orzecznictwo s膮dowe i nie jest ustawowo w ca艂o艣ci skodyfikowany. Jego celem jest aktywne organizowanie i kierowanie procesami administrowania, a nie tylko zapewnienie ochrony interesu administracji.
56. Elementy konstrukcyjne aktu administracyjnego i warunki jego prawid艂owo艣ci. kryteria podzia艂u.
Podzia艂 akt贸w administracyjnych:
1. Zale偶ne od woli adresata i niezale偶ne od woli adresata.
2. Konstytutywne - tworz膮 nowa sytuacj臋 prawn膮 podmiotu, nowe uprawnienia.
Deklaratoryjne - charakter akt贸w w kt贸rych nic si臋 nie zmienia w sytuacji prawnej podmiotu np. decyzja o rencie potwierdzaj膮ca fakt czy dyplom uko艅czenia studi贸w.
3. Akty wewn臋trzne - akty wydawane wewn臋trznie np. regulamin.
zewn臋trzne - akty wydawane na zewn膮trz np. decyzje.
4. Akty zwi膮zane - gdy przepis prawa szczeg贸艂owo okre艣la spos贸b post臋powania
wolne - uznaniowe, daj膮ce mo偶liwo艣膰 osobistej oceny sytuacji, kt贸r膮 organ ma rozstrzygn膮膰.
5. W zale偶no艣ci od tego kto jest podmiotem:
dotycz膮ce os贸b
dotycz膮ce rzeczy - np. wojewoda mo偶e uzna膰 drzewo za pomnik przyrody, jest regulowana sytuacja drzewa poprzez decyzj臋 i wpis do rejestru.
Warunki prawid艂owo艣ci akty:
1. Musi mie膰 swoje oparcie w prawie materialnym administracyjnym.
2. Musi by膰 wydany przez organ posiadaj膮cy kompetencje do jego wydania.
3. Musi by膰 wydany w przypisanym trybie proceduralnym.
Elementy konstrukcyjne aktu:
decyzja - kwalifikowana forma aktu administracyjnego zewn臋trznego, kt贸rego tre艣膰 i procedura zawarta jest w KPA i ordynacji podatkowa. Powinna zawiera膰 7 element贸w proceduralnych. Aby jednak nie by艂a
uznana za niewa偶na musi zawiera膰:
- podstaw臋 prawn膮 rozstrzygni臋cia
w艂a艣ciwo艣膰 rzeczow膮 i miejscow膮
oznaczenia stron
Ka偶da decyzja jest aktem administracyjnym, ale nie ka偶dy akt jest decyzj膮. Ka偶de wszcz臋te post臋powanie musi zako艅czy膰 si臋 decyzj膮.
Nie akt - to akt wydany ze wszystkimi elementami ale wydany przez organ nie posiadaj膮cy kompetencji dla jego wydania, jest on niewa偶ny z mocy prawa.
57. Wadliwo艣膰 istotna i nieistotna aktu.
Wadliwo艣膰 istotna - dyskwalifikuje akt. akt z mocy prawa nie mo偶e wywo艂ywa膰 skutk贸w prawnych, a je偶eli nawet je wywo艂a艂, to si臋 je uchyla.
Rodzaje wadliwo艣ci:
- akt bez podstawy prawnej lub z zastosowaniem z艂ej podstawy
- wydany przez organ nieuprawniony do tego rzeczowo lub miejscowo
- b艂臋dne okre艣lenie strony
- spos贸b rozstrzygni臋cia mo偶e naruszy膰 prawo np. karne
- maj膮cy wad臋 niewykonywalno艣ci - strona nie mo偶e wykona膰 nakazu z powod贸w od niej niezale偶nych
Wadliwo艣膰 aktu stwierdza si臋 na wniosek strony lub w trybie nadzoru. Nawet kilka lat po wydaniu decyzji akty te s膮 uchylane lub zmieniane.
Wadliwo艣膰 nieistotna aktu - nie poci膮ga za sob膮 ani niewa偶no艣ci aktu, ani potrzeby uchylenia. Nie ma wp艂ywu na byt prawny decyzji, nie powoduje mocy obowi膮zuj膮cej. Akt obarczony t膮 wad膮 jest wa偶ny i obowi膮zuje. Wad臋 nale偶y usun膮膰 poprzez sprostowanie lub uzupe艂nienie np. brak pouczenia o terminie zaskar偶enia, b艂臋dy pisarskie.
