UKŁAD ODDECHOWY

Do układu oddechowego należą:

- nos (zewnętrzny, jama nosowa),

- krtań,

- tchawica,

- oskrzela,

- płuca.

Proces:

I. Oddychanie zewnętrzne:

- to pobieranie tlenu z powietrza i wydalanie CO2,
- doprowadzenie tlenu do komórek zgodnie z gradientem ciśnienia parcjalnego tlenu,

- z komórek usunięty zostaje CO2,

- na oddychanie zewnętrzne składają się 3 procesy:

1. Wentylacja płuc,

2. Dyfuzja gazów,

3. Transport gazów.

1.Wentylacja płuc - zależy od ruchów oddechowych klatki piersiowej (wdech, wydech):

- pojemność całkowita płuc - 6 litrów (dzieli się na pojemność wdechową i zalegającą czynnościową),

- pojemność wdechowa - pojemność powietrza wciąganego do płuc przy najgłębszym wdechu po spokojnym wydechu,

- pojemność zalegająca czynnościowa - pojemność powietrza która pozostaje w płucach po spokojnym wydechu,

- pojemność życiowa płuc - u kobiet = 3200 ml, u mężczyzn = 4500 ml.

2. Dyfuzja gazów - proces ten zachodzi w pęcherzykach płucnych.

3. Transport gazów - CO2 transportowany jest z tkanek do płuc w postaci jonów wodorowęglanowych.

II. Oddychanie wewnętrzne:

- szereg reakcji biochemicznych (np. glikoliza),

- zachodzi między komórkami naszego ciała a krwią,

- wykorzystywane są substraty (białka, tłuszcze, węglowodany),

- efektem jest CO2 i H2O.

Oddychanie - wymiana gazów (O2 i CO2) między żywym organizmem a środowiskiem. Jest regulowane przez świadomość (kora mózgowa) lub AUN. Ośrodek oddechowy znajduje się w rdzeniu przedłużonym. Oddychanie to wdech + wydech.

Wdech - zwiększenie objętości klatki piersiowej (dzięki mięśniom wdechowym), a następnie przesunięcie tej samej objętości powietrza przez drogi oddechowe do pęcherzyków płucnych.

Wydech - zmniejszenie objętości klatki piersiowej, a następnie przesunięcie na zewnątrz objętości powietrza wydychanego równej zmniejszeniu objętości klatki piersiowej.

Funkcje układu oddechowego:

- wymiana gazowa,

- obrona organizmu,

- regulacja równowagi kwasowo - zasadowej (przez usuwanie CO2),

- utrzymywanie stałego pH we krwi tętniczej,

- regulacja gospodarki wodnej (przez usuwanie pary wodnej),

- termoregulacja (powodując utratę ciepła).

OŚRODEK ODDECHOWY

OŚR. WDECHOWY OŚR. WYDECHOWY

- pełni nadrzędną rolę , - ydech = faza bierna

- samoistne pobudzenie się hormonów, - mięśnie wydechowe:

- wdech = faza czynna - m. międzyżebrowe wewnętrzna,

- mięśnie wdechowe: - m. ściany brzusznej

- przepona - m. czworoboczny lędźwi

- mięśnie międzyżebrowe zewn. - m. biodrowo - żebrowy

- m. pochyłe szyi - m. zębaty dolny

- m. mostkowo - sutkowo - obojczykowy

- m. piersiowy mniejszy

- m. zębaty brzuszny

- m. czworoboczne

- dźwigacze łopatki

- prostownik kręgosłupa

REGULACJA ODDECHU (rytmu oddechowego):

- regulacja oddychania to częstotliwość i głębokość oddechu za pośrednictwem ośrodka oddechu

Ośr. pneumotaksyczny

Mięśnie szkieletowe Mięśnie szkieletowe

WDECHOWE WYDECHOWE

OŚRODEK PNEUMOTAKSYCZNY - wyhamowuje pracę ośrodka wdechowego aby możliwy był wydech

ALFA-MOTONEURONY - przekazują informację do mięśni szkieletowych dzięki czemu mogą się kurczyć

Oddychanie:

- podczas 1 minuty wykonujemy 16 oddechów w spoczynku

- stres powoduje większe zapotrzebowanie tlenu = szybki oddech

- ośrodek oddechowy jest pod wpływem bodźców i różnych czynników

Czynniki stresogenne (zmniejszające oddychanie):

- emocje (pozytywne, ujemne),

- czynniki fizyczne (temperatura, ciśnienie, prężność tlenu i CO2 w powietrzu, środowisko),

- czynniki chemiczne,

- czynniki biologiczne (wirus, bakteria, infekcja),

- nocyreceptory (bólowe),

- wysiłek fizyczny.

CZYNNIKI WYWOŁUJĄCE ZABURZENIE HOMEOSTAZY:

KORA

PODWZGÓRZE MECHANORECEPTORY

(reguluje temp. ciała) (tkanki płucnej)

Ośrodek oddechowy

METABÓLORECEPTORY PROPRIORECEPTORY (rec. czucia)

(ergoreceptory) (m. szkieletowych wdechu i wydechu)

- reagujące na:

- spadek stężenia glukozy

- wzrost temp. Mięśni CHEMORECEPTORY

- wzrost K + (zmiany chemizmu środowiska)

- wszystko co w chemorecept. - reagują na :

- działają tylko na poziomie - spadek prężności O2 we krwi

Mięśni - spadek pH

- wzrost stężenia kwasu mlekowego

- wzrost prężności CO2

- wzrost temperatury

STRES układ limbiczny PODWZGÓRZE PRZYSADKA MÓZGOWA

Przyspieszony oddech przyspieszenie pracy ośr. Oddechowego

Parametry mierzące obciążenie organizmu:

1. Wentylacja minutowa.

2. Głębokość.

3. Częstotliwość.

4. RQ.

1. Wentylacja minutowa płuc - objętość powietrza przepływająca przez płuca w 1 minucie(jest to pochodna częstotliwości i głębokości) , równa jest 0,5 litra Powstaje 8 litrów powietrza / min w spoczynku, pobierane jest zaś 250 ml tlenu na minutę. Podczas wysiłku: powstaje do 150 litrów powietrza / min, przy czym pochłonąć można maksymalnie 5 litrów / min. Tlenu.

2. Głębokość- zmienia się z 0,5 litra w spoczynku do 3 litrów podczas wysiłku.

3. Częstotliwość - 16 oddechów na minutę w spoczynku, do 40 oddechów podczas wysiłku.

4. RQ - współczynnik oddechowy, objętość CO2

- spoczynek RQ < 0 dominują przemiany białkowe i tłuszczowe.

- wysiłek RQ > 1dominują przemiany beztlenowe, większe zakwaszenie.

Próba Tiffaneau - to maksymalna ilość powietrza jaką można usunąć z układu oddechowego w ciągu

1 sekundy maksymalnie szybkiego i głębokiego wydechu wykonywanego po maksymalnym wdechu. Jest to jedna z metod oceny oporu w drogach oddechowych.

WDECH

WYDECH

ALFA-MOTONEURONY

---