SYLABUS PRZEDMIOTU
Elementy składowe sylabusu |
Opis
|
Nazwa przedmiotu
|
Metody badań jakościowych |
Kod przedmiotu |
|
Nazwa kierunku |
Socjologia |
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek |
Instytut Socjologii |
Język przedmiotu |
Polski |
Charakterystyka przedmiotu |
|
Rok studiów/ semestr
|
II/ 2 |
Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć |
30 godzin ćwiczeń |
Punkty ECTS |
5 |
Prowadzący
|
Dr Katarzyna Sztop-Rutkowska |
Założenia i cele przedmiotu |
Zapoznanie uczestników kursu z wybranymi metodami i technikami pozyskiwania danych jakościowych. Przeprowadzenie w praktyce badania jakościowego z zastosowaniem wybranej metody
|
Wymagania wstępne
|
brak |
Treści merytoryczne przedmiotu |
4-5. Techniki obserwacyjne. (2 zajęcia) 6-7. Wywiady indywidualne i zbiorowe. (2 zajęcia) 8. Analiza konwersacyjna i analiza dyskursu. 9-10. Socjologia wizualna.
13-14. Analiza treści. 15. Etyka w badaniach jakościowych.
|
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
|
Studenci oceniani są w systemie punktowym. Punkty otrzymują za: - przygotowanie referatu lub/ i pracy grupowej: studenci mają obowiązek skonsultować swój pomysł na referat i pracę grupową z prowadzącym na dyżurze lub mejlowo, uczestnikom zajęć powinni otrzymać powielony konspekt referatu. W nagłówku konspekt powinien zawierać: imię i nazwisko referenta/ ów, bibliografię referowanych tekstów oraz najważniejsze twierdzenia, pojęcia. Można referować na podstawie własnego konspektu, ale wykluczone jest czytanie z kserówek lub notatek. Referat będzie oceniany w skali 1-3. Można również liczyć na informacje zwrotne na temat umiejętności publicznego występowania. Praca grupowa: najważniejsza jest tutaj kreatywność, mobilizacja grupy do aktywności, jasność instrukcji do ćwiczeń, dobre posumowanie pracy grupy czyli wygenerowanie wiedzy. Praca grupowa jest oceniana również w skali 1-5. - Aktywność na zajęciach: dla osób, które są bardzo aktywne w czasie całych zajęć przewiduje się 2 punkty. - „metody w praktyce”: W trakcie zajęć student będzie miał do wykonania kilka zadań, które pozwolą wiedzę teoretyczną zamienić na praktyczną. można będzie otrzymać maksymalnie 4 pkt. Jest to praca grupowa. Zadania: dzienniczek obserwacji, fotoesej, dyspozycje do wywiadu, analiza treści przekazu prasowego. Przeprowadzenie wywiadu (typ wywiadu do wyboru), jego transkrypcja i napisanie podsumowania wywiadu (autorefleksja metodologiczna). Maksymalnie - 5 pkt Obecność: Bez specjalnego usprawiedliwienia student może opuścić 2 zajęcia. Przy 3 nieobecności muszą Państwo zaliczyć zajęcia na dyżurze w terminie nieprzekraczającym 2 tygodni od absencji. Jeśli opuszczą Państwo więcej niż 3 zajęcia - otrzymają Państwo ocenę ndst. na koniec semestru (z wyłączeniem udokumentowanych przypadków losowych). Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest uzyskanie przez studenta co najmniej 12 punktów. Skala ocen jest następująca:
0-11 ndst 12-15 dst 16-19 dst+ 20-23 db 24-27 db+ powyżej 28 bdb
dodatkowo: wpisy na blogu lub na facebooku: grupa studencka dzieli się na małe grupy (do 5 osób). W ciągu tygodnia grupa ta jest redaktorem bloga/ konta. Pod koniec roku odbędzie się konkurs na najciekawszy wpis (ocena grupy). Dodatkowym czynnikiem będzie analiza ilościowa: im więcej merytorycznych komentarzy tym lepiej. Najbardziej aktywni komentatorzy (max. 3 osoby) dostaną po 3 pkt. do ostatecznej ilości punktów. Najlepsza grupa redaktorska otrzyma max. 5 punktów gratis. Jeśli będzie chętna osoba do administrowania razem ze mną: dostanie 2 punkty
|
Wykaz literatury podstawowej i dodatkowej
Specyfika badań jakościowych: Praca grupowa, referat: triangulacja metod i danych: Krzysztof Konecki, 2000, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 77- 98; Adam Skrzypczak, 2009, Łączenie źródeł i trangulacja jako strategie poprawy jakości badań empirycznych, Metody, techniki i praktyka badań społecznych, red. A. Bąk, Ł. Kubisz-Muła, Wydawnictwo NAukowe Akademiii techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, s. 93-101.
