1. Co to jest ochrona środowiska?

To zespół działań regulujących:

• użytkowanie zasobów przyrody

• kierowanie rozwojem środowiska (kierunki polityki rozwoju społeczno-gospodarczego i tworzenie aktów prawnych).

Nie jest ona ochroną przed zmianami i przekształcaniem środowiska.

Celem jest zapewnienie współczesnym i przyszłym pokoleniom korzystnych warunków życia, prawa do korzystania z zasobów środowiska oraz prawa do zachowania jego wartości. Ochrona środowiska to świadome eksploatowanie środowiska.

2. Co to jest kształtowanie środowiska?

To jedna ze strategii ochrony środowiska. Jest to strategia planistyczna - zapobieganie powstawaniu `ran przyrody' - profilaktyczna, czyli racjonalne planowanie przestrzenne i gospodarcze.

3. Co to jest efekt cieplarniany?

• emisja promieniowania podczerwonego przez powierzchnię Ziemi jako znacznej części nie zaabsorbowanego promieniowania słonecznego

• częściowe zaabsorbowanie odbitego promieniowania przez parę wodną i niektóre gazy śladowo zawarte w atmosferze ziemskiej (CO2, CH4, N2O, O3, CFC), wzrost temperatury przy powierzchni ziemi do średnio 15 stopni na skutek zatrzymania promieniowania podczerwonego (efekt szklarniowy) = zapobieganie wyziębienia powierzchni planety do ok. 18 stopni.

Gazy pochodzą ze spalania paliw, rolnictwa, składowisk śmieci, kopalnictwa węgla i gazu ziemnego, mokradeł, naturalnych i uprawnych gleb, spalania surowców kopalnych, spalania biomasy, przemysłu.

GWP - wskaźnik; bezpośredni potencjał globalnego ocieplenia, w następstwie dodanie 1kg każdego gazu do atmosfery w stosunku do dwutlenku węgla w ciągu .....(?)

4. Dlaczego Bałtyk jest narażony na zanieczyszczenia?

Jest nieduży, zamknięty i płytki.

Jest morzem słonawym. Przyjmuje: 650 km3 wód słodkich, 450 km3 wód słonych z Morza Północnego.

Słodkowodne i słonowodne organizmy żyją na granicy możliwości przystosowawczej - większa wrażliwość na zanieczyszczenia.

Zlewnię Bałtyku zamieszkuje 70mln ludzi - ścieki => 70tys t P i 700tys t N.

Stosunkowo niska temperatura wód - powolny rozkład.

5. Co to jest bioekonomika?

To nowa subdyscyplina ekonomii - przeformułowanie klasycznych praw ekonomii tak, by zostały uwzględnione w nich biologiczne prawa środowiska przyrodniczego.

Podstawowe prawo ekonomii - zasada gospodarowania jest celem zbyt krótkookresowym.

Prawo to musi być uzupełnione tak, by uwzględnić ograniczenia do korzystania z zasobu.

Zasada gospodarowania - celem gospodarczym jest max efektu przy danych nakładach czynników produkcji (kapitał i praca) bioekonomika - zmiana klasycznych praw ekonomii uwzgl. w zasadach rozwoju społeczno-gospodarczego praw rozwoju środowiska naturalnego.

Podejście równowagowe - respektowanie praw rozwoju środowiska naturalnego (cele ekolog)

Podejście rozwojowe - respektowanie praw ekonomii (cele produkcyjno-rozwojowe).

Kojarzenie dwóch celów.

Kompromis między ekonomistami a ekologami.

Punktem wyjścia - cele długookresowe.

6. Do jakich zasobów należą: świtało słoneczne, wiatry, prądy morskie, rośliny, zwierzęta, las, krajobraz, woda, gleba, powietrze atmosferyczne, złoża mineralne?

Światło słoneczne, wiatry, prądy morskie - niewyczerpywalne.

Rośliny, zwierzęta, las, krajobraz, woda, powietrze - odnawialne.

Złoża mineralne - nieodnawialne.

