Administracyjne skryptnowy


  1. Sposoby definiowania administracji; sfery ingerencji administracji - funkcje administracji publicznej.

Sposoby definiowania administracji różnią się ze względu na określenie:

Najczęściej spotykanymi modelami definiowania administracji (głównie w znaczeniu działalności) są:

Sfery ingerencji administracji- funkcje administracji publicznej

  1. Sposoby definiowania prawa administracyjnego; pogranicze prawa administracyjnego.

Nie jest to sposób efektywny i pojęciowo zadawalający, gdyż nie zawiera w sobie jakichkolwiek cech wskazujących na to, że administracja jest w jakikolwiek sposób normowana prawem.

Prawo administracyjne jest to prawo, które zawiera element władztwa.

Prawo administracyjne dotyczy administracji publicznej (pojętej jako pewna dziedzina kultury społecznej) i jest dla nie swoiste, tj. obejmuje to, co jest wytworzone właśnie dla organizacji i działania administracji publicznej, a nie zarazem dla innych dziedzin kultury społecznej.

Żaden ustawodawca nie dał do dzisiaj ani definicji prawa administracyjnego ani nawet nie ustalił normatywnych kryteriów jego wyróżnienia.

Trudności w rozgraniczeniu pojawiają się wówczas, gdy istnieją bliższe związki między prawem administracyjnym a inna gałęzią prawa. Dotyczy to przede wszystkim prawa konstytucyjnego należącego do dziedzin prawa publicznego, która dotyczy ustroju i działań organów państwa podejmowanych w interesie publicznym. Można stwierdzić, że normy prawa konstytucyjnego stanowią punkt wyjścia dla norm prawa administracyjnego; dotyczy to zwłaszcza regulacji prawnej dotyczącej ustroju administracji, np. pr. konstytucyjne zajmuje się Rada Ministrów z punktu widzenia jej pozycji w systemie organów państwa, natomiast prawo administracyjne - pozycją tego organu w systemie organów administracji i jego rolą w procesie administrowania. Przeważającą większość norm prawa administracyjnego, zwłaszcza prawa materialnego i procesowego nie wykazuje tak ścisłych związków z pr. konstytucyjnym i dlatego do tej grupy norm nie należy odnosić sformułowania, iż stanowi ona skonkretyzowane pr. konstytucyjne.

Najtrudniej jest odgraniczyć prawo administracyjne od prawa cywilnego. Problem ten w doktrynie niemieckiej jest ujmowany jako rozgraniczenie pr. publicznego od pr. prywatnego. W doktrynie niemieckiej podkreśla się, że ani nauka ani praktyka nie wyjaśniły różnicy między pr. publicznym a pr. prywatnym w sposób wystarczający. Wg Łętkowskiego „ nie istnieje żadna materialna nieprzekraczająca granic między pr. cywilnym a administracyjnym, a o każdorazowej kwalifikacji każdego stosunku prawnego powinna decydować analiza jego treści i przyjętej przez ustawodawcę metody rozwiązywania powstałych na jego tle konfliktów. Trzeba odrzucić przekonanie, że stosunek prawny zawsze musi być albo prywatno- albo publicznoprawny, nie może być natomiast nigdy publiczno- i prywatnoprawny łącznie.”

  1. Sposoby klasyfikowania norm prawa administracyjnego.

Prawo administracyjne daje się uporządkować koncepcyjnie w zakresie jego wewnętrznej konstrukcji opartej na wyróżnieniu norm rodzajowo podobnych. Wyróżnienie najbardziej powszechne opiera się prawdopodobnie na odpowiedzi na 3 podstawowe pytania: kto robi, co robi, jak robi. Wyróżniamy na podstawie regulowanego przedmiotu:

  1. gdy realizacja prawa następuje przez wydanie decyzji- organy właściwe do jej wydania , a także określoną treść decyzji co do prawa i obowiązków przydawanych lub nakładanych

  2. gdy stosunki prawne (prawa, obowiązki) powstają z mocy samego prawa- ustają stosunki nieprzestrzegania norm tego prawa

  1. przez organy określone prawem ustrojowym w celu

  2. realizacji norm prawa materialnego, zarówno wtedy, gdy regulują wykonanie i kontrolowanie decyzji administracyjnych, jak i wtedy, gdy regulują tok czynności podejmowanych w celu przymusowego wykonania decyzji administracyjnych.

Inny podział oparty jest na kryterium charakteru stosunku łączącego organ stosujący normę z adresatem działania.

Kolejny oparty na kryterium podmiotu i przedmiotu regulacji: (wątpliwe)

  1. Wewnętrzne prawo administracyjne.

Terminem tym określa się liczne i bardzo zróżnicowane dyrektywy powinnego zachowania się (nakazy, zakazy, przyzwolenia) tworzone i realizowane w organizacyjnych układach kierownictwa w administracji państwowej. Terminem zamiennym jest pojęcie akty kierownictwa wewnętrznego.

Układ kierownictwa można określić jako hierarchiczne powiązanie organów administracyjnych: kierowniczego (nadrzędnego) i podporządkowanego oraz powiązanie służbowe przełożonego i podwładnego w strukturze organu. Powiązanie to ma charakter ustrojowy, a więc trwały, polega na prawnie określonej możliwości bądź obowiązku ingerowania w działalność podległego organu przez stosowanie środków prawnie wskazanych lub przez prawo dopuszczonych. Układy organizacyjne kierownictwa mogą być różnie budowane. Zróżnicowanie kompetencji hierarchicznych jest uzasadnione odmiennością dziedzin działania administracji, rodzajem i stopniem specjalizacji poszczególnych ogniw w danym układzie. Odpowiednio zatem powinny być zróżnicowane w każdym z tych układów prawne dyrektywy kierownicze. Podstawowe znaczenie dla identyfikacji układów organizacyjnych mają przepisy prawne określające ich strukturę, rodzaj działań kierowniczych, oraz treść zadań przypisanych dla danego układu lub jego części.

