Schizofrenia

Definicja

• grupa chorób

• charakterystyczne zaburzenia myślenia i spostrzegania

• niedostosowany i spłycony afekt

• świadomość i sprawność intelektu są zwykle zachowane

• z czasem pojawiają się pewne deficyty poznawcze

Kryteria diagnostyczne wg ICD-10

a) echo myśli, nasyłanie i zabieranie myśli, rozgłaśnianie myśli

b) urojenia oddziaływania, wpływu, owładnięcia, spostrzeżenia urojeniowe

c) głosy omamowe komentujące, dyskutujące, głosy omamowe pochodzące z pewnych części ciała

d) utrwalone urojenia innego rodzaju, których treść jest niedostosowana kulturowo i niemożliwa do spełnienia

Kryteria diagnostyczne cd

e) utrwalone omamy z zakresu jakiegokolwiek zmysłu z tow. zwiewnymi urojeniami bez treści afektywnej, bądź myśliami nadwartościowowymi, omamy występujące codziennie od kilku tyg.

f) otamowania , neologizmy

g) zach. katatoniczne: pobudzenie, zastyganie, giętkość woskowata, negatywizm, osłupienie, mutyzm

h) objawy “negatywne”:apatia, zubożenie wypowiedzi, spłycenie i niespójność reakcji emocjonalnych prowadzące do wycofania społecznego (niezależne od depresji czy leczenia neuroleptycznego

I) zmiana zachowania: utrata zaineresowań, bezcelowość, bezczynność, zaabsorbowanie sobą,

wycofanie społeczne

Kryteria diagnostyczne cd.

• jeden objaw albo więcej, o wyraźnym nasileniu, z grupy (a) - (d), od miesiąca

• co najmniej dwa z (e) - (I) od miesiąca

• objawy zwiastunowe mogą wyprzedzać na wiele miesięcy

• nie - jeśli liczne objawy depresyjne i mania- kalne

• jeżeli obj. schizofreniczne i maniakalne, to zab. schizoafektywne

• nie - choroby mózgu, zatrucia środkami psychoaktywnymi lub ich odstawienie

Emil Kraepelin (1855 - 1926)

• połączył katatonie, hebefrenię i dementia paranoides, w dementia praecox

• odróżnił od stanów wywoływanych przez stress, choroby afektywne, inne zab.

• wyszczególnił objawy charakterystyczne jak omamy, urojenia, zab. formy myś-lenia, obj. wzmożonej sugestywności

• wczesny początek i postępujący prze-bieg w sferze intelektualnej I funkcjono-wania intelektualnego

• okazało się jednak, że w rzeczywistości pacjenci ci nie mają aż tak złego rokowania

Eugen Bleuler (1857-1939)

• zauważył, że pajenci z dementia praecox lepiej rokują i zwrócił uwagę na proces psychologiczny

• stworzył pojęcie schizofrenii

• objawy osiowe (cztery A): rozkojarzenie, spłycenie i niedostosowanie afektywne, autyzm, ambiwalencja

• objawy te jednak nie były dość specyficzne dla schizofrenii

Kurt Schneider 1957

• objawy pierwszorzędowe:

• omamy słuchowe

• nasyłanie i podkradanie myśli

• wysofanie społeczne

• rozkojarzenie

• interpretacja urojeniowa

• poczucie, że doznania I czynności wykonywane są związane z wpływem innych osób

• czasem można postawić diagnozę przy obecności obj. drugorzędowych

• ale, mała specyficzność objawów

Schizofrenia paranoidalna

• najczęstsza postać schizofrenii

• dominują urojenia paranoidalne, omamy słuchowe

• najczęstsze obj. paranoidalne:

• urojenia prześladowcze, odnoszące, pochodzenia, posłannictwa, zmiany cielesnej, niewiary małżeńskiej

• omamowe głosy: grożące,komentujące, imperatywne oraz gwizdy, szumy, śmiech

• omamy węchowe, smakowe, w zakresie doznań sekualnych

• obj. “negatywne” obecne, ale nie dominują

Schizofrenia hebefreniczna

• nasilone zmiany afektywne (afekt płytki, niedostosowany, tow. chichotanie, samozadowolenie, pochłonięcie sobą)

