Wykład 1 z dnia 23.02.2003 r.

T: Podstawy teoretyczno metodyczne analizy i diagnostyki ekonomicznej.

Duże znaczenie analizy ekonomicznej sprawia, że zajmuje ona ważną pozycję wśród funkcji zarządzania, posługuje się w szerokim zakresie informacjami ekonomicznymi (analitycznymi)

W postaci wskaźników (mierników) jako narzędzie służące do pomiarów, opisów analizowanych zjawisk, procesów zachodzących w przedsiębiorstwie. Badanie ilościowej strony problemów ekonomicznych nie wystarcza, konieczna jest:

1. właściwa interpretacja wyników, pomiarów ilościowych,

2. konfrontacja z prawidłowościami,

3. wydanie sądu wartościującego daną strukturę czy dynamikę przebiegu zjawisk ekonomicznych

Analiza ekonomiczna może być rozumiana jako:

1. funkcja zarządzania,

2. metoda postępowania naukowego,

3. samodzielna dyscyplina naukowa.

Ad. 1.

Analiza ekonomiczna jako funkcja zarządzania zajmuje się przygotowaniem i dostarczaniem (przekazywaniem) informacji analitycznych na poszczególne szczeble zarządzania.

Funkcje zarządzania: planowanie, organizowanie, kontrola.

Struktura systemu zarządzania:

Poziomy zarządzania: strategiczny, taktyczny, operacyjny.

Dziedziny zarządzania: zasoby rzeczowe, siła robocza, finanse.

Fazy procesu zarządzania: informacyjna; decyzyjna.

Rodzaje informacji:

1. syntetyczne - charakteryzują się dużym obszarem zjawisk, które znajdują odbicie w danym wskaźniku analitycznym, np.: zysk netto, koszty.

2. cząstkowe - charakteryzują się mniejszym obszarem zjawisk; dotyczących poszczególnych czynników produkcji.

Ad. 2.

Analiza ekonomiczna jest metodą postępowania naukowego i jako taka obejmuje zespół metod badawczych mających na celu rozpoznanie zjawisk i procesów zachodzących w działalności przedsiębiorstwa.

Celem analizy ekonomicznej w przedsiębiorstwie jest:

1. Wykrycie struktury badanej całości, identyfikacja związków i zależności występujących pomiędzy elementami strukturalnymi oraz pomiędzy każdym z elementów, a całością, np. analiza bilansu.

2. Może być poznanie przyczyn i skutków mechanizmu funkcjonowania określonego zjawiska lub procesu, identyfikacja czynników, które powodują określone zmiany w analizowanym zjawisku (ich siłę i kierunek)

Przedmiot analizy ekonomicznej:

W obecnych warunkach przedmiotem analizy ekonomicznej przedsiębiorstwa jest:

1. wpływające na nią otoczenie bliższe i dalsze

2. nakłady finansowe pochodzące ze źródeł wewnętrznych - z wyniku finansowanego oraz pochodzące ze źródeł zewnętrznych - kredyty,

3. nakłady rzeczowe (siła robocza - liczba zatrudnionych),

4. proces transformacji, którego wynikiem są wyniki rzeczowe, które maja określoną cenę.

Przedmiotem analizy ekonomicznej w przedsiębiorstwie jest otoczenie:

• analiza otoczenia

• analiza wewnętrzna przedsiębiorstwa:

• analiza czynników produkcji (analiza siły roboczej, majątku trwałego, majątku obrotowego),

• relacje pomiędzy wynikami rzeczowymi a czynnikami produkcji

• 
  (wydajność pracy czyli produktywność)

• 
  WF (zysk lub strata); liczba zatr. (czynnik)

rodzaje wskaźników (wg różnych kryteriów ich klasyfikacji)

Lp.	Kryteria	Rodzaj wskaźnika
1.	czas	statyczne, dynamiczne
2.	sposób pomiaru	ilościowe wartościowe
3.	obszar zjawisk reprezentowanych przez wskaźniki	syntetyczne i cząstkowe
4.	zakres wpływu przedsiębiorstwa na poziom wskaźnika	sterowne, nie sterowne
5.	strategia przedsiębiorstw	preferencyjne, neutralne
6.	źródła pochodzenia wskaźnika	wewnętrzne, zewnętrzne
7.	wyrażenie (postać) wskaźnika	wielkość bezwzględna wielkość względna

Użytkownicy korzystający z analizy ekonomicznej

Lp	Użytkownicy	Źródła analizy	Cele analizy
1.	Kierownictwo i specjaliści w przedsiębiorstwie	Wszystkie dane informacyjne	Formułowanie i realizacja strategii
2.	Podejmujący decyzje- głównie kierownicy działów	Wszystkie dane informacyjne	Dla potrzeb bieżącego i taktycznego zarządzania
3.	Organy rewizyjne NIK,PIP	Dokumenty służące badaniu i analizie sprawozdań finansowych	Przeprowadzenie kontroli
4.	Banki finansujące działalność	Sprawozdawczość finansowa	Podjecie decyzji kredytowej lub oceny programu restrukturyzacji
5.	Istniejący i potencjalni dostawcy, nabywcy kooperanci	Dostępne informacje - wywiad gospodarczy	określenie strategii w stosunku do przedsiębiorstwa
6.	Konkurenci	Dostępne informacje - wywiad gospodarczy	Dla opracowania strategii konkurencji, określenia swojej pozycji strategicznej
7.	Pracownicy.	Dokumenty wewnętrzne zakres zależy od stanowiska służbowego	Dla zarządzania, informacji i motywowania
8.	Inne podmioty zainteresowane (agendy rządowe, fundusze inwestycyjne, tow. ubezp.)	Dostępne informacje	Informacje o przedsiębiorstwie
9.	Faktyczni lub potencjalni udziałowcy przedsiębiorstwa	Dostępne informacje	W celu oszacowania przyszłej wartości i stopnia ryzyka swoich inwestycji kapitałowych