Ogólną cecha dyrektyw wewnętrznego prawa administracyjnego jest ich ograniczony zasięg obowiązywania (w ramach organizacyjnego układu kierownictwa). Wydawane są na podstawie ogólnego upoważnienia do kierowania podporządkowanymi organami (na podstawie nie poddanej rygorom formalnego i merytorycznego powiązania aktu wykonawczego z ustawa).

Ponadto cechuje je:

Cechy te odróżniają wewnętrzne prawo administracyjne od powszechnie obowiązującego (zewnętrznego), a zarazem utrudniają określenie charakteru prawnego i klasyfikacje aktów wewnętrznych.

Systematyka aktów wewnętrznych

Obok często wymienianych i mocno osadzonych w praktyce aktów typu:

zarządzenia, instrukcje, wytyczne, polecenia służbowe, statuty, regulaminy

pojawiają się działania nieporównywalnie trudniejsze do identyfikacji:

telegramy, zawiadomienia, karty dokumentacyjne, arkusze kontroli, mikrofilmy, zapisy dźwięku, dyskietki, plany, schematy, diagramy, komunikaty, repetytoria, poradniki, konspekty i raporty.

Wszystkie mogą zawierać dyrektywy działania których znaczenie wiążące ujawni się dopiero w konkretnej sytuacji. Są to instrumenty którymi administracja jest zdolna modyfikować nagle i tajemniczo istniejący stan prawny. Trudności charakterystyki formalnej i merytorycznej widoczne są w próbach ukazania różnic miedzy instrukcją, okólnikiem, wytycznymi. „Instrukcja” oznacza zarazem formę aktu oraz charakteryzuje jego treść, podobnie termin „wytyczne”; tylko „okólnik” jest określeniem formy aktu, ale znów może on zawierać tak instrukcje, jak i wytyczne (w sensie rodzaju dyspozycji).

Podsumowując akty prawa wewnętrznego maja złożoną naturę z punktu widzenia ich treści. Mogą być:

Obowiązują na podstawie kompetencji kierowniczej, w przypadku indywidualnych są przestrzegane, bo zawierają wyjaśnienia, porady i zalecenia pochodzące od organu nadrzędnego i niosącego ryzyko odpowiedzialności za skutki działań niezgodnych z udzielonymi wskazaniami.

System aktów wewnętrznych jest otwarty (93 art. Konstytucji), mogą one obowiązywać tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu akt, ich podstawą prawną mogą być tylko ustawy, podlegają one kontroli co do zgodności z pr. powszechnie obowiązującym . Nie mogą być podstawa decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów.

  1. Zasady ogólne prawa administracyjnego.

Zasady ogólne prawa administracyjnego stanowią uogólnienie teoretyczne, stąd też różnorodność ich ujęcia. J. Zimmermann wyróżnia następujące zasady (wywodzące się z demokratycznego państwa prawa):

Poza wymienionymi wyżej wyodrębnia się inne zasady takie jak:

  1. Europeizacja polskiego prawa administracyjnego; międzynarodowe prawo administracyjne.

W warunkach UE polska administracja publiczna podobnie jak przed akcesją działa zgodnie z założeniami ustawodawcy na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji). Zasadniczą zmianę stanowi okoliczność, iż prawo powszechnie obowiązujące nie stanowi już kategorii jednolitej. Prawo administracyjne od 1.05.2004 stanowi połączenie systemu UE (pr. wspólnotowego) i podsystemu prawa polskiego. Prawo wspólnotowe ma przewagę nad prawem krajowym. Jej źródłem jest m.in. zasada solidarności (lojalnej współpracy- art. 10 Traktatu ustanawiającego UE). Wyrazem tej przewagi są wykreowane przez ETS zasady:

Polega na tym, że prawo UE przyznaje zwłaszcza podmiotom prawnym , w tym samym osobom fizycznym, określone prawa (uprawnienia) podmiotowe w różnych dziedzinach życia, które winny być chronione przez sądy państw członkowskich, zwłaszcza jeśli jednostka powołuje się na normy wspólnotowe kreujące takie prawa.

Wyraża się w tym, że krajowa norma prawna- niezgodna z bezpośrednio obowiązującą normą pr. wspólnotowego- winna bezwarunkowo ustąpić miejsca w toku wykonywania prawa normie wspólnotowej.

Zmierza do tego aby pr. krajowe (zwłaszcza proceduralne) „nadmiernie nie utraciło” lub „praktycznie nie uniemożliwiło” pełnej i skutecznej realizacji treści wypływających z pr. wspólnotowego.

Oddziaływanie prawa wspólnotowego i dorobku prawa UE na polskie prawo administracyjne zachodzi na wielu płaszczyznach. Nie narzuca państwom członkowskim modelu władzy wykonawczej, lecz w określonych dziedzinach stawia pewne wymagania:

Prawo wspólnotowe przybierając postać zwłaszcza rozporządzeń wspólnotowych może stanowić także bezpośrednią podstawę (norma materialna) dla zachowań (władczych i niewładczych) administracji publicznej np. w obszarze rolnictwa. Normy państw członkowskich określają poszczególne procedury stosowane przed organami publicznymi, są jednak pewne dziedziny w obrębie których krajowa administracja publiczna ma współdziałać zwłaszcza z Komisją Europejską czy organami administracyjnymi innych państw członkowskich np. w dziedzinach zaliczanych do sektorów regulowanych: energetyka, kolej, poczta, telekomunikacja.

Podstawowym sposobem znoszenia sytuacji konfliktowych między prawem wspólnotowym a krajowym jest stosowana przez krajowe organy administracji publicznej wspólnotowa (proeuropejska) wykładnia prawa krajowego. Jej celem jest zagwarantowanie zgodności tegoż prawa z prawem wspólnotowym i ostateczne zapewnienie skuteczności prawu UE. Jeżeli za pomocą tej wykładni nie można usunąć niezgodności organ administracji publicznej winien odmówić wykonania prawa krajowego i zastosować jako podstawowe rozstrzygnięcie (normę materialną) prawo wspólnotowe. Nie istnieje jednak generalny obowiązek prowspólnotowej wykładni, dotyczy on tylko dziedzin objętych regulacją prawa wspólnotowego. Wzorem przyjaznej wykładni jest pr. wspólnotowe powszechnie obowiązujące oraz jak wskazuje niekiedy orzecznictwo ETS, także to nie mające waloru powszechnego obowiązywania. Granicę proeuropejskiej wykładni stanowi zakaz jej wykonywania w przypadkach prowadzących do pogorszenia położenia prawnego jednostki.