59. Uznanie administracyjne, jego istota i zakres stosowania w prawie administracyjnym
Uznanie administracyjne - to takie uregulowanie kompetencji organu administracyjnego, kt贸re powoduje, 偶e organ ten mo偶e rozstrzygn膮膰 spraw臋 w r贸偶ny spos贸b przy tym samym stanie faktycznym i ka偶de rozstrzygni臋cie jest legalne.
Przepisy ustanawiaj膮ce uznanie administracyjne mog膮 by膰 sformu艂owane w r贸偶ny spos贸b:
- mog膮 dok艂adnie okre艣la膰 stan faktyczny, lecz nie wi膮za膰 z nim obowi膮zku podj臋cia okre艣lonego dzia艂ania np. poprzez sformu艂owanie ,, .. organ mo偶e..". Oznacza to, ze okre艣lonych przepisem sytuacjach, organ ma mo偶liwo艣膰 okre艣lonego zachowania, nie musi jednak tego dzia艂ania podejmowa膰.
- okre艣lenie dzia艂ania administracji bez wskazywania jakie warunki musza by膰 spe艂nione, aby organ m贸g艂 ustala膰 czy okre艣la膰. oznacza to, ze organ mo偶e podj膮膰 dzia艂anie ka偶dym momencie, gdy uzna to za stosowne.
- przepis prawa pos艂uguje si臋 zwrotami nieostrymi (niedookre艣lonymi) w opisie stanu faktycznego uzasadniaj膮cego dzia艂anie organu np. postanawia si臋, ze organ mo偶e wyda膰 decyzj臋, gdy jest to niezb臋dne ze wzgl臋du na interes spo艂eczny. poj臋cie interesu spo艂ecznego jest tak szerokie i trudne do sprecyzowania, ze organ ma bardzo du偶o swobody przy podejmowaniu dzia艂ania.
Uznanie administracyjne nie oznacza dowolno艣ci organu administracyjnego w decydowaniu. stosuj膮c przepis uznaniowy, organ adm. nie mo偶e narusza膰 praw podmiotowych wynikaj膮cych z innych przepis贸w lub rozstrzygni臋膰 innych organ贸w pa艅stwa. ka偶da ustawa i jej przepisy wydane s膮 dla osi膮gni臋cia pewnych cel贸w politycznych, spo艂ecznych itp. Organ mo偶e stosowa膰 przepisy tylko dla osi膮gni臋cia tych cel贸w.
64. Zak艂ad administracyjny i tryb jego tworzenia, kryterium podzia艂u zak艂ad贸w.
Zak艂ad administracyjny - to zak艂ad u偶yteczno艣ci publicznej czyli wzgl臋dnie samodzielna jednostka organizacyjna wyposa偶ona w 艣rodki rzeczowe i osobowe, kt贸rej podstawowym celem jest 艣wiadczenie us艂ug socjalno-kulturalnych o szczeg贸lnym znaczeniu spo艂ecznym. Typowymi zak艂adami administracyjnymi s膮: szpitale, szko艂y wy偶sze, sanatoria, przedszkola, domy dziecka, biblioteki, szko艂y 艣rednie. Zak艂ad jest z zasady jednostk膮 bud偶etow膮, a tworzone s膮 one przez organy adm. pa艅st., jak r贸wnie偶 przez sam. teryt. Niekt贸re z nich posiadaj膮 osobowo艣膰 prawn膮 (szko艂y wy偶sze). S膮 one powo艂ywane przez organy administracji publicznej do realizacji zada艅 o szczeg贸lnym znaczeniu spo艂ecznym. W naszym systemie prawnym brak jest aktu normatywnego, kt贸ry normowa艂by status prawny wszystkich zak艂ad贸w. Wiele jest natomiast ustaw dotycz膮cych poszczeg贸lnych zak艂ad贸w np. ustawa o szkolnictwie wy偶szym, o bibliotekach.
65. Istota i tre艣膰 w艂adztwa zak艂adowego.
Jest to nadrz臋dno艣膰 organ贸w zak艂adu nad u偶ytkownikiem. W艂adztwo to stanowi podstaw臋 do wydawania przez organy zak艂ad贸w akt贸w generalnych i indywidualnych kierowanych do u偶ytkownik贸w zak艂adu (polecenia) oraz do stanowienia sankcji dyscyplinarnych. w艂adztwo jest niezb臋dne do realizacji cel贸w zak艂adu, a cele te okre艣laj膮 granice tego w艂adztwa, poza kt贸re organy zak艂adu nie mog膮 wykroczy膰.