• rozkojarzenie

• manieryzmy, grymasowanie, “psoty”

• izolowanie się, zachowanie wydaje się pozbawione celu i uczuć

• zwiewne i urywkowe omamy oraz urojenia

• początek 15 - 25 rok życia

• z uwagi na gwałtowny rozwój objawów “negatywnych” - złe rokowanie

Schizofrenia katatoniczna

• dominujące zaburzenia psychomotoryczne (hiperkineza i osłupienie, automatyczna uległość i negatywizm)

• epizody gwałtownego pobudzenia

• obj. te mogą się łączyć ze stanami oneroidalnymi, z żywymi omamami scenicznymi

• dominujące zachowania:

• osłupienie i mutyzm, pobudzenie, zastyganie, negatywizm, sztywność, giętkość woskowata, automatyzm nakazowy, perseweracje słów I poleceń

Schizofrenia niezróżnicowana

stany spełniające ogólne kryteria

diagnostyczne, ale nieprzypominające

żadnej z charkterystycznych postaci

Schizofrenia rezydualna

• przewlekły etap rozwoju schizofrenii

• kryteria

• nasilone obj. negatywne

• potwierdzenie conajmniej jednego przebytego epizodu speł. kryteria schiofrenii j.w.

• okres co najmniej 1 roku, kiedy objawy “wytwórcze” uległy zredukowaniu, a na plan pierwszy wysunęły się obj. “negatywne”

• nie - otępienie, inne zab. organiczne mózgu, przewlekła depresja, instytucjonalizm

Schizofrenia prosta

• nieczęste zaburzenie

• powolny, pstępujący rozwój dziwactw, całościowy spadek sprawności

• obj. “negatywne” rozwijają się bez poprzedzenia jakimikolwiek objawami psychotycznymi

• obecność urojeń I omamów trudno udowodnić

Depresja poschizofreniczna

• epizod depresyjny występujący w następstwie choroby schizofrenicznej

• utrzymują ię objawy “pozytywne” bądź “negatywne”, ale nie dominują

• rzadko spełnia kryteria ciężkiego epizodu depresyjnego

• trudno ocenić, czy obj. wynikają z depresji, leczenia neuroleptycznego czy samej schizofrenii

• obj. depresjii przez co najmniej 2 tyg.

• zwiększone ryzyko samobójstwa

Epidemiologia

• zapadalność 0.03% - 0.12%

• chorobowość 1.0%

• koszty 10 - 20 mld USD

• płeć

• mężczyźni chorują wcześniej

• w krajach III-go Swiata mężczyźni kilka razy częściej niż kobiety

• początek

• wczesny - bardziej upośledzający przebieg

• późny - więcej cech paranoidalnych i lepsze rokowanie

• 25% osobowość schizoidalna

Epidemiologia cd.

• Kraepelin - 12% poprawa

• 10% - 35% całkowite wyleczenie

• Vermont Longitudinal Study - 2/3 całkowita remisja bądź powrót do funkcjonowania społecznego

• status ekonomiczny pacjentów

• teoria dryftu, Indie: wyższe kasty - większe ryzyko, Wielki Kryzys,

zależności rodzinne i pora urodzenia

• bliżnięta monozygot. 91% i 78%, 40 - 50%

• bliżnięta dizygotyczne 10% - 14%

• obydwoje rodzice 15% - 55%

• urodzeni późną zimą i wczesną wiosną

Leczenie

Schemat leczenia schizofrenii (WHO 2001)

• Farmakoterapia w celu opanowania objawów i zapobiegania nawrotom

• Psychoedukacja pacjentów i rodzin

• Rehabilitacja w celu ułatwienia powrotu do samodzielnego życia

Leczenie

Leki w pierwszym rzucie schizofrenii:

• Dowolny atypowy środek przeciwpsychotyczny:

• risperidon 2 - 6 mg

• olanzapina 10 - 25 mg

• kwetiapina 300 - 750 mg

• ziprasidon 40 -160 mg

• amisulpride 50 - 400 mg

• sulpiryd 300 - 800 mg

• Konwencjonalny neuroleptyk w jak najmniejszej dawce

1

1

---