MODRZEW - Larix Mill.
Larix decidua subsp. decidua - europejski
Larix decidua subsp. polonica - polski
WŁAŚCIWOŚCI BIOLOGICZNE
Wzrost: jest gatunkiem szybko rosnącym. Przeciętny roczny przyrost wysokości modrzewia europejskiego miedzy 5 a 20 rokiem życia sięga 1m. Kulminacja przyrostu wysokości następuje wcześnie, już w wieku 15-25 lat. Osiąga 30-45 m wysokości.
Kwiaty: kwitnie w drugiej połowie kwietnia lub na początku maja wraz z rozwojem igieł. Roślina jednopienna. Purpurowoczerwone, potem zieleniejące kwiaty żeńskie wyrastają na ulistnionych krótkopędach, okrągłe i jasnożółte kwiaty męskie na kilkuletnich krótkopędach. Po zapyleniu przez wiatr kwiaty żeńskie przekształcają się w brązowe zdrewniałe szyszeczki, które utrzymują się na pędach przez kilka lat.
Owocowanie: modrzew wchodzi w okres obradzania nasion w zwarciu około 30 roku życia, a drzewa wolno rosnące już około 15 roku. Obfitsze owocowanie ma miejsce co 2-3 lata, a czasem nawet co 6 lat. Nasiona dojrzewają jesienią, w październiku - listopadzie w roku kwitnienia, a wypadają z szyszek od lutego do czerwca (najobficiej w kwietniu).
Liście: Modrzew jest jedynym naszym drzewem iglastym zrzucającym liście na zimę. Igły, długości 2-3cm., jasnozielone, delikatne, niekłujące, na krótkopędach wyrastają pęczkami po 20-40 sztuk, zaś na długopędach pojedynczo, skrętolegle. Jesienią, przed opadnięciem, przebarwiają się na żółto. Opadają zwykle dopiero w listopadzie.
WYMAGANIA EKOLOGICZNE
Wymagania mikroklimatyczne
Termiczne: modrzewie cechuje wysoka tolerancja w stosunku do warunków termicznych. Dobrze znosi zarówno duże zmiany temperatury, jak i silne mrozy. Prawie nie cierpi od późnych przymrozków, natomiast wczesne przymrozki i mrozy często powodują zniszczenie ostatniego przyrostu pędu głównego, który nie zdrewniał ostatecznie.
Świetlne: należy do najbardziej światłożądnych drzew strefy klimatu umiarkowanego. Wymaga do dobrego wzrostu dużo światła dla całej korony, która nie może być uciskana przez inne drzewa. Powinien mieć pełne światło od pierwszego roku życia. Do normalnego rozwoju wymaga pełnego oświetlenia górnego i dobrego oświetlenia bocznego. Zarówno siewki jak i osobniki młodociane mają duże wymagania świetlne. Modrzew polski może przez kilka lat wegetować pod osłoną, bowiem lepiej w młodości znosi ocienienie. Znosi dobrze ocienienie boczne, dlatego może być odnawiany w dużych i średnich gniazdach. Mniej światła potrzebują osobniki, które egzystują w cieplejszym otoczeniu i lepszych warunkach żyznościowych.
Wilgotnościowe: modrzew charakteryzuje się stosunkowo dużą transpiracją, w związku z czym potrzeby wodne tego gatunku są bardzo duże. Wielkość przyrostu modrzewia na wysokość jest ściśle uzależniona od warunków wilgotnościowych i jest skorelowana z sumą opadów w poszczególnych miesiącach sezonu wegetacyjnego. Modrzew wymaga średniej wilgotności podłoża jednak źle znosi duże wahania wilgotności.
Wymagania glebowe
Wodne: wymaga średniej wilgotności podłoża, jednak źle znosi duże wahania wilgotności. Poziom wody gruntowej może być niski, jeśli warunki glebowe (podsiąkliwość) są korzystne. Niekorzystne są dla modrzewia gleby z płytko zalegającym zwierciadłem wody gruntowej, a zwłaszcza z wodą zastoinową.
Pokarmowe: modrzewie europejski i polski wykazują średnie wymagania pod względem żyzności gleby. Wytwarza głęboki system korzeniowy, podobny do sercowatego - w związku z czym wymaga gleb głębokich, czynnych, przewiewnych, jednocześnie na tyle spoistych aby zapewniały dobre zaopatrywanie w wodę. Najodpowiedniejszymi glebami dla modrzewia są piaski gliniaste mocne (zwałowe), gliny lekkie, średnie, lessy i rędziny. Niedobór azotu, potasu i wapnia w glebie wpływa hamująco na rozwój siewek i młodników modrzewiowych oraz na kwitnienie. Najlepszy rozwój wykazuje n głębokich, niezbyt zwięzłych glebach morenowych. Dobry wzrost, rozwój i przyrost modrzewia zapewnia siedlisko Lśw. Modrzew jako gatunek szybko rosnący ma na ogół charakter domieszki uszlachetniającej w drzewostanach wielogatunkowych, na siedliskach lasu mieszanego świeżego, lasu świeżego, a także szczególnie w Krainach: Mazursko-Podlaskiej i Małopolskiej na siedlisku boru mieszanego świeżego. Na wyżynach i górach stanowi domieszkę na siedliskach lasowych, a także borowych. W borze wysokogórskim stanowi domieszkę towarzyszącą świerkowi. W Krainie III, IV i VI lokalnie może pełnić rolę gatunku współpanującego na siedliskach boru mieszanego świeżego, lasu mieszanego świeżego i lasu świeżego.
METODY ODNAWIANIA NATURALNEGO
Rębnie
Modrzew odnawia się naturalnie stosunkowo łatwo z samosiewu bocznego w rębni zupełnej smugowej Ic lub pasowej Ib. Samosiew boczny zaleca się wykorzystywać tam, gdzie modrzew w wieku rębnym wykazuje pełną zdrowotność i prawidłowy wzrost, a ich udział w drzewostanie sięga co najmniej 10%. Gdy gleba nie jest sprawna, konieczne jest jej przygotowanie. Najczęściej stosuje się brony, kultywatory, jeże; dotyczy to gleb o cienkiej warstwie ściółki lub słabo rozwiniętej pokrywie gleby. Grubsza warstwa ściółki i silny rozwój roślinności wymagają stosowani pługów.
1