„Bawimy się literkami”

Wstęp

Obecnie pracuję z dziećmi pięcioletnimi. Swoją grupę prowadzę od trzylatków.

Obejmując wychowawstwo w tej grupie postanowiłam napisać i wdrożyć swój program

autorski, który zatytułowałam „Bawimy się literkami”. W programie wykorzystałam elementy

metody dr Ireny Majchrzak. Dzieci z mojej grupy są: otwarte, śmiałe, komunikatywne,

chętne, dociekliwe, samodzielne, aktywne i twórcze. Uważam, że są po prostu wyjątkowi.

Wielu z nich rozpoznaje wszystkie litery w alfabecie i zaczynają już czytać. Często proszą

mnie o dodatkowe zadania- takie jakie wykonują sześciolatki. Mogę śmiało stwierdzić, że są

na poziomie „zerówki”.

Założenia:

Dochodzenie do umiejętności czytelniczych we własnym zakresie dla każdego

dziecka,

Stymulacja wszystkich sfer rozwoju małego dziecka z zastosowaniem wielostronnych,

zróżnicowanych ćwiczeń prowadzących do opanowania umiejętności czytelniczych,

Stwarzanie warunków do wykorzystania przez dziecko znajdujących się w nim

potencjalnych możliwości intelektualnych w trakcie wprowadzania metod twórczych.

Cele i spodziewane rezultaty:

Dziecko rozpoznaje poznane wcześniej litery oraz interesuje się nowymi, jeszcze mu

nieznanymi,

Dziecko potrafi odczytywać proste wyrazy z najbliższego otoczenia,

Dziecko przyporządkowuje „etykiety” z imionami do kolegów i koleżanek,

Dziecko przyporządkowuje „etykiety” z napisami do obrazków,

Dziecko zna swoje ciało i potrafi przyporządkować odpowiednią „etykietę” do części

ciała,

Dziecko jest aktywne na zajęciach,

Dziecko pobudza do działania wszystkie sfery: emocjonalną, mowę i myślenie,

ruchową, muzyczną, przyrodniczą, matematyczną.

Adresaci: dzieci 4 i 5 letnie

Metody pracy:

Elementy metody dr Ireny Majchrzak,

Metody aktywizujące,

Pedagogika zabawy,

Samodzielne dochodzenie do wiedzy (metoda projektów),

Metoda Gestalt (koncentracja na emocjonalnej i poznawczej sferze uczenia się,

poznawanie samego siebie poprzez zróżnicowaną, wielostronną aktywność,

stwarzanie sytuacji i możliwości, w których wiedza zdobywana przez dzieci ma dla

nich osobiste znaczenie, uczenie poprzez przeżywanie).

Materiały:

ruchomy alfabet,

„etykiety” z imionami dzieci,

zaetykietowane :krzesła, koperty, przedmioty i obrazki znajdujące się w sali,

„etykiety” z częściami ciała.

Organizacja czasu i przestrzeni:

Na realizację projektu przewidziałam 4 zajęcia. Moim zamysłem jest stworzenie dzieciom

możliwie najatrakcyjniejszych warunków do zdobywania umiejętności czytelniczych poprzez

działanie w różnych sferach. Jednak muszę dodać, że wybrane zabawy były wprowadzane

stopniowo -niektóre już w trzylatkach. Wszystkie dzieci są „opatrzone” z etykietami

z własnym imieniem, gdyż krzesła zostały „zaetykietowane” już w grupie trzylatków. Wtedy

właśnie zauważyłam jak ważne jest dla dziecka jego imię. Nawet podczas zabaw dowolnych

zabierały własne krzesełko. Zauważyłam również, że dzieci interesują się „etykietkami”

należącymi do innych dzieci: porównywały je ze swoimi, wyszukiwały tych samych liter i po

pewnym czasie same orientowały się do kogo należy krzesełko.

Literatura:

I. Majchrzak „Wprowadzenie dziecka w świat pisma.” Warszawa 1999r.

L. Gęca „Tańce integracyjne w pracy z grupą część I” Lublin 2002r.

Dzień I

„Znam swoje imię”

Przewidywane rezultaty:

dziecko rozpoznaje swoją „etykietkę”,

dziecko potrafi odszukać „etykietkę” z własnym imieniem wśród wielu innych

etykietek,

dziecko potrafi wybrać z „ruchomego alfabetu” te litery, które tworzą jego imię,

dziecko potrafi ułożyć z ruchomego alfabetu swoje imię

Czas trwania: 30-40 minut

Przebieg zajęć:

1. Sprawdzanie obecności:

Na dywanie rozłożone są zaetykietowane imionami dzieci klamerki. Wywołane dziecko musi

wybrać spośród nich tę z własnym imieniem i przypina ją (ćwiczenia napięcia mięśniowego

małej motoryki rąk) na wyznaczone miejsce.

