Kierunek LEARSKI
Higiena i epidemiologia
ćwiczenie 1
Definicje, cele i zadania epidemiologii
- etapy rozwoju epidemiologii
- współczesne podejście epidemiologiczne
* czynniki gospodarza
* czynniki środowiskowe
* swoiste czynniki chorobotwórcze
* pojęcie splotu przyczynowego
Pomiar zdrowia zbiorowości
- rodzaje pomiarów
- mierniki stanu zdrowia
Trendy sekularne współczynników chorobowości i zapadalności
Źródła informacji w epidemiologii
Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób, Urazów i Przyczyn Zgonów
W. Jędrychowski - Epidemiologia, Wprowadzenie, Metody. PZWL 1999
W. Jabłoński - Epidemiologia 1996 Folium.
W. Jędrychowski - Epidemiologia, Wprowadzenie, Metody. PZWL, 1986.
ćwiczenie 2
1. Pojęcie demografii i jej działy.
2. Wskaźniki i współczynniki demograficzne.
3. Źródła danych demograficznych.
4. Główne elementy demografii.
- stan i struktura ludności
- ruch naturalny ludności
-ruch wędrówkowy
- prognozy demograficzne
Literatura:
1. W. Jędrychowski - Epidemiologia, Wprowadzenie, Metody. PZWL, 1986.
2. W. Jędrychowski - Metody badań epidemiologicznych w medycynie przemysłowej.
3. W. Jabłoński - Epidemiologia 1996 Folium.
4. W. Jędrychowski - Epidemiologia. Wprowadzenie i metody badań. PZWL, 1999.
ćwiczenie 3
Strategia badań epidemiologicznych
1. Epidemiologia opisowa
- Kto ? - cechy dotyczące osoby / wiek, płeć, zawód, grupa społeczna, stan cywilny,
odżywienie, odporność itp. /
- Gdzie ? - miejsce / kraj, miasto, wieś /
- Kiedy ? - czas / godz., dzień, m-c, rok, zmienność sekularna, sezonowa, okresowa, gwałtowna /
2. Zasady formułowania hipotez roboczych
- hipotezy budowane na przykładzie analogii
- „ „ „ jedynej zgodności
- „ „ „ jedynej różnicy
- „ „ „ jednoczesnej zmienności
Literatura:
1. W. Jędrychowski - Epidemiologia, Wprowadzenie, Metody. PZWL 1986.
2. W. Jędrychowski - Metody badań epidemiologicznych w medycynie przemysłowej.
3. W. Jędrychowski - Podstawy epidemiologii. - Univ. Jagiell. Coll. Med. 1993.
4. W. Jabłoński - Epidemiologia 1996 Folium
ćwiczenie 4
1. Epidemiologia analityczna: badania retrospektywne, badania prospektywne.
2. Czynniki ryzyka, ryzyko względne, ryzyko bezwzględne, ryzyko przypisane ekspozycji, związek przyczynowy bezpośredni i pośredni.
3. Epidemiologia doświadczalna
- eksperyment kliniczny
- eksperyment profilaktyczny - badanie interwencyjne
- cechy eksperymentu
4. Badania kohortowe.
5. Badania przypadków.
Literatura:
1. W. Jędrychowski - Epidemiologia, Wprowadzenie, Metody. PZWL 1986.
2. W. Jędrychowski - Metody badań epidemiologicznych w medycynie przemysłowej.
3. W. Jędrychowski - Podstawy epidemiologii. - Univ. Jagiell. Coll. Med. 1993.
4. W. Jabłoński - Epidemiologia 1996 Folium
ćwiczenie 5
Planowanie badań epidemiologicznych
Określenie celów i założeń badawczych.
Zdefiniowanie populacji.
Dobór próby do badań
Wyszczególnienie zmiennych i skal pomiarowych.
Wybór metod pomiaru.
Zaprojektowanie dokumentacji i organizacji zbierania danych.
Przygotowanie planu analizy danych.
Metody doboru prób do badań (dobór dobrowolny, losowy i celowy)
dobór próby kontrolnej i badanej
liczebność i liczba grup kontrolnych
próba reprezentatywna
3. Metody wyboru próby losowej (operat losowania, jednostka losowania).
4. Badanie przesiewowe ( screening )
- cechy badania przesiewowego
- rodzaje testów stosowanych w badaniach przesiewowych
- warunki uzasadniające podejmowanie badań przesiewowych
- różnice między badaniem przesiewowym, a klinicznym
- wybór choroby.
Literatura:
1. W. Jędrychowski - Epidemiologia, Wprowadzenie, Metody. PZWL 1986.
2. W. Jędrychowski - Metody badań epidemiologicznych w medycynie przemysłowej.
3. W. Jędrychowski - Podstawy epidemiologii. - Univ. Jagiell. Coll. Med. 1993.
4. W. Jabłoński - Epidemiologia 1996 Folium
ćwiczenie 6
1. Omówienie podstawowych pojęć z epidemiologii chorób zakaźnych
- wywiad o chorobie zakaźnej
2. Rodzaje epidemii
3. Dochodzenie epidemiologiczne w przypadku choroby zakaźnej ( salmonelloza )
4. Szczepienia ochronne - profilaktyka chorób zakaźnych.
- podstawy prawne
- rodzaje szczepionek
- rola i znaczenie szczepień w epidemiologii chorób zakaźnych
15. Strategia zwalczania chorób zakaźnych.
Literatura:
1. W. Jędrychowski - Epidemiologia, Wprowadzenie, Metody. PZWL 1999
2. Z. Brzeziński, C. W. Korczak - Higiena i ochrona zdrowia.
3. L. Jabłoński - Epidemiologia
ćwiczenie 7
1. Pojęcie środowiska człowieka ( podstawowe elementy środowiska, ochrona naturalnego
środowiska człowieka )
2. Biosfera: pojęcie biosfery. Biosfera jako strefa życia człowieka.
3. Właściwości fizykochemiczne atmosfery ( temperatura, wilgotność, ruch powietrza,
promieniowanie, ciśnienie ).