7. Jakie są sposoby zmniejszania emisji dwutlenku siarki?

• odsiarczanie gazów kominowych

• fluidalne spalanie węgla pod ciśnieniem - dodawanie wapieni wiążących SO2 bezpośrednio w procesie spalania. Jako odpady gips i popioły. Technologia tańsza niż odsiarczalnie (np. największa w Europie elektrownia Drax w WB o mocy 4000MW, która spala 11mln t węgla rocznie, produkuje 2mln t popiołów i 1mln t gipsu, zużywa 1 mln t wody do oczyszczania, emituje 350-400tys t SO2, po odsiarczeniu spalin emituje 35-40tys t SO2)

• odsiarczanie paliw (węgla i ropy) [węgiel zaw 0,6-6,0% S - średnio 3%, połowa w formie FeS2]. Odsiarczanie polega na rozdrobnieniu C i usunięciu FeS2 metodą separacji oraz rafinacji ropy (wysoki koszt)

• Stosowanie paliwa niskosiarkowego za. <1% S, np. gaz ziemny, alternatywne źródła

• Rekultywacja nadmiernie zakwaszonych rzek, jezior i gleb przez ich wapnowanie CaCO3.

8. Co to jest saprobowość?

Termin saprobowość określa natężenie wszystkich biologicznych procesów rozkładu, co w odniesieniu do wody oznacza działalność mikroorganizmów (bakterii, grzybów) oraz zwierząt. Saprobowość jest przeciwieństwem troficzności, tzn. wytwarzania substancji organicznej w procesie fotosyntezy, a więc natężenia produkcji pierwotnej glonów, sinic i zielonych roślin wyższych.

Saprobowość jest sumą wszystkich procesów rozkładu materii dostarczających wolnej energii. Można ją ocenić za pomocą dynamiki przemian dysymilacyjnych, intensywności poboru tlenu lub składu biocenozy i jest w tym ujęciu procesem przeciwstawnym produkcji pierwotnej. Saprobowość jest zatem tym wyższa, im większe jest zanieczyszczenie wody.

9. Czym powodowane jest zakwaszenie gleb?

• kwaśne deszcze (SO2, SO3, NxOy)

• wymywanie wapnia z gleb ornych przez opady (2,5mln t/rok)

• hydroliza soli - nawozy mineralne

• rozkład substancji organicznej w glebie

• nitryfikacja

• niedostateczne wapnowanie

• użytkowanie rolnicze przyczynia się do zakwaszania gleb zwłaszcza lekkich

10. Ochroną przed erozją wodną.

• Utrzymywanie pokrywy roślinnej

• Zabiegi melioracyjne

• Budowanie sztucznych zapor

• Kierunek uprawy prostopadły do spływu

11. Jakie są społeczne skutki nadmiernego hałasu i wibracji?

• szkodliwy wpływ na zdrowie ludności

• obniżenie sprawności i wydajności pracy- zmniejszenie chęci działania

• obniżenie sprawności uczenia się

• wypadki w pracy i komunikacji (spowolniony refleks, rozproszenie uwagi)

• wzrost zachorowań na głuchotę zawodową i chorobę wibracyjną

• powodowanie lokalnych napięć i kłótni między ludźmi

• obniżenie poczucia bezpieczeństwa, niezależności, komfortu życia

• wśród chorób zawodowych w Polsce:

• głuchota znajduje się na pierwszym miejscu (32% przyp utraty zdolności do pracy)

• choroba wibracyjna na trzecim mscu (18% przyp)

12. Uszereguj cykl obiegu wody.

Woda atmosferyczna 12 dni rzeki 18-20 dni woda gleby 1 rok wody jezior 10 lat wody podziemne płytkie 330 lat wody podziemne głębokie 5000 lat wody lodowców 8300 lat.

13. W oparciu o podane atrybuty nazwij odpowiednio teorie ograniczoności zasobów naturalnych.

Atrybuty:

1. szczupłość zasobów istnieje zawsze

2. im większa ograniczoność zasobu, tym większa cena

3. wiara, że mechanizmy rynkowe zapewniają racjonalne korzystanie z zasobów

Nazwa: koncepcja względnej szczupłości zasobów.

Atrybuty:

1. problemy środowiska mają charakter globalny przekraczający granice państw

2. mechanizmy rynku nie zapewniają racjonalnego użytkowania zasobów i nie chronią ich przed degradacją

3. w procesie wzrostu gospodarczego muszą być respektowane warunki równowagi ekosystemów

Nazwa: teoria alternatywna.

Atrybuty:

1. odnosi się do zasobów w sensie fizycznym

2. ilość zasobów w świecie ograniczona

3. rozwój gospodarczy musi napotkać na barierę braku (wyczerpania) zasobów

Nazwa: koncepcja absolutnej szczupłości zasobów.

