WYKŁAD 8

ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

I PODAŻY

Zawartość modułu

Ten moduł porusza zagadnienia związane z czynnikami, które determinują popyt i podaż danych produktów. Głównymi konceptami poruszanymi w tym module będą:

• Elastyczność popytu: cenowa dochodowa i mieszana oraz jej determinanty

• Cenowa elastyczność podaży oraz jej determinanty

• Graficzna interpretacja elastyczności

Dokonując zakupu określonych dóbr czy usług najczęściej nie zastanawiamy się, jakie mechanizmy kierują naszymi decyzjami. Tymczasem każda zmiana ceny, zmiana poziomu dochodów czy też moda mają wpływ na spadek lub wzrost popytu na dane dobro. Zazwyczaj kiedy rośnie cena danego dobra, ograniczamy jego zakup lub szukamy innych dóbr, które zaspokoją nasze potrzeby. Czy jednak zawsze tak się dzieje, że wzrost ceny powoduje ograniczenie zakupów? W jakich przypadkach jest inaczej i dlaczego? Na te pytania można będzie znaleźć odpowiedź w tym module.

Cel pedagogiczny

Celem pedagogicznym jest wybudowanie wiedzy przyszłych menedżerów związanej z podejmowaniem następujących decyzji:

• Ile i jakich produktów wprowadzić na rynek?

• Na jakim poziomie ustalić cenę tych produktów, aby była akceptowana przez rynek?

Wiedza ta jest potrzebna szczególnie menedżerom odpowiedzialnym za decyzje związane ze strukturą produkcji, asortyment produktów i strategię ustalania cen. Jej znajomość jest wymagana zarówno u osób kierujących niewielkimi podmiotami gospodarczymi jak i dużymi koncernami przemysłowymi.

Wiedza bazowa potrzebna do pracy nad modułem

Konsumenci na rynku różnią się poziomem dochodów i preferencjami. Inna jest ich hierarchia potrzeb. Przy zmianie ceny danego dobra jeden konsument zrezygnuje z danego dobra całkowicie, inny ograniczy nabywane ilości tego dobra a jeszcze inny utrzyma konsumpcję tego dobra na tym samym poziomie. Jeżeli wzrosną dochody konsumentów - popyt na jedne dobra wzrośnie, na inne ulegnie ograniczeniu a jeszcze na inne nie ulegnie zmianie. Aby przyswoić materiał zawarty w tym module wymagana jest wiedza związana ze znajomością ludzkich potrzeb oraz czynników determinujących popyt i podaż. Wykład ten bazuje na pojęciach i definicjach prezentowanych we wcześniejszych modułach.

Znajomość zagadnień z tego modułu jest wymagana szczególnie przy pracy nad modułami związanymi z :

• Teorią wyboru konsumenta

• Teorią produkcji

Informacje główne

Prawo popytu, funkcjonujące w gospodarce rynkowej wskazuje kierunki reakcji popytu na zmiany cen. Wiadomo jednakże, że na zmianę popytu ma wpływ nie tylko cena ale również czynniki pozacenowe, takie jak dochody realne czy też ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych. Przyjmując zasadę ceteris paribus można zbadać reakcje popytu na zmianę któregoś z tych czynników - określić ich kierunek i siłę wpływu. W tym celu wykorzystać można współczynniki elastyczności. Elastyczność jest miarą współzależności zmiennych i informuje o tym, jak zmieni się jedna kategoria ( o ile %) jeżeli druga zmieni się o jednostkę (1%). Innymi słowy elastyczność to wrażliwość popytu na własne determinanty. Rozpatrując te czynniki możemy wyróżnić:

• Cenową elastyczność popytu, określającą stopień reakcji popytu na zmianę cen

• 
  Dochodową elastyczność popytu, określającą stopień reakcji popytu na zmianę dochodów

• Mieszaną elastyczność popytu, określającą stopień reakcji popytu na zmianę cen innych dóbr

Determinanty elastyczności popytu:

• dostępność substytutów - im łatwiejsza tym popyt bardziej elastyczny. Jeśli dwa dobra są doskonałymi substytutami to e = ∞. Jeśli dane dobro nie ma bliskich substytutów, to popyt jest stosunkowo nieelastczny (usługi pogrzebowe, mieszkaniowe).

• poziom ceny danego dobra - ecp jest różna w różnych punktach krzywej popytu. Im wyższy poziom cen, tym generalnie - elastyczność większa.

