KREW

Swoista tkanka łączna, płynna

Komórki - składniki morfotyczne krwi

Osocze - odpowiednik substancji międzykomórkowej, kolor żółtawy. Woda - 90%, białka - 9%, substancje nieorganiczne ok. 1%

Osocze - fibrynogen = surowica krwi

Objętość krwi - 7% masy ciała

Gęstość względna - 1,052 - 1,064

pH = 7.35

Hematokryt - V krwinek / V krwi, ok. 45% (należy wirować), zmiany w krwotoku, ciąży, nowotworach itp.

Sedymentacja - odczyn Biernackiego - OB - krew z cytrynianem, 3 - 5 mm/godz.

Białko osocza	Źródło	Czynność
Albuminy	Wątroba	- utrzymują ciśnienie osmotyczne - transport substancji nierozpuszczalnych
Globuliny Globuliny α i β χ - globuliny	Wątroba Kom. plazmatyczne	- transport jonów metali - transport lipidów związanych z białkami witamin rozpuszczalnych w lipidach - przeciwciała
Białka związane z powstawaniem zakrzepu - protrombina, fibrynogen itp.	Wątroba	- powstawanie zakrzepu
Białka dopełniacza	Wątroba	- eliminowanie mikroorganizmów - zapoczątkowanie procesu zapalnego
Lipoproteiny Chylomikrony VLDL LDL	Kom. nabłonka jelita Wątroba Wątroba	- transport trójglicerydów do wątroby - transport trójglicerydów z wątroby do komórek organizmu - transport cholesterolu z wątroby do komórek organizmu

Składniki morfotyczne krwi

1. Krwinki czerwone - erytrocyty

2. Krwinki białe - leukocyty

3. Płytki krwi - trombocyty

Barwienie na zasadzie parachromazji, substrat chromotropowy krwinek selektywnie wychwytuje odpowiedni barwnik z mieszaniny barwników.

Barwienie: metoda

May - Grunwald Błękit metylenowy Eozyna Alkohol metylowy

Giemza Błękit metylenowy Azur metylenowy

Erytrocyty

4 - 5 milionów / mm³, u kobiet mniej, noworodki 7 - 8 milionów / mm³. Kształt dwuwklęsłej soczewki, ale elastyczna, zmienia kształty przy przechodzeniu przez kapilary. Średnica ok. 7,, μm, grubość w najgrubszym miejscu 2,4 μm, w najcieńszym 1,8 μm, maksymalna odległość od błony 0,85 μm. Powierzchnia 140 μm², V = 90 μm³

Mikrocyty

Makrocyty > 8 μm

Megalocyty 10 - 15 μm

Anizocytoza - różna wielkość

Polikilocytoza - różny kształt

Mniej erytrocytów - zwykle anemia

Nadmiar erytrocytów - erytrocytoza, inaczej policytemia

Różna wielkość u różnych gatunków:

• szczur - 6,5 μm

• świnka morska - 7μm

• koza - 3,5 μm

• traszka - 25 μm

• żaba - 20 μm

Ryby, płazy, gady, ptaki - erytrocyty prawdziwe (posiadają jadro komórkowe).

Plazmalemma - 40% lipidów, 50% białek, 10 % węglowodanów. Około połowy białek to białka integralne (w tym glikoforyna), kilka białek powierzchniowych (w tym spektryna, aktyna), występują na wewnętrznej stronie plazmolemmy - pełnią one rolę „szkieletu”. Brak organelli komórkowych, w cytozolu rozpuszczalne enzymy, w tym anhydraza węglanowa odpowiedzialna za powstawanie HCO₃ z CO₂ i wody. Ponadto enzymy toru glikolitycznego. W erytrocytach hemoglobina - około 33% roztwór, antysferyna, stromina. W otoczce glikoproteidowej m. innymi antygeny grupowe A, B, Rh. Mają ograniczony cykl życiowy - około 120 dni, w normalnych warunkach nigdy nie opuszczają krążenia.

Ich rozpad następuje w śledzionie i szpiku, głównie w wyniku aktywności makrofagów

Retikulocyty

Młode erytrocyty, które w cytoplaźmie posiadają - barwiący się fioletem krezylowo - brylantowym rRNA, występujący pod postacią delikatnej siateczki. W normalnych warunkach 5 - 15 promili, nie zawierają DNA.

Retikulocytoza - odnowa krwinek - po krwotokach, podaniu Fe w anemiach z niedoboru żelaza itp.

Ciałk Howella - Jollyego

W niektórych stanach może występować DNA pod postacią ziaren lub grudek. Jeśli występuje w postaci pierścieni, ósemek - pierścienie Cabota.

Patologia - ciałka Heinz - Ehrlicha

Barwią się błękitem Nilu, ziarna występująca w zatruciach pirymidyną, fenylohydrazyną, sulfonamidami, aniliną itp.

