V.1 Geometryczne elementy dróg i ulic oraz ich projektowanie

Ulica - pas terenu prawnie wydzielony liniami rozgraniczającymi, przeznaczona do ruchu lub postoju pojazdów oraz do ruchu pieszych, a ponadto do prowadzenia ciągów uzbrojenia inżynierskiego. W przekroju poprzecznym ulicy możemy wyróżnić następujące elementy :

• jezdnie (ich szerokość jest funkcją natężenia i prędkości ruchu)

• torowiska tramwajowe

• pasy zieleni pasy postojowe

• skarpy nasypów lub wykopów

• pasy dzielące

• chodniki

• azyle dla pieszych

Ogólne zasady kształtowania ulic miasta :

- dążenie do zgodności przebiegu ulic układu podstawowego z kierunkami głównych ciążeń ruchu

- minimalizowanie przewozowej pracy układu

- zapewnienie układowi czytelności oraz hierarchicznej struktury

• dostosowanie gęstości sieci ulic do funkcji i gęstości zabudowań z uwzględnieniem przyjętej

• polityki komunikacyjnej.

- zapewnienie równowagi między programem zespołu a dostępnością komunikacyjną

i chłonnością parkingową obszaru.

Trasa - rzut drogi na plan sytuacyjny

Os drogi - krzywa przestrzenna ,jej rzut na plan sytuacyjny to trasa. Trasa drogi składa się z odcinków prostych, łuków kołowych, wyokrąglających załomy trasy.

Przekrój podłużny — rzut na płaszczyznę pionową w rozwinięciu

Profil podłużny - wysokościowy przebieg trasy , składa się również z odcinków prostych i łuków.

Projektowanie w planie sytuacyjnym (TRASOWANIE DRÓG)

Ogólne wymagania:

- najkrótsze połączenia żródeł i celów ruchu, przy jednoczesnym dostosowaniu przebiegu drogi do ukształtowania terenu i zagospodarowania otoczenia.

-drogi III kl. powinny omijać małe miasta i wsie, drogi IV kl. mogą omijać małe miasta i wsie przy znacznych natężeniach ruchu tranzytowego. Drogi kl. V obsługują małe miasta i wsie.

- trasa powinna przechodzić przez punkty stałe oraz uwzględniać zagospodarowanie terenu

- oś drogi w planie składa się z odcinków prostych, łuków kołowych krzywych przejściowych

- odcinki proste zaleca się stosować w obrębie skrzyżowań i węzłów na obiektach i dojazdach do nich dla zapewnienia możliwości wyprzedzania

• ogranicza się długość linii prostych

• zapewnienie wymaganej płynności oraz wzajemnej zgodności sąsiednich elementów planu

- koordynacja elementów planu i profilu.

Odcinki proste

Odcinki proste zależą od prędkości projektowej i większa prędkość tym odcinek dłuższy. Promień skrętu uzależniony jest od długości prostej poprzedzającej łuk kołowy :

L > 600m. => R > 600 L< 600m. => R > L

proste stosujemy na skrzyżowaniach , w miejscach lokalizacji przystanków autobusowych

proste stosujemy w osiach urbanistycznych

Przy projektowaniu niwelety drogi zaleca się :

- dostosować jej przebieg do ukształtowania terenu i warunków gruntowo wodnych

- zapewnić odprowadzenie wody z korpusu drogi oraz wyniesienie krawędzi korony drogi

ponad teren

• nie przekraczać dopuszczalnych pochyleń podłużnych

• zapewnić wymagane warunki widoczności

• zapewnić odwodnienie drogi

• ograniczenie pochyleń podłużnych

• powiązać jej wysokość z poziomem wejść do budynków, bram, urządzeń nadziemnych i podziemnych

• zapewnić jej powiązanie z punktami o ustalonej wysokości(skrzyżowania, przejazdy kolejowe).

