Cel sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych

Cel i zasady sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych.

Cel sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych.

Cel sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych.

Najważniejszą formą organizacyjną średnich i dużych przedsiębiorstw w dzisiejszej rzeczywistości gospodarczej jest koncern.

Na mocy ustawy z dnia 29 IX 1994 roku wprowadzono po raz pierwszy w roku 1995 obowiązek sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych, obejmujących skonsolidowany bilans, skonsolidowany rachunek zysków i strat, skonsolidowane sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych, informację dodatkową oraz sprawozdanie z działalności grupy kapitałowej. Rozszerzają one sprawozdawczość podmiotu dominującego, przy założeniu prowadzenia przez niego działalności jednostek zależnych na podstawie własności lub współwłasności posiadanych przez jednostki zależne aktywów netto.

Przedsiębiorstwa wchodzące w skład koncernów charakteryzuje szereg wzajemnych powiązań dotyczących w szczególności zarządzania (związki nadrzędności i podrzędności) i sytemu dostaw wyrobu i usług. Zmiany w jednych jednostkach wpływają na zmianę sytuacji innych, co w konsekwencji musi doprowadzić do zniekształcenia obrazu przez sprawozdanie jednostkowe. Dlatego sporządza się skonsolidowane sprawozdania finansowe, których zadaniem jest rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji dochodowej, finansowej i majątkowej całego koncernu (inaczej grupy kapitałowej), a więc jednostki dominującej, jednostek zależnych lub stowarzyszonych w sposób, jak gdyby koncern stanowił jedną jednostkę, jak gdyby był jednym przedsiębiorstwem. Jest to podstawowa zasada sprawozdawczości skonsolidowanej - zasada jedności koncernu. Przedstawienie całościowego obrazu przedsiębiorstwa odbywa się na poniżej wymienionych zasadach:

o sytuacji majątkowej sprawozdanie konsolidowane informuje wykazując w skonsolidowanym bilansie wartości składników majątkowych na dzień bilansowy. Poszczególne pozycje wykazywane są odrębnie i nie mogą być saldowane - informacja o możliwościach spłaty zobowiązań grupy. Różnica pomiędzy wartością aktywów i wielkością zobowiązań to wielkość aktywów netto. Rzetelność i jasność jest zapewniona, jeśli stosowane są jednakowe metody wyceny, te same zasady sporządzania sprawozdań (należy przyjąć zasady i metody stosowane przez jednostkę dominującą), przepisy szczególne dotyczące konsolidacji sprawozdań oraz przepisy mówiące o sprawozdaniach jednostkowych.
o sytuacji finansowej informuje skonsolidowany bilans (strona aktywów o wykorzystaniu kapitału w grupie kapitałowej, strona pasywów o strukturze kapitałów własnego i obcego), informacja dodatkowa (gdzie wykazuje się m.in. dane o stanie i zmianach rezerw, zobowiązań warunkowych, podział zobowiązań według okresów spłaty). Najważniejszych informacji dostarcza jednak skonsolidowane sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych. Bilans i sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych jest żródłem danych na temat tego, co działo się w przeszłości, natomiast o przyszłej sytuacji finansowej informuje sprawozdanie z działalności grupy kapitałowej oraz informacja dodatkowa.
o sytuacji dochodowej (wyniku finansowym i rentowności grupy) dowiedzieć się można z bilansu, skonsolidowanego rachunku zysków i strat (prezentacja przychodów, kosztów, wyniku różnych rodzajów działalności), informacji dodatkowej (prezentacja metod wyceny, sposobu podziału przychodów ze sprzedaży, danych o nieplanowej amortyzacji, odpisach aktualizujących wartość zapasów, strat i zysków nadzwyczajnych oraz podatku dochodowym), sprawozdania z działalności grupy kapitałowej (przewidywana sytuacja dochodowa). Rzetelność i jasność wymaga wyłączenia przychodów i kosztów dotyczących operacji pomiędzy jednostkami objętymi konsolidacją.

Praktyka wskazuje na istnienie koncernów jednostopniowych i wielostopniowych (o wieloszczeblowych stosunkach nadrzędności i podporządkowania).