2. „Ratuj rulon”

Nauczycielka trzyma rulon papieru i pokazuje wybraną przez siebie etykietkę z imieniem

dziecka. Następnie krzyczy: „Rrrrrrratuj rulon! ”Dziecko, do którego należy etykietka musi

szybko zorientować się, że etykietka należy do niego i złapać rulon. Jeśli się zagapi musi

ułożyć z ruchomego alfabetu swoje imię. Może korzystać przy układaniu imienia ze wzoru

lub nie. O tym decyduje dziecko.

3. „Krzesełka w kole”

Wszystkie krzesełka są „zaetykietowane” i ustawione w kole. Nauczycielka włącza muzykę,

a dzieci poruszają się w kole w jej rytmie. Na przerwę w muzyce dziecko szuka swojego

krzesła i staje przed nim. W następnej części zabawy nauczycielka zamienia krzesła, aby

utrudnić dzieciom zadanie.

4. „Do kogo należą te litery ?”

Nauczycielka pokazuje litery z ruchomego alfabetu , a dzieci , które mają takie litery we

własnym imieniu zgłaszają się i je zabierają. W trakcie zabawy dzieci mimowolnie układają

swoje imię z zebranych liter.

5. „Szukaj swojej etykietki”

Nauczycielka rozkłada w sali kartki z imionami dzieci. Zadaniem dzieci jest odszukać wśród

innych kartki z własnym imieniem, a następnie odrysować na niej swoją dłoń. Następnie

dzieci zawieszają kartki w różnych miejscach sali.

6.Praca przy stolikach.

Dzieci wybierają kartki z pierwszą literą własnego imienia. Ich zadaniem jest ozdobić tą literę

w dowolny sposób (pisakami, kredkami, plasteliną, papierem kolorowym, krepą -do wyboru).

7. Zakończenie zajęcia

Nauczycielka dziękuje dzieciom za wspólną zabawę zapraszając jednocześnie do zaśpiewania

piosenki:

„Wszystkim pięknie dziękujemy za wspólną zabawę. Jutro znowu się spotkamy zabawimy

się”.

8.Ewaluacja

Nauczycielka prosi dzieci, by dokończyły zdania:

Najbardziej podobało mi się…..

Cieszyłam się gdy……

Czułam się……..

Czego się nauczyłam….

Dzień II

„Znam imiona moich kolegów i koleżanek”

Przewidywane rezultaty:

dziecko potrafi odszukać wśród wielu etykietek, tę o którą prosi nauczycielka,

dziecko potrafi przyporządkować wszystkie etykietki do kolegów i koleżanek grupy,

dziecko potrafi odnieść „zaetykietowane” krzesło na wyznaczone miejsce i

powiedzieć do kogo ono należy,

Dziecko chętnie bierze udział w zabawach ze śpiewem,

Dziecko wie gdzie znajdują się w sali instrumenty muzyczne, rozpoznaje je,

prawidłowo nazywa i wie jak je wykorzystać.

Przebieg zajęcia:

1. Zaproszenie do zabawy piosenką: „Podaj proszę swoje dłonie”

Nauczycielka zaprasza do zabawy piosenką:

„Podaj proszę swoje dłonie i uśmiechnij się hi, hi.

Teraz powiedz swoje imię zapoznamy się…Beata, Kasia, Tomek itd.

Następnie jeszcze raz śpiewamy piosenkę z małą zmianą:

„…teraz krzyknij swoje imię…”

2.Zabawa ze sprawdzeniem obecności:

Na dywanie rozłożone są „zaetykietowane” imionami klamerki (drewniane spinacze do

bielizny).

Ułożone są tak, aby nikt nie widział umieszczonych na nich „etykietek”. Nauczyciel prosi

kolejno grupy dzieci, aby zabrały po jednej klamerce np.: Teraz podejdą dzieci, których

imiona rozpoczynają się na głoskę „ A” jak aparat itd. Kiedy „etykietki” zostaną już

rozdzielone, dzieci swobodnie rozchodzą się po dywanie i rozdają „etykietki”. Jeśli dziecko

nie wie do kogo należy dana „etykietka”, podchodzi do stolików i sprawdza na ustawionych

obok krzesłach, gdzie znajduje się taki sam napis jak na „etykietce”. Wtedy kojarzy miejsce

z osobą i już wie do kogo należy „etykietka”.