68. Poj臋cie stowarzyszenia, ich rodzaje i tryb tworzenia, nadz贸r i kontrola nad nimi.
Stowarzyszenie to dobrowolne zrzeszenie os贸b maj膮cych okre艣lony cel, do kt贸rego chc膮 zmierza膰, a ich dzia艂alno艣膰 nie ma celu zarobkowego. Ramy dzia艂alno艣ci stowarzysze艅 okre艣la ustawa. Wszyscy pe艂noletni obywatele mog膮 tworzy膰 stowarzyszenia, a tak偶e cudzoziemcy zamieszkuj膮cy w Polsce.
Rodzaje stowarzysze艅:
rejestrowe - podstawowe, mo偶e je tworzy膰 grupa 15 os贸b fizycznych (komitet za艂o偶ycielski). Imiennie podpisany komitet wraz ze statutem zg艂asza do S膮du wojew贸dzkiego wniosek. S膮d ocenia statut i wniosek pod wzgl臋dem zgodno艣ci z ustaw膮. Je偶eli nie ma przeszk贸d, najp贸藕niej w ci膮gu 2 miesi臋cy s膮d rejestruje stowarzyszenie. Rejestr stowarzysze艅 jest jawny. Nabywa osobowo艣膰 prawn膮, mo偶e tworzy膰 struktury terenowe, prowadzi膰 dzia艂alno艣膰 gospodarcz膮 dla cel贸w statutowych.
zwyk艂e - dla ma艂ych grup, bez statutu, tylko regulamin, dzia艂a lokalnie bez struktury, zg艂asza si臋 je w艂a艣ciwemu organowi administracji. Organ ma miesi膮c na zastrze偶enia. Je偶eli takich nie ma wystarczy milcz膮ca zgoda organu. W razie w膮tpliwo艣ci organ zg艂asza zapytanie do s膮du.
72. Regulacje prawne zgromadze艅 w Polsce, zwo艂ywanie zgromadze艅, zakres kontroli ze strony administracji.
Zgromadzenia sa regulowane przez ustaw臋 Prawo o zgromadzeniach z lipca 1990 roku. Ka偶dy mo偶e korzysta膰 z wolno艣ci zgromadze艅. Zgromadzenie to co najmniej 15 os贸bzebranych w celu wsp贸lnych obrad lub wsp贸lnego wyra偶enia stanowiska. Post臋powanie w sprawie zgromadze艅 nale偶y do zada艅 zleconych organ贸w gminy. Organizator zgromadzenia musi zawiadomi膰 organ nie p贸藕niej ni偶 na 3 dni przed dat膮 zgromadzenia. Zawiadomienie powinno zawiera膰 dane dotycz膮ce organizatora, celu, programu, miejsce, dat臋 i godzin臋 rozpocz臋cia, planowany czas trwania, przewidywan膮 liczb臋 uczestnik贸w, trs臋 przej艣cia oraz okreslenie 艣rodk贸w s艂u偶膮cych pokojowemu przebiegowi zgromadzenia. Organ gminy mo偶e zakaza膰 zgromadzenia publicznego, je偶eli jego cel i odbycie sie jest niezgodne z prawem lub moze zagra偶a膰 偶yciu, zdrowiu lub mieniu. Organ gminy mo偶e delegowa膰 na zgromadzenie swoich przedstawicieli i przedstawiciel mo偶e rozwi膮za膰 zgromadzenie, je偶eli jego przebieg zyciu, zdrowiu lub mieniu.