• rodzaj dóbr : dobra wybitnie podstawowe (sól) mniej elastyczny niż na dobra luksusowe

• znaczenie dobra dla konsumentów - im dobro ważniejsze (im większy jego udział w budżecie) tym elastyczność większa

• długotrwałość okresu przystosowania się - im dłuższy okres typ elastyczność większa.

• gusty i upodobania konsumentów: jeśli posiadanie telewizora stanowiłoby wyróżnik społeczny - to wzrost cen mógłby mieć niewielki wpływ na popyt.

Cenowa elastyczność popytu, określająca stopień reakcji popytu na zmianę cen jest obliczana według wzoru (8.1):

_{; gdzie (8.1)}

względna (procentowa)zmiana popytu,

względna (procentowa) zmiana ceny

Znak „-„ oznacza odwrotną zależność pomiędzy ceną a popytem i w skrótowym zapisie często bywa pomijany - podaje się wynik bezwzględny.. Gdy przesuwamy się po krzywej popytu można zauważyć, że elastyczności będą w każdym punkcie różne.

Wartość elastyczności	Interpretacja elastyczności cenowej popytu
E ∞	Popyt doskonale elastyczny
E > 1	Popyt elastyczny - jednostkowa zmiana ceny dobra wywołuje ponad jednostkową zmianę popytu
∞ E =1	Popyt proporcjonalny - jednostkowa zmiana ceny powoduje jednostkową zmianę popytu (popyt wzorcowy)
E < 1	Popyt nieelastyczny- jednostkowa zmiana ceny dobra wywołuje mniej niż jednostkową zmianę popytu
E = 0	Popyt sztywny zmiany ceny nie powodują żadnych zmian w popycie

Mieszana elastyczność popytu, określająca stopień reakcji popytu na zmianę cen innych dóbr, jest obliczana według wzoru (8.2):

_{wzór (8.2)}

względna (procentowa)zmiana popytu na dobro X

względna (procentowa) zmiana ceny dobra Y, pozostającego do dobra X w stosunku substytucji lub komplementarności

Znak ujemny współczynnika informuje nas, że dobra X i Y są wobec siebie komplementarne (np. magnetofon i kaseta) , znak dodatni świadczy o substytucyjności tych dóbr względem siebie (np. masło i margaryna).

Dochodowa elastyczność popytu, określająca stopień reakcji popytu na zmianę dochodów, jest obliczana według wzoru (8.3):

_{, gdzie (wzór 8.3)}

- względna (procentowa)zmiana popytu na dobro

- względna (procentowa) zmiana dochodów

Ponieważ zmiany dochody i popytu są jednakowe, tzn. wzrost dochodów wiąże się ceteris paribus ze wzrostem popytu, współczynnik ten przyjmuje wartości dodatnie. Jedynym wyjątkiem są dobra podrzędne, mające wyższe jakościowo substytuty. W tym przypadku elastyczność jest ujemna. Stąd też punkt w którym elastyczność jest równa 0 rozgranicza dobra normalne (dla których E_DP>1)od dóbr podrzędnych,(dla których E_DP<1).

Dla dóbr podstawowych (normalnych i podrzędnych) elastyczność mieści się w granicach między 0 a 1 (0<E_DP<1), dla dóbr wyższego rzędu E_DP > 1.

Poszczególne dobra nie muszą należeć ciągle do tej samej kategorii: to samo dobro może być dobrem normalnym przy niskim poziomie dochodów i podrzędnym przy wysokim dochodzie.

Elastyczność dochodowa popytu

Wartość elastyczności	Interpretacja
EDP > 1	Popyt wysoce elastyczny - jednostkowa zmiana dochodu wywołuje ponad jednostkową zmianę popytu (dobra wyższego rzędu)
EDP =1	Popyt proporcjonalny - jednostkowa zmiana dochodu powoduje jednostkową zmianę popytu (popyt wzorcowy)
EDP < 1	Popyt nieelastyczny- jednostkowa zmiana ceny dobra wywołuje mniej niż jednostkową zmianę popytu (dla dóbr jakościowo gorszych)
EDP = 0	Popyt sztywny, zmiany dochodu nie powodują żadnych zmian w popycie

Każde dobro niższego rzędu jest dobrem pierwszej potrzeby gdyż ma E_DP ujemną. Udział dóbr niższego rzędu obniża się wraz ze wzrostem dochodów, ponieważ maleje wielkość zapotrzebowania na nie przy danych cenach. W przypadku dóbr jakościowo gorszych - które posiadają lepsze jakościowo substytuty - w miarę wzrostu dochodu elastyczność jest dodatnia, osiąga zero a potem maleje - bowiem możemy pozwolić sobie na zakup tych lepszych dóbr. W przypadku dóbr jakościowo najlepszych w danej grupie - w miarę wzrostu dochodu E_DP spada do 0 i na tym poziomie się utrzymuje (np. kupno polędwicy wołowej - kupujemy jej coraz więcej w miarę wzrostu dochodów, aż dochodzimy do pewnego maksimum i już utrzymujemy zakupy na stałym poziomie (najpierw 1 raz w miesiącu potem 2, 3 ) Dla dóbr najlepszych E_DP nigdy nie jest ujemne.