Międzynarodowym prawem administracyjnym jest taki fragment porządku prawnego, o tym samym przedmiocie regulacji z zakresu prawa administracyjnego, który obowiązuje jednocześnie wszystkie właściwe podmioty w co najmniej dwóch krajach w sposób bezpośredni i trwały, i który na tych samych zasadach w obrębie jego zakresu zastosowania wywołuje odpowiedzialność i egzekucję realizowaną tak samo przez organy osobne lub wspólne.

  1. Publiczne prawa podmiotowe, władztwo administracyjne, szkoda legalna.

Publiczne prawo podmiotowe oznacza taką sytuację prawną obywatela (jednostki zbiorowej), w obrębie której obywatel ten (jednostka zbiorowa), opierając się na chroniących jego interesy prawne normach prawnych może skutecznie żądać czegoś od państwa lub może w sposób niekwestionowany przez państwo coś zdziałać.

Prawa podmiotowe przysługują zatem jedynie ostatecznym adresatom norm prawnych, a nie organom administracji publicznej, które konkretyzują sytuację tych podmiotów. Można rozróżnić następujące rodzaje publicznych praw podmiotowych:

Publiczne prawo podmiotowe obywatela jest jakby materialnym roszczeniem wobec państwa, przysługującym obywatelowi, w celu ochrony jego, gwarantowanego ustawą interesu prawnego, połączonym z prawem skarg do sądu administracyjnego. Jedynym podmiotem w polskim systemie prawa administracyjnego, który opiera swoją działalność na kryterium ochrony prawa podmiotowego, jest Rzecznik Praw Obywatelskich.

Władztwo administracyjne - zdolność organu administracji publicznej do jednostronnego kształtowania praw i obowiązków podmiotu administrowanego. Konstrukcja tego władztwa opiera się na braku równorzędnej pozycji podmiotów, wyrażającej się w możliwości kształtowania przez organ administracji publicznej sytuacji drugiego podmiotu, niezależnie od jego woli, ale zgodnie z prawem przedmiotowym. Jest to prawo użycia przymusu bezpośredniego przez organy administracyjne dla zrealizowania ich jednostronnych zarządzeń (rozstrzygnięć).

Szkoda legalna - szkoda, która wynikła na skutek podjęcia przez państwo legalnych działań. Głównie wynika ona z poświęcenia interesu jednostki dla interesu ogółu.

  1. Pojęcie i rodzaje źródeł prawa administracyjnego; cechy źródeł prawa administracyjnego.

Termin źródeł prawa nie jest jednoznaczny. Może on oznaczać źródła poznania czyli to, z czego można dowiedzieć się jaka jest treść norm prawnych. Wg innego ujęcia - formalnego źródłem prawa jest sam akt, w którym zawarte są normy. Obecnie najczęściej przyjmuje się, że oznacza sposoby w jakich tworzy się, utrzymuje i zmienia prawo.

Rodzaje źródeł prawa administracyjnego:

(akty prawa wewnętrznego)

Cechami charakterystycznymi, nierzadko swoistymi, źródeł prawa administracyjnego są:

  1. Źródła prawa administracyjnego w świetle regulacji Konstytucji.

W artykule 87 Konstytucja przyjęła zamknięty katalog źródeł prawa o powszechnie obowiązującym charakterze. Źródłami takiego prawa są:

Art. 94.

Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa.

Źródła te zawierają generalne i abstrakcyjne normy, które tworzą, zmieniają lub uchylają prawa i obowiązki obywateli i osób prawnych.

Artykuł 93 dotyczy natomiast źródeł prawa o charakterze wewnętrznym. Stanowi on:

Art. 93.

  1. Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty.

  2. Zarządzenia są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów.

  3. Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z powszechnie obowiązującym prawem.

Źródła te tworzą odrębny układ norm prawnych, skierowanych nie do obywateli i osób prawnych w ogóle, ale regulujących tylko stosunki wewnątrz samego aparatu administracji publicznej, skierowanych do adresatów stanowiących ogniwa, części składowe tego aparatu jako takie i stąd poddanych odrębnym sankcjom.

  1. Skuteczność norm prawa międzynarodowego w prawie wewnętrznym w świetle Konstytucji.

Konstytucja z 1997 roku jest pierwszą polską konstytucją, która reguluje zagadnienia skuteczności norm prawa międzynarodowego w prawie wewnętrznym, a więc również w prawie administracyjnym. Przesądza o tym artykuł 9 Konstytucji, według którego „RP przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego”.Źródłem prawa administracyjnego są umowy międzynarodowe. W świetle konstytucji następujące regulacje wyjaśniają zagadnienie skuteczności norm prawa międzynarodowego w prawie wewnętrznym.

Art. 90

  1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.

  2. Ustawa, wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

  3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.

  4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Art. 91.

  1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

  2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

  3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.

  1. Acquis communtaire w sferze szkolnictwa wyższego a polskie prawo o szkolnictwie wyższym.

Acquis communautaire, czyli dorobek wspólnotowy to dorobek prawny Wspólnoty Europejskiej i Unii Europejskiej. Inaczej porządek prawny Unii Europejskiej, który oznacza zbiór zasad prawnych obecnych Wspólnot Europejskich, jak również orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji.

W sferze szkolnictwa wyższego wyróżnić należy:

Dorobek wspólnotowy jest prawem wiążącym dla Polski ze względu na konstytucyjną zasadę przestrzegania wiążącego prawa międzynarodowego. Prawo o szkolnictwie wyższym musi być zgodne z prawem wspólnotowym. Musi ono także przejmować pewne wzorce regulacji z prawa wspólnoty.

