WPROWADZENIE DO HUMANISTYKI, pedagogika


WPROWADZENIE DO HUMANISTYKI

WYKŁAD 1 (2.10.2012)

Zagadnienia

  1. Humanistyka a nowoczesność

  2. Przełom antypozytywistyczny

  3. Cultural turns : Zwrot językowy (lingvistic turn), zwrot etyczny (ethical turn)

  4. Interpretacja (spór Eco- Rorty)

  5. Tradycja hermentyczna

  6. Wielkie ksiązki o humanistyce

  1. HUMANISTYKA A NOWOCZESNOŚĆ

-historie uwrażliwiające, roztaczają czar tego co estetyczne, koncepcje Maxa Webera - humanistyka nas uwrażliwia, czaruje sobą. Walter Benjamin- ,,w odpowiednim czasie nauczyłem się otulać.., które były mi jak chmury''

- historie zachowujące, próbują zachować swojskość świata, nastanie sztuczności np. T. Merton

- historie orientujące, te które zaspokajają zapotrzebowanie na.. , ożywiają tradycje, wedle czego życie trzeba sobie układać. Z. Herbert ,,Przesłanie pana Cogito''. ,,Bądź wierny. Idź''

WYKŁAD 2 ( 16.10.2012)

  1. PRZEŁOM ANTYPOZYTYWISTYCZNY

Narodziły się nowoczesne nauki humanistyczne.

- ontologiczny - rozum własnością świata ( arche) - racjonalne to co zgodne z istotą rzeczy

- epistemologiczny- właściwe posługiwanie się rozumem np. Platon- odwrócenie się od empirii ) - racjonalne, czyli zgodne z charakterem rozumu, ze standardami poznania

* metodologiczne - racjonalne, czyli poparte racjami, dowodami np. logiczne, osadzone w tradycji, metodyczne

- instrumentalny- dobór środka do celu - skuteczne = to co racjonalne

- praktyczny (hermeneutyczny, aksjologiczny ) - zrozumienie sytuacji, jej znaczenia, dobór wartości, godnych realizacji, racjonalne to co uwzględnia sens i wartość, odwołuje się do ludzkiego sposobu i istnienia

-emancypacyjny- uwalnianie się od blokad, szukanie alternatyw

- komunikacyjny - realizowanie interesów instrumentalnych, praktycznych, emancypacyjnych z zachowaniem więzi (dialogu, negocjowania sytuacji)

Arystoteles (384-322pne) starożytny

Galileusz (1564-1642ne) nowożytny

Kosmos- organizm (skończony, hierarchiczny, przytulny)

Kosmos- maszyna (nieskończony, obcy)

Opis jakości świata

Tworzenie modeli - zjawiska w warunkach idealnych, językiem przyrody matematyka

Poszukiwanie istoty rzeczy

Poszukiwanie mierzalnych właściwości i praw

Koncentracja na celowości zjawisk (celowe, co służy człowiekowi lub zmierza do doskonałości)

Koncentracja na związkach przyczynowo-skutkowych (możliwość przewidzenia zdarzeń , eliminacja antropocentryzmu)

POZYTYWISTYCZNE REGUŁY POZNANIA

  1. FENOMENTALIZM - nie ma różnicy między `istotą' a zjawiskiem, trzeba rejestrować, co dane w doświadczeniu, zapomnieć; bezzasadne używanie pojęć takich jak duch czy materia, jeśliby miały oznaczać coś innego niż obserwowane zjawisko.