W przypadku dóbr luksusowych - E_DP jest zawsze dodatnia i może być nawet rosnąca. Możliwość zakupu tych dóbr pojawia się przy stosunkowo wysokich dochodach i rośnie wraz ze wzrostem dochodów. Dobra luksusowe mają gorsze jakościowo substytuty (Mercedes - mały fiat). Dobra pierwszej potrzeby będące dobrami normalnymi zajmują miejsce pośrednie między dobrami niższego rzędu a dobrami luksusowymi. Na przykład artykuły żywnościowe- często mimo wzrostu dochodów wciąż preferuje się te same proste potrawy.

Prawa Engla -

1. 
   Wraz ze wzrostem dochodu spada udział wydatków na żywność - względna zmiana popytu na żywność jest mniejsza od względnej zmiany dochodu( 0 < E_DP < 1).

2. 
   Udział wydatków na odzież i mieszkanie zazwyczaj nie zmienia się w stosunku do przyrostu dochodów. (E_DP = 1)

3. 
   Udział wydatków na dobra trwałego użytku i zaspokajanie potrzeb wyższego rzędu rośnie w tempie szybszym od przyrostu dochodów (E_DP > 1)

Graficzna interpretacja praw Engla:

Znajomość elastyczności dochodowej popytu jest konieczna:

• przy prognozowaniu zmian w strukturze popytu konsumpcyjnego, zachodzących pod wpływem wzrostu gospodarczego i wzrostu poziomu zamożności.

• przy podejmowaniu przez przedsiębiorstwa decyzji inwestycyjnych,

• planowaniu przez państwo wpływów do budżetu z podatku od tytoniu i alkoholu itp.

Na elastyczność ma również wpływ okres czasu, w jakim zachodzą zmiany. W krótkim okresie popyt jest mało elastyczny. Można to przedstawić na przykładzie podwyżki cen benzyny. Właściciele dużych samochodów po podwyżce nie od razu mogą zastąpić drogie w eksploatacji samochody tańszymi toteż popyt na paliwo zmienia się tylko w niewielkim stopniu. W długim okresie nabywcy mają możność przystosowania się, tj. ograniczenia zakupu dobra, które podrożało. Mogą kupić samochody zużywające mniej paliwa. Długi okres to czas niezbędny na dokonanie się dostosowania nabywców do zmiany cen. Długość tego okresu zależy od rodzaju procesów dostosowawczych ( reakcja na podniesienie cen czekolady nastąpi bardzo szybko - w ciągu kilku miesięcy, a pełna reakcja dostosowawcza na zmianę ceny benzyny - parę lat).

Cenowa elastyczność podaży

Podobnie jak w przypadku popytu tak w przypadku podaży jesteśmy w stanie zmierzyć reakcję podaży na zmiany ceny dóbr. Jej miarą jest stopień reakcji popytu na zmianę cen obliczany według wzoru (8.4): przy

gdzie

- względna (procentowa) zmiana podaży

- względna (procentowa) zmiana ceny

Na elastyczność cenową podaży mają wpływ następujące czynniki:

• możliwość przestawienia produkcji - jeżeli firma jest w stanie szybko dostosować się do sygnałów płynących z rynku - elastyczność jest wysoka.

• stan zapasów i stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych - gdy firma dysponuje niewykorzystanymi mocami produkcyjnymi, może uruchomić dodatkową zmianę itp., elastyczność jest większa.

• możliwość zwiększenia importu,

• długość okresu dostosowania podaży do zmian cen - w krótkim okresie firmy mogą jedynie zwiększyć wykorzystanie istniejącego potencjału produkcyjnego. W długim okresie - można uruchomić inwestycje, na rynek wchodzą nowe firmy, co powoduje zwiększenie możliwości produkcyjnych danego dobra.