  1. Rozporządzenia jako źródła prawa administracyjnego.

Możemy wyróżnić dwa rodzaje rozporządzeń, w zależności od mocy obowiązującej i pozycji w hierarchii źródeł prawa:

Rozporządzenia z mocą ustawy

Od 17.10.1997 mogą być wydawane tylko przez Prezydenta na wniosek Rady Ministrów w zakresie i w granicach stanów nadzwyczajnych (atr.228 ust. 3-5 Konst.) Podlegają zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym posiedzeniu.

Rozporządzenie (powszechnie obowiązujące)

Rozporządzenia są aktami normatywnymi wydawanymi na podstawie upoważnień ustawowych przez organy władzy wykonawczej. Rozporządzenia jako źródła prawa stanowią przejaw prawodawstwa delegowanego, dekoncentracji prawotwórstwa. Rozporzadzenia wydawane są na podstawie delegacji ustawowych o charakterze specjalnym lub generalnym. upoważnienie o charakterze szczegółowym:

W hierarchii źródeł prawa zajmują pozycję niższą niż ustawa, chociaż podobnie jak ustawa zawierają normy prawne powszechnie obowiązujące. Upoważnienie do wydawania rozporządzeń może mieć charakter obligatoryjny lub fakultatywny. Rozporządzenie musi pozostać w granicach udzielonego upoważnienia ustawowego, a treść i cel rozporządzenia są zdeterminowane przez cel ustawy, będącej podstawą wykonania. Może być wydawane w tych samych sprawach co ustawy (wspólna materia społeczna)

Rozporządzenia może wydawać:

Rozporządzenia powszechnie obowiązujące wydają także wojewodowie, jednak nie są to rozporz. O których mowa w Konstyt.

Organy nie mogą delegować swojej kompetencji do wydawania rozporządzeń innemu organowi. rozporządzenia - ogłaszane w Dzienniku Ustaw RP

Rozporzadzenie jest bardzo cennym instrumentem działania administracji. Zwłaszcza w sferach działania, w których podmiotom upoważnionym do wydania rozporządzeń pozostawia się znaczny obszar do regulacji tą drogą. Dotyczy to zwłaszcza prawa administracyjnego, w którym dość ramowe ustawy uzupełniane są przepisami rozporządzeń.

  1. Lokalne źródła prawa administracyjnego - zarys systemu

Istnienie kategorii lokalnych źródeł prawa jest bezsporne. Prawodawca poprzestał jednak tylko na nazwaniu tej kategorii aktów prawnych. Stworzył także regulacje przewidujące możliwość tworzenia norm prawnych niebędących normami kierownictwa wewnętrznego przez niecentralne i nienaczelne organy administrujące nie będące organami terenowymi administracji publicznej. Lokalnymi źrodłami praw można nazwać takie akty i czynności prawne, które zawierają normy prawne bezpośrednio dotyczące administrowanych, a także odnoszące się do administrujących (z pominięciem norm kierownictwa wewnętrznego), wprowadzane do obiegu prawnego przez organy administrujące nie legitymujące się ogólnopolską właściwością miejscową. Źródła te mają więc ograniczony terytorialny zasięg obowiązywania, dlatego nie mogą być stosowane w podobnych sytuacjach na terenie całej RP. Podstawową rolę odgrywają tu akty wydawane przez terenowe organy administracji publicznej. Inną znaczącą grupą aktów tworzonych w warunkach ewenementu lokalnego są przepisy stanowione przez zakłady administracyjne (konstrukcja lokalności opiera się na elementach przedmiotowo-podmiotowych). Kolejnym aktem tego typu są prawa stanowione przez samorządy specjalne, które obowiązują co do zasady tylko członków danej wspólnoty samorządowej. Wkomponowanie lokalnych źródeł prawa, które nie są aktami prawa miejscowego w konstytucyjny system źródeł prawa napotyka pewne problemy. Przyjmuje się, że za prawnie aprobowany uznaje się każdy przypadek sktywności prawodawczej znajdujący umocowanie w postanowieniach aktów wchodzących wprost do katalogu konstytucyjnych źródeł prawa.

Główne cechy specyficzne dla poszczególnych kategorii aktów wyżej wymienionych:

Akty prawa miejscowego:

Akty prawa zakładowego:

Co do zasady podobne cechy ma prawo stanowione przez organy samorządów specjalnych.

  1. Samorządowe akty prawa miejscowego.

Stanowione przez organy gminy:

Za akty prawa miejscowego gminy uważa się przepisy powszechnie obowiązujące na obszarze gminy, stanowione przez gminy na podstawie upoważnień ustawowych. Wykorzystując kryterium podstawy prawnej do wydania aktu normatywnego i przedmiotu regulacji, źródła te można podzielić na dwie kategorie: przepisy wykonawcze i przepisy porządkowe.

Przepisy wykonawcze:

Tworzy rada gminy w drodze uchwały, (zakaz subdelegowania tego uprawnienia na rzecz organu wykonawczego); Dopuszczalność przyznania organowi wykonawczemu gminy kompetencji prawotwórczych w przepisach ustaw szczególnych.

Delegacja ustawowa: ustawa szczegółowa lub ustawa o samorządzie gminy

Do kategorii przepisów wykonawczych należą też normatywne uchwały gminy podejmowane w celu wykonania woli mieszkańców wyrażonej w referendum gminnym.

Stosowanie gminnych przepisów wykonawczych jest bądź uprawnieniem bądź obowiązkiem, przesądza o tym treść upoważnienia ustawowego.

Z samego faktu podjęcia uchwały przez organ stanowiący nie można jeszcze wywodzić ze mamy do czynienia z aktem prawa miejscowego.

Ogłaszane są w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia (chyba że dany akt wyznacza termin dłuższy).

Przepisy porządkowe:

Ustanawia je rada gminy w formie uchwały porządkowej. Może je podejmować organ wykonawczy gminy- wójt (burmistrz, prezydent miasta) w formie zarządzenia. Zawierają nakazy, zakazy określonego zachowania się z możliwością wprowadzenia sankcji w postaci grzywny za naruszenie tych przepisów. Ich wydanie jest możliwe, gdy stan faktyczny nie został objęty regulacją ustaw szczególnych, a jest konieczność ingerencji powodowanej ze względu na ochronę życia lub zdrowia obywateli oraz zapewnienie porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego. Wydanie przez radę gminy uchwały na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie szczególnej wyklucza traktowanie takiej uchwały jako prawa miejscowego zawierającego przepisy porządkowe.