Zachowanie się erytrocytów w roztworach

• hipotoniczne - hemoliza <0,4%

• izotoniczne - norma

• hypertoniczne - morwy

Leukocyty - krwinki białe

W 1 mm³ 5 - 6000

Leukocytoza >

Leukopenia <

Podział leukocytów	Wzór Schillinga
Ziarniste granulocyty
- granulocyty obojętnochłonne - neutrofile	60 - 70%
- granulocyty kwasochłonne - eozynofile	2 - 4%
- granulocyty zasadochłonne - bazofile	<1%
Bezziarniste agranulocyty
Limfocyty	25 - 35%
Monocyty	3 - 8%

Granulocyty posiadają dwa typy ziarnistości:

• ziarnistości specyficzne, wiążące barwniki kwaśne lub obojętne, spełniające specyficzne funkcje

• ziarnistości azurofilne, barwią się purpurowo, są lizosomami

Neutrofile - granulocyty obojętnochłonne

50 - 70% krwinek białych, średnica 12 - 15μm, jądro 2 - 5 płatowe. Wzór Arnetha:

Płaty	I	II	III	IV	V
%	12	25	46	15	2

Przesunięcie w prawo - hypersegmentacja, wolniejsza odnowa

Przesunięcie w lewo - odnowa

W jądrze - ciałko Barra, pod postacią pałeczki dobosza. W kwasochłonnej cytoplazmie przeważają ziarnistości specyficzne - 80%. We krwi 6 - 7 godzin, w tkance łącznej 3 - 4 dni. 50% w naczyniach, 50% w przedziale pozanaczyniowym. W ciągu 8 godz. wymiana 50%. Dzienna produkcja - 10 / 1 l. Główny mechanizm obrony przed bakteriami - aktywna fagocytoza. Otoczenie bakterii wypustkami cytoplazmatycznymi, fuzja z ziarnistościami specyficznymi i uwolnienie ich zawartości do fagolizosomu dzięki pompie protonowej pH 5 - optimum działania enzymów w lizosomach, które są uwalniane w następnym etapie.

Rola

• fagocytoza drobnoustrojów

• chemotaksja, zdolność do ruchu

• niszczenie drobnoustrojów - dwa mechanizmy: zależny od MPO - mieloperoksydazy, i niezależny od MPO

Neutropenia - zmniejszenie ilości - zakażenia bakteryjne (TBC, tyfus, niedokrwistości, białaczki)

Agranulocytoza - krańcowa forma - po cytostatykach

Neutrofilia - zwiększenie ilości - banalne zakażenia.

Eozynofile - granulocyty kwasochłonne

2 - 4% leukocytów, jądro dwupłatowe, średnica ok. 14μm. W cytoplazmie liczne duże ziarnistości, otoczone pojedyńczą błoną - w środku elektronowo gęsty materiał o strukturze parakrystalicznej - krystaloidy. Kształt ziarna ryżu.

Ziarnistości swoiste - największe, średnica ok. 1 μm, kwasochłonne. W krystaloidach MBP - major basic protein, peroksydaza, kwaśne hydrolazy lizosomalne.

Rola:

• fagocytoza kompleksów antygen - przeciwciało

• zwalczanie pasożytów jelitowych

• słabiej niż neutrofile - fagocytoza, niszczenie drobnoustrojów, niszczenie komórek nowotworowych

Eozynofilia - zwiększenie liczby - pasożyty, reakcje alergiczne

Granulocyty zasadochłonne - bazofile

0,3 - 1%, średnica 12 - 15μm, jądro w kształcie litery S. W cytoplazmie liczne ziarnistości zasadochłonne, metachromatyczne. Ziarnistości odpowiadają ziarnistościom komórek tucznych - analogiczna struktura i funkcja.

Degranulacja:

• swoista - receptory dla IgE. IgE poprzez alergen łączy się z receptorami indukując to zjawisko

• nieswoista - czyli nieimmunologiczna - substancje mitogenne, detergenty, Ca²⁺

Są to komórki mało ruchliwe, małożerne

Agranulocyty - krwinki bezziarniste

Limfocyty przy układzie immunologicznym.

Monocyty

3 - 8%, jednojądrzaste, średnica 12 - 20 μm, osiadłe w tkankach przekształcają się w makrofagi.

Jądro nerkowate, ubogochromatynowe. W cytoplazmie drobne ziarnistości azurofilne. Organella charakterystyczne dla komórek fagocytarnych - liczne pęcherzyki i wakuole, lizosomy, fagolizosomy. Wybitna ruchliwość i fagocytoza.