Źródła informacji analitycznych

I. Materiały ewidencyjne

1. Sprawozdawczość finansowa (bilans, rachunek zysków i strat, sprawozdania finansowe obligatoryjne),

2. Sprawozdawczość rzeczowa (dokumentacja organizacyjna, kadrowa, techniczna, handlowa, prawna)

­II. Materiały pozaewidencyjne

1. Dokumenty planistyczne (plany działalności gospodarczej, plany rozwoju i inwestycji)

2. Protokoły kontroli, narad, konferencji (raporty, sprawozdania itp.),

3. Wyniki dotychczasowych analiz (opracowania firm konsultingowych, publikacje i raporty zrzeszeń, izb przemysłowo - handlowych, banków, urzędów skarbowych, jednostek naukowo - badawczych),

4. Inne (publikacje statystyczne, akty normatywne, biuletyny informacyjne).

Ewidencja operatywna - polega na rejestracji wszystkich zdarzeń zachodzących w bieżącej działalności przedsiębiorstwa, rejestracja ta dokonywana jest wraz z wystąpie­niem określonego zdarzenia gospodarczego.

Ewidencja księgowa - jest to wyrażenie w ujęciu wartościowym (pieniężnym) stanu składników majątkowych, źródeł ich finansowania oraz wszelkich operacji gospodarczych dokonywanych przez przedsiębiorstwo i zmian zachodzących w składnikach majątku aktywów i kapitałów. Zapisy prowadzone w tej ewidencji dokonuje się zgodnie z klasyfikacją wynikającą z zakładowego planu kont.

Rodzaje analiz sprawozdawczych w przedsiębiorstwie

1. ze względu na kryterium czasu wyróżniamy;

1. analizy ex post dot. przeszłości (a. retrospektywne)

2. analizy ex ante dot. przyszłości (a. prospektywne analizy strategiczne)

wyróżniamy:

• wewnętrzną przedsiębiorstwa, skoncentrowaną na mocne i słabe strony

• zewnętrzną przedsiębiorstwa skoncentrowaną na szanse i zagrożenia na rynku.

2. ze względu na zastosowanie metod badawczych wyróżniamy:

1. analizy funkcjonalne - za obiekt badań przyjmują oddzielne zjawiska lub niewielkie ich zespoły, za których przebieg odpowiedzialne są osoby na określonych stanowiskach pracy, kierownicy służb funkcjonalnych lub komórek organizacyjnych przedsiębiorstwa.

2. analizy kompleksowe - obejmują całościowe spojrzenie na funkcjonowanie przedsiębiorstwa, dostarczają one informacji o rodzaju i charakterze powiązań przyczynowo- skutkowych najczęściej w dłuższym okresie i przynajmniej roku lub mogą być także sporządzane na okresy miesięczne lub kwartalne, ich wartość poznawcza jest większa niż analiz funkcjo­nalnych, bowiem dostarczają one uporządkowanych informacji (wyra­żonych przy pomocy wskaźników analitycznych, pozwalających na obiektywne i całościowe oceny powiązań przyczynowo skutkowych analizowanych zjawisk.

3. analizy decyzyjne - stawiają sobie za cel dostarczenie kierownictwu przedsiębiorstwa odpowiednio przetworzonej informacji dla podjęcia określonej decyzji. Analiz. ta grupuje wszystkie zjawiska wokół określonej decyzji i z jednej strony są to badania przyczynowe a z drugiej analiza skutków zaistniałych decyzji. Analizy te mogą być stosowane zarówno do bieżącego zarządzania przedsiębiorstwem jak i do zarządzanie strategicznego.

Etapy badań analitycznych

1. Cel badań - określa kierunek badań,

2. Zdefiniowanie analizowanego zjawiska- określenie zakresu badań,

3. Wybór kryterium oceny - kryterium jest to cecha lub zespół cech czy prawidłowości, które charakteryzują dane zjawisko,

4. Wybór jednostki miary- chodzi o wybór miary adekwatnej do celu badanego zjawiska,

5. Wybór jednostki (bazy odniesienia) - wybór podstawy ( wskaźnika), z którą będziemy porównywać.

6. Wielkość odchylenia do bazy (jednostki)odniesienia. Wyróżniamy:

• odchylenie bezwzględne S - zjawisko podstawowe

• odchylenie względne B - zjawisko towarzyszące (np. produkcji towarzysza koszty)

P-d:

Koszty S₀ wynoszą 500 000 zł.

Koszty S₁ wynoszą 520 000 zł.

Produkcja B zmienia się z 1 000 w okresie t₀ do 1 200 w okresie t₁

spadek kosztów

Odp.: Koszty wzrosły globalnie o 2000 zł

7. Przeprowadzenie badań przyczynowo - skutkowych, czyli właściwa analiza sensus stricto (związków) - w tym etapie szeroko wykorzystu­jemy metody analityczne, budujemy modele, które będą uproszczeniem rzeczywistości,

8. Postawienie diagnozy (ocena przebiegu zjawiska)

9. Terapia (co zrobić w przedsiębiorstwie by poprawić efektywność gospodarowania)

Metody stosowane w analizie ekonomicznej

Metody ogólne - są wykorzystywane w badaniach analitycznych w analizie ale również w innych.