Współczynnik elastyczności cenowej podaży może przybierać wartości od zera do nieskończoności (0 -∞)

Wartość elastyczności	Interpretacja elastyczności cenowej podaży
E = ∞	Podaż doskonale elastyczna, przy danej cenie podaż może przybierać dowolne rozmiary
E > 1	Podaż elastyczna - jednostkowa zmiana ceny dobra wywołuje ponad jednostkową zmianę podaży
∞ E =1	Podaż proporcjonalny - jednostkowa zmiana ceny powoduje jednostkową zmianę podaży (Podaż wzorcowa)
0 < E < 1	Podaż nieelastyczna - jednostkowa zmiana ceny dobra wywołuje mniej niż jednostkową zmianę podaży
E = 0	Podaż sztywna - zmiany ceny nie powodują żadnych zmian w popycie

Im bardziej wartość współczynnika oddala się od jedności, tym bardziej elastyczna jest podaż.

e=0 doskonale nieelastyczna (sztywna) - dotyczy dzieł sztuki, zasobów bogactw naturalnych oraz ziemi. Czyli dóbr, które są w jakiś sposób wyjątkowe, niepowtarzalne. Równowagę na rynku osiąga się w wyniku procesów dostosowawczych po stronie nabywców.

Graficzna interpretacja elastyczności

Zależności pomiędzy zmiennymi możemy podzielić na liniowe i nieliniowe. Graficzną interpretacją zależności liniowej jest linia prosta (rys. a), a nieliniowej - krzywa(b).

Przy ocenie siły wpływu jednej zmiennej na zmiany drugiej zmiennej istotne jest nachylenie krzywej - przyrost zmiennej oznaczonej na osi pionowej przypadający na jednostkę przyrostu zmiennej oznaczonej na osi poziomej.

Nachylenie =

Jeżeli małej zmianie X towarzyszy duża zmiana Y, to prosta (krzywa) jest stroma, jeżeli natomiast dużej zmianie X towarzyszy mała zmiana Y to prosta (krzywa) jest płaska. Nachylenie prostej jest stałe, natomiast nachylenie krzywej - zmienne - inne dla każdego punktu, dla którego jest liczone. Dlatego też wykorzystuje się dwa sposoby mierzenia nachylenia - wzdłuż łuku lub w danym punkcie.

Mierzenie elastyczności popytu:

Elastyczność łukowa:

Liczymy elastyczność dla wartości średnich - tzn. dodajemy wielkość popytu przed i po zmianie i dzielimy ją przez 2. Przeanalizujemy tę sytuację na przykładzie:

Przykład

Cena dobra wzrosła z 3 do 5 zł, w związku z tym wielkość popytu na to dobro spadła z 30 do 15 sztuk. Oblicz współczynnik elastyczności cenowej popytu metodą łukową.

Dane:

C₁ - 3 zł , P₁ -30 szt.

C₂ - 5 zł, P₂ - 15 szt.

1. Obliczamy różnice:

ΔP = P₂ - P₁ = 15 - 30 = -15 (o tyle zmalał popyt)

ΔC = C₂ - C₁ = 5 - 3 = 2 (o tyle wzrosła cena)

2. Obliczamy wartości średnie:

P = (30+15) : 2 = 22,5

C = (3 + 5) : 2 = 4

3. Podstawiamy do wzoru

₌ (-15:22,5) x (4:2)= -0.67 x 2 = 1,33

Odpowiedź: współczynnik elastyczności cenowej popytu dla wartości średnich wynosi 1,33 . Oznacza to, że jednostkowy wzrost ceny powoduje więcej niż jednostkowy spadek popytu.

Mierzenie elastyczności punktowej:

Wykorzystamy ponownie przykład:

Przykład

Cena dobra wzrosła z 3 do 5 zł, w związku z tym wielkość popytu na to dobro spadła z 30 do 15 sztuk. Oblicz współczynnik elastyczności cenowej popytu metodą punktową.

Dane:

C₁ - 3 zł , P₁ -30 szt.

C₂ - 5 zł, P₂ - 15 szt.

1. Obliczamy różnice:

ΔP = P₂ - P₁ = 15 - 30 = -15 (o tyle zmalał popyt)

ΔC = C₂ - C₁ = 5 - 3 = 2 (o tyle wzrosła cena)

2. Podstawiamy do wzoru

= (-15:15)x (5:3)= -1x1,67= -1,67

Odpowiedź: współczynnik elastyczności cenowej popytu liczony metodą punktową wynosi 1,67 . Oznacza to, że jednostkowy wzrost ceny powoduje więcej niż jednostkowy spadek popytu.

