Antybiogram
Oznaczanie wrażliwości bakterii na wybrane antybiotyki
1. Na płytkę Petriego z podłożem agarowym* nanieść 100 *l hodowli bakteryjnej i dokładnie rozprowadzić jałową głaszczką po powierzchni podłoża.
2. Następnie, posługując się jałową pęsetą umieścić na płytce krążki bibułowe nasycone antybiotykami. Odległość pomiędzy poszczególnymi krążkami powinna wynosić około 2 cm.
3. Płytkę pozostawić na dwie godziny w temperaturze pokojowej (w tym czasie antybiotyki dyfundują do podłoża)
4. Po 24 godzinach inkubacji w temperaturze 37oC można porównać skuteczność działania antybiotyków w stosunku do badanych bakterii
* inne podłoże jakie się stosuje się w przypadku antybiogramu to podłoże Mueller-Hintona
Bakterie wrażliwe na antybiotyk np. streptomycynę określamy jako Str s (s w indeksie pochodzi od ang. sensitive). Bakterie oporne na np. streptomycynę określamy jako Str r (r w indeksie pochodzi od ang. resistant). Gen warunkujący oporność na streptomycynę zapisujemy str r.
|
Oznaczanie wrażliwości bakterii na wybrane sulfonamidy
1. Na płytkę Petriego z podłożem agarowym* nanieść 100 *l hodowli bakteryjnej i dokładnie rozprowadzić jałową głaszczką po powierzchni podłoża.
2. Następnie, posługując się jałową pęsetą umieścić na płytce krążki bibułowe nasycone sulfonamidami. Odległość pomiędzy poszczególnymi krążkami powinna wynosić około 2 cm.
3. Płytki pozostawić na dwie godziny w temperaturze pokojowej (w tym czasie antybiotyki dyfundują do podłoża)
4. Po 24 godzinach inkubacji płytek w temperaturze 37oC można porównać skuteczność działania sulfonamidów w stosunku do badanych bakterii
Antagonistyczne działanie sulfonamidów i kwasu para-aminobenzoesowego (PABA)
1. Na płytkę Petriego z podłożem agarowym* nanieść 100 *l hodowli bakteryjnej i dokładnie rozprowadzić jałową głaszczką po powierzchni podłoża.
2. Następnie, posługując się jałową pęsetą umieścić na płytce tabletkę sulfathiazolu oraz - w odległości 2 cm - krążek bibuły nasyconej roztworem PABA.
3. Płytkę pozostawić na dwie godziny w temperaturze pokojowej.
4. Po 24 godzinach inkubacji w temperaturze 37oC można zaobserwować antagonistyczne działanie sufonamidu i PABA.
Antybiotyki
Antybiotyki są substancjami o działaniu przeciwbakteryjnym wytwarzanymi przez drobnoustroje (bakterie, grzyby) albo otrzymywanymi syntetycznie lub półsyntetycznie. Mają one zdolność hamowania wzrostu lub zabijania takich mikroorganizmów jak bakterie, grzyby i niektóre pierwotniaki. Nie są natomiast skuteczne przeciw wirusom!
Antybiotyki interferują z procesem replikacji, transkrypcji, translacji, syntezą ściany komórkowej, a także mogą hamować czynności błony komórkowej.
Dobry antybiotyk nie może być toksyczny dla organizmu człowieka ani działać na niego alergizująco. Antybiotyki powinny być chemicznie trwałe, a także dobrze rozpuszczać się w wodzie, soli fizjologicznej i soku żołądkowym. Ponadto, antybiotyki powinny wykazywać dobrą przenikalność z przewodu pokarmowego do tkanek nie ulegając przy tym degradacji.
Bakteriobójcze |
Bakteriostatyczne |
penicyliny, bacytracyna, cefalosporyny (działają tylko na komórki rosnące) wankomycyna antybiotyki aminoglikozydowe: gentamycyna, kanamycyna, neomycyna, streptomycyna, nowobiocyna |
chloramfenikol, tetracykliny, kwas nalidyksowy antybiotyki makrolidowe |
Spektrum działania antybiotyków |
|||
s z e r o k i e
|
wąskie |
||
antybiotyk wykazuje aktywność zarówno w stosunku do bakterii G(+) jak i G(-) |
antybiotyk wykazuje aktywność jedynie w stosunku do wąskiej grupy bakterii (nawet jednego gatunku) |
||
ampicylina, chloramfenikol, tetracyklina |
penicylina G, bacytracyna, wankomycyna |
||
Drobnoustroje wytwarzające antybiotyki |
|||
|
|
||
Penicillium notatum |
Penicylina G (benzylowa) |
||
Penicillium chrysogenum |
Penicyliny |
||
Cephalosporium sp. |
Cefalosporyny |
||
Bacillis polymyxa |
Polimiksyny |
||
Bacillus subtilis |
Bacytracyna |
||
Streptomyces venezuelae |
Chloramfenikol |
||
Streptomyces griseus |
Streptomycyna |
Sulfonamidy
Sulfonamidy są analogami strukturalnymi kwasu para- aminobenzoesowego (PABA), prekursora kwasy tetrahydrofoliowego.. Należą do chemioterapeutyków o szerokim spektrum działania. Sulfonamidy obniżają przemianę materii i hamują rozmnażanie się bakterii (tzn. mają działanie bakteriostatyczne), uniemożliwiając bakteriom syntezę kwasu tetrahydrofoliowego.
Kwas foliowy jest niezbędnym koenzymem do syntezy zasad purynowych, tymidyny i niektórych aminokwasów.
Sulfonamidy jako analogi strukturalne PABA (są to amidy PABA) hamują kompetycyjnie aktywność enzymu - syntetazy dihydropterynianowej - który przekształca kwas para- aminobenzoesowy w kwas dihydrofoliowy.
Na działanie sulfonamidów są wrażliwe tylko te bakterie, które posiadają zdolność do syntezy kwasu foliowego. Bakterie oporne na działanie sulfonamidów pobierają kwas foliowy z otoczenia.
Dla komórek ludzkich kwas foliowy jest związkiem egzogennym.
Trimetoprim
Także interferuje z syntezą kwasu foliowego. Związek ten jest pochodną diaminopirydyny i hamuje aktywność reduktazy folianowej. Enzym ten redukuje kwas dihydrofoliowy do kwasu tetrahydrofoliowego.