Metody szczegółowe - metody analityczne, metody sensus stricto i ilościowe.

Wykład 2 z dnia 09.03.2003 r.

Podział metod:

1. Metody analizy jakościowej - metody opisowe, określają zależności między zjawiskami ekonomicznymi,

2. Metody analizy ilościowej - w sposób mierzalny określają zależności między zjawiskami ekonomicznymi,

Podział metod analizy ekonomicznej ilościowej wynikający z formy zależności między badanym wskaźnikiem ekonomicznym, a określonym zbiorem czynników:

1. Metody deterministyczne -zakładają skończoną liczbę czynników, które bierzemy pod uwagę określając zależności przyczynowo-skutkowe między analizowanym zjawiskiem (obiektem analizy) a czynnikami wpływającymi na to zjawisko, służą do badań retrospektyw­nych,

2. Metody stochastyczne - oprócz czynników wpływających na zjawisko bierzemy pod uwagę tzw. czynniki losowe, które mogą mieć wpływ na to zjawisko, służą do analiz w badaniach ex ante.

Podział metod deterministycznych:

I. metody kolejnych podstawień - służy do tego, gdy dane zjawisko ma najszersze zastosowanie w przedsiębiorstwie, może być stosowane, gdy zjawisko:

1) jest sumą dwóch czynników S = a + b

S - zjawisko (obiekt) analizy

a, b, c, - czynniki wpływające na obiekt analizy

t_i, - okres bieżący

t_z - okres poprzedni

∆S_a - wpływ czynnika a na zjawisko S

Np. zysk ze sprzedaży w okresie t₁ równa się Z_SPiA+Z_SiB

∆S_a=∆_a - odchylenia (a₁-a₀)

∆S_b=∆_b - odchylenia (b₁-b₀)

2) jest różnicą dwóch czynników S = a - b

∆S_a = ∆_a

∆S_b = -∆_b (zależność jest odwrotna zjawisko rośnie, gdy spada czynnik b)

3) jest iloczynem dwóch czynników S = a • b

∆S_a=(a₁-a₀) • b₀ - określa, jak zmienia się dane zjawisko, gdy jeden czynnik się zmienia a drugi pozostaje bez zmian.

∆S_b= (b₁-b₀) • a₁

∆S_a ⁺ ∆S_b = ∆S

Zadanie:

	t0	t1	∆
Przychody ze sprzedaży	2000	2640	640
Ilość wyrobów w szt.	100	120	20
Cena jednostkowa w zł.	20	22	2

S₁ = 2640

S₀ = 2000

Rozliczenie wpływu:

∆S_a = (120 -100) • 20 = 400

∆S_b= 120 • (22-20) = 240

∆S_a + ∆S_b = 400 + 240 = 640

Zasady obliczania wpływu czynników na obiekt analizy w przypadku, gdy dane zjawisko S jest iloczynem dwóch lub większej liczby czynników. W przypadku, gdy mamy dwa czynniki ilościowy i wartościowy, w pierwszej kolejności obliczamy wpływ czynnika ilościowego, a następnie czynnika wartościowego.

	t0	t1	∆
Ilość wyrobów w szt.	100	120	20
Zużycie materiałów	5	6	1
Cena jednostkowa w zł.	20	22	2
Koszt materiałów bezpośrednich (S)	10000	15840	5840

K = ilość prod. (a) • zużycie faktyczne mat. (norma) (b) • cena jedn. mat. ( c )

∆S_a= (a₁ - a₀) b₀ • c₀

∆S_b = a₁ (b₁ - b₀) • c₀

∆S_c = a₁ • b₁ (c₁ - c₀)

∆S = ∆S_a + ∆S_b + ∆S_c

4) jest ilorazem dwóch czynników
np. rentowność wyrobu zysk(a) przez ilość wyr.(b)

II. Metoda różnic cząstkowych - polega na ustaleniu oprócz odchyleń cząstkowych wyrażających wpływ pojedynczych czynników, także odchyleń określających łączny wpływ paru czynników i traktowaniu ich jako oddzielne elementy przyczynowe.

Jest stosowana, gdy:

lub

III. Metoda wskaźnikowa - polega na obliczaniu odchyleń indywidualnych dla poszczególnych czynników oraz odchyleń łącznych dla kolejnych grup czynników. Ich suma stanowi odchylenie globalne badanej wielkości ekonomicznej.

IV. Metoda reszty - może być stosowana w przypadku, gdy dane zjawisko jest iloczynem dwóch czynników. Metoda ta przewiduje dwa etapy obliczeń:

1 etap: wyliczenie wskaźnika dynamiki zjawiska S oraz czynników wpływających na to zjawisko np. a, b.

2 etap:

= przyrost zmiany czynnika a dzielone przez przyrost zmiany zjawiska S=X

- stanowi resztę z różnicy odchylenia bezwzględnego S

(%, zł)

	t0	t1	∆	%
Miesięczne wynagrodzenie	3000	3780	780	126
Liczba godzin pracy (a)	200	210	10	105
Stawka płac (b)	15	18	3	120

V. Metoda funkcyjna - różni się od pozostałych metod tym, że umożliwia otrzymanie jednoznacznych obliczeń, bez względu na kolejność podstawiania czynników wpływających na dane zjawisko. Może być stosowana, gdy dane zjawisko jest iloczynem lub ilorazem.

a)

1 etap: obliczamy współczynniki zmienności czynników

2 etap:

b)

1 etap

2 etap: właściwe rozliczenie czynników

VI. Metoda podstawień krzyżowych

Bez względu na to, jaką metodę będziemy stosować metody deterministyczne wymagają następujących etapów:

1. wybór obiektu analizy (wskaźnika) oraz określenie lub wybór czynników wpływających na zjawisko S z uwzględnieniem formy zależności zjawiska (obiektu) analizy od czynników. Formy zależności : suma, różnica, iloraz, iloczyn.