0x08 graphic

Posiadanie praw głosu przez jednostkę dominującą w sposób pośredni (poprzez jednostkę dominującą niższego szczebla) lub bezpośredni spowodowało konieczność ustalenia własności pośredniej i łącznej (przy ustalaniu udziałów pośrednich i łącznych).

Zasady tworzenia sprawozdań skonsolidowanych.

Ustawa o rachunkowości definiuje pojęcie jednostki dominującej i określa, w jakich przypadkach można odstąpić od sporządzania skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Taka ewentualność przewidziana została dla „mniejszych grup kapitałowych”, gdy spełniają one co najmniej dwa z podanych warunków:

łączne średnie roczne zatrudnienie w grupie kapitałowej nie przekracza 150 osób
łączne przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych wszystkich jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej nie przekraczają równowartości w walucie polskiej 6 mln ECU, przy czym nie uwzględnia się przychodów osiągniętych z tytułu sprzedaży innych niż towary i produkty składników majątku (np. przychodów ze sprzedaży materiałów, składników majątku trwałego)
łączna wartość sum bilansowych wszystkich jednostek grupy kapitałowej nie przekracza równowartości w walucie polskiej 3 mln ECU.

Nie należy włączać do niego danych jednostek, wobec których sprawowanie kontroli lub wywieranie znacznego wpływu nie ma z założenia charakteru trwałego.

Jednostka dominująca przewodząca grupie kapitałowej odpowiedzialna jest za sporządzanie skonsolidowanych sprawozdań finansowych na podstawie sprawozdań z własnej działalności oraz jednostek zależnych i stowarzyszonych. Ważne jest, by sprawozdania dotyczyły tego samego okresu kończącego się w ustalonym dniu oraz by cała grupa kapitałowa stosowała jednolite zasady rachunkowości.

Jednostka dominująca ma obowiązek sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego nie później niż w ciągu pięciu miesięcy od zakończenia roku obrotowego (sześć miesięcy w przypadku istnienia pośredniego szczebla jednostek w grupie kapitałowej sporządzających własne sprawozdania skonsolidowane).

Możliwa i prawnie dopuszczalna jest sytuacja, by rok obrotowy poszczególnych jednostek zależnych lub stowarzyszonych kończył się do trzech miesięcy wcześniej niż rok obrotowy jednostki dominującej jeżeli:

nie nastąpi zniekształcenie obrazu skonsolidowanego sprawozdania finansowego
ważne zdarzenia dotyczące bilansu i rachunku wyników zaistniałe w okresie między dniem bilansowym jednostki zależnej a dniem sporządzenia sprawozdania skonsolidowanego zostaną ujęte w informacji dodatkowej.

Podsumowując skonsolidowane sprawozdanie powinno być sporządzone zgodnie z zasadami:

prawidłowości prowadzenia księgowości i sporządzania sprawozdań finansowych z uwzględnieniem zasady obiektywności
istotności
porównywalności, obejmującej zasady formalnej i materialnej ciągłości oraz stałości
wyceny jednostkowej
kontynuacji działania grupy kapitałowej
realności wyceny składników majątkowych
kompletności i współmierności ujęcia przychodów i kosztów
odrębnego wykazywania poszczególnych składników aktywów i pasywów, a także przychodów i związanych z nimi kosztów oraz zysków i strat nadzwyczajnych

Odpowiedzialność, zatwierdzanie, badanie i ogłaszanie skonsolidowanych sprawozdań finansowych.

Kierownik jednostki dominującej jest odpowiedzialny za prawidłowość i terminowość sporządzenia sprawozdania skonsolidowanego. Podpisuje je wraz z osobą, której powierzono prowadzenie rachunkowości koncernu. W przypadku kierownictwa wieloosobowego (organ), podpisy składają wszyscy jego członkowie, a odmowa wymaga pisemnego uzasadnienia. Przygotowane sprawozdanie podlega zatwierdzeniu przez właściwy organ zatwierdzający (zależny od formy prawnej) nie później, niż w okresie ośmiu miesięcy od dnia bilansowego, na który należało je sporządzić. Sprawozdania podlegają obowiązkowi badania na podstawie przepisów ustawy, a następnie ogłoszeniu w Monitorze Polskim B. W ciągu 15 dni od zatwierdzenia kierownik jednostki dominującej składa do ogłoszenia skonsolidowany bilans, skonsolidowany rachunek zysków i strat, skonsolidowane sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych oraz opinię biegłego rewidenta wraz z odpisem uchwały (postanowienia) organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu sprawozdania. Sprawozdanie nie jest składane w organie prowadzącym rejestr lub ewidencję działalności gospodarczej jednostki (inaczej niż sprawozdanie jednostkowe) i nie wywiera wpływu na rozliczenia podatkowe.

