DZIEJE WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI - TEST

1. Wymień podstawowe drogi wymierzania sprawiedliwości w epoce wczesno-feudalnej

1. Samopomoc

2. Arbitralny pozasądowy wymiar sprawiedliwości

3. Proces sądowy

2. Wymień rodzaje sądów królewskich w średniowiecznej Anglii

1. Izba Lordów - kompetencje sądownictwa jako najwyższa instancja sądowa, do której można było w określonych wypadkach skierować skargę odwoławczą oraz sądziła przestępstwa popełnione przez lordów.

2. Sąd Spraw Pospolitych - wyodrębniony z kurii królewskiej w XII wieku. Stał się trybunałem rozpatrującym sprawy cywilne, o ile stroną nie była Korona. Sąd ten mógł wywołać każdą sprawę cywilną rozstrzyganą przez niższe sądy.

3. Sąd Exchequeru (organ szachownicy) - zorganizowany w XII wieku jako organ sądowy dla rozpatrywania skarg przeciwko koronie w dziedzinie skarbowej.

4. Sąd Ławy Królewskiej - wyodrębnił się z kurii królewskiej w XIII wieku. Powołany jedynie dla spraw kryminalnych, rozciągnął z czasem swe kompetencje na sprawy cywilne: powód udawał, że pozwany był winny jakiegoś wykroczenia. W sprawach cywilnych rozstrzygał również sprawy dotyczące interesów króla i Korony. W wyniku takich fikcji doszło w wielu przypadkach do tego, że to od stron zależało, jaki sąd rozpatrzy ich sprawę. Każdy sąd usiłował, poprzez większy pośpiech i bezstronność, wziąć sobie tak wiele spraw, jak mógł.

5. Sąd Kanclerski - spełniał szczególną rolę w sądownictwie Anglii. Obejmował swą jurysdykcją zróżnicowane sytuacje. Po pierwsze, były to sprawy podległe prawu kościelnemu, rodzącym się normom prawa morskiego bądź angażujące obcych kupców. Wszystkie te kategorie nie były objęte prawem lokalnym i w konsekwencji nie mogły stanowić przedmiotu postępowania w common law. Rozstrzygnięcie ich w oparciu o prawo naturalne przypadło, więc kanclerzowi. Po drugie, Sąd Kanclerski orzekał w sprawach należących do sądów common law, jeśli ze względu na wojnę lub zamieszki nie mogły one pracować. Po trzecie, prowadził on postępowania przeciwko Koronie (o zwrot własności uzyskanej przez władcę bez podstawy prawnej), związane z nadaniami królewskimi oraz przeciwko własnym urzędnikom. Po czwarte wreszcie, powierzona mu została jurysdykcja
   w tych przypadkach, gdy w prawie powszechnym występował brak lub wada wiodące do niesprawiedliwego rozwiązania. Postępowanie w ostatniej grupie spraw określone było - od języka, w którym się toczyło - mianem angielskiego.

6. Sąd Admiralicji - (sądził jedynie zbrodnie popełnione w obrębie kolonii, w której się zbierał. Wyjątkiem był tu sąd w Londynie. Jednakże prawo zezwalało na natychmiastowe powieszenie na fokmaszcie pirata, jeśli został schwytany na gorącym uczynku, bądź też osądzenie go w najbliższej osadzie).

7. Sąd Izby Gwiaździstej (wprowadzony przez Henryka VII Tudora w 1487 roku dla spraw
   o zdradę stanu. Jego działalność była wymierzona przede wszystkim we wszystkich przeciwników polityki królewskiej. Jego funkcjonowanie łamało zasady określone
   w Wielkiej Karcie Swobód, gdyż wyroki zapadały w nim nie w skutek prawidłowego postępowania sądowego, co w efekcie nacisku króla na bezwzględnie podporządkowanych mu sędziów tego trybunału. W istocie ten sąd orzekał w sprawach o przestępstwa skierowane przeciwko władzy królewskiej, ale zakres tych spraw zależał od aktualnych interpretacji królewskich). Wiodło to także do pozbycia się przez Sąd Kanclerski spraw o charakterze karnym i wyraźnej specjalizacji w materiach cywilnych. Sąd kanclerski od końca XV wieku wywierał poważny wpływ na kształtowanie się prawa w Anglii i korygowanie prawa powszechnego systemem equity. Obok pięciu istniejących cały czas sądów westminsterskich, Henryk VII stworzył oprócz Sądu Izby Gwiaździstej jeszcze

8. Sąd Wysokiej Komisji dla Spraw Kościelnych. Ten sąd powstał przede wszystkim dlatego, że wraz z przejęciem przez króla kontroli nad Kościołem angielskim sądownictwo kościelne straciło sens istnienia. Do tej pory istniała możliwość stosowania określonych środków od wyroków aż do sądu papieskiego w Rzymie. Zarwanie łączności z Rzymem oznaczało wykluczenie takiej drogi sądowej, ale ponieważ zasadnicza struktura kościelna, w tym struktura sądów kościelnych nie uległa zmianie, przeto konieczne było ustanowienie najwyższego kościelnego trybunału apelacyjnego w Anglii. Sąd ten oprócz dotychczasowej jurysdykcji nierzadko rozszerzał sferę aktywności, ingerując swoim orzecznictwem w sprawy przekonań religijnych osób nie będących członkami Kościoła anglikańskiego. Odegrał też istotną rolę w polityce represji wobec katolików prowadzonej przez Henryka VII, Elżbietę I i Jakuba I.

3. Wymień podstawowe zasady procesu skargowego (akuzatoryjnego)

1. Skargowości

2. Ustności

3. Jawności

4. Dyspozytywności (rozporządzalności)

5. Kontradyktoryjności (sporności)

6. Formalizmu procesowego

7. Bezpośredniości

4. Wymień podstawowe zasady procesu inkwizycyjnego

1. Oficjalności

2. Tajności

3. Pisemności

4. Koncentracji

5. Formalizmu procesowego

6. Obowiązku współpracy oskarżonego z sądem

5. Przedstaw strukturę sądów cywilnych i karnych w Księstwie Warszawskim

6. Wymień te XIX wieczne europejskie kodyfikacje karne procesowe, które przyjęły typ procesu mieszanego

KPK (Francja) 1808 r. - sformułowano po raz pierwszy zasady procesu mieszanego;

Rosja - 1864; Austrii - 1873; Prusy - 1877

RADA STANU

jako sąd kasacyjny

SĄDY APELACYJNE

TRYBUNAŁY CYWILNE

I KARNE

SĘDZIOWIE POKOJU

---