Największe dopuszczalne pochylenie niwelety zależy od Vp . Dla każdego pochylenia

niwelety określona jest długość max odcinka o tym pochyleniu. Min pochylenie niwelety - 0,5 % - ze względu na odwodnienie drogi 0.3 %

Łuki

Luki poziome powinny mieć promień większy od promienia minimalnego. Minimalny promień zależny jest od prędkości projektowej

Vp • 100 70 60 40

R-min(m.)[zalecane] 500HOOO] 200f4001 135f2501 50HOO]

Promienie r1 R2; muszą być odpowiednio dobrane (jeśli wstawka prosta jest długa , to nie narzuca się prędkości, prędkość na luku poprzedzającym determinuje prędkość na następnym łuku w przypadku krótkich wstawek ). i Przy małym kącie zwrotu w łukach poziomych nie stosujemy tak ostrych łuków lecz stosujemy serpentynę R2>R1 i na serpentynie stosujemy poszerzenie jezdni.

Skrzyżowania

Skrzyżowanie - geometryczne rozwiązanie przecinających się arterii w jednym poziomie Węzeł - przecinające się w kilku poziomach z zapewnieniem relacji skrętnych między nimi Rodzaje skrzyżowań określone głównie przez wartości obciążenia ruchem i sposób włączania się w sieć dróg.

Wymagania:

• bezpieczeństwo ruchu, - przejezdność, - minimalizacja oddziaływania na otoczenie,

• względy ekologiczne, - powinno być : w porę dostrzegalne , widoczne , zrozumiałe , łatwo przejezdne.

Na podstawie prędkości miarodajnej dla wymiarowania skrzyżowania wyznacza się długości boków pól widoczności, długości dodatkowych. pasów dla pojazdów skręcających oraz parametry pasów ruchu na wprost. Liczba wlotów na skrzyżowaniu nie powinna przekraczać 4 Kąt skrzyżowania 7O-110 deg.

Przejścia dla pieszych szerokości min 4m, przejścia pieszych powinny być odsunięte od krawędzi pasa ruchu 5 -6m oraz powinny być sytuowane prostopadle do osi jezdni z odchyleniem ± 10°. Wyokrąglenie krawężników jeżeli kąt skrętu wynosi od 60 / 95° to min R = 10-15m

Odwodnienie dróg i ulic

Elementy powierzchniowego odwodnienia pasa drogowego

• rowy skarpowe dolne - górne - ścieki ( płytkie utwardzone łożyska przeznaczone dla małych strug wodnych)

• studzienki wodo ściekowe - kanalizacja - przepusty - rowy odpływowe

Odwodnienie wgłębne (bruk, klinkier, kamień, płyty betonowe)

Z uwagi na rodzaj stosowanych urządzeń odwodzenie wgłębne może być przeprowadzone dwoma systemami - systemem rowów otwartych - system drenażu Rowy otwarte - rowy melioracyjne - poza swą zasadniczą funkcją przejmowania i odprowadzenia wód powierzchniowych wpływają również na obniżenie zwierciadła wód gruntowych.

Drenowanie - założenie ciągu drenarskiego poniżej zwierciadła wody gruntowej powoduje przesączenie się wody do wnętrza rur przez szczeliny stykowe

Konstrukcje nawierzchni drogowej

Konstrukcja nawierzchni drogowej: kilka warstw współpracujących ze sobą spoczywających na podłożu gruntowym, przy czym każda z warstw pełni ściśle określoną funkcję. Konstrukcja ta powinna być przystosowana do przejmowania obciążeń od ruchu drogowego. Rozkładanie obciążeń na podłożu gruntowym przy zapewnieniu dobrego stanu nawierzchni umożliwiającego bezpieczną i komfortową jazdę.

Projektowanie - nawierzchnie projektujemy na obciążenia i warunki wodno gruntowe. Obciążenie jest powtarzalne, losowe o zmiennych amplitudach. Nawierzchnie drogowe pracują w temp. -20 - 55° . Nawierzchnie projektujemy na zmęczenie .

Czynniki brane przy projektowaniu: l. Warunki wodno - gruntowe 2. Materiały 3. Klimat Nawierzchnie twarde:

Nie ulepszone : żwirowo tłuczniowe, brukowce z kostki nieregularnej

Ulepszone : bitumiczne betonowe . klinkier z elementów kamiennych regularnych

V.3 Obsługa komunikacyjna obszarów zurbanizowanych.

