Geologia Historyczna - odtworzenie dziejów ziemi , poznanie kolejnych zmian jakim podlegała skorupa ziemska i je powieszchnia , odtworzenie stanu w jakim znajdowała się powieszchnia ziemi w każdym z jej stanów oraz poznawanie przyczyn kierujących w/w zmianami.
Zasada Aktualizmu Dziejowego - można obserwując zjawiska na ziemi odtworzyć chronologie dziejów ziemi . Zjawiska działające stale i przez długie okresy czasu powodują zmiany oblicza ziemi. Dawniej zmiany wywoływane były przez te same czynniki jakie działają obecnie.
Paleogeografia - zajmuje się ukształtowaniem powieszchni ziemi w poszczególnych minionych epokach. Opisuje charakter zbiorników morskich, warunki na lądach i morzach.
Paleontologia - zajmuje się rozwojem życia na ziemi. Dzieli się na Paleobotanikę (życie roślin), oraz na Paleozeologię (życie zwierząt)
Stratygrafia - nauka o wieku skal, następstwem warstw opierającym się na pewnym założeniu, porównuje warstwy jednowiekowe.
Tabela Stratygraficzna - podział czasu geologicznego na sztucznie formuowane jednostki, jego miara jest rozwój świata zwierzęcego i roślinnego.
Era - okres wyróżniony w dziejach ziemi na podstawie charakterystycznego świata zwierzęcego i roślinnego.
Skamieniałość Przewodnia - cząstki organizmów zwierzęcych i roślinnych, które cechowały się krótkim okresem rozwoju i życia. Występowały na znacznym obszarze.
Geologia Tektoniczna - formy występowania oraz sposób ułożenia skał w skorupie ziemskiej.
Tektonika - sposób przestrzennego występowania skał w skorupie ziemskiej.
Struktura Tektoniczna - jednostka budowy tektonicznej.
Monoklina - kompleks warstw nachylonych w tym samym kierunku pod tym samym kątem.
Fałd - zaburzenie skał warstwowych mające charakter wygięcia złożonego z części wypukłej i części wklęsłej. Fałd składa się z antykliny (siodła), oraz synkliny (łeku)
a - amplituda
n - wysokość fałdu
r - promień fałdu
W jądrze antykliny znajdują się warstwy najstarsze.
W jądrze synkliny znajdują się warstwy najmłodsze.
Brachyantyklina +Brachysynklina =Brachyfałd -fałd krótki, taki, którego długość tylko kilkakrotnie przeważa nad szerokością.
FAŁDY DZIELIMY :
-ze względu na os fałdu:
-f. stojący
-f. pochylony
-f. leżący
-f. obalony
-f. z wytartym śródfałdziem
-plaszczowina
-plaszczowina z dygitacjami
--ze względu na os skrzydeł
-f. symetryczny
-f. asymetryczny
-ze względu n wielkość promieni
-f. szerokopromienne
-f. średniopromienne
-f. wąskopromienne
Wergencja - kierunek pochylenia osi fałdu.
Oscylacje osi fałdu:
-depresyjna
-elewacyjna
Oznaczenia pięter: Kambr-Cm Ordowik-O Sylur-S Dewon-D Karbon-C Perm-P Trias-T Jura-J Kreda-Cr Trzeciorzed-Trz Paleogen-Pg Neogen-N Czwartorzed-Q
Wiek względny : Zasada superpozycji - zasada nadległości.
Korelacja Geologiczna - zestawienie warstw z uwzględnieniem ich stratygrafii (wieku).
Metody : Litostratygraficzna - porównuje, zestawia ze sobą warstwy na podstawie ich wykształcenia litologicznego. Biostratygraficzna - porównuje i rozdziela warstwy w oparciu o zachowanie w nich skamieniałości i odcisków roślin i zwierząt.
Facja -zespół cech różniących osady utworzone równocześnie ale w różnych warunkach.
Zasada Przyczynowości - dane zjawisko geologiczne jest młodsze od najmłodszej warstwy, która mu uległa a starsze od najstarszej warstwy która mu nie uległa.
Datowanie bezwzględne -opiera się na metodzie radiometrycznej, znajomość okresu połowicznego rozpadu niektórych izotopów.
Piętro strukturalne -zespól warstw zdeformowanych lub sfałdowanych w jednej fazie lub orogenezie i oddzielonych od innych pięter powieszchnią niezgodności kątowej.
Krzywa HIPSOGRAFICZNA -przedstawia kumulacyjny procent powieszchni ziemi w zakresie wysokości.
Izostazja -(równowaga izostazyjna) -zjawisko utrzymywania równowagi płyt litosfery na półplastycznej astenosferze.