2. obliczyć odchylenie bezwzględne obiektu analizy (S) oraz odchylenie bezwzględne czynników (a, b, c),

3. obliczyć wskaźniki dynamiki (przy metodzie reszty),

4. właściwe rozliczenie wpływu czynników na wybrany obiekt analizy (S) przy wybranej metodzie,

5. interpretacja otrzymanych wyników obliczeń.

Obok analizy ekonomicznej w poznaniu rzeczywistości korzystamy i diagnostyki ekonomicznej, umożliwia ona:

1. wyjaśnienie i ocenę zjawisk i procesów dokonujących się obecnie w przedsiębiorstwie, jak i tych które miały miejsce w przeszłości,

2. określenie tendencji rozwojowych zjawisk i procesów w przyszłości.

Analiza ekonomiczna	Diagnostyka ekonomiczna
Ex post	Ex post
Tendencja rozwojowa	Tendencja rozwojowa
Przedmiotem analizy są: przyczyny i skutki	Odpowiada na pytania: Jak jest?, jak było?

W diagnostyce ekonomicznej dla oceny stanu i rozwoju zjawisk posługujemy się symptomami.

Symptom - jest to zespół cech charakteryzujących w sposób bardzo syntetyczny określony obszar działalności przedsiębiorstwa: Zespół symptomów określamy jako syndrom.

Odchylenie wartości symptomu obrazujący stan lub tendencje rozwojowe zjawiska od wartości uznanych za prawidłowe uważa się za zakłócenia i traktuje jako zjawiska niepożądane oceniane negatywnie.

Porównanie syndromu stanu rzeczywistego z syndromem stanu prawidłowego pozwala orzec o „zdrowiu lub chorobie” danego działalności przedsiębiorstwa

Syndrom:

• stan prawidłowy

• stan rzeczywisty odchylenia

Symptomy:

• wydajność pracy na 1 zatrudnionego pracownika

• wydajność pracy na 1 robotnika syndrom

• wydajność pracy na 1 roboczogodzinę

Przykład dotyczy obszaru całego przedsiębiorstwa

∆ zmiany zysku netto

∆ zmiana w kapitale własnym

∆ zmiany przychodów ze sprzedaży

∆ zmiany wielkości zatrudnienia

∆ zmiany wielkości majątku (A)

23.03.2003

Diagnostyka - wstępna ocena czy sytuacja jest dobra czy zła i szukanie przyczyn.

Przykład 1. Dokonujemy diagnostyki z obszaru wydajności proacy

	t0	t1	t2
Wydajność pracy na 1 zatrudnionego	100	102	104
Wydajność na 1 robotnika	100	99	103
Wydajność na 1 roboczogodzinę	100	101	102

Wnioski:

Każdy przyrost wydajności oceniamy pozytywnie, gdyż rośnie z 100 na 102 i na 104.

W t₁ istnieją możliwości lepszego kształtowania wskaźników, zwłaszcza wydajności pracy na 1 robotnika.

W t₂ wydajność na 1 robotnika jest niższa niż wydajność na 1 zatrudnionego - nastąpiły zmiany w strukturze na korzyść robotników.

Wydajność na 1 roboczogodzinę jest mniejsza niż wydajność na 1 robotnika - oznacza to, że źle jest wykorzystywany czas pracy.

W okresie t₂ zdecydowanie jest dobrze, ponieważ istnieją rezerwy, które pozwoliły, aby wydajność na 1 roboczogodzinę była wyższa.

Wydajność pracy na 1 zatrudnionego

∆P zmiany produkcji (to zmiany w kosztach i zyskach), mogą być wywołane:

• 
  (∆W - wzrost wydajności pracy)

• przyrostem zatrudnionych (∆ zatrudnionych).

Przykład 2.

	t0	t1
∆ zysku netto	100	102
∆ w kapitale własnym	100	101
∆ przychodów ze sprzedaży	100	103
∆ wielkości zatrudnienia	100	102
∆ wielkości majątku (A)	100	102

∆ zysku netto → ∆ w kapitale własnym → ∆ przychodów ze sprzedaży → ∆ wielkości zatrudnienia → ∆wielkości majątku (A)

Najkorzystniejszą sytuacja dla przedsiębiorstwa byłby jak największy ∆ zysku netto.

Na ∆ przychodów ze sprzedaży składa się ilość wyrobów sprzedanych i cena.

Na ∆ wielkości majątku (A) składają się aktywa trwałe i aktywa obrotowe.

Nie zawsze szybszy ∆ w kapitale własnym jest lepszy od ∆ przychodów ze sprzedaży, gdyż mamy kapitał obcy.

W przykładzie chcemy aby ∆ przychodów ze sprzedaży był większy od ∆ wielkości majątku (Aktywów trwałych i obrotowych)

∆ zysku netto > ∆ w kapitale własnym 102 > 101 sytuacja dobra

∆ zysku netto < ∆ przychodów ze sprzedaży 102 < 103 sytuacja zła

∆ przychodów ze sprzedaży > ∆ majątku (A) 103 > 102 sytuacja dobra

∆ wielkości majątku (A) = ∆ zysku netto 102 =102 źle bo ma wyprzedzać

Analiza podstawowych sprawozdań finansowych (zgodnie z ustawą o rachunkowości)

1. Bilans

2. Rachunek zysków i strat

3. Sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych

Ad 1.

