SYSTEMY PODATKOWE NA ŚWIECIE WYKŁAD 2 15.03.2014
cechy europejskich systemów podatkowych.
kwestia władztwa podatkowego.
Ewolucyjny charakter,
założenia gospodarki kapitalistycznej ( rynkowej),
rządy demokratyczne,
chroni się prawa podmiotowe podatników ( przeciwdziałanie nadmiernemu fiskalizmowi),
znaczenie podatków od konsumpcji i podatków dochodowych.
Kwestie ogólne
Idealny model systemu podatkowego
pełna świadomość, że systemy podatkowe różnych państw się różnią - szereg różnych czynników różniących np.. Niemcy - system podatków dwu poziomowy. Systemy te mają różne charaktery i wyrażają swoją tożsamość- nie jest wszystko ujednolicone a co za tym idzie są różne problemy i kłopoty z ich modelami. System podatkowy nie może być oderwany od gospodarki- one muszą ze sobą współpracować. Podatki nie mogą być nakładane jako sztuka dla sztuki bo stanowią zawłaszczanie cudzej wartości. Jeżeli są nakładane to muszą uwzględniać siłę i napęd gospodarki- są okresu wzrostu, spadku - i to musi system podatkowy uwzględniać - mieć stosowne uregulowania
Rola państwa w gospodarce i jego wpływ na podatki. Polityka fiskalna.
Nie można jednakowo ostrzegać roli państwa ponieważ było dużo zmian na przestrzeni wieków.
Polityka fiskalna - to synonim kategorii podatkowej. Im większa rola państwa tym większa jest polityka fiskalna. PF jest podlega celon politycznym, jest odzwierciedleniem sytuacji politycznej w państwie, ukazuje decyzje podejmowanych przez polityków, przez rząd. Natomiast polityka monetarna jest niezależna.
Porównania systemów podatkowych - muszą być wmontowane w systemy gospodarki.
Potrzeba badań systemów podatkowych - jest to potrzebne by porównując rozwiązania podatkowe innych krajów można zastanowić się czy takie rozwiązania można zastosować u naszym państwie. Jest to tez możliwość szukania inspiracji do szukania lepszych rozwiązań i zmian. jest to system naczyń połączonych-powiązanych. Aby eliminować pewne stereotypy, otwarcie rynków, duże możliwości funkcjonowania. Gospodarki są otwarte.
Problemy metodyczne
Jak porównywać? - Nie oceniamy prze pryzmat własnych doświadczeń ale przez pryzmat doświadczeń innych, danych wyjściowych (skorygowanych) [jaką wybrać formułę, aby miało to sens, badamy przepisy prawa np. uopd fizycznych z inną np. prawnych,porównujemy albo szczegółowo albo danego systemu np.. przez pryzmat nie naszych doświadczeń ale przez pryzmat danych wyjściowych / skorygowanych.
Kogo porównywać? -porównujemy konkretne państwa, państwa EU, nasz system z systemem UE
Co porównywać? - kompleksowo czy wybiórczo, możemy porównywać np. dochody budżetowe ze statystyką OECD, odniesienie dochodów narodowych do PKB, ocena systemu podatkowego od kątem - jakie korzyści będziemy z tego mieli. Możemy badać jak działają instytucje państwowe
Systemy podatkowe na świecie
Systemy państw europejskich. Unia Europejska - miedzy tymi dwoma określeniami jest różnica, ponieważ nie każdy kraj europejskich jest państwem członkowskim. Państwa członkowskie podlegają pod wspólny system podatkowy UE - przepisy podatkowe są ujednolicone.
Systemy państw OECD - państwa rozwinięte. Instytucja ta wypracowała określone systemy podatkowe.