  2. NOMINALIZM - pojęcie ogólne mają w rzeczywistości odpowiednich tylko w przedmiotach konkretnych (np. trójkat nie istnieje, tylko nazwa dla wygody człowieka, myślenia)

  3. WYKLUCZENIE OCEN- wypowiedzi normatywne nie mają żadnej wartości poznawczej

  4. JEDNA METODA- we wszystkich dziedzinach sposób zdobywania i obróbki wiedzy jednakowy , zazwyczaj za wzorcową uchodzi fizyka )

  5. TWÓRCĄ TEJ DOKTRYNY FILOZOFICZNEJ - był A. Comte (1…-1857) napisał dzieła o filozofii pozytywnej- nauka miała zajmować się faktami, realistycznymi i empirycznymi zjawiskami. Jest twórcą prawa trzech stadiów ( rozwój umysłu ludzkiego )

-faza teologiczna- tłumaczenia, że duch i Bóg

-faza metafizyczna- tłumaczenie poprzez abstrakcyjne pojęcia,

-faza faktów- badanie faktów, realiów, właściwe posługiwanie się rozumem

Wszyscy go skrytykowali - człowiek współczesny też może odwoływać się do Boga lub pojęć abstrakcyjnych lub faktów - może zaspokajać różne sfery.

  1. SCJENTYZM - XIX w przeciętny pogląd był oparty w zaufaniu do nauki (że rozwiąże problemy) uznanie tego co jest jawne i oczywiste na pierwszy rzut oka)

  2. Herbert Spencer- inżynier kolejowy, spopularyzował słowo `ewolucja' - 1861 (,O wychowaniu umysłowym, moralnym i… ) - życie dzieli się na 5 obszarów, życie to zarobek, trzeba przedłużyć gatunek, życie biologiczne, rodziny łączą się ze sobą, obywatelskie, życie estetyczne - wiedza przyrodnicza.

  3. Jego krytycy np. J.W Dawid - błąd Spencera utożsamia dobro z biologią, to tresura zwierzęca zniknęło to co wyróżniało ludzi, wieki progiem ucieczki

SPÓR O RACJONALNOŚĆ NAUKOWĄ W XX WIEKU

  1. KONWENCJONALIZM - Henri Poincare- (1854-1912) paryski matematyk, fizyk

Twierdzenia naukowe obowiązują nie na mocy obserwacji, ale konwencji wspólnoty uczonych. Zawsze można bronić teorii przed obaleniem przez doświadczenie, dodając nowe założenia, a tzn, że teoria nie zależy od empirii, tylko woli uczonych. Nauka nie tyle poznaje świat (prawda) ile tworzy jego symboliczne obrazy (podstawa działania)

  1. NEOPOZYTYWIZM

1922- wokół seminarium filozofa, matematyka Moritza Schliche (1882-1936) na Uniwersytecie Wiedeńskim formuje się grupa - Koło wiedeńskie

1926- przybywa do Wiednia filozof Rudolf Carmap (1891-1970)

1936- rozpadło się Koło Wiedeńskie (nie ma teorii bez doświadczenia, walka z metafizyką)

  1. FALSYFIKACJONIZM (obalenie)

Karl Rajmund Popper (1902 -1994)

1959- ,Logika odkrycia naukowego'

Nie ma doświadczenia bez teorii, żeby obserwować trzeba coś wiedzieć. Teoria jest naukowa, jeśli baza jej potencjalnych falsyfikatów nie jest pusta.

  1. TEORIA REWOLUCJI NAUKOWYCH (paradygmatów)

Thomas Kuhl (1922-1996) - amerykański filozof, fizyk

1962- ,Struktura rewolucji naukowych'

Naukowcy nie modyfikują wciąż podstaw, tylko rozwijają macierz dyscyplinarną ` podzielony wspólnie zbiór zasad, wartości, założeń. Nie mogą kwestionować nieustannie paradygmatu, bo przez niego.. świat. W normalnych warunkach badacz nie jest nowatorem, lecz rozwiązuje ` łamigłówki' danej tradycji (paradygmatu)

  1. ARCHIWIZM

Paul Feyerabend ( 1924-1994) austriacki filozof. 1974- ,Przeciw metodzie'

Aby teoria mogła się rozwijać, trzeba jej bronić przed racjonalnych obaleniem. Pluralizm metodologiczny stwarza największą szanse na rozwój wiedzy i na powstrzymanie dogmatycznego nauczania jednego wzorca nauki.