Cecha	Neutrofil	Eozynofil	Bazofil	Limfocyt	Monocyt
N/mm^3 % leukocytów	3500 - 7000 60 - 70%	150 - 400 2 - 4%	50 - 100 <1%	1500 - 2500 20 - 25%	200 - 800 3 - 8%
Średnica (rozmiar) μm	9 - 12	10 - 14	8 - 10	8 - 10	12 - 15
Jądro	3 - 4 płaty	2 płaty	Kształt S	Okrągłe	Nerkowate
Ziarnistości specyficzne	0,1 μm, jasne	1 - 1,5 μm, ciemne	0,5 μm, niebieskie	Brak	Brak
Zawartość ziarnistości specyficznych	Kolagenaza, fosfolipaza, laktoferyna, lizozym, alkaliczna fosfataza	Sulfataza arylowa, histaminaza, kwaśna fosfataza, główne białko zasadowe, kationowe białko eozynofili, peroksydaza	Histamina, heparyna, peroksydaza, czynniki hemotaktyczne neutrofili i eozynofili	Brak	Brak
Markery powierzchniowe	Receptory FC, receptory PAF, leukotrieny B4	Receptory IgE	Receptory IgE	Kom. T - receptory kom. T, cząsteczki CD Kom. B - immunoglobuliny powierzchniowe	HLA klasy II, receptory Fc
Cykl życiowy	<1 tydzień	<2 tygodnie	1 - 2 lata	Kilka miesięcy do kilku lat	Kilka dni we krwi, kilkanaście miesięcy w tk. łącznej
Czynność	Fagocytoza bakterii	Fagocytoza kompleksów antygen - przeciwciało	Podobna do kom. tucznych - mediacja procesów zapalnych	Kom T - odporność komórkowa, Kom. B - odporność humoralna	Różnicują się w makrofagi, fagocytoza, prezantacja antygenów.

Płytki krwi - trombocyty

Nie posiadają jądra komórkowego, podobne w kształcie do dysków, chociaż cechuje je duża różnokształtność, średnica 2 - 4 μm, 200 - 400 tys. w mm³. Powstają w szpiku kostnym z fragmentów cytoplazmy komórek olbrzymich szpiku kostnego - megakariocytów. Odpowiedzialne za krzepliwość krwi i uszczelnianie ściany naczyń krwionośnych. Żyją około 10 dni.

Na obwodzie hialomer, w środku granulomer.

Ultrastruktura: płytki krwi posiadają system kanalików - tzw. system kanalikowy otwarty - łączący się z zagłębieniami błony płytki. Na obwodzie, pod błoną - brzeżna wiązka mikrotubul - utrzymuje kształt płytki. Na błonie bardzo silnie rozwinięta osłonka glikoproteidowa, 15 - 20 nm grubości - odpowiedzialna za adhezję płytek. W granulomerze system kanalików zwany gęstym systemem kanalikowym, w nim ziarnistości:

• ciałka gęste (ziarnistości delta) - 250 - 300 nm, zawierają jony Ca²⁺, ADP, ATP, wychwytują serotoninę

• ziarnistości alfa - 300 - 500 nm, zawierają fibrynogen, PDGF i inne białka specyficzne

• ziarnistości lambda - 175 - 200 nm. - zawierają enzymy lizosomalne

Rola płytek krwi - udział w procesie krzepnięcia oraz lizy zakrzepów.

• pierwotna agregacja - w miejscach uszkodzonego śródbłonka zakrzep (korek)

• wtórna agregacja - płytki w zakrzepie uwalniają zawartość ziarnistości. MPB jest potężnym czynnikiem indukującym agregację - przyłączają się nowe płytki

• Krzepnięcie krwi - tromboplastyna uwalniana z płytek i tkanek indukuje krzepnięcie krwi (13 białek osocza), powstaje włókniek - zakrzep

• Retrakcja - obkurczenie zakrzepu

• Usunięcie zakrzepu - z osoczowego plazminogenu, w wyniku działania śródbłonkowego aktywatora plazminogenu powstaje plazmina - proteolityczny enzym rozpuszczający zakrzep.

Struktura	Lokalizacja	Zawartość i czynność
Otwierający się na powierzchni system kanalików	Hialomer	Zapewnia szybkie uwalnianie cząsteczek z aktywowanych płytek
Gęsty system tubularny	Granulomer	Sekwestracja jonów Ca^2+, utrzymująca elastyczność płytek
Ziarnistości α (300 - 500 nm)	Granulomer	Fibrynogen, PDGF, tromboplastyna, trombospondyna, czynnik koagulacyjny - zawiera czynniki „odnawiające” naczynia, agregacja płytek, koagulacja
Ziarnistości δ (250 - 300 nm)	Granulomer	Ca^2+, ADP, ATP, serotonina, histamina, ułatwiają agregację i adhezję płytek, zwężenie naczyń
Ziarnistości λ (200 - 250 nm)	Granulomer	Enzymy hydrolityczne - resorpcja skrzepu

Seminaria z krwi

- 1 -

www.stomka.prv.pl

---