4. Termoregulacja i bilans cieplny.
5. Zanieczyszczenia atmosfery.
L i t e r a t u r a:
1. C.W. Korczak - Higiena i ochrona zdrowia. PZWL .
2. Marcinkowski - Podstawy higieny - Volumed Wrocław, 1997.
3. J. K. Karczewski (red.)-Higiena. Podrecznik dla studentów pielęgniarstwa. Wyd. Czelej, Sp.z o.o., 2002.
ćwiczenie 8
1. Źródła wody w przyrodzie i ich charakterystyka, wody mineralne.
2. Kryteria fizyczne, chemiczne i biologiczne oceny przydatności wody do picia i potrzeb gospodarstwa domowego.
3. Zanieczyszczenia wód.
4. Znaczenie epidemiologiczne wody - choroby przenoszone przez wodę.
5. Fizykochemiczne właściwości gleby.
6. Zanieczyszczenia gleby, degradacja gleby.
7. Rola gleby w szerzeniu się chorób:
a) niezakaźnych
b) zakaźnych
Literatura :
C. Korczak - Higiena i ochrona zdrowia. PZWL.
J. K. Karczewski (red.)-Higiena. Podręcznik dla studentów pielęgniarstwa. Wyd. Czelej, Sp.z o.o., 2002.
ćwiczenie 9
Ergonomia.
Praca dynamiczna i statyczna.
Obciążenie pracą psychiczną / sposób oceny, monotonia /
Czynniki materialnego środowiska pracy szkodliwe dla zdrowia.
-mikroklimat zimny
-mikroklimat gorący
Substancje szkodliwe / toksyczne, drażniące, uczulające /.
- definicja NDS, NDSCH, NDSP
9. Pyły / definicje, normy zapylenia i przepisy prawne /.
10. Hałas /-definicje, normy i przepisy prawne.
11. Wibracja / definicje, normy /
- wibracja miejscowa
- wibracja ogólna
12. Oświetlenie
- normy oświetlenia na stanowiska pracy, pomiar i ocena
13. Zagrożenie biologiczne na stanowisku pracy / profilaktyka /
Literatura:
C.W. Korczak - Higiena i ochrona zdrowia. PZWL
J. Marcinkowski - Podstawy higieny. PZWL 1998
Z. Jethon - Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa.
ćwiczenie 10
Żywienie Część I
1. Podstawowa przemiana materii.
- czynniki regulujące jej wielkość
- metody oznaczania
2. Ogólna przemiana materii i sposoby obliczania zapotrzebowania energetycznego.
3. Bilans energetyczny i bilans wodny.
4. Składniki odżywcze
a) rola białek, tłuszczów, węglowodanów, soli mineralnych i witamin.
b) zapotrzebowanie dzienne człowieka.
5. Charakterystyka grup produktów żywnościowych.
a) wartość kaloryczna.
b) skład odżywczy artykułów spożywczych.
c) znaczenie grup produktów w racji pokarmowej
Literatura:
1. J. Brzeziński - Higiena i ochrona zdrowia.
2. W. Kierst - Nauka o żywieniu zdrowego i chorego człowieka.
3. F. Kokot - Choroby wewnętrzne.
4. W. Korczak - Higiena i ochrona zdrowia.
5. Z. Jethon - Medycyna zapobiegawcza i środowiska.
6. J Karczewski -Higiena wyd Czelej 2002.
ćwiczenie 11
Żywienie część II
1. Normy żywieniowe ludności
2. Metody oceny stanu odżywienia i żywienia jednostki i populacji.
3. Substancje obce w żywności.
Żywność a powstawanie chorób zakaźnych oraz zatruć pokarmowych.
Ogólne zasady zapobiegania zakażeniom i zatruciom pokarmowym..
Planowanie wyżywienia:
Zasady układania jadłospisu dziennego,
Metody oceny jadłospisu
- ilościowe,
- jakościowe.
Literatura:
1. J. Brzeziński - Higiena i ochrona zdrowia.
2. W. Kierst - Nauka o żywieniu zdrowego i chorego człowieka.
3. F. Kokot - Choroby wewnętrzne.
4. W. Korczak - Higiena i ochrona zdrowia.
5. Z. Jethon - Medycyna zapobiegawcza i środowiska.
6. J Karczewski -Higiena wyd Czelej 2002.
ćwiczenie 12
Żywienie część III
Ocena jakościowa i ilościowa jadłospisu
ćwiczenie 13
Czynniki szkodliwe i uciążliwe występujące w środowisku szkolnym.
Zasady ergonomii mebli szkolnych.
Ocena elementów higienicznych środowiska szkolnego (mikroklimat, wentylacja, oświetlenie ,hałas)
Higiena pracy umysłowej ucznia
Formy profilaktyki rozwijane w szkole.
Rola szkoły w promocji zdrowia
Nadzór nad warunkami sanitarno -higienicznymi w szkole.
Zadania lekarza szkolnego.
Grupy dyspanseryjne.
Literatura:
1. Z. Brzeziński , C.W. Korczak - Higiena i ochrona zdrowia
2. C.W. Korczak - Higiena - PZWL
3.J. Marcinkowski - Podstawy higieny - Volumed - Wrocław
4. Radiukiewicz B. Medycyna szkolna PZWL