Zarządzenie ustanawiające przepisy porządkowe obowiązuje do najbliższej sesji rady (jeżeli nie zostanie zatwierdzony przez radę traci moc obowiązującą)

Ogłaszane są w drodze obwieszczeń, w sposób zwyczajowo przyjęty lub w środkach masowego przekazu. Wchodzą w życie po upływie 3 dni od dnia ogłoszenia, za który uważa się dzień wskazany w obwieszczeniu W uzasadnionych wypadkach mogą wchodzić w życie w terminie krótszym. Jeżeli zwłaszcza wejście w życie może spowodować niedozwolone szkody, zagrożenia życia, zdrowia lub mienia - organ prawodawczy może zarządzić, iż wchodzą w życie z dzień ogłoszenia. Wójt (burmistrz) zobowiązany jest do przesyłania przepisów porządkowych do wiadomości wójtom sąsiednich gmin i staroście powiatu, w którym leży gmina, następnego dnia po ustanowieniu.

Miasta na prawach powiatu (uznawane za gminy):

Prezydent miasta stanowi akty pr. miejscowego w sytuacjach gdy kompetencje te przyznano organowi wykonawczemu, niezależnie od tego czy są to przepisy gminne czy też powiatowe.

Stanowione przez organy powiatu:

Rozwiązania zbliżone do stosowanych w gminie.

Akty te powszechnie obowiązują, a na podstawie i w granicach upoważnień ustawowych rada powiatu stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze powiatu.

przepisy wykonawcze i porządkowe

ustawa o samorządzie powiatowym (5 VI 1998)

mocniejsza pozycja rady powiatowej (art. 42 ust. 2i3)

kompetencje prawotwórcze starosty na podstawie ustawy o stanie klęski żywiołowej

Przepisy porządkowe:

nieprawny charakter stosunków społecznych wymagających tego rodzaju regulacji

warunkowe dopuszczenie do stanowienia takich aktów- zarząd powiatu (akt respektowany dominującej pozycji rady)

stany faktyczne: dodano ochronę mienia obywateli i ochronę środowiska naturalnego

mogą być stanowione w szczególnie uzasadnionych przypadkach, o ile przyczyny ich wydania występują na obszarze więcej niż 1 gminy

Stanowione przez organy województwa:

ustawa o samorządzie województwa 5 VI 1998

organ prawodawczy: jedynie organ stanowiący regionalne jednostki samorządu terytorialnego

Wyłączna właściwość sejmiku województwa do stanowienia aktów prawa miejscowego

Zarząd województwa jest kompetentny do stanowienia aktów prawa miejscowego, gdy przepis szczególny dosłowne uczyni wyjątek od powyższego generalnego założenia. Nie przewiduje się stanowienia przepisów porządkowych (!), takie regulacje na stopniu województwa mogą wprowadzać niektóre terenowe organy administracji rządowej.

  1. Akty prawa miejscowego stanowione przez terenowe organy administracji rządowej.

Ustawodawca podzielił akty prawa miejscowego terenowych organów administracji rządowej na akty wykonawcze i akty porządkowe. Ustawa o wojewodzie i administracji rządowej w województwie z 2009 roku stanowi, że na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach wojewoda oraz organy niezespolonej administracji rządowej stanowią akty prawa miejscowego obowiązujące w województwie lub jego części. W regulacji tej pominięto działające pod zwierzchnictwem wojewody organy zespolone. Jeśli w dziedzinach objętych aktywnością tych organów przewiduje się stanowienie aktów prawa miejscowego, to stosowne delegacje ustawowe skierowane są do wojewody działającego co do zasady na wniosek lup po zasięgnięciu opinii odpowiedniego organu. Poza stanowieniem przepisów wykonawczych z inicjatywy innych organów wojewódzkiej administracji zespolonej, wojewoda wydaje też takie przepisy samoistnie. Co do zasady wojewoda ma także jako jedyny kompetencje do wydawania rozporządzeń porządkowych. Co prawda niektóre ustawy szczególne przydają taką kompetencję organom administracji niezespolonej. W zakresie nieuregulowanym w przepisach powszechnie obowiązujących wojewoda może wydawać rozporządzenia porządkowe jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz do zapewnienia porządku, spokoju, bezpieczeństwa publicznego. Rozporządzenia mogą przewidywać za ich naruszenia karę grzywny. Rozporządzenie porzadkowe wojewoda przekazuje niezwłocznie Prezesowi Rady Ministrów, marszałkowi województwa, starostom, prezydentom miast, burmistrzom i wójtom, na których terenie rozporządzenie ma być stosowane. Organy administracji niezespolonej sa wymienione w ustawie o administracji rzadowej w wojewodztwie jako potencjalni prawodawcy. Jednak kompetencje prawodawcze kierowane do tych organow maja ograniczony zasieg ze wzgledu na charakter zadań przez nie wykonywanych. W kompetencje do stanowienia aktów prawa miejscowego zostali wyposażeni: dyrektorzy regionalnych zarzadow gospodarki wodnej, dyrektorzy urzedow morskich, dyrektorzy urzedow zeglugi srodladowej, okregowi inspektorzy rybolowstwa morskiego, powiatowi lekarze weterynarii. Przepisy wyznaczajace zasady stanowienia aktow prawa miejscowego przez te organy mają charakter wyjątkowy.

  1. Prawo zakładowe, prawo stanowione przez organy samorządów specjalnych.

Akty normatywne stanowione przez organy zakładów administracyjnych:

Mówimy o stanowieniu aktów normatywnych, gdy te mają na celu kształtowanie reguł korzystania z zakładu administracyjnego . Jest pewien problem w zakwalifikowaniu tych aktów w konstytucyjnym ujęciu źródeł prawa. W relacjach zakład - administrowany mamy do czynienia z zależnościami o charakterze wewnętrznie obowiązującym, jednakże zakłady nierzadko podejmują działania prawne o charakterze powszechnie obowiązującym(np. kształtujące reguły korzystania z usług zakładu).

