8. Międzynarodowe znaczenie konfliktów na Bliskim Wschodzie po II wojnie światowej

Po II wojnie światowej następowała stopniowa utrata wpływów Brytyjczyków i Francuzów na rzecz USA. Początkowo polityka USA wobec Bliskiego Wschodu oparta była na brytyjskiej obecności wojskowej i dobrych stosunkach z wszystkimi państwami regionu. Podstawy takiej polityki zachwiane zostały jednak pod wpływem powstania Izraela (1948) - sojusznika USA na Bliskim Wschodzie, wycofania się Brytyjczyków ze wszystkich baz wojskowych na wschód od Suezu, uzyskanie niepodległości przez wszystkie państwa regionu. Po II wojnie światowej znaczenie tego regionu wzrosło ze względu na graniczenie z ZSRR - styk NATO i Układu Warszawskiego. Sytuacja na Bliskim Wschodzie była źródłem czterech amerykańskich doktryn polityczno - militarnych:

• Trumana (1947) - powstrzymywania komunizmu, pomocy państwom zagrożonym przez komunizm.

• Eisenhowera (1957) - pomocy państwom Bliskiego i Środkowego Wschodu.

• Nixona (1969) - USA nie mogą ponosić wyłącznej odpowiedzialności za obronę sojuszników i przyjaciół.

• Cartera (1980) - Zatoka Perska jest obszarem strategicznych interesów USA. Ameryka użyje wszelkich dostępnych środków, jeśli jakiś kraj zechciałby przejąć nad nią kontrolę.

29.XI.1947 - podział Palestyny na dwa państwa: arabskie i żydowskie. Jerozolima, jako miejsce święte trzech religii pod zarządem międzynarodowym i kontrolą ONZ.

14.V.1948 - koniec mandatu brytyjskiego nad Palestyną. Powstanie Izraela.

I wojna arabsko - izraelska (1948 - 1949)

Wojska Egiptu, Transjordanii, Syrii, Libanu, Iraku i Arabii Saudyjskiej zaatakowały Izrael. Celem wojsk arabskich było zniszczenie Izraela. W jej wyniku Izrael powiększył swoje terytorium. Egipt zajął Strefę Gazy.

II wojna bliskowschodnia (1956) - wojna sueska

Zmiana orientacji politycznej pretekstem do ukarania Egiptu przez Wielką Brytanię i Francję. Francja i Wielka Brytania zawarły tajny układ w Serves o wszczęciu wspólnych kroków przeciwko Egiptowi. Po nacjonalizacji Kanału Sueskiego zamknięta została dla żeglugi izraelskiej Cieśnina Tiran. W wyniku operacji „Kadisz” Izrael zajął cały Półwysep Synaj. Operacja „Muszkieter” to początek brytyjsko - francuskiej agresji na strefę Kanału Sueskiego. Związek Radziecki dał ultimatum, w wyniku, którego zagroził przystąpieniem do wojny po stronie Egiptu w razie nie przerwania działań zbrojnych. USA również były za przerwaniem wojny. ONZ przyjęło rezolucję wzywającą do bezwarunkowego zawieszenia broni, wycofania wojsk, otwarcia Kanału Sueskiego dla powszechnej żeglugi.

6 listopada na skutek presji międzynarodowej wstrzymano wszystkie działania wojenne. Miesiąc później Izrael przesunął swoje oddziały na odległość 30 mil od Kanału Sueskiego. Wielka Brytania i Francja wycofały wojska z Egiptu. 7.III.1957 Izrael zakończył wycofywanie swoich wojsk z Półwyspu Synaj i Strefy Gazy.