Bilans

Aktywa trwałe PASYWA

1. Wart niemat. i praw. - KAP. WŁASNY

2. Rzecz akt. trwałe

3. Należność długoterm

4. Inwest. długoterm

5. Długoterm. rozliczenia międzyokr.

KAP. OBCY

AKTYWA -ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWY

OBROTOWE -ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE

1. Zapasy

2. Należności krótkoterminowe

3. Inwestycje krótkoterminowe

4. Krótkoterminowe rozliczenia międzyoktres.

SUMA

Celem analizy bilansu jest:

1. określenie zmian w strukturze i dynamice podstawowych grup zarówno aktywów jak i pasywów (analiza pionowa)

2. określenie przyczyn tych zmian w strukturze i dynamice

Analiza Pionowa Bilansu

Zmiany w strukturze stanowią analizę pionową bilansu oraz określenie udziału poszczególnych pozycji w sumie aktywów czy pasywów.

Pierwszym wskaźnikiem w strukturze aktywów jest relacja aktywów trwałych do aktywów ogółem.

Analiza pionowa aktywów:

1. Wskaźnik struktury
   ogółem

2. Wskaźnik struktury
   ogółem

Np.: udział wartości niematerialnych i prawnych w wartości aktywów trwałych

Analiza pionowa pasywów:

1. Wskaźnik struktury
   

2. Wskaźnik struktury
   

Zmiany w strukturze aktywów zależą od szeregu czynników, do których zaliczamy min:

• rodzaj działalności (produkcyjna - duży udział akt. trw. których może nawet wynosić do 90%, handlowa - odwrotnie niż wyżej, czyli znaczny udział akt. obrot. produkcyjno - handlowy - podobna struk. akt. trwałych i obr.)

• program produkcji (rodzaj produkowanego asortymentu)

• rodzaj zużywanych surowców i materiałów

• poziom techniczny i technologiczny prowadzonych procesów wytwórczych

• efektywność wykorzystania aktywów (im lepsze ich wykorzystanie tym mniej ich potrzeba)

Czynniki mające wpływ na kształtowanie struktury pasywów:

• przyjęta polityka finansowania kapitałów (struktura kapitałów zależy od kosztu kapitału)

• skłonność dyrektora finansowego do ryzyka (określa sposób finansowania kapitałów i tym samym wpływów na strukturę kapitałów)

Optymalna struktura kapitału to taka, przy której uzyskuje się max korzyści z efektu dźwigni finansowej przy nieprzekraczalnym poziomie ryzyka

Optymalna struktura kap. jest kompromisem między korzyściami zaangażowania kap. obcych, a ryzykiem, które one wnoszą do przedsiębiorstwa.

ANALIZA POZIOMA BILANSU

Polega na określaniu wzajemnych relacji, pomiędzy odpow. el. pasywów oraz aktywów.

Struktura kapitałowo - majątkowa

Wskaźnik (relacja)

1. 
   

2. 
   

3. 
   

Złote reguły finansowania

1. Złota reguła bilansowa
   Jako kryterium przyjmuje stopień ryzyka. Według tej zasady majątek obarczony wysokim ryzykiem powinien być finansowany kapitałem własnym

2. Złota reguła bankowa
   Jako kryterium z jednej strony przyjmuje się stopień związania majątku, a z drugiej terminowość kapitału. Mówi, że długoterminowy związany majątek powinien być finansowany długoterminowym kapitałem stałym (kapitał własny = zobowiązania długoterminowe

Kapitał pracujący = kapitał stały - aktywa trwałe

Kapitał pracujący > 0

Rachunek zysków i strat

Według ustawy o rachunkowości sporządzamy sprawozdanie w dwóch wariantach

• kalkulacyjny

• porównawczy

Te warianty różnią się do momentu ujęcia zysku ze sprzedaży (sposobem ujęcia kosztów)

• w wariancie porównawczym koszty ujęte są według układu rodzajowego

• w układzie kalkulacyjnym mamy koszty ujęte w trzech pozycjach

1. koszty działalności operacyjnej

2. koszty sprzedaży

3. kosztyogólnego zarządu

Dalsza część ujęcia w wyniku finansowym w obu wariantach jest taka sama

(ksero)

UKŁAD RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT

+ Przychody ze sprzedaży

- koszty uzyskania przychodów

= zysk (+) lub strata (-)

- pozostałe koszty operacyjne

+ pozostałe przychody operacyjne

= Wynik z działalności w sferze finansowej zysk (+) lub strata (-)

+ przychody finansowe

- koszty finansowe

= Zysk (+) lub strata (-) brutto na działalności gospodarczej

+ zysk nadzwyczajny

- strata nadzwyczajna

= Wynik z działalności nadzwyczajnej (pożar, powódź) zysk / strata brutto

- obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

= Wynik zysk / strata netto

Przy obliczaniu podstawowych wskaźników z zakresu struktury i dynamiki szczególnie istotne są wskaźniki:

1)


2)


3)


Analiza sprawozdania z przepływu środków pieniężnych

Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych:

Analiza sprawozdania z przepływu środków pieniężnych ujmuje wielkość gotówki generowanej (pochodzącej) z trzech rodzajów działalności:

1. dział. operacyjna

2. dział. inwestycyjna

3. dział. finansowa

Sprawozdania z przepływu środków pieniężnych mogą być sporządzane:

• metodą bezpośrednią (wyodrębnione tytuły wpływów i wydatków w ujęciu trzech rodzajów działalności)

• metodą pośrednią (mamy w niej wyodrębniony zysk i korektę zysków z różnych tytułów)

Zasadnicza różnica między tymi metodami występuje w ujęciu środków pieniężnych netto, a dokładnie przepływu środków pieniężnych netto z działalności operacyjnej

5.04.2003

ANALIZA WSKAŹNIKOWA (na podst. bilansu rachunku zysków i strat i przepływu środków pieniężnych)

GRUPY UŻYTKOWNIKÓW AW

• zarządzający firmą wyższego i śr. szczeb.

