Michał Głowiński, Poetyka wobec tekstów nieliterackich.
1.
Poetyka Arystotelesa pierwszym traktatem z tej dziedziny.
Głowiński rozumie poetykę, jako naukę o strukturze dzieła literackiego, o jego uformowaniach językowych i właściwościach, wyróżniających je spośród innych typów wypowiedzi, o uporządkowaniach, jakim podlegają, a także o ewolucjach, które stały się ich udziałem.
Poetyka to nie tylko nauka o poszczególnych utworach, ale o zasadach budowy, znaczeniu i funkcjonowaniu pewnego rodzaju tekstów
poetyka stanowi teorię dyskursu literackiego.
Pozycja poetyki z historii literatury jest tak silna, że nie musi się ona bać otwierania na inne gałęzie nauki
2.
POETYKA A RETORYKA
poetyka uwzględniając problematyką wirtualnego odbiorcy i jego rolę w strukturze tekstu, zbliża się do rejonów, które dotychczas zarezerwowane były dla retoryki, retoryka zaś nie ogranicza się do refleksji nad tym, jak tekst jest wyposażony, by oddziaływać, zastanawia się również nad jego strukturą, zatem wchodzi na tereny, będące niekwestionowaną domeną poetyki.
obecnie poetyka jest najbardziej rozwiniętą dziedziną wiedzy o tekście
3.
POETYKA A JĘZYKOZNAWSTWO
poetyka ma wsparcie językoznawstwa, jednak i tak silnie wychodzi poza jego granice. Językoznawstwo przestało uznawać zdanie za ostateczną granicę swoich zainteresowań.
4.
- Poetyka jest punktem, w którym zbiegają się różnorakie linie, wychodzące od retoryki i pragmatyki, ale także od socjolingwistyki.
Poetyka sama kształtuje pewne strefy refleksji, które w innych dziedzinach występują wtórnie bądź w postaci zalążkowej (genologia, narratologia).
5.
- Narratologia była ograniczana do analizy fabuł dokonywanej wg wzoru wypracowanego przez Proppa.
Narratologia nie zajmuje się tylko układem elementów fabuły, ale także punktem widzenia, sposobem przedstawiania osób uczestniczących w wydarzeniach, metodami werbalizowania owych wydarzeń i ich stosunek do innych składników dyskursu.
6.
Genologia wyszła poza granice tekstów literackich po opublikowaniu studium Bachtina Problem gatunków mowy.
Bachtin pokazuje, że gatunek zastosowany do wszelkich odmian wypowiedzi nie jest kategoria klasyfikacyjną, pozwalającą na systematyzację niezwykle rozległego materiału. Tak jak w przypadku genologii literackiej chodzi tu nie o klasyfikowanie wypowiedzi, ale o uwydatnienie ich podstawowych cech strukturalnych oraz różnego rodzaju uwikłań pragmatycznych.
Funkcjonowanie genologii poza wiedzą o literaturze: biblistyka.
TEZA:
Tym typom analizy, jakie wypracowane zostały w poetyce, podlegają wszelkie rodzaje tekstów, może być im poddany każdy tekst, niezależnie od swego charakteru i przeznaczenia.
a) poetyka jest szczególnie predestynowana do analizy wszelkich tekstów dlatego, że w niej zbiegają się metody wypracowane w różnorakich dziedzinach humanistyki.
b) poetyka jest bliska językoznawstwu, jak i filozofii języka i retoryce.
c)wkład własny poetyki nie kłóci się z tym, co przyjęła.
d)użycia poetyki mają uzasadnienie metodologiczne, nie zaś przedmiotowe. Zastosowanie jej narzędzi nie zakłada, i zakładać nie może, nadawania tekstowi, poddanemu tego typu oglądowi, cech literackości.
Zastosowanie metod i narzędzi poetyki jest sprawą pewnego typu lektury i pewnych założeń metodologicznych, w żadnym wypadku wartościowania,
Interpretacja zakłada pewną postawę hermeneutyczną, zatem wartościującą, implikuje przeto przyznanie interpretowanemu tekstowi jakichś wartości.
Poetyka potrzebna jest wszystkim, którzy zajmują się tekstami, wszelkimi tekstami, niezależnie od ich charakteru i wartości.