Bezstronny i niezależny biegły rewident bada czy sprawozdanie skonsolidowane prawidłowo, rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową, finansową, wynik finansowy, rentowność grupy kapitałowej oraz czy zostało sporządzone w taki sposób, jakby grupa kapitałowa stanowiła jedną jednostkę gospodarczą. Biegły rewident powinien stwierdzić w swojej opinii, czy sprawozdanie skonsolidowane jest zgodne z przepisami ustawy o rachunkowości oraz wydanymi na jej podstawie obowiązującymi daną jednostkę przepisami szczegółowymi, stosowanymi w sposób ciągły. Jeśli występują nieprawidłowości biegły rewident w zależności od ich wagi wyraża opinię z zastrzeżeniami, negatywną lub odmawia wyrażenia opinii. Raport przedstawia ogólną charakterystykę jednostki, stwierdza uzyskanie od jednostki dominującej żądanych informacji, ocenia prawidłowość stosowanego systemu rachunkowości i działań kontroli wewnętrznej, charakteryzuje pozycje, grupy bilansu, rachunku zysków i strat, ocenia kompletność i prawidłowość danych informacji dodatkowej, sprawozdania z przepływu środków pieniężnych, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej.

Zasady badania oraz zawartość opinii i raportu określa norma wykonywania zawodu biegłego rewidenta „Badanie rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy kapitałowej” wprowadzona uchwałą nr 159/68/96 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z 19 marca 1996 roku powziętą w porozumieniu z Ministrem Finansów.

Metody konsolidacji.

Ustawa o rachunkowości określa metody sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych.

0x08 graphic

Metoda pełna tworzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego.

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe nie może być prostą sumą pozycji bilansu i rachunków zysku i strat jednostki dominującej oraz jednostek zależnych i stowarzyszonych.

Do jednego z najważniejszych zadań sporządzania sprawozdania skonsolidowanego należy wyłączenie powtarzających się wartości występujących w sprawozdaniach poszczególnych jednostek grupy. Są to wartości nabycia akcji lub udziałów jednostki dominującej w jednostkach zależnych oraz część aktywów netto jednostek zależnych odpowiadająca udziałowi jednostki nadrzędnej we własności tych jednostek. Wartości powyższe znaleźć się muszą w tzw. dokumentacji konsolidacyjnej zawierającej ponadto obliczenie wartości firmy lub rezerwy kapitałowej z konsolidacji, obliczenia kapitałów własnych akcjonariuszy mniejszościowych oraz inne informacje niezbędne do utworzenia sprawozdania skonsolidowanego.

Wartość firmy (jednostki zależnej) z konsolidacji obliczyć można poprzez odjęcie od ceny zapłaconej przez jednostkę dominującą za akcje bądź udziały firmy wartości rynkowej odpowiednich aktywów netto. Gdy różnica ta byłaby ujemna powstaje rezerwa kapitałowa z konsolidacji wykazywana w pasywach bilansu skonsolidowanego i będąca przedmiotem odpisów ujmowanych w skonsolidowanym rachunku zysków i strat przez okres do pięciu lat.

Ze skonsolidowanego sprawozdania finansowego wyłączaniu podlegają następujące wartości:

wzajemne należności i zobowiązania jednostek objętych skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym - obejmujące wszelkie rozrachunki pomiędzy jednostkami objętymi konsolidacją pełną (dostaw i usług oraz innych tytułów - np. pożyczek czy należności wekslowych). Konieczne jest bieżące ujmowanie poszczególnych wyłączeń ze względu na ewentualne trudności z ich późniejszym ustaleniem na podstawie zapisów księgowych.
przychody i koszty dotyczące operacji dokonanych między jednostkami objętymi konsolidacją - powstałe w wyniku transakcji pomiędzy jednostkami grupy kapitałowej - w jednej z nich operacja jest kosztem, w drugiej przychodem
zyski i straty powstałe na operacjach dokonanych między jednostkami objętymi konsolidacją, zawarte w wartości podlegających konsolidacji aktywów i pasywów - mogą one nastąpić przykładowo na skutek operacji gospodarczych nie zakończonych do dnia bilansowego grupy kapitałowej, sprzedaży składników majątku w jednej jednostce grupy ujmowanej jako przychody ze sprzedaży, w drugiej zaś jako składnik majątku trwałego, czy też sprzedaży składników majątku w obu jednostkach grupy zaliczanych do składników majątku trwałego. W przypadku środka trwałego jego amortyzację ujmowaną w sprawozdaniu skonsolidowanym koryguje się tak, by obliczana była od kosztu wytworzenia środka.
dywidendy wypłacone przez jednostki zależne jednostce dominującej i otrzymane przez nią za okres od dnia objęcia kontroli przez jednostkę dominującą. Dywidendy te są wykazywane jako przychód jednostki dominującej i zawarte w wyniku finansowym jednostek zależnych. Dywidenda należna spółce dominującej przed objęciem kontroli pomniejsza cenę nabycia akcji jednostki zależnej, co ma wpływ na ustalenie wartości firmy lub rezerwy kapitałowej z konsolidacji.

Jednostka może odstąpić od dokonywania wyłączeń wzajemnych obrotów oraz zysków i strat pod warunkiem, że:

nie spowoduje to zniekształcenia obrazu przedstawionego przez skonsolidowane sprawozdanie finansowe
wzajemne obroty między jednostkami objętymi konsolidacją metodą pełną są nieznaczne z punktu widzenia grupy kapitałowej, a sprzedaż następuje po cenach nabycia (kosztach wytworzenia) lub po cenach i według warunków płatności nie odbiegających od ogólnie stosowanych przy tego rodzaju operacjach

Metoda praw własności tworzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego.

Wyżej przedstawione zasady odnoszą się do metody konsolidacji pełnej. Przy sporządzaniu skonsolidowanego sprawozdania finansowego metodą praw własności nie sumuje się poszczególnych pozycji bilansowych i rachunku zysków i strat jednostek grupy kapitałowej, lecz wartość udziałów jednostki dominującej w bilansie skonsolidowanym zastępuje się odpowiadającą im część kapitału jednostki zależnej (część kapitału własnego należąca do grupy kapitałowej). Wartość ta musi być aktualizowana zależnie od zmian w wysokości kapitałów własnych jednostki zależnej, łącznie z dywidendami należnymi jednostce dominującej.

Przy wykorzystaniu metody praw własności nie ma potrzeby wyłączenia wzajemnych rozrachunków, przychodów i kosztów oraz zysków i strat dotyczących jednostek będących w grupie kapitałowej. Ze skonsolidowanego sprawozdania finansowego należy jednak wyłączyć zyski i straty osiągnięte na działalności pomiędzy tymi jednostkami proporcjonalnie do udziału kapitałowego jednostki dominującej w jednostce stowarzyszonej. Odstąpić od tego wyłączenia można jedynie przy braku odpowiednich danych i jeżeli nie spowodowałoby to zniekształcenia obrazu sprawozdania.

W przypadku sporządzania sprawozdania skonsolidowanego metodą praw własności skorzystać można z uproszczenia w wycenie wartości firmy z konsolidacji lub rezerwy kapitałowej polegającego na wykorzystaniu do tego celu wartości księgowej kapitału własnego jednostki stowarzyszonej bez dokonywania wyceny rynkowej.

Sposoby wyceny sprawozdań finansowych wyrażonych w walutach obcych.

Sprawozdania finansowe jednostek działających poza granicami Polski sporządzanie w innych walutach należy przeliczyć na dzień bilansowy na złotówki. Pozycje bilansu, za wyjątkiem kapitałów własnych i wyniku finansowego, przelicza się po średnim kursie ogłaszanym przez Prezesa NBP na ostatni dzień roku obrotowego. Pozycje rachunku zysków i strat oraz wynik finansowy zawarty w bilansie jednostki ustala się na podstawie średniej arytmetycznej kursów średnich z ostatnich dni miesięcy roku obrotowego jednostki. Kapitały własne natomiast przelicza się po kursie ustalonym przez Prezesa NBP na dzień objęcia kontroli jednostki dominującej nad jednostką zależną. Różnice kursowe z powyższych przeliczeń wykazać należy w odrębnej pozycji bilansu skonsolidowanego.

