Analiza skonsolidowanych sprawozdań finansowych.

Skonsolidowane sprawozdania finansowe tworzą grupy kapitałowe składające się z jednostki dominującej oraz jednostek zależnych lub z jednostki dominującej i jednostek stowarzyszonych.

Definicja jednostki dominującej (ustawowa):

Przez jednostkę dominującą rozumie się spółkę akcyjną, z o.o. lub inną spółkę kapitałową posiadającą większość całkowitej liczby głosów w organach innej jednostki (zależnej),

• także na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu lub uprawnioną do podejmowania decyzji o polityce finansowej i bieżącej działalności gospodarczej tej innej jednostki na podstawie ustawy, statutu lub umowy

• lub jednostka dominująca jako akcjonariusz lub udziałowiec jest uprawniona do powoływania albo odwoływania większości członków organów zarządzających lub nadzorczych innej jednostki

• lub której członkowie zarządu lub osoby pełniące funkcje kierownicze w jednostce zależnej stanowią jednocześnie więcej niż połowę składu zarządu drugiej jednostki zależnej.

Poza tym o jednostce dominującej mówimy, gdy posiada w innej jednostce (stowarzyszonej) nie mniej niż 20% i nie więcej niż 50% głosów na walnym zgromadzeniu wspólników lub akcjonariuszy.

Analizie może podlegać cała grupa kapitałowa lub jej elementy składowe.

Kolejnym krokiem jest wyodrębnienie jednostki dominującej i określenie czy jednostki podporządkowane są traktowane na potrzeby skonsolidowanego sprawozdania jako jednostki zależne czy stowarzyszone.

Wyodrębnić należy wzajemne powiązania między podmiotami.

Ustalić czy skonsolidowane sprawozdanie obejmuje wszystkie podmioty gospodarcze sprzężone ze sobą powiązaniami kapitałowymi. Może zaistnieć sytuacja, gdzie sprawozdawcza postać sprawozdania skonsolidowanego może nie obejmować niektórych jednostek podporządkowanych w przypadkach wyodrębnionych przez ustawę:

• jeżeli nabycie danej jednostki ma na celu wyłącznie jej odsprzedaż

• jeżeli wielkości wykazane w sprawozdaniu jednostki podporządkowanej są nieznaczne w stosunku do danych sprawozdania finansowego jednostki dominującej (w szczególności za nieznaczną uznaje się sumę bilansową, przychody netto ze sprzedaży produktów, które za rok obrotowy są niższe od 10% sumy bilansowej i przychodu jednostki dominującej - łączna kwota sum bilansowych i przychodów jednostek nie objętych konsolidacją nie może przekroczyć 20% odpowiednich wielkości skonsolidowanego sprawozdania finansowego bez dokonywania wyłączeń).

• Czy dla celów analitycznych nie warto sporządzić skonsolidowanego sprawozdania ponownie, aby ująć wszystkie podmioty grupy kapitałowej?

• sprawowanie kontroli nad jednostką nie jest trwałe, gdyż według przewidywań będzie trwało krócej niż rok licząc od dnia bilansowego lub jest w istotnym stopniu ograniczone

Czy na potrzeby analizy powinniśmy stworzyć analityczne sprawozdanie finansowe obejmujące wszystkie lub niektóre podmioty wyłączone ze sprawozdania skonsolidowanego?

Jaką metodą zostało sporządzone sprawozdanie skonsolidowane? Ustawodawca dopuszcza dwie metody. Ogólne zasady ich stosowania są następujące:

• jednostkę zależną od jednostki dominującej obejmuje się konsolidacją pełną (upraszczając wszystko do siebie dodajemy i korygujemy o wartości powiązane). Wartość firmy skonsolidowanej pojawia się, gdy mamy nadwyżkę wartości nabycia udziału nad odpowiadającą im częścią aktywów netto według ich wartości rynkowej. Gdy sytuacja jest odwrotna mamy do czynienia z rezerwą kapitałową z konsolidacji.

• jednostkę stowarzyszoną obejmuje się konsolidacją metodą praw własności.

Może istnieć sytuacja, że jednostkę zależną obejmuje się konsolidacją metodą praw własności jeżeli sprawozdanie finansowe jednostki zależnej, które ze względu na całkowicie odmienny rodzaj działalności mogłoby zniekształcić obraz całej grupy.

Udziały lub akcje w kapitale własnym jednostek zależnych należące do innych jednostek niż wchodzące w skład grupy kapitałowej wykazuje się w odrębnej pozycji pasywów jako kapitały mniejszości.

Przypadające na inne jednostki (poza grupą kapitałową) zyski lub straty wykazuje się w skonsolidowanym rachunku zysków i strat jako zyski lub straty mniejszości.

Zwrócić należy baczną uwagę na informacje dodatkowe zawarte w sprawozdaniu.

Sporządzamy analityczną formę skonsolidowanego sprawozdania finansowego: bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów środków pieniężnych. Łączymy i wyodrębniamy odpowiednie pozycje, ustalamy zmiany bezwzględne, indeksy, tempa zmian, wskaźniki struktury i ich zmiany.

Możliwe cele analityczne:

• udział jednostki dominującej w grupie

• wytypowanie jednostki zależnej, której wpływ na funkcjonowanie istotnie wpływa na działalność grupy

• ustalenie czy po analizowaniu całej grupy nie jest potrzebne przeprowadzenie analizy określonego podmiotu

• ustalenie powiązań w grupie

Podobnie możemy postępować przy analizie wskaźnikowej: ustalać można wskaźniki obejmujące całą grupę. Przykładowo sprawdzić można które jednostki odznaczają się wysoką rentownością, a które ściągają ten wskaźnik do poziomu grupy. Nie można jednak oczywiście uznać że wskaźnik dla grupy jest średnią wskaźników poszczególnych jednostek. Analiza piramidalna wskaźników grupy kapitałowej może dostarczyć informacji o wpływie i udziale innych wskaźników na syntetyczny (w praktyce rzadko stosowane).

---