Ruchy izostatyczne -pionowe ruchy litosfery, które wynikają ze zmiennego obciążenia płyt głównie kontynentalnych.
Subdukcja -wciąganie płyty oceanicznej (cięższej) pod płytę kontynentalną (lżejszą).
1.Kolizja płyty oceanicznej z płytą kontynentalną :powstawanie strefy subdukcji przetopienie skał bazaltowych -nowa lawa andezytowa (lekka) przeciska się do góry i tworzy wulkany.
2.Kolizja płyty oceanicznej z płytą oceaniczną :jedna z nich się zanurza ,powstanie strefy subdukcji powstała magma tworzy luk wysp np. Hawaye, powstanie rowu oceanicznego np. Rów Mariański.
3.Kolizja płyt kontynentalnych :powstanie wysokich łańcuchów górskich, podniesienie jednej płyty kontynentalnej ku górze (pasywna granica kontynentu -nie ma strefy subdukcji, aktywna granica - jest)
WAŁ -płaska, długa (setki k/m.) antyklina o pokrywie platformowej , zwykle stanowiąca łańcuch lokalnych wzniesień antyklinarnych.
NIECKA -płytkie łuskowate obniżenie terenowe, przeważnie o płaskim dnie uwarunkowane bądź budową geologiczną bądź denudacją, osiadaniem itp.
ŁUSKA -szczątkowy element tektoniczny o rozmiarach co najmniej rzędu dziesiątek metrów będący pozostałością po tektonicznej redukcji większej struktury tektonicznej, ograniczony przez powieszchnie nieciągłości i pozbawiony samodzielności tektonicznej.
INTERSEKCJA -nauka o przecinaniu powieszchni. Zasięg utworów geologicznych na mapach wyznaczają granice geologiczne, które są wynikiem przecięcia się powieszchni warstwy z intersekcją (rzeźbą terenu)
USKOK -przerwanie ciągłości i przemieszczenie warstwy (części warstwy).
PANGEA -pierwszy ląd.
Metamorfizm-proces przemiany skal pod wplywem temp. i cisnienia.(regionalny lub lokalny)
Stopień Geotermiczny -wielkość głębokości przy której następuje wzrost temperatury o 1 stopień.
Procesy Egzogeniczne :1.pr.twórcze - agregujące, 2.niszczące -degradacja-proces transportu
Proces wyrównywania -gradacja, planacja.
Procesy Niszczące - Wietrzenie -procesy niszczące (dezintegracji) pod wpływem czynników zewnętrznych np.:
(1.promieni słonecznych
(2.wody
(3.wpływu biosfery.
(4.chemiczne - utlenienie, hydratacja, hydroliza, redukcja, rozpuszczanie.
(5.fizyzne - zamróz, insolacja
Erozja-mechaniczne niszczenie skał połączone z usuwaniem materiału. Głównym czynnikiem erozji jest woda.
Ablacja - 1.jest to proces zmywania gleb i zwietrzelin ze stoków gór i wzgórz.
2.topnienie lodowca w miarę jego schodzenia w dół.
Erozja rzeczna -erozja wgłębna erozja boczna erozja wsteczna.
Abrazja - niszczenie brzegów morskich przez ustawiczne uderzenia wody oraz wskutek ścierania skał przez głazy.
Albedo lodowca - cześć promieni słonecznych padającego na powieszchnię lodowca która ulega odbiciu.
Efekt działania lodowców to doliny u-kształtne.
Less -osad glacjalny o żółtej barwie, porowata (pyl kwarcowy COCa3) powstaje z osadzenia pyłów mineralnych niesionych przez wiatr.
Osady fluwioglacialne -osady utworzone przez wody które wypływały z topniejącego czoła lodowca.
Keny - pasy wzgórz ciągnące się promieniście lub prostopadle do czoła lodowca.
Drumliny - podłużne wzgórza ułożone równolegle lub wachlarzowato.
Produkty erozji glacjalnej :
rysy lodowcowe,
moreny (czołowe denne boczne)
doliny lodowcowe
jeziora polodowcowe
fiordy
głazy narzutowe
eratyki.
Erozja powietrzna - jest związana z działalnością wiejących z różną prędkością wiatrów noszą one różnej wielkości cząstki skał i minerałów. Znaczenie wiatru jako czynnika erozyjnego nie jest zbyt wielkie gdyż powoduje on albo wywiewanie drobnych cząstek (deflacja) albo drążenie i ścieranie skał (korozja) w wyniku uderzania cząstek o skałę.
Nieco większe znaczenie ma działalność akumulacyjnego wiatru.
Kratony - prakontynenty powstałe z zastygnięcia magmy.