Sieć ulic:

- system komunikacji

- urbanistyczna osnowa struktury miasta

- kształtują przestrzeń publiczną

- oddziałują na styl życia w mieście

Ogólna zasada kształtowania sieci ulic:

1. Zgodność przebiegu układu podstawowego z kierunkami głównymi ciągu ruchu.

2. Zapewnienie jak najkrótszego połączenia.

3. Zapewnienie układowi czytelności oraz hierarchizacji struktury.

4. Dostosowanie gęstości sieci do funkcji i gęstości zabudowy z uwzględnieniem przyjętej polityki komunikacyjnej.

5. Dostępność komunikacyjna i możliwość parkingowa obszaru(np. duże centra handlowe).

6. Zachowanie sprawności w warunkach awaryjnych.

7. Dogodność prowadzenia tras komunikacji zbiorowej.

8. Realność techniczno-finansowa oraz ekonomiczna efektywność rozwiązania

9. Możliwość dogodnego etapowania sieci i elastyczność przekształceń.

Układ zewnętrzny ulic:

główny i zbiorczy

lokalny dojazdowy

dojazdowy

ciągi pieszych

Przyjęcie modelu zależy od:

• stanu istniejącej zabudowy

• fizjografia - ukształtowanie terenu

• wielkość osiedla

• położenie w stosunku do centrum miasta

Mogą być też modele mieszane:

model kleszczowy

- łatwo zagospodarować zieleń

- łatwo prowadzić ciągi piesze

- nie ma ruchu tranzytowego i obcych użytkowników

- dobry dla komunikacji zbiorowej

- wadą są długie przejaz

model z obwodnicą zewnętrzną

- ruch samochodowy prowadzony jest na zewnątrz

- sieć ciągów pieszych można kształtować niezależnie od samochodów

model z obwodnicą wewnętrzną

- wadą jest to że ruch jest prowadzony wewnątrz

model półzamknięty

model sieczny

- łatwe dojazdy, dobre dla komunikacji zbiorowej

- centrum narażone jest na ciągły ruch

model sięgaczowy

model rusztowy

- jest prosty, czytelny

- dobrze dostępny ruch, równomiernie rozłożony

- nie eliminuje z ruchu obcego

- zły dla komunikacji zbiorowej

Zasady projektowania linii kolejowej

1. Etapy projektowania

1) Sporządzenie przebiegu trasy linii kolejowej w planie (ewentualnie z

uwzględnieniem wielkości robót ziemnych metody optymalizacyjne)

2. Sporządzeniem profilu trasy zgodnie z wymaganiami projektowymi dla danej kategorii linii

3. Sporządzenie szczegółowych przekrojów poprzecznych trasy z uwzględnieniem obiektów inżynierskich

4. Sporządzenie szczegółowej kalkulacji robót ziemnych wraz z projektem rozdziału mas

b) Zasady

1) nawiązywać do istniejącej linii kolejowej

2) unikać złych gruntów (piaski, bagna)

3) projektować mało obiektów inżynierskich

4) unikać niszczenia terenu i wyburzeń

5) długość łuku 200 do 400 m, promień łuku 1000 do 1500 m

Konstrukcje nawierzchni kolejowej

		Kategoria linii l torów
	Elementy nawierzchni	Magistralne kategoria 0	pierwszorzędne kategoria 1	drugorzędne kategoria 2	znaczenia miejscowego kategoria 3	tory pozostałe kategoria 4	.
				tory główne
	Szyny	nowe S60	nowe S6O	nowe S 49 i S12	stare użyteczne	stare użyteczne
		przejściowo -	nowe S49	stare użyteczne	S-49 I i II rotacja	I) S60 — I i II rotacja
		nowe S49	/	l) S60 — I rotacja­	oraz S42
						2) S49 i S42 I i II
				2) S49 — I rotacja		rotacja
	Podkłady	nowe	nowe	nowe	nowe	nowe	'\
		l) drewniane	l) drewniane	1) drewniane	l) drewniane	l) drewniane
		twarde		2) betonowe	2) betonowe	2) betonowe
		2) betonowe	2) betonowe	stare użyteczne	stare użyteczne	stare użyteczne
				l) betonowe	l) betonowe	1) drewniane
				2) drewniane	2) drewniane	2) betonowe
	Złącza.	nowe	nowe	nowe i stare użyteczne	stare użyteczne	stare użyteczne
	..
	Podsypka	tłuczeń	tłuczeń	tłuczeń	tłuczeń, żwir	tłuczeń, żwir, żużel wielkopiecowy
					żużel wielkopiecowy,	kliniec
					kliniec

Zasady budowy drogi kolejowej:

Szczególne znaczenie dla sprawnego i terminowego wykonania budowy ma właściwie

opracowany projekt organizacji budowy ustalający kolejność i sposoby wykonania robót z zastosowaniem nowoczesnej technologii wykonawstwa, potrzebne ilości siły roboczej, materiałów, maszyn i sprzętu oraz środków transportowych.