Systemy państw rozwijających się - mówi się o tych państwach także państwa tygrysy - posiadają inną klasyfikację, inne kryteria
Inne systemy; raje podatkowe - np. w państwach członkowskich UE, Cypr, Luksemburg, Holandia, wyspy Jersey to ma określone konsekwencje prawne - jurysdykcje podatkowe,
Konkurencja podatkowa - to jeden z elementów podnoszonych w UE. Nakładanie podatków ma wpływ na podejmowanie decyzji o lokowaniu działalności, ale nie zawsze tak jest - niższe podatki dają takie warunki jakie chcemy. UE dąży do tego by kraje członkowskie konkurowały ze sobą, ale ta konkurencja ma być uczciwa. Dwie płaszczyzny:
Konkurencja całościowa - dająca lepsze możliwości prowadzenia działalności gospodarczej - lepsza skala podatkowa
Wprowadzenie rozwiązań selekcyjnych - dumping podatkowy - obniżenie podatków, by przyciągnąć przedsiębiorców. Nie jest to pozytywne rozwiązanie. Ale takie rozwiązania nie zawsze są negatywne ponieważ takie rozwiązania były już wcześniej np. przed przystąpieniem do UE. [dotyczy rozwiązań wynikających z logiki czy konsekwencji a wprowadziliśmy coś innego, podobnego, czy zachowana została stabilizacja czy nie? Działania np. podatek liniowy- ma przyciągnąć do danego państwa, ale np. Francuzi zameldowani w w Szwajcarii bo niższe podatki, czy przeniesienie się do Belgii, Czeczeni- czyli do systemów lepszych. ]
Harmonizacja podatkowa - występuje w ramach UE, ma charakter selekcyjny obowiązuje wszystkich i musi być stosowana przez wszystkich członków, ale oczywiście w pewnych kwestiach np. dochody budżetowe - czyli podatki obrotowe Np. VT, akcyz y i inne podatki pośrednie, które mogłyby zakłócać funkcjonowanie państw, mogą harmonizacjo podlegać pewne elementy np. przepływu kapitału harmonizacja pewien proces, gdzie w danym obszarze mamy mieć stabilizację przepisów. Ujednolicanie nie może wpływać na przemieszczanie towarów, usług muszą być pewne rozwiązania. Traktat zakazuje nakładania tzw. podatków ochronnych czyli na terenie danego państwa wszystkie podatki, podmioty mają być traktowane tak jak na terenie konkretnego państwa, nie ma ceł w ramach UE, a zabezpieczać miały interesy państwa- to narusza podatki tych państw - cła antydumpingowe- kiedyś w Polce za transport stali. przede wszystkim występuj w ramach UE. Ma ona charakter selekcyjny gdyż wszystkie państwa obowiązują wspólne przepisy, ale tylko wybrane elementy systemu podatkowego. Harmonizacja to proces mający na ujednolicenie podatków w danym obszarze. Ujednolicenie nie może wpływać na przemieszczanie towarów, usług między państwami. Traktat zakazuje nakładać tzw. podatki ochronne. Związane jest z tym że na produkty pochodzące z krajów członkowskich nie mogą być nakładane inne podatki, podmioty maja być traktowane jak na terenie konkretnego państwa.
Porównania systemów podatkowych
porównania między państwami - np. Polska a Hiszpania- z ptk widzenia rozwiązań
porównania między podatkami np. podatki dochodowe - od strony podmiotowej czy przedmiotowej, czy też ulgi jaki mają wpływ na dane gałęzie np. ulga prorodzinna
systemy podatkowe państwowe = system państwowy - podatki pośrednie, bezpośrednie, podatki lokalne, samorządowe - wszystko z danego punktu widzenia, w odniesieniu do innych, np. Janosikowe - dysproporcje dochodów budżetowych na szczeblach różnych gmin. niestety mechanizm ten został źle przygotowany i to kuleje.
systemy podatkowe samorządowe - fakultatywne- potencjalne - czyli ustawodawca przewidział 5 podatków jako obowiązujących, ale są fakultatywne i obligatoryjne np. nieruchomości, śr transportu są obligatoryjne a z innych można ludzi zwolnić bo są fakultatywne.
Systemy podatkowe 23-02-2014r.
Podatek-jest to świadczenie pieniężne, przymusowe, nieodpłatne, jednostronne,ogólne, powszechne, bezzwrotne, pobierane przez państwo lub inny związek publicznoprawny na podstawie przepisów prawa ( ustawy)
podatek jest daniną pieniężną- opłata, podatek, cło, dopłata.
Przymusowe- złożę zeznanie to państwo wie ile powinienem zapłacić, a jak nie złożę zeznania a zapłacę to państwo nie wie czy odprowadziłem go w odpowiedniej wysokości.