Skutki konfliktu:

• Pełny sukces Izraela, Wielkiej Brytanii i Francji; klęska Egiptu

• Negatywne dla Francji i Wielkiej Brytanii - m.in. upadek rządu Edena

• Kanał Sueski pozostał własnością Egiptu

• Odblokowanie cieśniny Tiran i portu Ejlat

• Wojna wykazała słabość państw arabskich i brak ich jedności

• Naster stał się arabskim bohaterem, wokół którego zaczął się krystalizować ruch panarabizmu

„Wojna o wodę” (1964 - 1967)

W 1964 Izrael uruchomił krajowy system wodny dostarczający wodę z Jeziora Tyberiadzkiego na pustynię Neglew. Podobne prace podjęto w strefie zdemilitaryzowanej na granicy izraelsko - syryjskiej. Syria uznała to za naruszenie integralności terytorialnej i wezwała kraje arabskie do wojny z Izraelem. Doszło do wymiany ognia artyleryjskiego na granicy izraelsko - syryjskiej. Syria, Liban i Jordania rozpoczęły prace nad odwróceniem biegu dopływów Jordanu, aby uniemożliwić przepływ wody do Izraela. W 1966 izraelskie samoloty zniszczyły syryjskie kanały oraz sprzęt budowlany, służący do odwrócenia biegu dopływów Jordanu. 4.XI.1966 układ o sojuszu i wzajemnej obronie Egiptu i Syrii przeciwko Izraelowi.

Geneza III wojny bliskowschodniej (1967) - Cassus Belli

14.V miała miejsce mobilizacja i koncentracja wojsk egipskich na Synaju. Egipt zażądał wycofania sił ONZ z Synaju. Egipcjanie siłą przejęli posterunki sił pokojowych. 23.V Egipt zamknął Cieśninę Tiran. Egipt zagroził również całkowitym zamknięciem Kanału Sueskiego w przypadku interwencji jakiegoś państwa w trakcie wojny izraelsko - egipskiej. Prezydent Naser zażądał od Izarela oddania portu Ejlat i powrotu do stanu sprzed 1947. Egipt i Jordania zawarty porozumienie sojusznicze.

Wojna sześciodniowa (5-10.VI.1967)

5.VI Izrael rozpoczął działania wojenne przeciwko Egiptowi, Syrii i Jordanii. Izrael zdobył Szarm El Szejk oraz cały Synaj. W sumie Izrael zajął ponad 60 tys km2 ziem arabskich. Pod naciskiem ONZ zaprzestano działań wojennych. Izrael nie chciał jednak wycofać się z zajętych ziem. Po wojnie 6-dniowej PRL zerwała stosunki dyplomatyczne z Izraelem.

Sytuacja na Bliskim Wschodnie po Wojnie Sześciodniowej

W latach 1967-1970 na granicy izraelsko - jordańskiej miało miejsce prawie 6000 incydentów zbrojnych. Szczyt Ligi Arabskiej przyjał uchwałę „Trzy Razy Nie”- nie dla pokoju z Izraelem, dla uznania Izraela i dla negocjacji z Izraelem. Kanał Sueski został zamknięty po wybuchu wojny sześciodniowej. Od 40 statków, które w 1967 znajdowały się na wodach Kanału Sueskiego utknęły w nim na 8 lat.

Organizacja Wyzwolenia Palestyny (1964)

OWP zajmowała się polityczną reprezentacją Palestyńczyków na uchodźctwie. Podstawowym celem jest odrzucenie rezolucji ONZ o podziale Palestyny na 2 państwa, dążenie do likwidacji Izraela, utworzenie na obszarze całej Palestyny jednego „demokratycznego i świeckiego” państwa z równymi prawami dla Arabów i Żydów.

IV wojna bliskowschodnia (1973) - Jom Kippu - październikowa - ramadanowa

6.X.1973 miał miejsce atak wojsk egipskich, jordańskich i syryjskich na Izrael w dniu święta żydowskiego Jom Kippur. Po początkowych sukcesach wojsk arabskich armia Izraela odrzuciła Arabów poza linię zawieszenia broni z 1967, przekroczyła Kanał Sueski i zagroziła Kairowi. Nalinii frontu rozlokowano siły pokojowe ONZ: W Egipcie - UNEF II, Na Wzgórzach Golan - UNDOF, w Libanie - UNIFIL. Ogień przerwano w wyniku mediacji USA i ZSRR. Izrael okazał się nieprzygotowany na niespodziewany atak. W Egipcie i Syrii wojnę uznano za zwycięstwo.