  1. PRZEŁOM ANTYPOZTYWISTYCZNY W HUMANISTYCE

W. Dilthey (1833-1911) - 1883 wydał książke ,Wprowadzenie do nauk humanistycznych', tam zapowiedział ten przełom. Świat ludzki jest światem swoistym.

Wyjaśnianie świata - przyroda

Rozumienie świata - humanistyka



WYKŁAD 3

Wilhelm Dilthey, Wilhelm Windelband, Heinnch Rickert
|
Zapoczątkował przełom antypozytywistyczny; odkryć sens


II TEORIA nie dowodzi o psychiczny proces empatii ale o przetwarzanie wytworu kulturowego, odczytywanie sensów za pośrednictwem wytworów kulturowych.

Windelband
Metody badawcze:
- nomotetyczne nauki - „nomos” zasada; ustalają prawa rządzone
- idiograficzne nauki - „idiom” cecha swoista, nieprzetłumaczalne, niepowtarzalne.

połączył to Heinnch Rickert ( uczeń Windelbanda)
Stworzył klasyfikację:
- są nauki o naturze i kulturze
- można stworzyć metodę generalizującą i indywidualną

Nauki o naturze

Nauki o kulturze

Metoda generalizująca

Np. fizyka

Np. socjologia

Metoda indywidualizująca

Np. geologia

Np. historia

Koncept nauk o duchu Dithey

M.P Markowski podział na ścisłowców i humanistów jest przebrzmiały - podział na realistów (rzeczywistość istnieje obiektywnie poza wartościami, próbujemy je rozumieć) i konstruktywistów (wytwór naszego języka, natura milczy tylko człowiek mówi)

Antyhumanistyka pozbawiona tego co najbardziej ludzkie.

Humanista ten kto zakłada, że wiedza jest niepewna, nieoczywista.

Odkryto, że między badaczem i rzeczywistością jest kultura, język, ludzkie wartości nie mamy bezpośredniego dostępu to rzeczywistości. Poznanie jest zapośredniczone.

II ZWROT KULTUROWY - ZWROT JĘZYKOWY = system języka między człowiekiem a światem.

Zwroty polegają na tym, że zmienia się perspektywa patrzenia na świat. Obiekty to perspektyw na całość świata - pytanie o sens. Musimy zmienić zainteresowanie badawcze. Słownik zmiana, opis świata, nowe aspekty, nowe słownictwo.

Nazwa „zwrot językowy” od książki Richarda Rortjego. Jest to wzmożone zainteresowanie tekstem, narracja opowieścią, słowami, dyskursem. Cały świat jawi się jako tekst. Źródłem zwrotu był strukturalizm.

Roland Barthes -

Mayden White -

Historia jest konstruktem historyków, ożywia przeszłe wydarzenia.

Historia jest bliska literaturze.
Rzeczywistość dokumentacyjna = OPOWIEŚĆ = wyobrażenia, fantazja

Język jest narzędziem konstruktującym świat.

Teksty mają 3 warstwy (wg Jerzego Topolickiego)
- informacyjna - badana (szkatułkowa, mniejszy element osadzony w większym (wyraz - zdanie)
- perswazyjna - tekst nas nakłania

- teoretyczno - ideologiczna - głębokie przekonanie, odstawienie przedłożeń.

Tożsamość ludzka to nie jest nieodwracalny byt. Człowiek się rozwija, buduje swoją wartość, postawę, tożsamość.

Heidegger Dasien „tutaj oto bycie” w sensie stawania się kimś

A, Macintyre zachowanie człowieka ma sens, jeśli jest to opowieść (historia jego życia)

Charls Taylor pokazuje, że tożsamość buduje się w sieci rozmowy

Clifford Geetr twórca koncepcji „zmąconych gatunków” i „kultury jako sieci znaczeń”

III ZWROT ETYCZNY - lata 90 te XX w. Mowa prócz znaczenia ma charakter etyczny. Kształtuje rzeczywistość.