3. Zabawa ruchowa „Jedzie listonosz”

Dzieci siedzą w kole. Wybrane dziecko jest listonoszem i otrzymuje koperty

„zaetykietowane” imionami wszystkich dzieci. Dzieci mówią dzieląc słowa na sylaby : „Jedzie

li-sto-nosz win-dą w gó-rę, je-dzie na pię-tro w gar-ni-tu-rze. Nie do cie-bie, nie do mnie,

bo on je-dzie na sam strych. Czar-nej kot-ce z ko-cię-tami wie-zie li-ścik z ca-łus-kami od tej

czar-nej ko-ci-cy, któ-ra miesz-ka w piw-ni-cy”. Kiedy dzieci skończą mówić, wtedy

listonosz-dziecko musi prawidłowo podać pierwszą, „zaetykietowaną” imieniem kopertę

właściwemu dziecku. Jeśli się pomyli wtedy wchodzi do koła i z ruchomego alfabetu wg

wzoru lub bez (wybór należy do dziecka) układa wybrane przez siebie imię kolegi. Dziecko,

które otrzyma kopertę przejmuje rolę listonosza. Kiedy koperty zostaną rozdane wtedy

następuje kolejna zabawa:

4.Układanie z liter umieszczonych w kopercie imienia kolegi lub koleżanki

Dzieci dowolnie wymieniają się otrzymanymi przez listonosza kopertami i układają

z umieszczonych w kopercie liter imię kolegi wg wzoru lub nie (decyzja należy do dziecka)

5.Zabawa ruchowa z krzesełkami „Do kogo należy krzesło?”

„Zaetykietowane” krzesła stoją w kole. Dzieci poruszają się w rytm muzyki chodząc na

zewnątrz koła. Na przerwę w muzyce dzieci staja przy dowolnym krześle, a następnie

wchodzą do koła i mówią do kogo należy krzesło, przy którym stanęli.

6.Wymyślanie prostych melodii.

Dzieci losują „etykietkę” z imieniem kolegi i zapraszają go „śpiewająco” wymyślając krótką

melodię np.: „Zapraszam na środek Basię”

Przychodzi Basia i również losuje etykietkę z imieniem kolegi i „śpiewająco” go zaprasza

np.: „Niech przyjdzie do mnie Tomek” lub „Czekam na przyjście Wiktora”(wszystko zależy

od inwencji twórczej dzieci).

7. „Jaki to instrument muzyczny?”

Wybrane dziecko losuje „etykietkę” z imieniem kolegi , odczytuje go i zaprasza mówiąc: np.:

Dawid wybierze instrument muzyczny. Chłopiec chowa się za parawanem i gra na

instrumencie. Dzieci zgadują jaki to instrument. Następnie Dawid losuje „etykietkę”

z imieniem kolegi, odczytuje go i zaprasza mówiąc jak wyżej. Kolejne dziecko wybiera inny

instrument.

8.Zabawa na zakończenie przy piosence „Podaj proszę swoje dłonie”

Piosenka jak na rozpoczęcie zajęć :

„…..powiedz z gestem swoje imię…”

„…..powiedz szeptem swoje imię…”

9. Ewaluacja jak wyżej

Dzień III

„Znam dobrze swoją salę”

Przewidywane rezultaty:

Dziecko zna dobrze swoją salę, potrafi prawidłowo „zaetykietować” obrazki i sprzęty

znajdujące się w sali,

Dziecko odczytuje „etykietki” znajdujące się w sali,

Dziecko wie gdzie umieścić w sali wybraną przez siebie etykietkę,

Dziecko przelicza elementy wg swoich możliwości,

Dziecko posługuje się pojęciami: tyle samo, mniej, więcej,

Dziecko wie co oznacza pojęcie para.

Przebieg zajęcia:

1. Sprawdzenie obecności.

Dzieci ustawiają się pod przypiętymi przez siebie kartkami z imionami i odrysowanymi

dłońmi. Przykładają swoją dłoń, tam gdzie jest odrysowana wcześniej (na zajęciu

z poprzedniego dnia) ich dłoń. Wspólnie sprawdzamy kogo niema poprzez odczytanie

„etykiet”, pod którymi nikt nie stoi.

2.Losowanie „etykiet” i umieszczanie ich w odpowiednim miejscu sali.

Nauczycielka przygotowała kopie „etykiet” jakie znajdują się w sali. Wybrane dziecko losuje

„etykietę”, odczytuje ją i umieszcza w odpowiednim miejscu w sali. Jeśli dziecko nie potrafi

odczytać „etykiety” wtedy zabiera ją do ręki i szuka takiej samej umieszczonej wcześniej

w sali.

3.Policz

Przeliczanie po ile etykiet dzieci wylosowały i po ile odczytały. Grupowanie się wg tego ile

kto odczytał „etykiet”.

4.Praca w grupach:

Nauczycielka przygotowuje stanowiska pracy dla wszystkich grup. Zadaniem każdej grupy,

jest wykonanie powierzonego zadania i przejść do następnego stanowiska. Za

wykonanie zadania przy każdym stanowisku dzieci otrzymują pieczątkę na ręce.