Całość robót przy budowie linii kolejowej można podzielić na trzy grupy :

• roboty przygotowawcze

• roboty pomocnicze

• roboty zasadnicze

Do robót przygotowawczych - niezależnie od wyznaczenia na gruncie linii kolejowej oraz badania gruntów, zalicza się przede wszystkim zajęcie gruntów na kolejowy pas wydzielony oraz określenie niezbędnej powierzchni terenu na zorganizowanie placów robót (wyrąb lasu, wstępne osuszenie terenu, itp. pierdoły....)

Do robót pomocniczych - należy dostawa niektórych materiałów, budowa tymczasowych budynków, dróg i instalacji

Do robót zasadniczych - należy wykonanie wszystkich budowli i urządzeń kolejowych, a więc budowę podłoża, budowli inżynierskich, nawierzchni, przejazdów. Szczególnie dokładnie musi być wykonane torowisko na którym póżniej będzie układana nawierzchnia. Torowisko musi mieć właściwą niweletę, być równe i uwałowane z zachowaniem odpowiednich spadków poprzecznych. Górna warstwa torowiska powinna być zbudowana z gruntów przepuszczalnych lub przynajmniej musi mieć przepuszczalną warstwę ochronną.

Budowa nawierzchni może być prowadzona dwoma sposobami:

• metoda małej mechanizacji polegającej na montażu przęseł torowych i rozjazdów na miejscu budowy

• metoda pełnej mechanizacji polegającej na układaniu gotowych przęseł i rozjazdów zmontowanych w bazach montażowych nawierzchni.

Układanie toru musi być poprzedzone opracowaniem tzw.wykresu wkładki przęseł torowych. Na wykresie tym podaje się długość szyn w obu tokach w kolejnych przęsłach torowych w celu uzyskania prostopadłych styków na prostych i na łukach.

Ułożenie toru wymaga następujących czynności:

• dostarczenie materiałów nawierzchniowych

• zamontowanie torów na torowiskach

• wyładowania i załadowania podsypki

• posadowienia toru w podsypce

• wyregulowanie toru w planie i profilu

• oprofilowanie toru

• wyrównanie torowiska

V.7 Elementy rodzaje i struktura procesów produkcyjnych

Produkcja budowlana:

• podstawowa - obejmuje procesy wykonywane na terenie wznoszonego obiektu i przy obiektowego placu budpwy.

• pomocnicza i usługowa - obejmuje procesy wykonywane na zapleczu technicznym budowy

Struktura procesów produkcyjnych:

1. Procesy bardzo wysokiego stopnia złożoności obejmujące wykonywanie zespołu obiektów

2. Procesy bardzo wysokiego stopnia złożoności obejmujące wykonywanie jednego całego obiektu

3. Procesy średniego stopnia złożoności obejmujące wykonanie elementów konstrukcji, wyposażenia, wykończenia

• Procesy małego stopnia złożoności prowadzące do uzyskania półfabrytkatów

ad1) (pięć razy ad2)

ad2) Proces wznoszenia obiektu budowlanego:

Produkcja el. konstrukcji, półfabrykatów, wyposażenia

• odbiór i składowanie surowców

• produkcja półfabrykatów

• formowanie elementów

• skład gotowych elementów

Transport

- elementów, - wyrobów, - półfabrykatów

Roboty budowlano montażowe

• roboty przygotowawcze

• uzbrojenie terenu

• roboty ziemne

• montaż konstrukcji

• instalacje

• wykończenie

ad3) Proces wykonania konstrukcji np. żelbetowych

• deskowanie - transport, montaż, demontaż

• zbrojenie - cięcie, montaż elementu, umieszczanie w formie

• betonowanie - produkcja mieszanki, transport, ułożenie, zagęszczenie, pielęgnacja

ad4) np. proces produkcji mieszanki betonowej

---