Wrocław, dnia ……………

PLAN - KONSPEKT

do przeprowadzenia zajęć z reagowania kryzysowego

z kompanią radioliniową w dniu

I. TEMAT: Działanie patrolu rozpoznawczego w rejonie klęski żywiołowej, katastrofy lub porażenia.

II. CEL ZAJĘĆ:

Zapoznać: .z zadaniami patrolu rozpoznawczego w czasie sytuacji kryzysowych.

III. METODA: Wykład informacyjny.

IV. CZAS: 45 minut.

V. MIEJSCE: Świetlica krl.

VI. ZAGADNIENIA:

1. Definicje i rodzaje zdarzeń masowych i katastrof;

2. Powódź z roku 1997;

3. Zima z roku 1978/1979;

4. Susze.

VII. WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO-METODYCZNE:

• Szkoleni słuchają wykładu instruktora i dokładnie notują.

• Zajęcia prowadzone będą w formie wykładu ale z aktywnym udziałem szkolonych.

VIII. LITERATURA:

1. A. Zawadzki (red.), „Medycyna ratunkowa i katastrof” Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009;

2. B. Michailiuk, W. Wątor „Ratownictwo chemiczne. Poradnik.” AON 5910/09, Warszawa 2009;

3. K. Ficoń, „Inżynieria zarządzani a kryzysowego. Podejście systemowe.” Bel Studio, Warszawa 2007;

4. M. Kowalczyk, S. Rump, Z. Kołaciński „Medycyna katastrof chemicznych” Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004.

IX. ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWO-TECHNICZNE:

• Zeszyty i przyrządy piśmiennicze - 100% szkolonych;

X. ORGANIZACJA ZAJĘĆ:

XI. WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA:

ZABRANIAM:

• Samowolnie oddalać się z punktu nauczania;

NAKAZUJĘ:

• Wykonywać wyłącznie czynności nakazane przez instruktora.

XII. PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA (5 min)

• przyjęcie meldunku;

• sprawdzenie obecności;

• podanie tematu i celu zajęć;

• podanie organizacji zajęć;

• rozpoczęcie zajęć.

1. CZĘŚĆ GŁÓWNA (35 min)

• realizacja zagadnień szkoleniowych.

ZAGADNIENIE 1 (10 min)

Definicje i rodzaje zdarzeń masowych i katastrof

Organizacja pomocy medycznej podczas katastrofy wymaga sprawnego działania całego systemu ratownictwa na miejscu zdarzenia. Działania służb ratunkowych dotyczą medycznych czynności i stanowią i stanowią element szeroko pojętych działań ratowniczych. Zakres podejmowanych czynności ratowniczych różni się w zależności od rodzaju zdarzenia. Podział zdarzeń zależy od przyczyny zdarzenia, liczny poszkodowanych osób oraz możliwości dostępu do sił i środków lokalnych służb ratowniczych.

Zdarzenia (wypadki) dzieli się na jednostkowe, mnogie, masowe i katastrofy.

Zdarzenie jednostkowe jest nagłym wypadkiem w wyniku którego została poszkodowana jedna osoba. Poszkodowany otrzymuje pomoc medyczna w pełnym zakresie zgodnie ze standardami obowiązującymi w ratownictwie medycznym.

Zdarzenie mnogie jest nagłym wypadkiem, w którym poszkodowanych jest więcej niż jedna osoba i wszyscy poszkodowani otrzymali na miejscu zdarzenia jednoczasowo pomoc medyczną w pełnym zakresie.

Zdarzenie masowe jest nagłym wypadkiem, a jego następstwem jest duża liczba poszkodowanych osób, które nie mogą otrzymać jednoczasowo pomocy medycznej w pełnym zakresie. Zdarzenie masowe zawsze wymaga przeprowadzenia segregacji medycznej. Natomiast lokalne służby ratownicze są wystarczające do opanowania skutków zdarzenia masowego.