• właściciele firm

• podejmujący decyzje bieżące

• inwestorzy

• kooperanci (dostawcy, odbiorcy, instytucje współpr.)

• banki - dla celów określenia zdolności kredytowej przedsięb

Obszar AW obejmuj następujące grupy tematyczne

1. Analiza płynności finansowej

2. Analiza rentowności

3. Analiza sprawności (efektywności zarządz. aktywami)

4. Analiza zadłużenia (wspomagania finansowego)

Ad.1.

Cele analizy płynności - określenie poziomu płynności finansowej oraz identyfikacja czynników wpływających na zmianę płynności finansowej a także określenie skutków zmian płynności dla działalności przedsiębiorstwa

Płynność przedsiębiorstwa oznacza zdolność firmy do wywiązywania się ze swoich zobowiązań

Trzy miary płynności finansowej

1) Wskaźnik płynności finansowej bieżącej
(III stopnia)

(AO = zapasy, należności, inwestycje krótkoterminowe, rozrachunki midzyokresowe)

Informuje on, w jakim stopniu aktywa obrotowe pokrywają bieżące zobowiązania. Wskaźnik ten powinien wahać się w granicy 1,2 - 2,0 - przy czym dla właścicieli firmy najkorzystniejsza jest sytuacja, by wskaźnik płynności bieżącej oscylował w dolnej granicy normy, a dla inwestorów dbających o bezpieczeństwo swoich inwestycji najkorzystniejszy jest wysoki wskaźnik płynności.

2) wskaźnik płynności finansowej szybki
( II stop)

(wskaźnik równy 1 to dobry)

3) wskaźnik natychmiastowej płynności
(I stopnia)

Wielkości wskaźników płynności są następujące:

lata	wska. płynn. biezą.	śr banżowej
91	3,7	2,9
92	1,7	2,1
93	4,3	3,0
94	5,5	4,6

	wsk. płynn. szybki	śr banż
91	1,6	1,4
92	0,5	0,8
93	2,8	1,5
94	3,6	2,3

	wskaźnik natychmiast	śr branżowa
91	1,6	1,4
92	0,5	0,8
93	2,8	1,5
94	3,6	2,3

Każdy ze wskaźników świadczy o wysokiej płynności finansowej zarówno w stosunku do standardu jak i do średniej branżowej. Niepokojące jest zjawisko nadpłynności, co oceniamy jako sytuację niekorzystną dla firmy i świadczącą źle o wykorzystaniu możliwości firmy. Najlepsza jest sytuacja w 1992r. Zarówno wskaźnik płynności bieżącej jak i natychmiastowej mieści się w normie. Najgorsza sytuacja jest w 1994r. Wszystkie wskaźniki przekraczają normę. Za dużo wolnych środków pieniężnych. Powinniśmy ją obracać i inwestować.

Powinniśmy zbadać poziom zapasów, bo prawdopodobną przyczyną nadmiernej płynności jest nieuzasadniony wzrost zapasów.

Analiza płynności finansowej w ujęciu dynamicznym

I. Wskaźniki wydajności gotówkowej

• Wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaży




• Wskaźnik wydajności gotówkowej zysku




• Wskaźnik wydajności gotówkowej majątku




• Wskaźnik wydajności gotówkowej majątku obrotowego




Interpretacja: Korzystnie oceniamy wzrost tych 4 wskaźników w czasie.Wzrost wskaźnika powoduje wzrost gotówki netto.

II. Wskaźniki wystarczalności gotówki

1. Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę długów ogółem




Na podstawie tego wskaźnika orientujemy się o możliwościach, zdolności firmy do spłaty zobowiązań ogółem (krótko- i długoterm.) z gotówki operacyjnej netto. Wzrost wskaźnika oceniamy pozytywnie.

2. Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę długów długoterminowych
   
   

Relacja gotówki netto do zobowiązań długoterminowych powinien być równy 1 lub powyżej 1. Wyższy wskaźnik, oznacza, że przedsiębiorstwo nie ma potrzeby sięgania po dodatkowe źródła (instrumenty finansowe) do spłaty zobowiązań długoterminowych z gotówki netto z działalności operacyjnej.

3. Wskaźnik ogólnej wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę zobowiązań długoterminowych, wypłata dywidend i zakup majątku trwałego.




Jak wyżej + obowiązkowe dywidendy

4. Wskaźnik reinwestycji gotówki operacyjnej




Pożądane jest kształtowanie się wielkości tego wskaźnika na poziomie 8-10%

5. Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na zakup aktywów trwałych




Pożądane jest kształtowanie się wielkości tego wskaźnika poniżej 8%

Analiza rentowności

Celem analizy rentowności jest określenie poziomu rentowności, zmian rentowności w czasie oraz identyfikacja czynników wpływających na zmiany poziomu rentowności, przyczyn zmian rentowności.