73. Podstawowe cele plan贸w zagospodarowania przestrzennego.
- zapewnienie ochrony 艣rodowiska naturalnego
- wprowadzenie racjonalnej gospodarki gruntami
- ekonomika grunt贸w nierolniczych
- zapewnienie 艂adu przestrzennego
ochrona prawna w艂asno艣ci obywatela do gruntu
74. Tryb opracowania i uchwalania planu przestrzennego w gminie.
RG podejmuje uchwa艂臋 o przyst膮pieniu do sporzadzania studium. Zarz膮d uwzgl臋dnia uwarunkowania, cele i kierunki planowania przestrzennego na terenie wojew贸dztwa. studium uchwala RG. Nie jest ono przepisem gminnym i nie mo偶e by膰 podstaw膮 do wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest przepisem gminnym. sporz膮dza si臋 go dla obszaru gminy lub jej cz臋艣ci. z wnioskiem o sporz膮dzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego mo偶e wyst膮pi膰 ka偶dy. Organem w艂a艣ciwym do jego sporz膮dzenia jest Zarz膮d gminy, kt贸ry po podj臋ciu uchwa艂y przez RG og艂asza w prasie lub przez obwieszczenie o przyst膮pieniu do sporz膮dzania planu okre艣laj膮c miejsce i termin (21 dni) do sk艂adania wniosk贸w, zawiadamia organy w艂a艣ciwe do uzgodnienia projektu i planu oraz sejmik samorz膮dowy. Bada sp贸jno艣膰 ze studium, uzgadnia projekt planu z wojewod膮, zarzadami s膮siednich gmin, organami wojskowymi, zawiadamia na pi艣mie o terminie wy艂o偶enia planu w艂a艣cicieli nieruchomo艣ci, osoby kt贸rych wnioski zosta艂y uwzgl臋dnione, przyjmuje protesty. Organy w艂a艣ciwe zobowi膮zane sa do wsp贸艂pracy przy sporzadzaniu planu. uchwa艂a RG w sprawie miejscowego planu agospodaeowania przestrzennego obowi膮zuje od dnia w niej okreslonego, jednak nie wcze艣niej ni偶 po up艂ywie 14 dni od dnia og艂oszenia. Ka偶dy ma prawo wgl膮du do miejscowego planu zagos. przest. oraz otrzymania wypis贸w i wyrys贸w. W贸jt, burmistrz lub prezydent prowadzi aktualizowany rejestr mpzp, gromadzi materia艂y zwi膮zane z planem. Jest zobowi膮zany przekaza膰 wojewodzie i KUR kopie uchwalonych mpzp. Zarz膮d gminy dokonuje oceny zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy i przedstawia RG co najmniej raz w okresie kadencji wyniki tej oceny. Zarz膮d gminy przeprowadza analize wniosk贸w w sprawie sporz膮dzania lub zmiany MPZP. Jezeli w wyniku zmiany ustawy szczeg贸lnej zachodzi konieczno艣膰 zmizny planu, czynno艣ci kt贸re sa nizb臋dne przy sporz膮dzaniu planu wykonuje w zakresie niezb臋dnym do dokonaniatej zmiany, chyba 偶e ustawa szczeg贸lna okre艣la odr臋bny tryb post臋powania.
75.Skutki prawne uchwalenia planu przestrzennego.
ustalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kszta艂tuja wraz z innymi przepisami prawa spos贸b wykonania prawa w艂asno艣ci nieruchomo艣ci. Decyzja o warunkach zabudowy i zgospodarowania terenu sprzeczna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego jest niewazna. Stwierdzenie niewazno艣ci decyzji nast臋puje na zasadach i w trybie okreslonym w KPA. Z dniem wej艣cia w 偶ycie miejscowego planu zag. przest. lub jego zmiany wygasaja wydane uprzednio decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu sprzeczne z ustaleniami tego planu. Spory o roszczenia rozstrzygaja s膮dy powszechne. Wykonanie obowi膮zku wynikajacego z roszze艅 powinno nast膮pi膰 w ciagu 6 miesi臋cy od dnia z艂ozenia wniosku. W przypadku nie wyp艂acenia odszkodowania w terminie przys艂uguja odsetki. RG podejmuje uchwa艂臋 okre艣laj膮c膮 藕r贸d艂a pokrycia zobowi膮za艅. W tym celu gmina mo偶e emitowac obligacje. Tereny dla kt贸rych plan ustala inne przeznaczenie mog膮 by膰 wykorzystane w spos贸b dotychczasowy do czasu ich zagospodarowania zgodnie z planem, chyba, 偶e w planie ustalono zasady ich dotychczasowego zagospodarowania. Orzeka o tym w drodze decyzji w贸jt, burmistrz lub prezydent. Wysoko艣膰 odszkodowania z tytu艂u obni偶enia warto艣ci nieruchomo艣ci oraz wysoko艣ci op艂aty z tytu艂u wzrostu warto艣ci nieruchomo艣ci ustala si臋 na dzie艅 jej zbycia.