Nieodpłatne- nie ma kontr świadczenia- nie skutkuje to żadnymi zamiennikami i wzajemnością świadczeń
jednostronność- podatki są nakładane na drodze narzucenia ich przez państwo
ogólny-podatek drogowy- już go nie ma - jest zastąpiony podatkiem od śr. transp.,
podatki służą zasilaniu budżetu państwa.
Powszechne- nałożony powinien być nałożony na jak największą liczbę osób ale sprawiedliwie
bezzwrotne- nie ma jego zwrotu, a nadpłata nie jest podatkiem
zaliczki nie są podatkiem- natomiast PITem rozliczam podatek. I tu powstają nadpłaty albo kwota do zapłaty.
Podatki mogą być nakładane przez związki publicznoprawne- w kontekście zagranicznych podmiotów
podmiotem jest państwo albo w państwach federacyjnych- podmioty w całość a suwerenność polityczna, gospodarcza i część uprawnień przekazywali na innych np., USA- podatki stanowe, czy podatki landowe Niemcy.
W Hiszpanii są ustawy organiczne- nadrzędne na danym obszarze., dekrety królewskie a my mamy tylko ustawy.
Nie można nakładać podatków podwójnie - ale państwo samo wybiera to co dla niego jest najbardziej fiskalne.
System podatkowy -
warunek podstawowy - to co najmniej 2 podatki. ( może być więcej i muszą być te elementy we wzajemnej relacji)
System podatkowy - to zespól podatków obowiązujących w danym państwie, które w sensie konstrukcji prawnej i powiązań w zakresie treści ekonomicznych tworzy wewnętrznie spójną, jednolitą logicznie całość, zgodną z zasadami konstytucyjnymi.
Powiązania z gospodarką - powiązania ekonomiczne.
Podatek jest Zawłaszczeniem własności prywatnej
konstrukcja prawna winna odzwierciedlać treść- ekonomiczną.
Wewnętrznie spójne- musi być taki a podatki muszą być określone między sobą - nie może być luk i braków bo nie ma spójności.
Pożądane cechy systemu podatkowego:
czytelny, prosty,stały, skuteczny w egzekwowaniu podatków, powszechny
skuteczność, prostota konstrukcji( im prostsze przepisy tym lepiej dla państwa i podatników), stabilność ( system powinien być przewidywalny), powszechność, bezwyjątkowość ( wyeliminowanie wyjątków fakultatywnych bądź uznaniowym), wewnętrzna spójność ( system musi być spójny z założenia )
system podatkowy powinien być jednakowy dla wszystkich państw- każdy chciałby mieć system sprawny i dobrze działający. Żeby nie było w nim żadnych kombinacji czy skomplikowań.
Migracja podatkowa- do rajów podatkowych.
Kwestie zasadnicze;
po co studiować systemy podatkowe innych państw?
wymiana międzynarodowa - nie jest obojętna podatkowo - trzeba znać przepisy innych krajów.
Współpraca gospodarcza , naukowa ( projekty)
konkurencja podatkowa - w UE traktowana jako 2 rodzaje - pozytywna i negatywna
ceny transferowe - podmioty powiązane - działające na różnych terenach.
Unie państwowe- ( UE) - nie mogą mieć charakteru dyskryminującego - Wlk.Brytania- podatki dla Polaków
podwójne opodatkowanie- określona wiedza w danym zakresie
globalizacja- działalność możemy prowadzić wszędzie ale ma to swoje konsekwencje
studia komparatystyczne
jeden z wyznaczników inteligencji - poszerzanie wiedzy -
jak studiować? Po co? Czy też co jest istotne do poznania?
Wszystko!- kwestia szczegółowości lub uogólnienia
w zależności od potrzeb ( np. co zamierza w życiu robić?) podejście kompleksowo ( w całości) lub wybiórczo ( cząstkowo)
uwarunkowania międzynarodowe np. UE - ale nie tylko np. rozwiązania dotyczące np. Organizacji OECD
- harmonizacja podatkowa - wymaga ona w pewnych obszarach harmonizacji dotyczy podatku VAT i od działalności gospodarczej - nie może ograniczać przepływu dochodów i siły roboczej jest ograniczenie dot. Dochodów naszych europosłów
ujednolicanie narodowych systemów podatkowych - określenie procentowych składek podatkowych - nie jest to jednakowe dla wszystkich krajów,
metoda studiowania
akty prawne oraz orzecznictwo,
literatura i doktryna
3