teksty obowiązkowe: - Anna Wyka, 1993, Ku nowym wzorom badań społecznych w Polsce, w: Badacz społeczny wobec doświadczenia, IFiS PAN, Warszawa, ss. 11-39; - Krzysztof Konecki, 2000, Podział i problem sprzeczności badań ilościowych i jakościowych w naukach społecznych. w: Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, PWN, Warszawa, ss. 16-24; -Uwe Flick, 2010, Projektowanie badania jakościowego, Wydawnictwo NAukowe PWN, Warszawa, roz. 3: 56-70
Teoria jest bardzo ważna: socjologia humanistyczna, elementy teorii ugruntowanej. Referat: Krzysztof Konecki, 2000. ,Z metodologii teorii ugruntowanej. w: Studia z metodologii badań jakościowych, Teoria ugruntowana. Warszawa: PWN, roz. 2.1. - 2.3. (dostępne również na : http://krzysztofkonecki.prv.pl/)
teksty obowiązkowe - Jerzy Szacki, 1986, Koncepcja współczynnika humanistycznego w: J. Szacki. Znaniecki, Warszawa: Wiedza Powszechna, ss. 90-102; - socjologia rozumiejąca Maxa Webera: przełom antypozytywistyczny w socjologii. Krasnodębski. Zdzisław. 1986. Maxa Webera projekt socjologii rozumiejącej. w: Rozumienie ludzkiego zachowania. Warszawa: PiW. ss. 90-111;lub Mokrzycki. Edmund. 1971. Pojęcie rozumienia. w: Założenia socjologii humanistycznej, Warszawa: PWN. ss. 40-61; Techniki obserwacyjne referat: Kamil Miszewski, 2007, Kiedy badacz jest tajnym agentem. O postrzeganiu niejawnej obserwacji uczestniczącej jako etycznie problematycznej, metodach badań ilościowych, zakulisowych wymiarach życia społecznego i ich związku ze wszystkim tym, o czym przed chwilą, Przegląd Socjologii Jakościowej, nr 2
teksty obowiązkowe
Zajęcia warsztatowe z obserwacji. Praca grupowa nad własnymi dzienniczkami obserwacji. Ćwiczenie doskonalenia procesu obserwacji.
Wywiady indywidualne i zbiorowe Referat: wywiad narracyjny: np. na podstawie Biografia a tożsamość narodowa, red. M. czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek, Wydawnicwo UŁ, Łódź 1997 teksty obowiązkowe - David Silverman, 2009, Interpretacja danych jakościowych, PWN, Warszawa, s. 111-142. - Aleksandra Dukaczewska-Nałęcz, 1999, Zogniskowane wywiady grupowe - jakościowa technika badawcza. w: Spojrzenie na metodę. Henryk Domański, Krystyna Lutyńska, Andrzej Rostocki. [red.]. Warszawa: IFiS PAN. ss. 149-160; Magdalena Nicińska, 2000, Indywidualne wywiady pogłębione i zogniskowane wywiady grupowe - analiza porównawcza, „ASK”. 9/2000. ss. 39-50.
Zajęcia warsztatowe z technik wywiadów. Opracowanie dypozycji do wywiadów (na podstawie pytań problemowych).