Katastrofa jest to nagłe zdarzenie wymagające użycia sił i środków w liczbie przekraczającej możliwości lokalnych służb ratowniczych. Podobnie jak w zdarzeniu masowym nie wszyscy poszkodowani mogą otrzymać jednoczasowo pomoc medyczną w pełnym zakresie, co wiąże się z koniecznością przeprowadzenia segregacji medycznej. Decyzję o uznaniu zdarzenia za masowe lub katastrofę podejmuje pierwszy przybyły na miejsce zdarzenia dowódca jednostki państwowej straży pożarnej lub kierownik zespołu ratownictwa medycznego.

Katastrofy dzieli się w zależności od przyczyny na katastrofy naturalne, techniczne, społeczne i intencjonalne.

Katastrofy naturalne (kataklizmy, klęski żywiołowe) wywołane są siłami przyrody. Należą do nich osuwiska, pożary, lawiny, gradobicia, powodzie, susze, burze i huragany oraz trzęsienia ziemi.

Katastrofy techniczne spowodowane są zwykle przez człowieka. Należą do nich katastrofy budowlane, wypadki drogowe, kolejowe, lotnicze i morskie.

Katastrofy społeczne powstają na przykład na skutek zamieszek społecznych lub paniki tłumu.

Katastrofy intencjonalne spowodowane są konfliktami zbrojnymi, atakami terrorystycznymi, w wyniku których poszkodowana zostaje ludność cywilna.

ZAGADNIENIE 2 (10 min)

System Monitoringu i Prognozowania

System Monitoringu (SM_RK) nieustannie śledzi i rozpoznaje sytuacje w aspekcie zagrożeń mogących prowadzić do zakłócenia aktualnego stanu bezpieczeństwa. Procedurę tą realizuje w czasie rzeczywistym, pod kątem natychmiastowego uruchomienia czynności przeciwdziałania kryzysowego. Niezawodność, sprawność i czułośc Systemu Monitoringu stanowi warunek konieczny podjęcia jakiejkolwiek akcji czy działan przez System Reagowania Kryzysowego (SRK). System Monitoringu inicjuje reakcję całego SRK i warunkuje jego funkcjonalną aktywność. Jak długo System Monitoringu nie zidentyfikuje i nie zasygnalizuje zaistniałego zagrożenia i stosowanie do jego skali i poziomu intensywności nie podniesie odpowiedniego alarmu, to dane zagrożenie może przerodzić się w groźne niebezpieczeństwo, z poważnymi następstwami prowadzącymi niekiedy nawet do totalnej destrukcji badanego systemu. Najważniejsze zadania Systemu Rozpoznania i Monitoringu, to:

• Analiza sytuacji i ocena stopnia intensywności w środowisku bliższym i dalszym systemu SRK.

• Szczegółowa identyfikacja i dokładna ocena zaobserwowanych zagrożeń i niebezpieczeństw w otoczeniu systemowym SRK.

• Prognozowanie stanu zagrożeń w najbliższym horyzoncie czasowym i wypracowanie tendencji i trendów ich rozwoju.

• Przygotowanie, najlepszej syntetycznych danych do zbudowania pewnego zbioru dopuszczalnych decyzji i wybór jednej - optymalnej do działań rzeczywistych.

System Monitoringu stanowi pewnego rodzaju straż przednią jeśli chodzi o bezpieczeństwo całego badanego układu np. wielkiego systemu. Najogólniej można powiedzieć, że zbudowany jest z inteligentnych sensorów, które w sposób ciągły monitorują przestrzeń systemowa pod katem identyfikacji różnych zagrożeń. Aby mógł on poprawnie i skutecznie funkcjonować, musi działać w oparciu o uprzednio zdefiniowane warunki brzegowe i kryteria oceny. Podstawowym celem Systemu Monitoringu jest wychwycenie z szerokiego spektrum „białego szumu” sygnałów o zbliżającym się lub zaistniałym realnym zagrożeniu. W tym celu System Monitoringu analizuje wszystkie odebrane przez jego sensory sygnały (zdarzenia) i usiłuje przypisać im cechy odpowiednio skategoryzowanych zagrożeń.