Wojna libańska (1982 - 1985) - IV wojna izraelsko - arabska

Do Libanu wkroczyły wojska izraelskie nacierając wzdłuż wybrzeża Morzą Śródziemnego na Bejrut. Izraelskie oddziały oskrzydliły siły OWP na południe od Bejrutu. Do wojny włączyła się Syria i szyicka organizacja Hezbollah. Oddziały Izraelskie połączyły się z oddziałami chrześcijańskimi we wschodniej części Bejrutu - otoczone obozy OWP likwidowano przy silnym oporze Palestyńczyków. Niszczący ostrzał i bombardowanie przez Izrael. Rząd libański stracił panowanie nad sytuacją w kraju, zapanował chaos i anarchia. USA zaangażowały się w konflikt w Libanie po stronie chrześcijańskiej Falangi. W 1985 wojska izraelskie wycofały się z Libanu.

18.Konflikty narodowościowe w Europie Zachodniej na przełomie XX i XXI w

NIEMCY -Turcy- Dyskryminacja Turków w społeczeństwie niemieckim powoduje w dalszym ciągu ich niski status ekonomiczny i społeczny, znacznie ograniczając możliwości awansu społecznego, wynika to także z odrębności kulturowej. Turcy w dalszym ciągu spotykają się z przejawami wrogości, fala aktów przemocy o podłożu narodowościowym, która przetoczyła się w latach 1991-1993 spowodowała śmierć kliku osób narodowości tureckiej. Np. w 1992 trzech Turków zginęło w wyniku zamachu bombowego w Niemczech Zachodnich. W 1993r, w wyniku podpalenia, pięcioro członków tureckiej rodziny zamieszkałej w Niemczech spłonęło żywcem. Imigranci tureccy traktowani byli od początku, jako przybysze tymczasowi.

FRANCJA -Korsyka Na wyspie działa kilka ruchów separatystycznych, walczących o niepodległość Korsyki. Najważniejszy z nich to Narodowy Front Wyzwolenia Korsyki oraz Armata Corsa. Niektóre organizacje rozpoczęły akcje terrorystyczne, podkładając bomby oraz dokonując zamachów na ważne osobistości, by wymóc na Francji przyznanie niepodległości. np. w 1998 zabrano całą broń policjantom francuskim. Liczne zamachy, Niebieskie Noce -wysadzenie kilku willi francuskich z kontynentu, powiązania mafijne. Mieszkańcy Korsyki są podzieleni co do autonomii. Romowie- Konflikt ten ma tło społeczno-etniczno -ekonomiczny. Społeczeństwo francuskie jest przeciwko imigrantom romskim gdyż większość znajdujących się tam obecnie Romów prawi się w kradzieżach, prostytucji, generalnie działalnością przestępczą. Konflikt zaostrzył się obecnie w ostatnim czasie z powodu kryzysu, i masowym deportacjom Romów do ich macierzystego kraju czyli Rumuni. Konflikt zaostrzają częste zamieszki młodych imigrantów którzy nie mają szans na znalezienie pracy i lepszej przyszłości.

Algierczycy i Marokańczycy (dawne kolonie francuskie) imigranci stanowią tam duży procent populacji. Częste zamieszki we Francji np. w 2005 (imigranci z Afryki) podpalenie tys. Samochodów, w płomieniach kilka szkół, centrum handlowe. Polityka imigracyjna państwa, która do dziś powoduje wykluczenie imigrantów ze społeczeństwa, dyskryminację, brak perspektyw, biedę, bezrobocie. Zamieszki w 2010 r. -czują się dyskryminowani.