Rentowność
WF dodatni → zysk

WF ujemny → strata

WF obliczamy z rachunku zysków i strat

1. Przychody ze sprzedaży (Psp)- Koszty uzysk.przychodu>0 → zysk ze sprzedaży

2. Psp= Koszty całkowite = 0 → próg rentowności

3. Psp - Koszty < 0 → strata

Rentowność liczymy wlk-ścią zysku ze sprzedaży, badamy wielkość zysku w czasie t₀, t₁, t₂

Zysk zależy od czynników:

1. ilość sprzedanych wyrobów

2. cena

3. koszt jednostkowy wyrobów

Psp= ilość sprzedanych wyrobów (a) ∙ cena (b)

K uzysk.przych = ilość sprzed wyr (a) ∙ K jedn.wyrobu (c)

Z






A B C

ZYSK ZALEŻY OD CZYNNIKÓW ABC

Chcąc określić ilościowo zmianę zysku spowodowaną zmianą poszcz. Czynników można wykorzystać metodę kolejnych podstawień

Sa chcemy określić wpływ zmiany wielkości sprzedaży na zmianę zysku

Sa = [(a₁∙b₀)-(a₁∙c₀)]-[(a₀-b₀)-(a₀∙c₀)]

Sb obliczamy, w jaki sposób zmiana ceny wpływa na zmianę zysku

Sb = [(a₁∙b₁)-(a₁∙c₀)]-[(a₁∙b₀)-(a₁∙c₀)]

Sc obliczamy wpływ zmiany kosztu jednostkowego wyrobu na zmianę zysku

Sc = [(a₁∙b₁)-(a₁∙c₁)]-[(a₁∙b₁)-(a₁∙c₀)]

S = Sa + Sb + Sc

Przykład na egzamin !!!

t₀ t₁

Cena jedn. (b) 5 7

Koszt jedn. (c) 3 4

Zysk 200 360

il. sprz. wyr. 100 120

Zysk w t₀ = (100 · 5)-(100·3) = 200

Zysk w t₁ = (120·7)-(120·4) = 360

1) Jak na zmiany zysku wpłynęła il. sprzed. wyrobów Z₁-Z₀=160

Sa = [(120·5)-(120·3)]-[(100·5)-(100·3)] = 240-200 = 40

Na zmiany zysku wpłynęła zmiana liczby wyrobów w wysokości 40zł

2) O ile wzrósł zysk, jeżeli równocześnie zmieniła się cena

Sb = [(120·7)-(120·3)]-[(120·5)-(120·3)] = 480-240 = 240

Sb określa zmiany zysku spowodowane zmianą ceny przy aktualnej liczbie (z okresu bieżącego) sprzedaży wyrobu. Przez wzrost ceny przy aktualnej sprzedaży zysk wzrósł o 240

3) Sc = [(120·7)-(120·4)]-[(120·7)-(120·3)] = 360-480 = -120

S = 40+240-120 = 160

Na wskutek zmiany KJ przy aktualnej wielkości sprzedaży i aktualnej cenie zysk spadł o 120zł spadek kosztów był wyższy niż przyrost zysku)



WF = ZYSK / STRATA





bezwzgl.

zysk / kwota badanie wielk. względ.



zysku sprzedaż





aktywa


przyczyny kapitał


koszty


zas ludzkie

Wskaźnik rentowności sprzedaży informuje nas, jaka wielkość zysków generowana jest przy określonym poziomie sprzedaży inaczej jak rentowna jest sprzedaż

I. Wskaźnik rentowności sprzedaży


- pożądana tendencja wzrostowa


- pożądana tendencja wzrostowa


ROS - zwrot na sprzedaży

Może się zdarzyć, że ROS_B będzie stały const, wynika to ze zmiany podatku dochodowego ROS_N wzrostowy lub spadkowy.

II. Wskaźnik
tendencja wzrostowa


tendencja wzrostowa

III. Wskaźnik


Model Du Pont'a

Rentowność kap. własn. zależy od rentowności aktywów
oraz (1-wsk.zadłużenia)

Wskaźnik zadłużenia
lub











IV. Wskaźnik
np. zysk netto / koszt pracy (1zł)

V. Wskaźnik
np. zysk netto / liczba zatrudnionych pracowników

WYKŁAD 10.05.03

Analiza sprawności zarządzania aktywami

Jej celem jest określenie zmian w poziomie sprawności zarządzania aktywami, identyfikacja przyczyn zmian poprawy lub pogorszenia sprawności zarządznia aktywami oraz określenie skutków zmian sprawności zarządzania aktywami dla zmiany płynności finansowej przedsiębiorstwa.

Aktywa trwałe

1. Wskaźnik rotacji poszczególnych grup aktywów mierzonych w cyklach obrotu
   

Najbardziej ogólnym wskaźnikiem jest wskaźnik rotacji aktywów ogółem, wyrażającym relację przychodów do aktywów ogółem. Może być on określany w cyklach obrotu. Pożądany jest wzrost tego wskaźnika w czasie.