Prawo zakładowe nie jest w całości prawem wewnętrznym w znaczeniu aktów normatywnych kierownictwa wewnętrznego (bo istnieją kwestie norm traktujących o kwestiach materialnych i procesowych bezpośrednio dotyczących administrowanych

Przykład regulacji upoważniającej do stanowienia pr. zakładowego:

ustawa z 27 lipca 2005- prawo o szkodnictwie wyższym

- umocowanie do stanowienia statutów uczelni (oraz regulamin, tryb rekrutacji)-> uchwala senat uczelni (większością 2/3 statutowego składu senatu)

- prawo zakładowe -> np. regulamin świadczeń pomocy materialnej

-statut: określa ustrój i funkcjonowanie nieregulowanych ustawą lub sprawy które ustawa pozostawia do rozstrzygnięcia statutowi

Uchwały senatu podlegają nadzorowi rektora, którego w funkcjach może zastąpić minister do spraw szkolnictwa wyższego.

Zasadą jest ogłaszanie aktów normatywnych w dzienniku urzędowym.

Obowiązek ten mogą wyłączyć przepisy rangi ustawy, przy zastrzeżeniu że są to akty prawa zakładowego, które nie zawierają norm powszechnie obowiązujących.

Reguła ta nie jest respektowana, ze względu na to że nie stworzono warunków do respektowania reguły domagającej się publikacji w dzienniku urzędowym.

Stanowione przez organy samorządów specjalnych, czyli samorządy zawodowe, gospodarcze, pracownicze - mają kompetencje do stanowienia prawa. Normy o charakterze powszechnie obowiązującym, np. jeśli będą stanowione przez organy o ograniczonej ( w ramach statutu) właściwości miejscowej i dotyczyć będą np. ustanawiania wysokości składek osób należących do samorządu zawodowego lub określające min. i maks. liczbę członków np. izby adwokackiej, to można je kwalifikować jako lokalne źródła prawa administracyjnego (uchwały należące do aktów normatywnych zawierają normy ustrojowe prawa administracyjnego). Mechanizmy samorządowe znajdują zastosowanie w niektórych zakładach administracyjnych (np. samorząd studencki na wyższej uczelni).

  1. Kontrola aktów prawa miejscowego.

Akty prawa miejscowego podlegają bezpośredniej kontroli sądowej (także z inicjatywy administrowanych). Prawie wyłącznym miernikiem poprawności jest kryterium legalności. Akty prawa miejscowego organów samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej zgodnie z ustawą prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z 2002 r. Przepisy ograniczają możliwość wniesienia skargi w odniesieniu do spraw z zakresu administracji publicznej. Regulacje te dotyczą skarg opartych na legitymacji podmiotu, którego interes prawny lub uprawnienie zostało naruszone przez zaskarżony akt. Skargę na akt prawa miejscowego wydany przez organ samorządu terytorialnego może jednak wnieść również organ nadzoru i dla skargi tej nie ma ograniczenia do spraw z zakresu administracji publicznej. Kontrola bezpośrednia jest kontrolą jakby instancyjną, polega na zaskarżeniu danego aktu administracyjnego w celu jego uchylenia lub zmiany do sadu administracyjnego. Orzeczenie sadu modyfikuje akt administracji publicznej przez uchylenie lub zmianę, przy czym zasięg jego obowiązywania jest taki sam, jak dawnego aktu. W postępowaniu sądowym strona i organ mają pozycję równorzędną. Od orzeczenia sądu wojewódzkiego kończącego postępowanie w sprawie przysługuje stronie, prokuratorowi lub RPO skarga kasacyjna do NSA.

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie trybu kontroli aktów prawa miejscowego ustanowionych przez wojewodę i organy niezespolonej administracji rządowej

z dnia 23 grudnia 2009 r. (Dz.U. Nr 222, poz. 1754)

Na podstawie art. 61 ust. 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz.U. Nr 31, poz. 206) zarządza się, co następuje:

§ 1.Rozporządzenie określa tryb kontroli zgodności aktów prawa miejscowego ustanowionych przez wojewodę i organy niezespolonej administracji rządowej z: 1) przepisami powszechnie obowiązującymi; 2) polityką Rady Ministrów; 3) zasadami rzetelności i gospodarności.

§ 2. 1. Wojewoda przekazuje wydany akt prawa miejscowego, wraz z uzasadnieniem, niezwłocznie po jego podpisaniu ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej za pośrednictwem właściwego rzeczowo ministra, a gdy akt ten reguluje sprawy należące do właściwości dwóch lub więcej ministrów - za pośrednictwem wszystkich właściwych rzeczowo ministrów.

2. Właściwy rzeczowo minister sporządza opinię dotyczącą zgodności aktu prawa miejscowego z przepisami powszechnie obowiązującymi i przekazuje ją niezwłocznie, wraz z aktem prawa miejscowego ustanowionym przez wojewodę, ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej.

3. Minister właściwy do spraw administracji publicznej, biorąc pod uwagę opinię, o której mowa w ust. 2, dokonuje kontroli zgodności aktu prawa miejscowego ustanowionego przez wojewodę z przepisami powszechnie obowiązującymi, a także z zasadami rzetelności i gospodarności.

4. Akt prawa miejscowego ustanowiony przez wojewodę wraz z opinią właściwego rzeczowo ministra, o której mowa w ust. 2, oraz informacją o wynikach kontroli, o której mowa w ust. 3, minister właściwy do spraw administracji publicznej przekazuje Prezesowi Rady Ministrów w celu dokonania kontroli zgodności aktu prawa miejscowego ustanowionego przez wojewodę z polityką Rady Ministrów.

5. W razie stwierdzenia w wyniku kontroli, o której mowa w ust. 3, uchybień uzasadniających uchylenie kontrolowanego aktu prawa miejscowego ustanowionego przez wojewodę minister właściwy do spraw administracji publicznej przekazuje ten akt Prezesowi Rady Ministrów wraz z projektem zarządzenia nadzorczego oraz uzasadnieniem.