Analiza konwersacyjna i analiza dyskursu. referat: CA: Szkuta Katarzyna. Cześć chłopaku. Rytualne aspekty okazywania zaangażowania w rozmowę w audycji radiowej. W: Przegląd socjologii jakościowej. Tom 5 nr 2 -lipiec 2009. DA: Marek Czyżewski, 2009, Polski spór o „Strach” Jana Tomasza Grossa w perspektywie „pośredniczącej” analizy dyskursu, „Studia Socjologiczne” 2009/3. teksty obowiązkowe - Tim Rapley, 2010, Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, Roz. 6 - Teun van Dijk, Badania nad dyskursem, w: Dyskurs jako struktura i proces, red. T. van Dijk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, s. 39-44.
Socjologia wizualna referat: Historia socjologii wizualnej. teksty obowiązkowe - Piotr Sztompka, 2005, Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. ss. 17-46; - Krzysztof Olechnicki, Tomasz Szlendak, 2002, Wywiad z użyciem fotografii w metodologii badań socjologicznych i w praktyce społecznej. „ASK” nr 11. ss. 7-24.
Zajęcia warsztatowe z socjologii wizualnej. - Jerzy Kaczmarek, Poznań w fotografii i świadomości swoich mieszkańców, w: Antropologia wobec fotografii i filmu, red. Grzegorz Pełczyński, Ryszard Vorbrich, Wydawnictwo Biblioteka Telgte, Poznań 2004.
Metoda biograficzna. referat i praca grupowa: przygotowanie do pracy grupowej w oparciu o kategorię trajektorii A. Schutza.
teksty obowiązkowe - Schutze. Fritz. 1997. Trajektoria cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej w: „Studia Socjologiczne". nr 1. ss 11-55; Rokuszewska-Pawełek. Anna. 1996. Miejsce biografii w socjologii interpretatywnej. Program socjologii biografistycznej Fritza Schutzego. „ASK” nr 1. ss. 37-54. - Kaźmierska. Kaja. 1990. O metodzie dokumentów biograficznych. „Kultura i Społeczeństwo” nr 1. ss. 111-118.
Analiza treści praca grupowa: analiza wybranych przekazów masowych.
teksty obowiązkowe - E. Babbie, 2003, Badania społeczne w praktyce, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s.342-353. - Cartwright Don. P. 1965. Analiza treści przekazów masowych, w: Metody badań socjologicznych, S. Nowak [red.]. Warszawa ss. 149-161; a także w: Badania empiryczne w socjologii. Wybór tekstów, Malikowski M., Niezgoda M., red. Tyczyn 1997.ss. 286-293;
Etyka praca grupowa: dylematy etyczne związane z poznanymi metodami badan jakościowych. teksty obowiązkowe - Lutyńska. Krystyna. 2000. Bieda w rodzinie. Psychologiczny, społeczny i kulturowy kontekst wywiadów z przedstawicielami trzech pokoleń, w: Elżbieta Tarkowska [red.] Zrozumieć biednego. O dawnej i obecnej biedzie w Polsce, Warszawa: IFiS PAN: Typografika. 199-232; - Piotr Chomczyński, 2006, Wybrane problemy etyczne w badaniach. Obserwacja uczestnicząca ukryta, „Przegląd Socjologii Jakosciowej”, tom II, nr 1 Rostocki W.A. (2004) "Etyczne problemy socjologicznych badań nad polską biedą. Czy socjolog może zrozumieć biednego?" Przegląd Socjologiczny T. LIII/1, Łódź: Wyd. ŁTN: 37-50.
Analiza Międzynarodowego Kodeksu Badań Rynku i Badań Społecznych ICC/ESOMAR, Kodeksu etycznego International Sociological Association (dostępne na: http://www.isa-sociology.org/about/isa_code_of_ethics.htm), dla porównania: Kodeks etyczno-zawodowy psychologa (dostępne na: http://www.ptp.org.pl ).
|
|
2