Wskażnik rotacji w cyklach


2. Wskaźnik rotacji poszczególnych grup aktywów mierzony w chwilach
   

Np. dla roku:

Wskaźnik rotacji w dniach


Wskaźnik ten powinien się charakteryzować tendencją spadkową, co oznacza zmniejszającą się liczbę dni na zamianę aktywów na gotówkę




Im wyższy stopień wykorzystania AT, tym wyższy przyrost (Psp) przychodów ze sprzedaży. Wykorzystanie aktywów trwałych pod względem:

• Ekstensywnym, czyli wykorzystanie czasu pracy AT

• Wykorzystanie pod względem intensywności

• Struktura AT (wielkość produkcji AT)

Aktywa obrotowe

1. zapasy

2. należności

3. cykl środków pieniężnych


tendencja rosnąca w cyklach lub w dniach

I. Wskaźnik obrotowości zapasów musimy liczyć dla poszczególnych grup

1. Wskaźnik rotacji zapasów materiałów
   

2. Wskaźnik rotacji produkcji w toku
   

3. Wskaźnik rotacji zapasów wyr.got
   

4. Wskaźnik rotacji należności
   

II. Wskaźnik dotyczący środków pieniężnych

Wskaźnik rotacji (cyklu) środków pien


Wskaźnik rotacji zobowiązań


Przykład z zakresu analizy sprawności zarządzania aktywami

	t0	t1	Interpretacja
1) Ws rotacji należności (w cyklach)	12,6	14,6	Na podstawie danych o kształtowaniu się Ws rotacji należności oraz średniego okresu windykacji należności można stwierdzić poprawę w zakresie gospodarowania należnościami. Świadczy o tym wzrost wskaźników rotacji należności oraz skrócenie średniego okresu windykacji należności o około 4,1 dnia, co oznacza jednocześnie polepszenie sytuacji płatniczej z uwagi na spadek kredytowania
2) Ws średni okres windykacji należności (w dniach)	28,6	24,7
3) Ws rotacji zapasów	5,04	4,3		Pogorszyło się wykorzystanie zapasów o czym świadczy spadek Ws rotacji zapasów, jak również obniżenie czasu tworzenia jednego obrotu zapasami z 71,4 do 82,9
4) Ws czasu trwania jednego obrotu zapasami	71,4	82,9
5) Ws czasu tworzenia jednego obrotu materiałów w dniach	86,7	46,4		Wskaźniki te mówią o szczegółach. Zjawisko to jest konsekwencją istotnego wydłużenia się czasu tworzenia jednego obrotu produktami gotowymi z 83,3 do 102,6 czyli około 19, przy prawdopodobnie wysokim udziale produktów (wyrobów) gotowych w zapasach ogółem.
6) Ws czasu trwania jednego obrotu wyrobów gotowych	83,3	102,6
7) Ws rotacji środków obrotowych	3,2	3,3		Spadek Ws rotacji środków obrotowych oceniamy negatywnie, natomiast biorąc pod uwagę kształtowanie pozostałych trzech Ws (8,9,10) zaznaczają się pozytywnie tendencje zmian, bowiem wzrasta produktywność tych wskaźników.
8) Ws produktywności AT	1,7	1,9
9) Ws produktywności AT	1,8	2,0
10) Ws produktywności aktywów ogólem	1,1	1,2

Podsumowując można powiedzieć, że sytuacja w firmie się poprawia. Pogorszenie niektórych składników wymaga szerszej analizy.

ANALIZA WSPOMAGANIA FINANSOWEGO

Celem analizy zadłużenia (wspomagania) jest określenie zmian w poziomie zadłużenia, przyczyn zmian w tym poziomie oraz określanie skutków, jakie zmiany w poziomie zadłużenia wywołują w ekonomice i w wynikach finansowych danej jednostki organizacyjnej (przedsiębiorstwa, firma, spółka)

Generalnie działalność przedsiębiorstw może być finansowana ze źródeł:

1. Wewnętrznych (zysk + amortyzacja)

2. Zewnętrznych

• kredyty krótko- i długoterminowe oraz inne dochody

• zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych

• pożyczki krótko- i długoterminowe

• zobowiązania wobec dostawców

• zobowiązania wobec budżetu

• zobowiązania wekslowe powstające w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo reguluje swoje zobowiązania z tytułu dostaw lub wykorzystania robót przez wręczenie wierzycielowi weksla.

Zadłużenie firmy w gospodarce rynkowej nie jest zjawiskiem negatywnym lecz podstawowym sposobem uzupełniania kapitału własnego zaangażowanego w jej działalność. Dzięki kapitałom obcym firma może prowadzić działalność. Ważne jest przy tym, by zadłużenie nie przekroczyło pewnych granic bezpieczeństwa wyznaczonych możliwościami efektywnego wykorzystania kapitału obcego.

Badanie poziomu zadłużenia prowadzi do trzech ważnych spostrzeżeń:

1. zwiększając pasywa przez zwiększenie zobowiązań, firma może prowadzić działalność w oparciu o mniejszą kwotę kapitału własnego

2. ustalając „trudność kredytu” kredytodawcy zawsze zwracają uwagę na wielkość kapitału własnego, im w mniejszym stopniu firma finansuje działalność kapitałem własnym, tym ryzyko kredytu jest większe i tym kredyt jest wyżej oprocentowany

3. jeżeli kapitał obcy zaangażowany w firmie przynosi większy zysk niż koszty odsetek z tytułu zaciągniętego kredytu, to wówczas wzrasta dochód akcjonariuszy (właścicieli kapitału) korzystając z kap. obcego w aspekcie jego rentowności szanse wzrostu rentowności są większe niż w sytuacji kiedy nie korzystamy z kredytu

Do pomiaru poziomu zadłużenia służą następujące wskaźniki:

1) Ws poziomu zadłużenia


2) Ws poziomu zadłużenia


3) Ws poziomu zadłużenia


4) Ws relacji kapitałów


5) Ws struktury kapitałów


Wskaźnik obsługi pokrycia długu

1. Ws pokrycia obsługi długu (Ws opod)
   

2. Ws obsługi długu z zysku netto
   

3. Ws obsługi poziomu pokrycia odsetek
   

4. Ws obsługi pokrycia długu ze strumienia środków pieniężnych
   

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

1

---