Skonsolidowany bilans.

Bilans skonsolidowany obejmuje pozycje ujęte w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów na dzień kończący rok obrotowy bieżący i poprzedni (jeżeli wówczas również istniał obowiązek sporządzania bilansu skonsolidowanego). Jest on rozszerzony w stosunku do bilansu jednostkowego między innymi o następujące pozycje:

wartość firmy z konsolidacji lub rezerwa kapitałowa
akcje i udziały w jednostkach stowarzyszonych
akcje i udziały własne (posiadane przez jednostki zależne akcje i udziały jednostki dominującej)
pożyczki długoterminowe udzielone jednostkom stowarzyszonym
należności i zobowiązania jednostki dominującej wobec jednostek stowarzyszonych
akcje i udziały w jednostkach zależnych i stowarzyszonych przeznaczone do obrotu

Skonsolidowany rachunek zysków i strat.

Może być sporządzany w wariancie porównawczym (załącznik nr 3 do rozporządzenia) lub kalkulacyjnym (załącznik nr 4). Obejmuje on przy wykorzystaniu metody pełnej poszczególne pozycje rachunków zysków i strat jednostek zależnych dotyczących okresu od początku roku obrotowego albo dnia objęcia kontroli do końca roku obrotowego albo dnia ustania kontroli.

W skonsolidowanym rachunku zysków i strat oddzielnie ujmowane są:

przychody i koszty dotyczące sprzedaży produktów i towarów lub materiałów, pozostałe przychody i koszty operacyjne oraz przychody i koszty finansowe
zyski i straty nadzwyczajne
obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

oraz pozycje nie występujące w jednostkowych rachunkach zysków i strat:

odpisy wartości firmy z konsolidacji
odpisy rezerwy kapitałowej z konsolidacji
zyski i straty z udziałów w jednostkach stowarzyszonych
zyski i straty akcjonariuszy lub udziałowców mniejszościowych.

Informacja dodatkowa.

W informacji dodatkowej skonsolidowanego sprawozdania finansowego należy ująć:

wartość księgową netto każdej sprzedanej lub zakupionej jednostki zależnej
sposób rozliczeń pomiędzy jednostką sprzedającą a kupującą akcje lub udziały
osobno wynik na sprzedaży każdej jednostki zależnej

Skonsolidowane sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych.

Sporządza się je poprzez sumowanie pozycji sprawozdań z przepływu środków pieniężnych jednostek zależnych grupy kapitałowej objętych konsolidacją metodą pełną wykonując odpowiednie korekty konsolidacyjne. Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych może być też sporządzone na podstawie skonsolidowanego rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej.

Korekty konsolidacyjne wyłączają przepływy pieniężne między jednostkami grupy kapitałowej z tytułu:

wypłaconych dywidend
zapłaty za nabyte akcje lub udziały
udzielenia i spłaty pożyczek.

Środki pieniężne przeznaczone na zakup akcji lub udziałów jednostki zależnej pomniejsza się o odpowiednią część środków pieniężnych i powiększa o odpowiednią część kredytów krótkoterminowych, płatnych w okresie do trzech miesięcy od daty zakupu.

Środki pieniężne otrzymane jako zapłata za sprzedaż akcji lub udziałów jednostki zależnej powiększa się o odpowiednią część środków pieniężnych i pomniejsza o odpowiednią część kredytów krótkoterminowych, płatnych w okresie do trzech miesięcy od daty zbycia.

Sprawozdanie z działalności grupy kapitałowej za rok obrotowy.

Sprawozdanie to jest bardzo istotną częścią skonsolidowanego sprawozdania finansowego, choć nie określono wyraźnie przepisami dokładnego wzoru jego sporządzania. W ustawie o rachunkowości (art. 49 ust. 2) określono jedynie najważniejsze elementy, jakie zawierać powinno owo sprawozdanie:

ważniejsze zdarzenia, w tym również inwestycje, mające istotny wpływ na działalność grupy kapitałowej, które nastąpiły w roku obrotowym lub są przewidywane w następnych latach
przewidywania co do dalszego rozwoju grupy kapitałowej
ważniejsze osiągnięcia w dziedzinie badań i rozwoju technicznego
aktualna i przewidywana sytuacja finansowa.