Przykłady zastosowania nowej wiedzy w praktyce

Cena 1 biletu w zł	Zapotrzebowanie na bilety (tys/mc)	ECP
12,5	0
10	20
7,5	40
6,25	50
5	60
2,5	80
0	100

Jesteś właścicielem sieci kin i musisz ustalić ceny biletów na filmy w nadchodzącym sezonie. Jedynym celem jest uzyskanie jak największych wpływów ze sprzedaży biletów. Powstaje pytanie, na jakim poziomie ustalić cenę biletu? Należałoby zastanowić się, jaki jest wpływ obniżki ceny na wielkość zapotrzebowania na bilety.

Wykreśl krzywą popytu i oblicz elastyczność cenową popytu według formuły punktowej.

Konkluzja

1. Prawo popytu, funkcjonujące w gospodarce rynkowej wskazuje kierunki reakcji popytu na zmiany cen.

2. Na zmianę popytu ma wpływ nie tylko cena ale również czynniki pozacenowe, takie jak dochody realne czy też ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych.

3. W celu zbadania reakcji popytu na zmianę któregoś z tych czynników wykorzystać można współczynniki elastyczności.

4. Elastyczność jest miarą współzależności zmiennych i informuje o tym, jak zmieni się jedna kategoria ( o ile %) jeżeli druga zmieni się o jednostkę (1%). Innymi słowy elastyczność to wrażliwość popytu na własne determinanty.

5. Wyróżniamy cenową elastyczność popytu, określającą stopień reakcji popytu na zmianę cen, dochodową elastyczność popytu, określającą stopień reakcji popytu na zmianę dochodów, mieszaną elastyczność popytu, określającą stopień reakcji popytu na zmianę cen innych dóbr

6. Czynniki wpływające na elastyczność popytu to: dostępność substytutów, poziom ceny danego dobra, rodzaj dóbr, znaczenie dobra dla konsumentów, długotrwałość okresu przystosowania się do zmian cen, gusty i upodobania konsumentów: jeśli posiadanie telewizora stanowiłoby wyróżnik społeczny

7. Na elastyczność ma również wpływ okres czasu, w jakim zachodzą zmiany. W krótkim okresie popyt jest mało elastyczny. W długim okresie nabywcy mają możność przystosowania się, tj. ograniczenia zakupu dobra, które podrożało.

8. Na elastyczność cenową podaży mają wpływ następujące czynniki: możliwość przestawienia produkcji, stan zapasów i stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych, możliwość zwiększenia importu, długość okresu dostosowania podaży do zmian cen.

Zwróć uwagę na...

Znając elastyczność cenową poszczególnych grup produktów jesteśmy w stanie określić, jakie będą reakcje konsumentów, w przypadku zmiany cen tych dóbr. Określ te zachowania w stosunku do zmiany cen: lekarstw, rowerów, chleba, wycieczek zagranicznych. Zastanów się, czym są uzasadnione takie, a nie inne zachowania?

Słownik kluczowych pojęć:

Elastyczność popytu to stosunek procentowej zmiany wielkości popytu do procentowej zmiany czynnika wpływającego na popyt.

Cenowa elastyczność popytu, określa stopień reakcji popytu na zmianę cen.

Dochodowa elastyczność popytu, określa stopień reakcji popytu na zmianę dochodów.

Mieszana elastyczność popytu, określa stopień reakcji popytu na zmianę cen innych dóbr.

Materiały źródłowe

Cenowa elastyczność podaży określa stopień reakcji podaży na zmianę cen .

Przy występowaniu nadwyżek rynkowych podaż przewyższa popyt. Jakie mogą być przyczyny tego stanu rzeczy? Jakie konsekwencje dla producentów i konsumentów?

Podstawy ekonomii. Pod red. R. Milewskiego. PWN, Warszawa 2002. rozdział 4, punkt 5-6.

D. Begg, S. Fisher, R. Dornbusch: Ekonomia t.1,PWE Warszawa 1997, , rozdział 4.

B. Klimczak Mikroekonomia. Wydawnictwo AE Wrocław1995, rozdział 8

Praca zbiorowa pod red. S. Marciniaka: Mikro i makroekonomia. PWN Warszawa 1998. rozdział 5, punkt. 9.