I stanowisko

Dzieci losują etykietki odczytują je i przeliczają z ilu liter składa się wylosowane przez nich

słowo. Układają tyle klocków ile słowo ma liter. Następnie porównują używając pojęć: tyle

samo, więcej ,mniej.

II stanowisko

Dzieci losują etykietki odczytują je, przeliczają z ilu liter składa się ich słowo i układają wg

kolejności od słów o najmniejszej liczbie liter do słów o największej liczbie liter np.:

rak

tata

worek

klocki.

III stanowisko

Dzieci losują „etykietki” i układają w pary wg ilości liter w „etykietach”

np.: rak-kot

mama-waga

worek-lalka itd.

IV stanowisko

Dzieci losują „etykiety”, odczytują je, a następnie wybierają odpowiedni obrazek do

wylosowanego napisu.

5. Zabawa ruchowa przy muzyce.

Dzieci poruszają się w rytm muzyki. Na przerwę w muzyce nauczycielka mówi słowo. Dzieci

głośno dokonują analizy słowa dzieląc je na głoski. Ile głosek w słowie tyle razy:

Podskakują,

Robią przysiady,

Klaszczą

Skaczą na jednej nodze.

6. Praca przy stolikach

Dzieci wybierają sobie dowolną etykietkę. Odczytują ją i naklejają na kartkę. Następnie

rysują to co jest napisane na etykietce , a obok naklejają cyfrę, która określa ilość liter tej

„etykietce”.

7.Ewaluacja jak wyżej.

Dzień IV

„Znam swoje ciało”

Przewidywane rezultaty:

Dzieci nazywają części swego ciała,

Dzieci potrafią wyszukać wśród wielu innych „etykiet” tę, o którą prosi nauczyciel i

umieścić ją we właściwym miejscu.

Dzieci potrafią właściwie „zaetykietować” nazwami części ciała kolegę lub koleżankę,

Dzieci orientują się w schemacie własnego ciała, potrafią określić prawą i lewą stronę.

Przebieg zajęcia:

1. Sprawdzenie obecności.

Wybieramy jeden ze sposobów opisanych wcześniej.

2. Zabawa ruchowa- zaproszenie do zabawy

„Chodźcie wszyscy tu do koła….” Opisano wyżej oraz piosenka: „Pokaż proszę”

„Pokaż proszę, gdzie masz oko, gdzie masz ucho, gdzie masz nos. Pokaż proszę gdzie

masz ręce, gdzie na głowie rośnie włos. Klaśnij w dłonie, tupnij nogą. Zaraz zabawimy

się. Kiwnij tak, a potem nie. Teraz zabawimy się”.

3. Zabawa : „Części ciała”

Nauczycielka „etykietuje” swoje ciało, a dzieci odczytują „etykietki” z nazwami części

ciała. Następnie wybrane dzieci „etykietują” postać chłopca umieszczoną na gazetce.

4. Zabawa ruchowa: „Części ciała”

Dzieci poruszają się w rytm muzyki. Na przerwę w muzyce nauczycielka pokazuje

„etykietę” z częścią ciała. Dzieci odczytują ją i następnie podczas tańca trzymają się za tę

część ciała.

5. Zabawa „ Zaetykietuj mnie”

Dzieci dobierają się parami i nawzajem etykietują swoje ciało naklejając nalepki

z częściami ciała.

6. Zabawa na zakończenie

„Wszystkim pięknie dziękujemy za wspólną zabawę…..”

7. Ewaluacja jak wyżej.

Refleksja

Dzieci dochodzą do umiejętności czytania we własnym tempie. Nabywają swoje

umiejętności poprzez zabawę i działanie. Dzięki uczestnictwie w zajęciu dzieci odnajdują

swoje miejsce w grupie rówieśniczej. Praca w grupie pobudza dzieci do aktywnych

działań. Mają wtedy okazje do kształtowania relacji partnerskich. partnerskich trakcie

zajęć każde dziecko mogło wykazać się wiedzą i umiejętnościami. Dzieci były bardzo

ożywione i zaangażowane. Wszystkie zadania były dostosowane do możliwości dzieci.

W całym bloku dominowały treści związane z opanowaniem umiejętności czytelniczych.

Jednak każdego dnia prócz kształtowania umiejętności czytelniczych kładłam nacisk na

inne treści: muzyczne, ruchowe, plastyczne i matematyczne. Dzieci pracowały

harmonijnie. Po każdym zajęciu miały możliwość wypowiadania się: co im się podobało,

jak się czuły, z czego się cieszyły. Uważam, że realizacja zaprojektowanego bloku

powiodła się.

---