TEORIA PRODUKCJI
Produkcja jest procesem, w którym poprzez kombinację pracy ludzkiej, środków i przedmiotów pracy oraz przy użyciu właściwej technologii powstają nowe dobra, czyli produkty i usługi.
Rodzaje produkcji:
Produkcja wymagająca dużych nakładów rzeczowych składników majątkowych (maszyn, urządzeń) nazywana jest produkcją kapitałochłonną
Niektóre rodzaje produkcji wymagają zużycia dużej ilości materiału co wyraża się znacznym udziałem kosztów materiałowych w koszty wyrobu np. przemysł metalurgiczny, spożywczy itp. Produkcję taką nazywamy matriałochłonną .
Jeżeli w produkcji przeważają nakłady pracy ludzkie, mówimy o produkcji pracochłonnej.(np. przemysł precyzyjny)
Produkcja jednorodna występuje w przedsiębiorstwach wytwarzających jeden rodzaj wyrobu np. w cementowni itp.
Produkcja róznorodna w przedsiębiorstwach wykonujących różne wyroby np. fabryka wykonująca obrabiarki
Zestaw wyrobów wytwarzanych przez przedsiębiorstwo przemysłowe i wykaz świadczonych przez nie usług nosi nazwę asortementu produkcji.
W procesie produkcji zużywane są czynniki produkcji nabywane na rynku bądż zdobyte inną drogą, poza rynkową, są to:
ziemia - występuje w trzech rolach:
jako przestrzeń, stwarzając w ten sposób miejsca dla zakładów produkcyjnych i budowli nieprodukcyjnych np. szkoły, szpitale itp.
jako obszar uprawny, stwarza w ten sposób warunki do rozwoju upraw rolniczych, sadowniczych i leśnych.
jako żródło surowców naturalnych, co ozn, że ziemia „rodzi” surowce np. węgiel .
b) praca - jest to celowa i świadoma działalność ludzka mająca na celu zaspokojenia potrzeb, wyróżnia się:
-pracę prostą ( niewykwalifikowaną) np. sprzątanie ulic, pomoc domowa.
pracę złożoną (wykwalifikowaną) np.. lekarz, nauczyciel.
c) kapitał - to „samopomnażająca się” wartość np. akcja, pieniądz, budynki, samochód. Najbardziej uniwersalną postacią kapitału jest pieniądz. Pieniądz będzie miał formę kapitału, gdy jego wykorzystanie spowoduje pomnożenie się. Tylko pieniądz zainwestowany jest kapitałem.
P- T - P' P'>P
d) przedsiębiorczość - wraz z dobra organizacją pracy i wysokimi kwalifikacjami pracowników tworzą ogromną i najważniejszą siłę wytwórczą. Jest to jedyny twórczy czynnik produkcji.
Proces produkcji dzielimy na:
-wydobywczy, polegający na oddzieleniu od złoża i wydobywaniu surowców np. w kopalniach węgla, soli, siarki
-przetwórczy, występujący w pozostałych przedsiębiorstwach przemysłowych i polegający na przetwarzaniu surowców, materiałów lub półwyrobów na wyroby gotowe.
Efektem procesu produkcyjnego są określone produkty i usługi.
Produkty te mogą być przeznaczone bądź do dalszej produkcji przez inne przedsiębiorstwa (krajowe lub zagraniczne) bądż też do bezpośredniej, ostatecznej konsumpcji w kraju lub zagranicą (eksport). Produkty te mogą prezentować różny poziom techniczny, różną jakość typu i wykonania, co będzie miało ścisły związek z kosztami produkcji oraz cenami.
Typy produkcji:
produkcja jednostkowa - polega na wykonywaniu produktu w pojedynczych sztukach i zwykle na zamówienie np. produkcja statków, mostów, produkcja miarowa (ubrania, buty).Jest możliwa do wykonywania zarówno w przedsiębiorstwach dużych (np. stocznie) jak i małych (zakłady krawieckie). Produkcja ta charakteryzuje się dużymi kosztami. Pracownicy powinni posiadać wysokie kwalifikacje.
Produkcja seryjna- polega na wykonywaniu produktów w określonych partiach (kilka lub kilkanaście sztuk). Rozróżnia się produkcję małoseryjną np. ubrania i produkcje wieloseryjną np. .samochody, telewizory. Charakteryzuje się niższymi kosztami ze względu na jednorazowe lepsze przygotowanie produkcji dla całej serii i możliwości lepszej organizacji pracy.
Pradukcja masowa- polega na produkowaniu stale tych samych produktów np. produkcja cukru, cementu. Charakteryzuje się bardzo małym asortymentem, ale znaczną ilością produkowanych wyrobów. Wykonywana jest przez duże przedsiębiorstwa przemysłowe. Wymaga usystematyzowanie przebiegu produkcji. Pracownicy specjalizują się w wykonywaniu określonych i na ogół czynności. Charakteryzuje się niskimi kosztami.
Konkretne zasoby, służące producentowi do wytwarzania konkretnych produktów nazywa się czynnikami produkcji (nakładami). Nakłady które ulegają zmianie wraz ze zmianami wielkości produkcji, nazywa się zmiennymi, natomiast nakłady które nie ulegają zmianie wraz ze zmianami wielkości produkcji nazywa się stałymi.
Produkcja całkowita- to całkowita ilość dóbr wytworzonych w krótkim okresie z podniesionych nakładów na zmienne czynniki produkcji.
okres krótki- taki, w którym nie zmienia się technologia produkcji, a jedynie tzw. Zmienne czynniki produkcji.
okres długi- taki, w którym zmienia się technologia produkcji, a więc zmieniają się wszystkie czynniki produkcji.