BELGIA -Walonowie i Flamandowie Wzajemna niechęć francuskojęzycznych Walonów i Flamandów posługujących się językiem holenderskim. Grupy te wywodzą się z rożnych tradycji kulturowych a język jest wyrazem manifestacji odrębności mentalnej i przeciwstawnych interesów. Walonowie chcą niezależności od władzy Flamandów, zamożni Flamandowie nie chcą dłużej utrzymywać „darmozjadów” (Walonów) na biedniejszym południu oraz tuzinów francuskojęzycznych eurokratów w Brukseli.. Obydwie te sprzeczne tendencje zagrażają teraz istnieniu kraju jako jedności. Udało się częściowo złagodzić spor przekształcając państwo w 1993 r. w federację Flamandów, Walonów i Brukselczyków oraz nadając holenderskiemu, francuskiemu i niemieckiemu status języka ogólnokrajowego Od tamtej pory wszystkie trzy regiony kraju mają szeroką autonomię w zakresie władzy ustawodawczej i wykonawczej. Od 13.06.10 do teraz Flandria i Walonia nie może utworzyć stabilnego rządu.

HISZPANIA -Baskowie (północny-wschód Hiszp.) walczą o odłączenie się od Hiszpanii i uzyskanie statusu niezależnego państwa. Od 1958 roku rozpoczęła działalność organizacja terrorystyczna ETA, walcząca o niepodległość kraju Basków, zaczęła prowadzić akcje terrorystyczne .Organizacja ta a zwłaszcza metody jej działania nie są akceptowane przez większość Basków. Pojawiały się próby zawieszenia broni przez ETA, ale kończyły się fiaskiem. Celem zamachów byli głównie politycy, dziennikarze, sędziowie, policjanci, ginęły też osoby postronne. Zamachy w 2003,2006,2008 w 2009 roku w wyniku wybuchu bomby zginął szef sił antyterrorystycznych policji. W 2010 w Normandii zatrzymano dowódcę wojskowego ETA, ETA w oświadczeniu z 2011, zadeklarowała powołanie w życie trwałe zawieszenie broni i porzucenie technik przemocy. Rząd hiszpański odrzucił deklarację.

Katalonia(wschód Hiszp.) -Obok Basków posiada najszerszą autonomię ze wszystkich wspólnot autonomicznych. Separatyści katalońscy mimo autonomii wciąż dążą jednak do uzyskania samodzielności w ramach Unii Europejskiej. W Katalonii, w przeciwieństwie do Kraju Basków, nie istnieją ugrupowania terrorystyczne działające na rzecz niepodległość Jednakże mimo radykalnego programu, dąży ona do jego realizacji na drodze czysto politycznej.

IRLANDIA PÓŁNOCNA -Wielka Brytania- W granicach W. Brytanii pozostała Irlandia Północna, którą w większości zamieszkują protestanci pochodzenia angielskiego. Walkę o połączenie z Irlandią prowadziła Irlandzka Armia Republikańska (IRA). Dopiero w 1998 r. zawarto porozumienie pokojowe (tzw. porozumienie wielkopiątkowe zawierało m.in.”Irlandia Północna pozostaje częścią Wielkiej Brytanii”). Część członków IRA, nie godząc się na porozumienie pokojowe, założyła Prawdziwą IRA (Real IRA- RIRA). prowadząc wiele zamachów bombowych, odmowa złożenia broni przez większość organizacji paramilitarnych. Niewielkim poparciem cieszy się również IRA Kontynuacja (CIRA), która twierdzi, że jest jedynym kontynuatorem republikańskich tradycji dawnej IRA. Od 2005 roku IRA oficjalnie ogłosiła koniec walki zbrojnej i tego samego roku złożyła broń. W ramach współpracy, rząd w Londynie ogłosił plan normalizacji dla Irlandii Północnej, zakładający zmniejszenie liczby brytyjskich żołnierzy o połowę tej prowincji w ciągu dwóch lat. Jednak mimo tych postanowień w 2009 r., radykałowie podający się za członków RIRA przeprowadzili zamach na bazę wojskową, w wyniku którego 2 brytyjskich żołnierzy poniosło śmierć. Niespełna rok później, w lutym 2010 r., przed budynkiem sądu, wybuchowi uległ samochód, wypełniony ładunkami wybuchowymi. Do zamachu przyznała się Real IRA.

---