Polisacharydy (wielocukry) to:

• Skrobia

• Glikogen

• Celuloza

Wzór ogólny polisacharydów ma postać:

(C₆H₁₀O₅)_n

Polisacharydy zbudowane są z wielu cząsteczek monosacharydów i nie są toksyczne.

Polisacharydy nie rozpuszczają się w wodzie i nie mają słodkiego smaku. Powszechnie występują w przyrodzie. Stanowią materiał zapasowy lub budulcowy niektórych roślin.

Skrobia

Skrobia jest wytwarzana przez rośliny jako produkt asymilacji CO2 i odkładana w komórkach jako materiał zapasowy. To homoglikan zbudowany z cząsteczek glukozy, mieszanina amylazy i amylopektyny.

Wzór skrobi (C₆H₁₀O₅)_n gdzie n>300--

Występowanie: skrobia występuje w ziarnach zbóż, ziemniakach, roślinach strączkowych grochu, fasoli i bobu.

Właściwości: Skrobia to białe ciało stałe, bez smaku i zapachu. Jest śliska w dotyku. Nie ma właściwości redukcyjnych. Nie rozpuszcza się w ziemnej wodzie, a w wodzie gorącej tworzy kleik skrobiowy. Kleik ten jest używany do krochmalenia bielizny. Przy prosowaniu wykrochmalonej bielizny- pod wpływem gorącego żelazka-krochmal ulega zmianom: bielizna uzyskuje pomysł. Ulega reakcji hydrolizy:

(C₆H₁₀O₅)_n + nH₂O -> n C₆H₁₂O₆

skrobia glukoza

Rozkład skrobi nie prowadzi do natychmiastowego otrzymania glukozy. Najpierw powstają mniejsze cząsteczki - dekstryny. Są to pośrednie produkty rozkładu skrobi.

Wykrywanie: Substancje zawierające skrobię pod wpływem roztworu jodyny (lub płynu Lugola) zabarwiają się na granatowo.

Zastosowanie skrobi:

• Przemysł spożywczy np. kisiele, budynie, pieczywo, mąka ziemniaczana, krochmal, cukierki, miód sztuczny

• P. kosmetyczny np. pudry

• P. papierniczy np. produkcja klejów roślinnych, opakowań

• P. tekstylny np. produkcja tkanin

• P. farmaceutyczny np. otrzymywanie witamin i antybiotyków

• P. włókienniczy np. produkcja włókien i nici.

Glikogen

Wzór ogólny: (C₆H₁₀O₅)_n gdzie n>1000

Jest polisacharydem występującym w organizmach zwierząt i człowieka, stanowiącym materiał zapasowy. Występuje w wątrobie i mięśniach. Glikogen występuje również w grzybach kapeluszowych i drożdżach. Ma podobne właściwości do skrobi. Nie ma właściwości redukujących.

Celuloza

Celuloza (błonnik) jest najważniejszym składnikiem wszystkich roślin. Z celulozy są zbudowane ściany komórkowe, które odgrywają rolę szkieletu. Obecność celulozy w roślinie zapewnia łodygom trwałość i elastyczność, a jednocześnie chroni roślinę przed utratą wody. Szczególnie dużo celulozy zawiera bawełna (92-95%), len, konopia i juta. Celuloza występuje także w zdrewniałych częściach roślin (łyko i drewno).

Błonnik odgrywa rolę w procesie trawienia. Reguluje perystaltykę jelit (usuwa zbędne resztki pożywienia i produkty fermentacji). Spożywanie dużej ilości żywności bogatej w błonnik zapobiega powstawaniu wielu chorób: miażdżycy, zaburzeń układu krążenia, przepukliny, żylaków, hemoroidów, zapalenia wyrostka robaczkowego i niektórych nowotworów. Najwięcej błonnika znajduje się w otrębach, kiełkach pszenicy, razowym chlebie, w prawie wszystkich warzywach, owocach i nasionach.

Wzór celulozy: (C₆H₁₀O₅)_n gdzie n wynosi od 1000 do 4000 reszt glukozy

Właściwości: Celuloza to włókniste ciało stałe, pozbawione smaku i zapachu. Nie rozpuszcza się w wodzie. W organizmie człowieka nie rozkłada się, dlatego drewno nie może służyć człowiekowi za pokarm. Jest odporna na działanie wielu związków chemicznych (kwasów, zasad, rozpuszczalników organicznych). Jest doskonałym izolatorem. Celuloza ulega reakcji hydrolizy pod wpływem enzymów:

(C₆H₁₀O₅)_n + nH₂O -> n C₆H₁₂O₆

celuloza glukoza

Zastosowanie:

• Przemysł włókienniczy

• P. budowlany- drewniane elementy budowy

• P. zbrojeniowy- proch bezdymny

• P. farmaceutyczny- materiały opatrunkowe, wata, gaza

• P. papierniczy- papier, pergamin

• P. meblarski- płyty wiórowe

W dużym stopniu zmodyfikowana

Częściowo zmodyfikowana

W stanie naturalnym

CELULOZA

---