Założyciele koncentrowali się na wytworach świata (kultury). Teksty też działają etycznie, aksjologicznie.
Opierał się na:
- braku refleksji etycznej, albo zajmuje się źle etyką

Zwrot ten jest przekonaniem, że w ostatecznym czasie, kreujący jakiś aksjologiczny świat; bez wartości nie ma nic. Zwroty dają nam nowy słownik.
Wylansował kategorię inności i zdarzenia.
(coś nas przerasta, nie można jej zniszczyć)

Odpowiedzialność (aby nie niszczyć)

Inwencja ( potraktować tekst poważnie, daje własną odpowiedz, nie kopiuje)



Krytyka etyczna:
- gramatyczna (ustala i przekazuje wartości)
- retoryczna ( nie ustala wartości, pokazuje problem etyczny)

Michał Januszkiewicz: krytyka etyczna:
- solidarności i wspólnoty (krytycy chcą czytać literaturę, tekst przyjaciel)
- dekonstrukcyjna ( krytycy chcą literaturę przepisać, skopiować, zrekonstruować)

WYKŁAD 4 (13.11.2012)

INTERPRETACJA

Nauki humanistyczne interpretują tekst.

Interpretacja - stawianie tekstowi pytań, by go lepiej zrozumieć, poznać jego sens, zrobić z niego użytek.

Wypowiedzi nie rozumiemy w sposób dowolny, zawsze jest ograniczony kontekstem, znaczeniem słów.

M.P Markowski

1 wiersz W. Szymborska „Trzy słowa najdziwniejsze”

2 wiersz L. Staff „Krzywda” - krotki ale można zinterpretować.

Rozumienie wymaga poznania kontekstu.

- TAK, Rozmowa ale z kontekstem poznać ton słów, horyzont przestrzenny, pole widzenia, wiedza o ich wyobrażeniach, motywacjach, ocena sytuacji.

Sztuka łączenia słów z kontekstem

Rozumienie próba uchwycenia sensu, musimy rozumieć wytwory kulturowe.

HERMENEUTYKA - nauka o rozumieniu, interpretacja jest analogiczna to samo co symbol i mit.



KONTROWERSJA

- 1990 wyk…łady Tannera w Cambridge, Umberto Eco, dotyczy interpretacji, zbyt duży nacisk położono na przerwę interpretatorów, interpretacja nie ma końca. Odnosimy się do tradycji:

* koncepcja granicy (jest zawsze pełna miara)

* tradycja Atejron (bezkres, nieskończoność) Hermes, głęboka wiedza

* tekst jest wszechświatem, wszystko się łączy

* intencja autora (to co chciał przekazać)

* intencja czytelnika (czyta i interpretuje) kształtuje interpretacje wg czytelnika

* intencja tekstu (intencjoppens) spójność języka

Nadinterpretacja - kiedy łączymy ze sobą niezwiązane elementy.

Istnieje różnica między używaniem tekstu a interpretowaniem (zaplecze, kontekst)

Richard Rosty - nie ma zgody, że interpretacja używała to co innego, teksty czytamy na bazie informacji.

Mitologia - przestroga, uwaga techniczna, wszystkie fragmenty.

Johnatan Caller - interpretacja ciekawi tylko wtedy kiedy jest skrajna (nadinterpretacja; ważne jest zadawanie pytań).

R. Balt - nie czytamy dokładnie więc ciągle to samo.

Stanley Fish - wszystko jest kwestią interpretacji, ale to nie znaczy, że możemy wszystko powiedzieć.

Anarchizm interpretacyjny - istnienie wspólnoty interpretacyjnej.

Nadinterpretacja - wybiegająca w przyszłość, odkrywana na nowo.