Duży stopień dowolności w sporządzaniu sprawozdania z działalności grupy kapitałowej pozwala na ujęcie w tej części sprawozdania skonsolidowanego istotnych informacji dotyczących grupy nieobecnych w innych częściach sprawozdania, jak również przedstawienie przyszłych planów jednostki oraz analizy ekonomicznej. Dowolność dotycząca ujawniania zamierzeń jednostki pozwala na ochronę przed konkurencją rynkową.

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe podpisuje osoba prowadząca księgi rachunkowe oraz kierownik jednostki dominującej lub wszyscy członkowie organu kierowniczego - jeżeli jest on wieloosobowy.

Źródła pracy:

Irena Paszek „Skonsolidowane sprawozdania finansowe w teorii i praktyce, przykład sprawozdania skonsolidowanego" Stowarzyszenie Księgowych w Polsce - Zarząd Główny, Centralny Ośrodek Szkolenia Zawodowego, Warszawa 1996
Buchalter 18/1995
Grzegorz Czerwiński "Roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grupy kapitałowej" - wkładka comiesięczna do serwisu FK, styczeń 1997
Zasoby internetowe, wyszukiwanie tematyczne hasłem wraz z operatorami logicznymi przy wykorzystaniu następujących systemów wyszukiwawczych:

Alta Vista firmy Digital Equipment Corporation (http://www.altavista.digital.com)
Serwis polskojęzyczny Netoskop magazynu Chip (http://www.chip.pl)

Ustawa o rachunkowości z 29 września 1994 - Dz. U. nr 121, poz. 591, art. 3 ust. 1

Ustawa o rachunkowości z 29 września 1994 - Dz. U. nr 121, poz. 591, art. 55 i 56

Ustawa o rachunkowości z 29 września 1994 - Dz. U. nr 121, poz. 591, art. 57

Ustawa o rachunkowości z 29 września 1994 - Dz. U. nr 121, poz. 591, art. 58 ust. 3

Rozporządzenie Ministra Finansów z 14 czerwca 1995 w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki skonsolidowanych sprawozdań finansowych, Dz. U. nr 71, poz. 355

75%

Rys. 1. Schemat koncernu jednostopniowego

Jednostka stowarzyszona, na którą jednostka dominująca wywiera znaczny wpływ

46% praw głosu

Jednostka nad którą jednostka dominująca sprawuje bezpośrednią kontrolę

(75% praw głosu)

Jednostka nad którą jednostka dominująca sprawuje bezpośrednią kontrolę

(100% praw głosu)

Jednostka dominująca

100%

46%

70%

95%

48%

Jednostka dominująca

Jednostka stowarzyszona, na którą jednostka dominująca wywiera znaczny wpływ

(48% praw głosu)

Jednostka nad którą jednostka dominująca sprawuje bezpośrednią kontrolę

(95% praw głosu)

Jednostka nad którą jednostka dominująca sprawuje bezpośrednią kontrolę

(70% praw głosu)

Rys. 1. Schemat koncernu jednostopniowego

30%

92%

Jednostka zależna w której jednostka dominująca posiada łącznie 75% praw głosu (bezpośrednio 45% oraz pośrednio poprzez jednostkę zależną wyższego szczebla 30%)

45%

Jednostka zależna bezpośrednio od jednostki wyższego szczebla - zależnej od jednostki dominującej

Rys. 2. Schemat koncernu wielostopniowego.

Metody konsolidacji

Metoda praw własności

Obejmuje:

jednostki stowarzyszone, z wyjątkiem tych, których akcje (udziały) zostały nabyte w celu dalszej odsprzedaży lub w których znaczny wpływ będzie trwał krócej niż rok od dnia bilansowego
Jednostki zależne o całkowicie odmiennym rodzaju działalności
jednostki zależne, nad którymi sprawowanie kontroli jest w znacznym stopniu ograniczone

Konsolidacja pełna

Obejmuje:

jednostki zależne, z wyjątkiem tych, których akcje (udziały) zostały nabyte w celu dalszej odsprzedaży lub w których znaczny wpływ będzie trwał krócej niż rok od dnia bilansowego