Temat 8
Globalizacja- powstawanie relacji gospodarczych, które przekraczają granice państwowe. Charakter współczesnej gospodarki, uzależnionej przede wszystkim od tworzenia i przekazywania informacji, sprawił, że granice stały się nieistotne, co znajduje swoje odzwierciedlenie w strukturze prawnej i instytucjonalnej. Ograniczałaby się do współzależności gospodarczej, gdyby nie 2 czynniki:
Gwałtowny rozwój instytucji ponadnarodowych
Zjawisko zanikania tożsamości narodowej pośród świetnie wykształconej elity międzynarodowej gospodarki i polityki.
Regionalizm- oddawanie części władzy przez ośrodek centralny ośrodkom niższego szczebla, działającym na spójnych gospodarczo i kulturowo obszarach w regionie. Może służyć rozwiązywaniu problemu nierówności w rozwoju gospodarczym, przez pobudzenie oddolnych inicjatyw, lepiej się rozwijających w warunkach większej niezależności od władzy centralnej.
Chyba regionalizacja- forma współpracy państw leżących w tym samym regionie geograficznym. Powstawanie organizacji regionalnych, służących współdziałaniu w zakresie pokoju i bezpieczeństwa, współpracy gospodarczej i kulturalnej znalazło akceptację organizacji uniwersalnych. Część z nich dąży do stworzenia podstaw pod ścisłą integrację regionalną- UE.
Global i regional governance-???
Integracja Europejska- formalno instytucjonalny stan współczesnych struktur integracyjnych, oraz docelowego rezultatu obecnie podejmowanych działań. Jest formą integracji międzynarodowej, regionalnej, procesem zachodzącym na płaszczyźnie gospodarczej i politycznej.
Przyczyny: konieczność wspólnego wusiłku dla odbudowy gospodarczej Europy, obawy zachodu przed ZSRR i blokiem Wschodnim, konieczność znalezienia dla odradzających się Niemiec takiego miejsca w Europie, by nie stały się ponownie zagrożeniem. Nacisk USA na pełne współdziałanie państw, by zarówno ich pomoc gospodarcza (plan Marshalla), jak i militarna (NATO) zostały dobrze zużytkowane i służyły konsolidacji. Współcześnie oparta na zasadach równości i współpracy jej członków.
Integracja regionalna- procesy integracji i odpowiadające im struktury ograniczone do określonego regionu lub subregionu.
NAFTA, ASEAN, APEC, Mercosur, CAEU, Wspólnota Państw Karaibskich. Wyraźna intensyfikacja procesów Integracji Regionalnej od lat 90 jest określona mianem nowego regionalizmu, jest odpowiedzią na globalizację, wyzwania rozwojowe i zakłada współpracę regionalną.
Wspólnota Europejska
I filar- Wspólnota Europejska
II filar- Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
Konsultacje i ustalanie wspólnych stanowisk: pokój, prawa człowieka, demokracja, pomoc krajom trzecim.
Wspólne działanie: OBWE, rozbrojenia, ekonomiczny aspekt zbrojeń.
Obrona Unii Zachodnio Europejskiej
Utworzenie urzędu Wysokiego Przedstawiciela UE do spraw WPZiB.
III filar- wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne.
Rysują się procesy, które stawiają pod znakiem zapytania dotychczasowy układ stosunków transatlantyckich:
Ewolucja i wzrost UE jako instytucji międzynarodowej
Zmiana sytuacji strategicznej w latach 90, spadek zagrożenia wojny na wielką skalę.
Przemiany w polityce USA- jednostronna polityka.
Procesy globalizacyjne, zarówno ekonomiczne jak i społeczne.
Stanowisko USA i wielu krajów UE w sprawie przeciwdziałania zagrożeniom, jak i wyboru środków, które wiążą ze sobą Europę i Amerykę.
Wobec zagrożeń współczesnego świata (terroryzm, bieda, łamanie praw człowieka) wspólnota wartości ulega wypukleniu.
Główne prooblemy bezpieczeństwa współczesnego świata na równi dotyczą całego obszaru euroatlantyckiego.
Handlowe i finansowe związki wewnątrz świata zachodniego są coraz silniejsze, mimo wzrostu konkurencji.
Jednocześnie Europa potrzebuje Ameryki, a Ameryka Europy.
Jeżeli USA utrzymają swój unilateralistyczny kurs, to będzie postępowała erozja współpracy politycznej, możliwa degradacja NATO.
Jeżeli USA będą w większym stopniu liczyć się ze zdaniem Europy, układ stosunków transatlantyckich przekształci się w bardziej partnerski i dojdzie do zbliżenia stanowisk w różnych kwestiach.
Jeśli UE stworzy nową wizję swej przyszłości (zbudowanie na jej bazie światowego mocarsta), stosunki transatlantyckie nabiorą równorzędnego charakteru. Od USA zależeć będzie konkurencja czy współpraca.
Jeśli UE pogrążać się będzie w bierności i partykularyzmie, asymetria pomiędzy nią a USA będzie rosła.
WPZiB w traktacie z Maastricht
Ochrona wspólnych wartości oraz podstawowych interesów i niepodległości
Umacnianie bezpieczeństwa Unii
Umacnianie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego
Popieranie współpracy międzynarodowej
Rozwój i umacnianie demokracji państwa prawa
Poszanowanie praw człowieka i podstawowych swobód
Organy WPZiB
Rada Europejska, która ustala ogólne zasady i kierunki tej polityki
Rada UE, która na tej podstawie jednomyślnie podejmuje decyzje
Unię w sprawach WPZiB reprezentuje państwo pełniące przewodnictwo.
1954- powstawanie UZE
1992-deklaracja Petersberska- gotowość przekazania części wojsk konwencjonalnych do wykonywania zadań pod auspicjami UZE
Zmiany w WPZiB p otraktacie Amsterdamskim
Powoływał stanowisko wysokiego przedstawiciela do spraw WPZiB
Zapowiedział włączenie UZE do UE
Wykonywaniu misji petersberskich patronować będzie UE
Wprowadził konstruktywne wstrzymanie się od głosu, które pozwala nie brać udziału we wspólnym działaniu, ale nie dopuszcza możliwości jego blokowania.
W Helsinkach w grudniu 1999r zdecydowano o utworzeniu do 1003 wojskowych sił szybkiego reagowania.
W marsylii w listopadzie 2000 Rada Ministerialna UZE podjęła decyzję o przekazaniu UE wszystkich jej zasobów potrzebnych do wykonywania zadań petersberskich
Europejska polityka bezpieczeństwa jest komplementarna do strategii NATO.