SPOSOBY INTERPRETACJI ( wg Andrzeja Szo.aja)

  1. Tradycyjna (psychologistyczna)
    AUTOR tekst interpretator (metoda psychologistyczna)
    INTERPRETACJA

  2. Interpretacja hermeneutyki
    autor TEKST INTERPRETATOR (metoda hermeneuryczna)
    INTERPRETACJE

  3. Interpretacja strukturalistyczna, semiotyczna
    autor TEKST interpretator (metoda strukturalistyczna, semiotyczna)
    INTERPRETACJA

  4. Interpretacja poststrukturalistyczna
    autor tekst INTERPRETATOR (metoda dekonstrukcyjna)
    INTERPRETACJE

  5. Interpretacja neopragmatyczna
    autor tekst INTERPRETATOR (każda metoda opowiadania do CELU)
    INTERPRETACJE


WYKŁAD 5 (27.11.2012)

Cortazar - „Ciągłość pasków”
Jak kultura odwrócona jest plecami do świata. Przestajemy być częścią świata, stajemy się jednostką.
Lektura przyjemność zmysłowa

Rozkosz świadomością, która wyrywa go z monotoniczności, codzienności, wirze redukcji kulturowej.

Świat symboliczny ma realne konsekwencje dla świata.


M.P Markowski „Życie na miarę literatury” - wątek zawody miłości.
Czytanie jest rodzajem zazdrości (sensu, dzielenie się tekstem)
Nauczyciel = uczeń = ZAZDROŚĆ O MISTRZA


KATEGORIE W IDEII INTERPRETACJI (kiedy czytamy lekturę)

1. Fuzja horyzontów (Gadamer) - czytelnik ma swoje założenia a w lekturze są inne, stopienie się 2 horyzontów, nadwyżka semantyczna.

2. Niewspółobecność - dochodzi do powstania czegoś … , hybryda, połączenie 2 elementów.

3. Pojedynek (Derrida) - poważne czytanie to nie wyłanianie tekstów, a odpowiedzi na pytania, postawienie kontusygnaturę, alternatywę.
4. Użycie (Rorty) - używanie wg własnych potrzeb.



SZTUKA JAKO INTSTRUMENT POZNANIA

Tezę postawił Gadamer żadna analiza naukowa nie wyczerpie sensu sztuki filozoficznej czy historycznej, zawsze niosą jakieś prawdy nie pokaże nam nic o człowieku, nie przecenia swoich możliwości.

„… domeną twórczego myślenia w każdej sferze poznania jest dziedzina wyobraźni.”


Literatura (powieść) nie jest dla humanisty kwestią czasu wolnego, a jest narzędziem poznawczym, awangardą.

Powieść - sposób myślenia o człowieku (M. Kundera „Sztuka powieści”)

Fundament sztuki - Cervantes („Don Kichot”) opisał przygodę ludzką zakonnika


Duch powieści - duch złożoności (jest bardziej skomplikowany niż myślisz) i duch ciągłości.

Malarstwo = obraz poznawczy

„… słowo to oferta egzystencjalna, stawiając pod znakiem zapytania lub odwrotnie - utwierdzając dotychczasowe sposoby egzystowania.” (Hermeneutyka Pegagog. Miterski)








Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wprowadzenie do metodologii?dan pedagogicznych
wykłady - Wprowadzenie do socjologii - Pedagogika, PEDAGOGIKA
Wprowadzenie do seksuologii, PEDAGOGIKA, Pedagogika
Wprowadzenie do psychologii, Pedagogika i Psychologia, Psychologia
WPROWADZENIE DO PSYCHOLOGII, PEDAGOGIKA - materiały
Wprowadzenie Do Subdyscypliny Pedagogiki
humanizm, PEDAGOGIKA, I ROK, WPROWADZENIE DO PEDAGOGIKI, wprowadzenie do pedagogiki zad
Aleksander Kamiński - Pedagog praktycznego humanizmu - Pedagogika ogólna - ćwiczenia, Wprowadzenie d
WDOP-1 wyk, PEDAGOGIKA, Wprowadzenie do pedagogiki opiekuńczej
Wprowadzenie do pedagogiki, ped. resocjalizacyjna
Wprowadze

więcej podobnych podstron