76. Ochrona prawa w艂asno艣ci w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym.
Je偶eli w zwi膮zku z uchwaleniem MPZP lub jego zmiany, korzystanie z nieruchomo艣ci lub z jej cz臋艣ci w doychczasowy spos贸b lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem sta艂o si臋 niemozliwe bad藕 istotnie ograniczone, w艂a艣ciciel lub u偶ytkownik wieczysty nieruchomo艣ci mo偶e 偶膮da膰 od gminy:
- odszkodowania za poniesion膮 rzeczywist膮 szkod臋
- wykupienia nieruchomo艣ci lub jej cz臋艣ci
- zamiany nieruchomo艣ci na inn膮
Ustalenia MPZP kszta艂tuj膮 spos贸b wykonywania prawa w艂asno艣ci na danym terenie. Decyzje o warunkach zabudowy niezgodne z MPZP jest niewa偶na. Z dniem wej艣cia w 偶ycie MPZP wcze艣niej wydane decyzje o warunkach zabudowy, jesli s膮 sprzeczne z planem wygasaj膮.
77. wyw艂aszczenie nieruchomo艣ci, podstawowe zasady i tryb wyw艂aszczania.
Wyw艂aszczanie nieruchomo艣ci polega na pozbawieniu lub ograniczeniu w drodze decyzji przwa u偶ytkowania wieczystego lub innego prawa na nieruchomo艣ci. Mo偶e by膰 dokonane je偶eli cele publiczne nie mog膮 by膰 zrealizowane w inny spos贸b ni偶 przez pozbawienie lub ograniczenie praw do nieruchomo艣ci, a prawa te nie mog膮 by膰 nabyte w drodze umowy. Nieruchomo艣膰 mo偶e by膰 wyw艂aszczana tylko na rzecz Skarbu Pa艅stwa lub gminy. Mo偶e by膰 ni膮 obj臋ta ca艂a nieruchomo艣膰 lub jej cz臋艣膰.
Tryb wyw艂aszczania nieruchomo艣ci:
Wszc臋cie post臋powania wyw艂aszczeniowego musi by膰 poprzedzone rokowaniami mi臋dzy wojewod膮 a w艂a艣cicielem o nabycie nieruchomo艣ci w drodze umowy. Mozna zaoferowac nieruchomo艣膰 zamienn膮. Wszcz臋cie na rzecz Skarbu pa艅stwa z urzedu, a na rzecz gminy na wniosek zarz膮du gminy. Wyw艂szczenie nieruchomo艣ci polega na pozbawieniu lub ograniczeniu w drodze decyzji adm. prawa w艂asno艣ci, prawa u偶ytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego. Wojewoda sk艂ada w s膮dzie wniosek o dokonanie wpisu w ksi臋dze wieczystej post臋powania wyw艂aszczeniowego, a jezeli nieruchomo艣c nie ma ksi臋gi wieczystej o z艂o偶enie do istniejacego zbioru dokument贸w zawiadomienia o wszcz臋ciu postepowania. Jezeli wyw艂szczenie nie dosz艂o do skutku, wojewoda jest obowi膮zany wyst膮pi膰 nizw艂ocznie o wykre艣lenie z ksi臋gi wieczystej wpisu o wszcz臋ciu postepowania wyw艂aszczeniowego. Po wszcz臋ciu postepowania wyw艂aszczeniowego wojewoda przeprowadza rozpraw臋 administracyjn膮. jezeli zachodzi potrzeba zapobie偶enia niebezpiecze艅stwu wyst膮pienia szkody lub niedogodno艣ci dla w艂a艣cixieli lub u偶ytkownik贸w wieczystych nieruchomo艣ci s膮siednich, w dcyzji o wyw艂aszczeniu ustala si臋 obowi膮zek budowy i utrzymania odpowoednich urz膮dzen zapobiegaj膮cych tym zdarzeniom lub okpliczno艣ciom.
78. ustalenie odszkodowania za wyw艂aszczon膮 nieruchomo艣c.