§ 3. 1. Minister właściwy do spraw administracji publicznej przed przekazaniem Prezesowi Rady Ministrów kontrolowanego aktu prawa miejscowego wraz z projektem zarządzenia nadzorczego, o którym mowa w § 2 ust. 5, może wystąpić do wojewody o uchylenie lub zmianę kwestionowanego aktu prawa miejscowego we własnym zakresie. W wystąpieniu wskazuje się i uzasadnia dostrzeżone uchybienia.

2. W przypadku gdy wojewoda nie uchyli ani nie zmieni kwestionowanego aktu prawa miejscowego w terminie 14 dni od dnia otrzymania wystąpienia, o którym mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw administracji publicznej niezwłocznie przedstawia Prezesowi Rady Ministrów projekt zarządzenia nadzorczego, o którym mowa w § 2 ust. 5.

§ 4.Minister właściwy do spraw administracji publicznej w uzasadnionych przypadkach może z własnej inicjatywy dokonać kontroli aktu prawa miejscowego ustanowionego przez wojewodę lub wystąpić do właściwego rzeczowo ministra o wydanie opinii w zakresie zgodności tego aktu z przepisami powszechnie obowiązującymi. Przepisy § 2 ust. 2 i 5 oraz § 3 stosuje się odpowiednio.

§ 5. 1. Organ niezespolonej administracji rządowej przekazuje ustanowiony akt prawa miejscowego, wraz z uzasadnieniem, niezwłocznie po jego podpisaniu właściwemu rzeczowo ministrowi, a gdy akt ten reguluje sprawy należące do właściwości dwóch lub więcej ministrów - wszystkim właściwym rzeczowo ministrom.

2. Właściwy rzeczowo minister dokonuje kontroli zgodności aktu prawa miejscowego ustanowionego przez organ niezespolonej administracji rządowej z przepisami powszechnie obowiązującymi, a także z zasadami rzetelności i gospodarności.

3. Akt prawa miejscowego ustanowiony przez organ niezespolonej administracji rządowej wraz z wynikami kontroli, o której mowa w ust. 2, właściwy rzeczowo minister przekazuje Prezesowi Rady Ministrów w celu dokonania kontroli zgodności tego aktu z polityką Rady Ministrów.

4. W razie stwierdzenia w wyniku kontroli, o której mowa w ust. 2, uchybień uzasadniających uchylenie kontrolowanego aktu prawa miejscowego ustanowionego przez organy niezespolonej administracji rządowej właściwy rzeczowo minister przekazuje ten akt Prezesowi Rady Ministrów wraz z projektem zarządzenia nadzorczego oraz uzasadnieniem.

§ 6. 1. Właściwy rzeczowo minister przed przekazaniem Prezesowi Rady Ministrów kontrolowanego aktu prawa miejscowego wraz z projektem zarządzenia nadzorczego, o którym mowa w § 5 ust. 4, może wystąpić do tego organu o uchylenie lub zmianę kwestionowanego aktu prawa miejscowego we własnym zakresie. W wystąpieniu wskazuje się i uzasadnia dostrzeżone uchybienia.

2. W przypadku gdy organ niezespolonej administracji rządowej nie uchyli ani nie zmieni aktu prawa miejscowego w terminie 14 dni od dnia otrzymania wystąpienia, o którym mowa w ust. 1, właściwy rzeczowo minister niezwłocznie przedstawia Prezesowi Rady Ministrów projekt zarządzenia nadzorczego, o którym mowa w § 5 ust. 4.

§ 7. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia 2010 r.[1]

  1. Orzecznictwo sądów i trybunałów jako źródło prawa administracyjnego.

Sądy administracyjne nie są wprawdzie na ogół upoważnione do wydawania rozstrzygnięć merytorycznych, ale wykładni tej dokonują na potrzeby kontroli zaskarżonych do nich rozstrzygnięć. Tym samym sądy administracyjne wtórnie formułują normy drugiego stopnia, za pomocą których wpływają na własne przyszłe orzecznictwo, a także na sposób rozstrzygania spraw przez organy administracji publicznej, które obawiając się uchybienia w podobnych sprawach traktują treść wyroków sądowych jako „inną część obowiązującego prawa”. Na tej podstawie można w uproszczeniu powiedzieć, że sądy administracyjne w pewnym sensie również „administrują” a nawet właśnie spełniają funkcję legislatora, zaciemniając tym samym ideę podziału władz. Znaczenie takiego orzecznictwa jest praktycznie bardzo doniosłe, a bywa wzmacniane przepisami prawa, które uznają oceny wyrażone w wyrokach sądowych za wiążące w danej sprawie na przyszłość. Orzecznictwo staje się jednym z podstawowych rodzajów niezorganizowanych źródeł prawa administracyjnego, działających jednak (poza systemami opartymi na precedensie) zawsze tylko w konkretnym wypadku.

  1. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych zawierających przepisy powszechnie obowiązujące.

Promulgacja oznacza urzędowe stwierdzenie, że akt doszedł do skutku - wszedł w życie.

Publikacja jest urzędowym ogłoszeniem aktu, które nie zawsze pociąga za sobą skutek w postaci jego obowiązywania. Ogłoszenie jako warunek wejścia w życie dotyczy każdego aktu będącego konstytucyjnym, powszechnie obowiązującym źródłem prawa. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych oraz umów międzynarodowych określa ustawa. W zakresie aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych jest to ustawa z dnia 20 lipca 2000 r.

Ogłaszanie aktów normatywnych następuje co do zasady w dziennikach urzędowych. Katalog tych dzienników ustala cytowana ustawa. Są to:

Wyjątkiem od zasady ogłaszania aktów normatywnych w dziennikach urzedowych jest ogłaszanie przepisów porządkowych, które następuje w drodze obwieszczeń, a także w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie lub w środkach masowego przekazu. Nie zwalnia to od ich ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

  1. Stosunki a sytuacje administracyjnoprawne.

Stosunek administracyjnoprawny

Stosunek prawny to sytuacja, w których ze względu na jakąś obowiązującą normę prawną, dotyczącą jakichś podmiotów, istnieje obowiązek zachowania się jednego podmiotu wobec drugiego.