14. Podaj atrybuty charakteryzujące rozwiązywanie sprzeczności między interesem jednostkowym a społecznym w gospodarowaniu zasobami przy różnych podejściach:

1. podejście arbitralne

1. administracja sama podejmuje decyzje w imieniu społeczeństwa

2. szybkie i łatwe w stosowaniu, subiektywizm i duże ryzyko

3. nie zawsze interes społeczny jest także zabezpieczony

2. podejście negocjacyjne

1. decyzja podejmowana w trybie procedur demokratycznych

2. interes społeczny dobrze zabezpieczony (zasada consensusu)

3. jak stosowanie wiąże się z istnieniem tradycji demokratycznych w społeczeństwie

4. trudna i powolna w realizacji

15. Wymień główne typy urządzeń w biologicznej metodzie oczyszczania ścieków.

• złoże biologiczne

• aeratory

• komory napowietrzane

• pola filtracyjne

16. Co jest głównym źródłem zanieczyszczeń wód powierzchniowych fosforanami, powodujących ich eutrofizację?

Płyny i proszki piorące.

17. Czym jest powodowany zgniły zapach wody?

Zgniły - merkaptany.

Aminy - rybi.

Fenole - leki.

18. Objaśnij pojęcia związane z hydrologicznym przekształceniem gleb: zawodnienie, przesuszenie.

Zawodnienie - skutek osiadania terenu, działalność górnicza. Prowadzi to do powstania zalewów.

Przesuszenie - obniżenie poziomu wód gruntowych - zmiana urodzajności gleb uprawnych.

19. Jaka cześć ścieków wymagających oczyszczenia w Polsce podlega oczyszczeniu?

80%

20. Podaj po 2 główne źródła zanieczyszczeń gazowych powietrza.

1. związkami siarki: energetyka, transport

2. związkami azotu: energetyka, przemysł

3. tlenkiem węgla: rolnictwo, energetyka

4. dwutlenkiem węgla: energetyka, transport

5. WWA: rolnictwo, przemysł

21. Który rodzaj promieniowania wykazuje największe właściwości jonizujące?

Alpha - 6000 par jonów. [chyba jednak gamma - 6 par jonów na 1mm]

22. Wymień po 2 główne naturalne i sztuczne źródła promieniowania jonizującego.

1. naturalne: promieniowanie kosmiczne, ziemskie, naturalne izotopy

2. sztuczne: awarie reaktorów, odpady promieniotwórcze, wybuchy jądrowe

23. Co to jest metoda termoselekt?

Metoda polegająca na pirolizie odpadów do brykietów węglowych, a następnie ich spalaniu w temperaturze 2000 stopni C.

24. Podaj w kolejności wg procentowego udziału głównych odbiorców wody w Polsce.

1. 70% Przemysł

2. 20% Gospodarka komunalna

3. 10% Rolnictwo i leśnictwo

25. Podaj 3 główne kierunki postępowania z odpadami.

• spalanie

• składowanie

• kompostowanie (gospodarcze wykorzystanie)

26. Wymień główne typy urządzeń w biologicznej metodzie oczyszczania ścieków.

• pola filtracyjne

• stawy rybne i glonowe (?)

• stawy beztlenowe

• stawy fakultatywne

• oczyszczalnie korzeniowe

• złoże biologiczne

• aeratory

• komory napowietrzane

27. Wymień 4 główne rodzaje zanieczyszczeń chemicznych wód.

• płyny i proszki piorące

• pestycydy

• metale ciężkie / WWA

• azotany

28. Podaj nazwę urządzeń do oczyszczania powietrza.

1. oddzielenie pyłu ze strumienia gazu zachodzi pod wpływem sił bezwładności przy zmianie kierunku strumienia gazu - koncentratory inercyjne

2. gaz ulega zawirowaniu, a siła odśrodkowa odrzuca ziarna pyłu na zewnątrz; w wyniku tarcia o ściany urządzenia następuje zmniejszanie ich prędkości i zsuwanie ziarn pyłu w dół - koncentratory odśrodkowe i cyklony

29. Podaj po dwa atrybuty charakteryzujące graniczną sytuację między człowiekiem a środowiskiem w trzech wymienionych okresach:

1. pierwotna faza rozwoju społecznego

1. całkowita zależność od otaczającej przyrody, jej sił

2. korzystanie z zasobów naturalnych nie naruszając równowagi biologicznej

1. era przemysłowa

1. rewolucja naukowo-techniczna

2. podporządkowanie natury potrzebą człowieka - procesy urbanizacji

1. era ekologicznej równowagi

1. uświadamianie, że przekroczenie bariery wydolności środowiska może doprowadzić do poważnych zagrożeń w skali globalnej

2. humanitaryzm (umiejętność zarządzania zasobami przyrody w zgodzie z jej prawami

30. Gdzie można spuszczać ścieki po oczyszczeniu w oczyszczalni biologicznej?

Do rzek lub jezior.

5

---