B. Oyrzanowski: Mikroekonomia. Wydawnictwo PSB, Kraków 1995, punkt 2.4 - 2.5.

Z. Dach: Podstawy mikroekonomii. Wydawnictwo Synaba. Kraków 2001, punkt 2.4 - 2.6.

http://www.money.pl/NGosp/ - portal ekonomiczny zawierające informacje gospodarcze

http://www.tf.pl/edukacja.php/- portal ekonomiczny zawierający m.in. podstawowe pojęcia ekonomiczne

Ewaluacja

Test wyboru

1. Elastyczność mieszana popytu ma wartość dodatnią. Świadczy to o tym, że dobra są:

1. komplementarne

2. substytucyjne

3. niezależne

4. potrzebne są jeszcze dodatkowe informacje

2. Które z dóbr charakteryzuje się, w porównywalnych warunkach, największą elastycznością cenową popytu:

1. polędwica

2. wieprzowina

3. mięso

4. artykuł spożywczy

3. Elastyczność dochodowa popytu ma znak:

1. prawie zawsze dodatni

2. prawie zawsze ujemny

3. zawsze dodatni

4. zawsze ujemny

4. Bezwzględna zmiana wielkości popytu wynosi 18%, zamiana ceny - 10%. Popyt w tej sytuacji jest:

1. nieelastyczny

2. sztywny

3. elastyczny

4. trudno określić bez dodatkowych danych.

5. Ujemny współczynnik elastyczności cenowej mieszanej popytu świadczy o tym, że analizowane dobra są dobrami:

1. komplementarnymi

2. substytucyjnymi

3. wyższego rzędu

4. podrzędnymi.

6. Jeżeli dochodowa elastyczność popytu na dobro E_cPc = 0,8, to popyt zmienia się:

1. w odwrotnym kierunku niż dochód

2. w tym samym kierunku, co dochód ale w mniejszym stopniu

3. w tym samym kierunku i stopniu co dochód

4. w tym samumy kierunku co dochód ale w większym stopniu.

7. Jeżeli przy spadku ceny dobra X popyt na dobro Y nie zmienia się, to:

1. dobra są substytucyjne

2. dobra są niezależne

3. dobra są komplementarne

4. X jest dobrem Giffena

Test prawda - fałsz

1. Na całej długości liniowej funkcji popytu prosta cenowa elastyczność popytu jest liczbą stałą.

2. Popyt jest zwykle bardziej elastyczny w długim niż w krótkim okresie.

3. Udział dobra normalnego w budżecie konsumenta zawsze rośnie, gdy wzrasta jego dochodów.

4. Krzywa Engla pokazuje, jaką ilość danego dobra konsumenci będą skłonni nabyć przy różnym poziomie dochodów.

5. Wzrost dochodów konsumentów spowoduje zwiększenie popytu na wszystkie konsumowane przez nich dobra.

6. W krótkim okresie przedsiębiorstwo może bardzo szybko zareagować z wzrost cen produktów uruchamiając nowe fabryki.

7. Udział wydatków na dobra trwałego użytku i zaspokajanie potrzeb wyższego rzędu rośnie w tempie szybszym od przyrostu dochodów

8. Cenowa elastyczność popytu na dobro jest tym większa, im większy jest udział wydatków na to dobro w budżecie.

9. Wzrost cen herbaty nie spowoduje żadnych zmian w popycie na nią.

10. W reakcji na wzrost ceny dobra, jeżeli firma dysponuje niewykorzystanymi mocami produkcyjnymi, może uruchomić dodatkową zmianę itp., elastyczność cenowa podaży jest większa.

Pytania problemowe:

Wyjaśnij, jaki wpływ na krzywą podaży produktów wytwarzanych w gospodarstwach ekologicznych na bazie surowców naturalnych (bez domieszek chemii), będą miały następujące sytuacje:

• Spadek cen ziemi uprawnej

• Wzrost popytu na produkty rolne

• Wzrost ceny tych produktów

• Subsydiowanie produkcji przez państwo

• Wzrost cen nawozów sztucznych

Ernest Engel - statystyk niemiecki (1821-1896)

5

Y

Definicje:

Elastyczność popytu to stosunek procentowej zmiany wielkości popytu do procentowej zmiany czynnika wpływającego na popyt.

a

0<E<1

E=1

Dochód

E ⇒ ∞ ∞

E>1

E>1

E=0 ∞

E<1

E=1

Zastanów się:

Czym kierujesz się dokonując zakupów dóbr?

Popyt

Zastanów się:

Dlaczego popyt na lekarstwa jest określany jako popyt sztywny?

X

E=0 ∞

E ⇒ ∞ ∞

b

ΔY

ΔX

---