Wyw艂szczenie w艂asno艣ci nieruchomo艣ci lub innego prawa nast臋puje za odszkodowaniem na rzecz osoby wyw艂aszczonej z nieruchomo艣ci lub warto艣ci tego prawa. Odszkodowanie ustala wojewoda w drodze decyzji adm. w terminie miesi膮ca od dnia decyzji o wyw艂aszczeniu. Decyzja powinna zawiera膰 szczeg贸艂owe dane np. cel wyw艂aszczenia, wskazanie w艂a艣ciciela, okre艣lenie praw podlegaj膮cych wyw艂aszczeniu oraz wysoko艣膰 przyznanego odszkodowania. W ramach odszkodowania moze by膰 przyznana nieruchomo艣膰 zamienna. Wysoko艣膰 odszkodowania ustala si臋 wg. jej warto艣ci w dniu wydania decyzji o odszkodowaniu. Wysoko艣膰 odszkodowania okresla rzeczoznawca. zap艂ata odszkodowania nast臋puje jednorazowo w terminie 14 dni od dnia w kt贸rym decyzja o wyw艂aszczeniu sta艂a sie ostateczna. Odszkodowanie podlega wloryzacji na dzie艅 jego zap艂aty. Do zap艂aty odszkodowania jest zobowi膮zany wojewoda, jezeli wyw艂aszczenie nast臋puje na rzecz Skarbu Pabstwa i Zarz膮d Gminy , jezeli na rzecz gminy.
80. Funkcjonowanie i organizacja szko艂y wy偶szej, organy szko艂y wy偶szej.
Szko艂y wy偶sze zwane uczelniami s膮 organizowane i dzia艂aj膮 na zasadzie wolno艣ci bada艅 naukowych , wolno艣ci tw贸rczo艣ci artystycznej i wolno艣ci nauczania. Funkcjonowanie uczelni reguluje ustawa o szkolnictwie wy偶szym. Nie stosuje si臋 jej do wy偶szego szkolnictwa wojskowego i wy偶szych seminari贸w duchownych prowadzonych przez ko艣cio艂y. Uczelnie s膮 cz臋艣ci膮 systemu nauki i edukacji narodowej.
Zadania uczelni:
kszta艂cenie student贸w w danej ga艂臋zi wiedzy
przygotowanie ich do wykonywania okre艣lonych zawod贸w
prowadzenie bada艅 naukowych lub tw贸rczej pracy artystycznej
przygotowanie samodzielnych pracownik贸w nauki
kszta艂cenie w celu uzupe艂nienia wiedzy og贸lnej i specjalistycznej os贸b posiadaj膮cych tytu艂y zawodowe
rozwijanie kultury narodowej i post臋pu technicznego
wychowywanie student贸w w duchu poszanowania praw cz艂owieka, demokracji, odpowiedzialno艣ci za losy pa艅stwa
Uczelnie za zgod膮 MEN mog膮 prowadzi膰 szko艂y ponadpodstawowe. Uczelnia ma osobowo艣膰 prawn膮, a szczeg贸艂y jej funkcjonowania okre艣la statut. Organami jednoosobowymi uczelni s膮 rektor i dziekan. W sk艂ad senatu wchodz膮: prorektor lub prorektorzy, dziekani, wybrani przedstawiciele w liczbie okre艣lonej przez statut uczelni.
Kompetencje senatu:
ustalenie og贸lnych kierunk贸w dzia艂alno艣ci uczelni
tworzenie i znoszenie kierunk贸w studi贸w
nadawanie tytu艂u doktora honoris causa
wyra偶anie zgody na zawieranie um贸w z zagranicznymi instytucjami naukowymi
uchwalanie planu rzeczowo-finansowego uczelni
ustalanie pensum dydaktycznego
wyra偶anie zgody na nabywanie lub zbywanie sk艂adnik贸w mienia
ocena dzia艂alno艣ci rektora
zatwierdzanie rocznych sprawozda艅 z dzia艂alno艣ci uczelni
mo偶e pe艂ni膰 funkcje rady wydzia艂u
Dziekan:
kieruje wydzia艂em i reprezentuje go na zewn膮trz
jest prze艂o偶onym pracownik贸w i student贸w wydzia艂u
od decyzji dziekana s艂u偶y odwo艂anie do rektora
jest wybierany przez rad臋 wydzia艂u
Podstawowa jednostk膮 organizacyjn膮 jest wydzia艂. w sk艂ad uczelni wchodzi biblioteka g艂贸wna oraz archiwum. Kwestor pe艂ni funkcj臋 g艂贸wnego ksi臋gowego i jest zast臋pc膮 dyrektora administracyjnego. Powo艂uje go i odwo艂uje rektor.