Stosunek administracyjnoprawny powstaje wtedy, gdy prawo administracyjne przedmiotowe ma dla dwóch podmiotów takie znaczenie, że w określonych warunkach sytuacja prawna jednego podmiotu jest połączona w pewien sposób z sytuacją podmiotu drugiego. Stosunek administracyjnoprawny to stosunek prawny, którego jednym z podmiotów jest zawsze (obligatoryjnie) organ administracji publicznej, który przez nawiązanie stosunku prawnego staje się podmiotem praw i obowiązków w sferze realizacji zadań administracji; drugim z podmiotów jest np. obywatel, spółka, zakład administracyjny.

Sytuacja administracyjnoprawna

Sytuacja prawna- każda sytuacja społeczna określonego podmiotu, której elementy składowe zostały ukształtowane prawnie w sposób bezpośredni lub pośredni, ze względu na konkretne zdarzenie faktyczne.

Sytuacja administracyjnoprawna - sytuacja społeczna regulowana przez prawo administracyjne.

Relacja między tymi pojęciami:

Korzystanie z pojęcia sytuacji administracyjnoprawnej i pojęcia stosunku administracyjnego może być

Nie można wielokrotnością stosunków prawnych wyrazić sytuacji prawnej. Istotą stosunku administracyjnoprawnego są zależne układy zachowań jednego podmiotu stosunku wobec drugiego podmiotu, a istotą sytuacji prawnej jest przysługujące lub nakazane przez prawo zachowanie się podmiotu w danej sytuacji. Opisywanie treści prawa za pomocą pojęcia sytuacji prawnej zmierza do zastąpienia relacyjnego układu zachowań dwóch podmiotów przez pokazanie stanu praw i obowiązków tylko jednego podmiotu.

  1. Cechy charakterystyczne stosunków administracyjnoprawnych.

Stosunek administracyjnoprawny to wzajemny układ zachowań miedzy dwoma podmiotami , kwalifikowany przez prawo administracyjne, wyróżniany spośród innych stosunków prawnych tym, że:

  1. Rodzaje stosunków administracyjnoprawnych.

Klasyfikacja stosunków administracyjnoprawnych na poszczególne rodzaje oparta jest na zmianie poszczególnych elementów składowych stosunku, czyli zmianie podmiotów, przedmiotu czy treści. Zasięg zmian tych elementów może być różny.

Charakter normy prawnej stanowiącej źródło powstania stosunku prawnego, daje podstawę zasadniczemu podziałowi na:

Podział stosunków procesowych:

Ponadto wyróżnia się w literaturze prawniczej:

a)stosunki wewnętrzne

b) stosunki zależności służbowej

c) stosunki między jednostkami zwierzchnimi a jednostkami podległymi

d) stosunki zależności zakładowej

e)stosunki w obrębie gospodarki państwowej

f) stosunki prawne w ramach działań niewładczych

g) stosunki łączące administracje państwowa z organizacjami społecznymi poza sfera wykonywania zadań planowych

h) stosunki egzekucyjne

i) stosunki prawne nawiązywane za zgoda drugiego uczestnika stosunku i bez jego zgody

j) stosunki wywołujące bezpośrednio skutki cywilnoprawne i stosunki zobowiązujące do zawarcia umowy

  1. Sposoby powstawania sytuacji administracyjnoprawnych i nawiązywania stosunków administracyjnoprawnych.

Sposoby powstawania sytuacji administracyjnoprawnych i nawiązywania stosunków administracyjnoprawnych są takie same. Tak więc zarówno stosunki prawne, jak i sytuacje prawne:

powstają z mocy samego prawa

Określony stosunek prawny nawiązuje się tylko za pomocą pierwszego ze wskazanych sposobów, natomiast niektóre sytuacje prawne powstają także w sposób wiązany.

We wskazanych sposobach nie uczestniczą organy administracji (oczywiście poza stanowieniem prawa). Ich rola sprowadza się jedynie do kontroli czy zachowanie określonych podmiotów w określonej sytuacji jest zgodne z prawem.

We wskazany sposób powstają wyłącznie obowiązki, natomiast stosunki procesowe:

powstają z mocy decyzji organu administracyjnego np. obowiązek uwzględnienia pokontrolnego zarządzenia wydanego przez organ NIK, obowiązek odbycia służby wojskowej, wszczęcia postępowania administracyjnego.

Najczęstszy sposób formułowania praw i obowiązków, a jeśli chodzi o powstanie praw niemal wyłączny. Chodzi tutaj o rodzaj zindywidualizowanej wypowiedzi organu administracyjnego, a nie tylko te które maja kwalifikowana postać aktu administracyjnego. Stosunki procesowe proceduralne są nawiązywane zarówno z urzędu, jak i na wniosek, uzależnione są od pierwszej czynności procesowej organu, która oczywiście nie ma charakteru decyzji administracyjnej (np. w pojęciu k.p.k), ale która jest jakimś rozstrzygnięciem organu administracji mającym znaczenie prawne.

  1. Pojęcie form działania administracji publicznej; kryteria klasyfikowania form działania administracji publicznej.

W prawie administracyjnym słowo forma odnosi się do kategorii podejmowanego działania. Formą działania administracji jest „określony przepisem prawa typ konkretnej czynnośći organu administracyjnego, czyli rodzaj podejmowanego działania”. Najistotniejsze elementy :

-wywodzi się z zasady praworządności działania administracji realizowanej poprzez zasadę działania administracji w oparciu o konkretne normy prawne oraz o zasadę związania administracji normami prawnymi.

-występują zróżnicowane wymogi szczegółowości podstawy prawnej dla danej formy działania,

-działania administracji podlegają kontroli ( kryterium legalności),

-od nich odróżnić należy metody działania - są to sposoby realizowania działania (metoda przymusu, przekonywania)

-posługuje się określonym, ustalonym generalnym katalogiem form działania (możliwość przewidzenia przebiegu),

-jest to środek wykonywania ustaw ale także służy prawidłowej realizacji zadań publicznych.

W literaturze istnieje wiele klasyfikacji form działania administracji, oto najważniejsze: