WSPÓŁDZIAŁANIE MIĘŚNI I ŚCIĘGIEN

RUCH podtrzymuje życie. Na przykład, przy każdym oddechu, nasza klatka piersiowa unosi się i opada, a serce miarowo uderza i dzięki temu żyjemy. Czemu zawdzięczamy te ruchy? Mięśniom!

Czynność ruchu jest wypadkową działania trzech układów:

• mięśniowy

• nerwowy

• kostny (szkielet)

Mięśnie to mocna, elastyczna tkanka, która umożliwia funkcjonowanie naszemu ciału oraz pozwala nam wyrażać myśli i uczucia w działaniu. Bez względu na to, czy chcemy się uśmiechnąć, głośno śmiać, płakać, rozmawiać, chodzić, biegać, pracować, bawić się, czytać, czy jeść, zaangażowane są mięśnie. Trudno sobie wyobrazić coś, co moglibyśmy robić bez ich udziału. W naszym ciele jest około 650 mięśni. Najmniejsze są przyczepione do najdelikatniejszych kości, znajdujących się w uchu. Największe to mięśnie pośladkowe, które poruszają nogami.

Mięśnie stanowią około połowy masy ciała u mężczyzny i około jednej trzeciej u kobiety. Zostały zaprojektowane do wykonywania pracy. Podobno ktoś kiedyś powiedział : „codziennie przetwarzają na ruch więcej energii niż wszystkie silniki zbudowane przez człowieka razem wzięte, w tym również samochodowe”.

Nawet gdy się nie ruszamy, nasze mięśnie są w stanie gotowości, by od razu zareagować na wezwanie do działania. W każdym mięśniu zawsze któreś włókna są skurczone. Bez tego niewielkiego skurczu opadałaby nam szczęka, a nasze narządy wewnętrzne miałyby słabe oparcie. Również gdy stoimy albo siedzimy, mięśnie delikatnie regulują naszą postawę i nie pozwalają nam spaść z krzesła.

Rodzaje mięśni

W naszym ciele istnieją trzy rodzaje mięśni. Każdy z nich pełni inną funkcję. Mięsień sercowy pompuje krew. Przez połowę życia odpoczywa, musi znaleźć na to czas między kolejnymi skurczami. Inny rodzaj mięśni to mięśnie gładkie. Otaczają większość narządów wewnętrznych, łącznie z naczyniami krwionośnymi. Czynność mięśni gładkich podobnie jak mięśnia sercowego nie zależy od naszej woli. Pełnią one żywotne funkcje, na przykład tłoczą płyny przez nerki i pęcherz, przesuwają pokarm w przewodzie pokarmowym, regulują przepływ krwi w naczyniach krwionośnych, nadają kształt soczewkom oczu i rozszerzają źrenice.

Kolejna grupa mięśni to mięśnie poprzecznie prążkowane - szkieletowe. Za ich pomocą wykonujemy zamierzone ruchy.

Mięsień poprzecznie prążkowany charakteryzuje się trzema możliwościami:

• kurczy się

• jest elastyczny

• jest pobudliwy

Od urodzenia opanowujemy sztukę kontrolowania czynności tych mięśni. Na przykład, małe dziecko uczy się tak poruszać nóżkami i rączkami, by chodzić i utrzymywać równowagę. Ponieważ mięśnie mogą się tylko kurczyć, mięśnie szkieletowe pracują parami. Kiedy jeden się kurczy, drugi jest rozluźniony. Bez tej zespołowej pracy po podrapaniu się w głowę musielibyśmy korzystać z siły grawitacji, by opuścić rękę. Tymczasem nasz mięsień trójgłowy, współdziałający z dwugłowym (bicepsem), kurczy się i pozwala nam szybko wyprostować ramię.

Mięśnie różnią się kształtem i wielkością. Niektóre takie jak chociaż by dwugłowy uda, są długie i wysmukłe. Inne, wśród nich pośladkowe, są duże i grube. Wszystkie umożliwiają nam wykonywanie ruchów. Żebra byłyby zupełnie usztywnione, gdyby nie mięśnie międzyżebrowe. Dzięki nim klatka piersiowa może się poruszać jak harmonia, pomagając nam w oddychaniu. Mięśnie brzucha w dużym stopniu przypominają sklejkę ułożone są warstwami pod różnym kątem, co chroni narządy w jamie brzusznej przed wypadnięciem.

Współdziałanie mięśni i ścięgien

Sięgają one daleko w głąb mięśni i wiążą się z tkanką łączną, otaczającą włókna mięśniowe. Ścięgna i rozcięgna przyczepiają mięśnie do kości, tym samym umożliwiają ruch, to znaczy przenoszą pracę mięśni na szkielet.

Ścięgna i rozcięgna zbudowane są z pęczków, a te z kolei powstają z włókien tkanki łącznej właściwej zbitej. Kształt ścięgien jest bardzo różny: jedne są walcowate, inne spłaszczone, niektóre występują w postaci szerokiej, płaskiej błony zwanej rozcięgnem. W tej postaci występują np. ścięgna obu mięśni skośnych i mięśnia poprzecznego brzucha. Na ogół kształt ścięgna jest dostosowany w pewnym stopniu do kształtu mięśnia. Długość ścięgna znajduje się w określonym stosunku do długości kurczliwej mięśnia i do rozległości ruchu w danym stawie, wydłużają się one tylko o 4% swej długości. Grubość ścięgna w stosunku do przekroju poprzecznego mięśnia jest zmienna i waha się w szerokich granicach.

W skład mięśnia szkieletowego wchodzą:

• brzusiec

• ścięgno lub rozcięgno początkowe

• ścięgno lub rozcięgno końcowe

Tkanka łączna umożliwia siłom wytworzonym w mięśniach, naciąganie ścięgien i poruszanie kośćmi. Najmocniejsze ścięgno, ścięgno Achillesa, jest przymocowane do mięśnia w łydce, należącego do najsilniejszych. Mięśnie łydki działają jak amortyzatory. Kiedy chodzimy, biegamy lub skaczemy, znoszą obciążenia przekraczające tonę.

Dzięki współpracy mięśni ze ścięgnami, możemy wykonywać ręką najróżniejsze ruchy. Ścięgna są przedłużeniem mięsni i zarówno połączeniem mięśni z kośćmi. Ścięgna mają właściwość rozciągania przy odpowiedniej rozgrzewce, co daje nam większy zakres ruchu. Dlatego tak ważne jest odpowiednie rozgrzanie mięśni i więzadeł, przed wysiłkiem ponieważ łatwo może dojść do kontuzji czyli naderwania, a nawet i zerwania ścięgna.

Brzusiec mięśnia

Ścięgno Achillesa

Każdy mięsień posiada swój przyczep początkowy i końcowy. Ze względu na przebieg włókien mięśniowych w stosunku do ścięgna możemy wyróżnić mięśnie wrzecionowate, pierzaste, półpierzaste i okrężne. W mięśniu wrzecionowatym kierunek włókien ścięgna stanowi przedłużenie kierunku włókien mięśniowych, które przebiegają równolegle. W mięśniu pierzastym natomiast włókna mięśniowe łączą się ze ścięgnem obustronnie, a w pół-pierzastym jednostronnie. Takie ułożenie włókien mięśniowych w stosunku do ścięgien ma zasadnicze znaczenie dla pracy mięśnia

Przedramię wyposażone jest w dwadzieścia par mięśni, które są przyczepione do kości ręki (połączonych licznymi stawami) za pomocą długich ścięgien przechodzących pod pasmem włóknistym, otaczającym nadgarstek. Oprócz tego, 20 mięśni znajduje się na dłoni i palcach. Wszystko to razem sprawia, że ręka jest zdumiewająco zwinna, tak iż można nią złożyć precyzyjne elementy mechanizmu zegarka lub chwycić siekierę i narąbać drzewa.

.

Zadziwiający mechanizm

Każdy mięsień jest tak zaprojektowany, że bez trudu się kurczy. Jednakże skurcze mięśni szkieletowych nie mogą być jednakowe, aby nie używać takiej samej siły do podniesienia piórka i do dźwignięcia dziesięciokilogramowego przedmiotu.

Wszystkie mięśnie są zbudowane z komórek. Ze względu na podłużny kształt komórki te nazywa się włóknami. Niektóre są jaśniejsze, inne ciemniejsze. Jaśniejsze kurczą się szybciej. Są przydatne, gdy nagle coś wymaga dużego nakładu sił, na przykład musimy podnieść jakiś ciężar lub przebiec 100 metrów sprintem. Szybko kurczące się włókna mięśniowe są mocne energię czerpią z beztlenowej przemiany glikogenu (cukru). Prędko jednak słabną, ponadto gromadzący się w nich kwas mlekowy może być przyczyną kurczów lub bólu.

Ciemne włókna mięśniowe kurczą się wolniej, a energię uzyskują w procesach zachodzących w warunkach tlenowych. Ponieważ są lepiej zaopatrywane w krew i dzięki obecności tlenu otrzymują więcej energii, niż szybko kurczące się komórki, odznaczają się dużą wytrzymałością.

Istnieje jeszcze inny rodzaj włókien to komórki trochę ciemniejsze od jasnych, kurczących się szybko. Przypominają je, lecz są odporniejsze na zmęczenie. Ponieważ czerpią energię z procesów zachodzących zarówno w środowisku tlenowym, jak i beztlenowym, niewątpliwie używamy ich podczas długiej i intensywnej pracy.

Każdy człowiek ma w różnych mięśniach wszystkie te odmiany włókien. Na przykład w mięśniach nóg biegaczy długodystansowych jest średnio 80 procent włókien kurczących się wolno, a u sprinterów ponad 75 procent stanowią komórki, które kurczą się szybko.

Współdziałanie mięśni i ścięgien jest niezbędne do wykonywania jakiegokolwiek ruchu, co za tym idzie do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Mięsnie dzięki skurczom wprawiają nasze ciało w ruch. Ścięgna łącząc mięśnie z kośćmi współuczestniczą w każdym ruchu naszego ciała, przekazując siłę mięśni na układ kostny.

Podsumowując ruch, bez współdziałania mięśni jak i ścięgien był by nie możliwy.

Bibliografia

www.rumburak.firko.pl

www.sporty.pl

www.wikipedia.org.pl

www.kulturystyka.bajo.pl

www.ruburak.firko.pl

www.rumburak.firko.pl

www.wikipedia.org.pl

www.rumburak.firko.pl

www.rumburak.firko.pl

---