Formalnie więc każde zdarzenie System Monitoringu porównuje z zaprogramowanymi wzorcami (metrykami, etykietami) zagrożeń i przypisuje im stosowane kategorie wartości np. stopnie niebezpieczeństwa. W zależności od zidentyfikowanego poziomu niebezpieczeństwa i postawionej diagnozy, uruchamia odpowiedni sygnał alarmu. Formalnie proces identyfikacji i diagnozowania zagrożeń przez System Monitoringu można wyrazić za pomocą następującego ciągu czynności:

• Cykliczne przeszukiwanie zadanej przestrzeni stanów systemowych np. za pomocą inteligentnych sensorów, w celu rozpoznania ewentualnego zagrożenia. Im krótszy jest okres czasu między poszczególnymi cyklami identyfikacji, tym wyższa jest sprawność danego Systemu Monitoringu.

• W przypadku zidentyfikowania i zaklasyfikowania danego zdarzenia jako potencjalne zagrożenie, uruchamiany jest program jego szczegółowej oceny (etykietowania), celem postawienia hipotetycznej diagnozy co do stopnia i skali stwarzanego niebezpieczeństwa.

• Stopień generowanego niebezpieczeństwa jest dodatkowo weryfikowany w odniesieniu do aktualnej sytuacji i rzeczywistych uwarunkowań. Każde zagrożenie musi być odniesione do szerokiego spektrum warunków sytuacyjnych, ograniczeń czasoprzestrzennych i realnych możliwości skutecznego reagowania.

• Wszystkie nadchodzące i diagnozowane zagrożenia muszą być relatywizowane względem innych aktualnie zaistniałych i badanych zdarzeń krytycznych. Chodzi o to, aby jednocześnie zidentyfikować najbardziej niebezpieczne w danej chwili zagrożenia i nadać im najwyższy priorytet obsługi (reagowania). Jednym z lepszych kryteriów diagnozowania zagrożeń jest kryterium oparte na szacowaniu stopnia ryzyka związanego z zaistniałym zagrożeniem.

• Końcowym efektem działania Systemu Monitoringu jest przygotowanie danych źródłowych do podjęcia decyzji o uruchomieniu kolejnych procedur reagowania kryzysowego. Hierarchicznie (kryterialnie) uporządkowany zbiór dopuszczalnych decyzji dotyczących aktualnej sytuacji kryzysowej powinien być podstawą podjęcia ostatecznej decyzji, najlepiej optymalnej np. ze względu na poziom ryzyka lub możliwości SRK.

• Identyfikacja losowo pojawiających się zagrożeń (zdarzeń) jest procesem ciągłym i dlatego System Monitoringu musi działać bardzo sprawnie, szybko i jednoznacznie. Identyfikacja musi zakończyć się precyzyjną diagnozą stopnia niebezpieczeństwa albo poziomu stwarzanego ryzyka jako następstwo realizacji danego zagrożenia.

• Identyfikacja losowo pojawiających się zagrożeń (zdarzeń) jest procesem ciągłym i dlatego System Monitoringu musi działać bardzo sprawnie, szybko i jednoznacznie. Identyfikacja musi zakończyć się precyzyjną diagnozą stopnia niebezpieczeństwa albo poziomu stwarzanego ryzyka jak następstwo realizacji danego zagrożenia.

Szczególnym wyzwaniem dla Systemu Monitoringu jest identyfikacja zagrożeń, które formalnie nie zostały wyspecyfikowane w zbiorze zagrożeń lub scenariuszy jako potencjalne niebezpieczeństwa systemowe. W przypadku inteligentnych, dostatecznie czułych sensorów taka ewentualność może pojawiać się dość często. Na podstawie innych, pokrewnych symptomów System Monitoringu może sugerować, że mamy do czynienia z nieznaną dotychczas kategorią zagrożeń, które należy jak najszybciej zdiagnozować i ocenić stopień ich niebezpieczeństwa. Współczesna nauka i technologia oferuje wiele doskonałych narzędzi informatycznych, głównie na bazie systemów sztucznej inteligencji i diagnozowaniu oraz w rzetelnej ocenie zagrożeń dotychczas nieznanych lub z różnych powodów nie w pełnie rozpoznanych i zdiagnozowanych.

ZAGADNIENIE 3 (15 min)

Rozpoznanie w rejonie sytuacji kryzysowej

Jednym z najtrudniejszych zagadnień w zakresie reagowania kryzysowego są przypadki katastrof chemicznych, dlatego na tym przykładzie zostanie omówione to zagadnienie.

Na taktykę działań służb ratowniczych oraz wspomagających, wpływają ich cele, zadania, a także organizacja i wyposażenie. Nie mniej jednak specyfika zagrożeń pozwala na wyodrębnienie pewnych uniwersalnych zasad i przedsięwzięć w trakcie prowadzenia akcji ratunkowej. Jedną z pierwszych czynności realizowanych przez ratowników jest podział rejonu zdarzenia na strefy bezpieczeństwa.

Podczas wszystkich działań z zakresu ratownictwa chemicznego podstawowym zadaniem jednostek ratowniczo-gaśniczych lub specjalistycznych ratownictwa chemicznego jest określenie rodzaju substancji chemicznej występującej podczas zdarzenia oraz określenie rozmiarów strefy zagrożenia i ubezpieczenie miejsca zdarzenia. Od wstępnego rozpoznania rozpoznania zagrożenia uzależniona jest dalsza taktyka działań ratowniczych. Dlatego też czynność rozpoznania stanowi podstawowe zadanie i główne element oceny sytuacji w tego typu działaniach. Brak możliwości jednoznacznego okreslenia zagrożenia powoduje wiel komplikacji, z których podstawowe to:

• Brak znajomości zagrożenia,

• Brak znajomości oddziaływani substancji niebezpiecznej na organizm człowieka i nieznajomość sposobów zapobiegania mu;

• Brak znajomości oddziaływania substancji niebezpiecznej na otoczenie (środowisko) i nieznajomość metod zapobiegawczych,;

• Brak metod usunięcia zagrożenia.

Największe prawdopodobieństwo wystąpienia wspomnianych problemów istnieje podczas transportu materiałów niebezpiecznych, szczególnie drogowego i kolejowego, Zaś mało prawdopodobne jest wystąpienie powyższych trudności rozpoznawanych na terenie zakładu pracy, gdzie i jakie związki chemiczne chemiczne, są przerabiane, transportowane oraz składowane. Istotne jest, aby prowadząc rozpoznanie substancji chemicznej starać się wykorzystać jak najwięcej metod identyfikacji tej substancji w celu zminimalizowania popełnienia błędu. Tragiczne może zakończyć się uznanie podczas rozpoznawania związku niebezpiecznego jako bezpieczny i niepodjęcie w wyniku tego odpowiednich działań mających na celu ochronę ratowników oraz ograniczenie rozprzestrzenianie się zagrożenia.

Ewakuacja osób poszkodowanych z miejsca zdarzenia może rozpocząć się jeszcze przed przybyciem jednostek PSP, jeśli nie zagraża to bezpieczeństwu ratujących i powinna być kontynuowana do momentu, gdy wszyscy poszkodowani będą wyprowadzeni z miejsca zagrożenia oraz zostanie im udzielona pomoc medyczna. Podczas konieczności prowadzenia ewakuacji obejmującej dużą liczbę osób oraz duży obszar (zdarzenie masowe) należy skorzystać z pomocy innych służb dysponujących odpowiednią liczba przeszkolonych osób.

Kolejnym etapem akcji z zakresu ratownictwa chemicznego są działania zmierzające do ograniczenia emisji substancji niebezpiecznej oraz całkowitego wyeliminowania jej szkodliwego oddziaływani na otoczenie.

3. CZĘŚĆ KOŃCOWA (5 min)

• zakończenie zajęć;

• omówienie realizacji celu zajęć;

• zaznaczenie najważniejszych treści;

• podanie zadań na naukę własną;

• odpowiedzi na ewentualne pytania.

OPRACOWAŁ

1

6

ZATWIERDZAM

Rozpoczęcie zajęć

Prowadzę osobiście

czas 5 minut

ZAGADNIENIE 1

Definicje i rodzaje zdarzeń masowych i katastrof

.Prowadzę osobiście

czas 10 minut

ZAGADNIENIE 2

System Monitoringu i Prognozowania

.Prowadzę osobiście

czas 10 minut

Zakończenie zajęć

Prowadzę osobiście

czas 5 minut

ZAGADNIENIE 3

Rozpoznanie w rejonie sytuacji kryzysowej

.Prowadzę osobiście

czas 15 minut

---