Splot lędźwiowy.

1. Charakterystyka ogólna.

2. Gałęzie krótkie.

3. Gałęzie długie splotu lędźwiowego.

4. Gałęzie długie splotu krzyżowego.

5. Uwagi kliniczne.

Ad 1.

Splot lędźwiowo - krzyżowy jest największym splotem somatycznym ustroju, tworzy go splot lędźwiowy i splot krzyżowy, które łączą się ze sobą tzw. nerwem widełkowym. Jest to gałąź brzuszna L_4, która rozwidla się dochodząc do obu splotów.

Splot lędźwiowy i krzyżowy powstają z gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych:

Lędźwiowy z neuromerów Th₁₂ - L_4, krzyżowy z neuromerów L₄ - Co_1.

Podobieństwa splotów: lędźwiowego i krzyżowego.

• leżą na miękkiej podściółce mięśniowej: splot lędźwiowy w m. lędźwiowym większym, a splot. krzyżowy na m. gruszkowatym;

• oba oddają bezimienne nerwy krótkie do okolicznych mięśni;

• oba oddają po 6 nerwów długich;

• zarówno nn. długie jak i krótkie odchodzą bezpośrednio od korzeni, splotu tj. gałęzi brzusznych neuromerów L₄ - Co₁.

Różnice splotów: lędźwiowego i krzyżowego:

pomiędzy oboma splotami jest ich miejsce opuszczenia (miednicy)

• wszystkie nerwy splotu krzyżowego wychodzą z miednicy przez otwór kulszowy większy, czyli z tyłu, są to zatem nerwy zamiedniczne.

• nerwy splotu lędźwiowego opuszczają miednicę z przodu, są to więc nerwy przedmiedniczne, a tylko jeden z nich tj. n. zasłonowy przechodzi przez otwór zasłonowy i jest nerwem śródmiednicznym.

Ad 2.

Gałęzie krótkie splotu lędźwiowo - krzyżowego są bezimienne, mają krótki przebieg, zaopatrują przyległe mięśnie:

• m. lędźwiowy większy;

• mm. międzypoprzeczne;

• m. gruszkowaty.

Ad 3.

Nerwy długie splotu lędźwiowego:

• n. biodrowo - podbrzuszny;

• n. biodrowo - pachwinowy;

• n. płciowo - udowy;

• n. skórny boczny uda;

• n. udowy;

• n. zasłonowy.

Dwa górne nerwy tj. n. biodrowo - podbrzuszny i n. biodrowo - pachwinowy swym przebiegiem przypominają nerwy międzyżebrowe dolne; przebiegają one najpierw w m. lędźwiowym większym a potem mm. bocznymi brzucha i je zaopatrują. Ponadto n. biodrowo - podbrzuszny zaopatruje skórę okolicy biodrowej, a n. biodrowo - pachwinowy skórę części przedniej warg sromowych większych bądź moszny.

N. płciowo - udowy jako jedyny z nerwów wychodzi z przedniej pow. m. lędźwiowego większego, rozdwaja się na gałąź płciową i gałąź udową,

• gałąź płciowa przebiega przez kanał pachwinowy, zaopatruje m. dźwigacza jądra i błonę kurczliwą.;

• gałąź udowa przebiega przez rozstęp naczyń, zaopatruje skórę części górnej trójkąta .

N. skórny boczny uda przebiega najpierw w m. lędźwiowym większym. potem na m. biodrowym, przechodzi pod więzadłem pachwinowym tuż przy kolcu biodrowym przednim górnym i zaopatruje skórę okolicy bocznej uda.

N. udowy jest największym nerwem splotu lędźwiowego, przebiega najpierw w m. lędźwiowym większym potem na m. biodrowym, z kolei przez rozstęp mięśni i pod więzadłem pachwinowym oddaje gałęzie końcowe: mięśniowe i skórne.

ruchowo zaopatruje:

• m. biodrowo - lędźwiowy;

• wszystkie prostowniki uda tj.:

• m. czworogłowy uda,

• m. krawiecki.

• z n. zasłonowym zaopatruje jeden z przywodzicieli tj. m. grzebieniowy.

czuciowo zaopatruje:

• okolicę przednia uda;

• najdłuższą z gałęzi skórnych czyli n. udowo - goleniowy biegnie aż do palucha i zaopatruje skórę okolicy przyśrodkowej goleni i stopy.

N. zasłonowy jako jedyny z nerwów przebiega przyśrodkowo, od m. lędźwiowego większego, potem w przestrzeni podotrzewnowej miednicy, która opuszcza przez otwór zasłonowy.

ruchowo zaopatruje:

- wszystkie mm. przywodziciele (5) .

czuciowo zaopatruje:

• skórę okolicy przyśrodkowej uda.

(nerw ten siedzi osadzony na przywodzicielu krótkim).

Jak z powyższego wynika splot lędźwiowy prócz m. biodrowo - lędźwiowego miednicy zaopatruje prostowniki i przywodziciele uda oraz skórę uda po stronach:

• bocznej;

• przedniej;

• przyśrodkowej;

• skórę okolicy przyśrodkowej goleni stopy.

Ad 4.

Gałęzie długie splotu krzyżowego zaopatrują:

ruchowo:

• prawie wszystkie mięśnie goleni i stopy;

czuciową:

• stronę tylną uda, goleni i stopy z wyjątkiem ich strony przyśrodkowej (n. udowy, n. udowo - goleniowy);

• skórę okolicy dolnej pośladkowej.

Wyróżnia się 6 nerwów długich splotu krzyżowego:

• n. pośladkowy górny;

• n. pośladkowy dolny;

• n. skośny tylny uda;

• n. sromowy;

• n. guziczny;

• n. kulszowy.

N. pośladkowy górny przebiega przez otwór nadgruszkowy i zaopatruje. 3 mm. pośladkowy średni i mały i m. naprężacz powięzi szerokiej.

(wszystkie pozostałe nerwy z wyjątkiem n. guzicznego wychodzą przez otwór podgruszkowy).

N. pośladkowy dolny zaopatruje tylko m. pośladkowy wielki.

N. skórny tylny uda zaopatruje skórę okolicy tylnej uda.

N. sromowy jako jedyny z nerwów zawiera włókna przywspółczulne, które potem oddzielają się od niego jako m. trzewne miedniczne i zasilają parasympatyczny splot podbrzuszny dolny.

N. sromowy przebiega najpierw w części nadprzeponowej miednicy, opuszcza ją przez otwór podgruszkowy okala kolec kulszowy mniejszy, wraca do miednicy, ale już do jej części podprzeponowej gdzie pobiera w kanale sromowym i dochodzi do okolicy moczowo - płciowej.

ruchowo zaopatruje:

• obie przepony dna miednicy;

czuciowo zaopatruje:

• skórę części tylnej warg sromowych większych lub moszny.

N. guziczny jest najmniejszym nerwem splotu krzyżowego i wraz z n. sromowym współdziała w unerwieniu m. guzicznego.

N. kulszowy jest nie tylko największym nerwem splotu krzyżowego, ale największym nerwem ustroju.

• przebiega w komorze zginaczy uda (z tyłu) i zaopatruje je;

• w kącie górnym dołu podkolanowego rozdwaja się na n. piszczelowy i strzałkowy wspólny, te 2 gałęzie zaopatrują wszystkie mm. goleni i stopy oraz skórę goleni i stopy z wyjątkiem obszaru cz. przyśrodkowej.

(n. kulszowy dodatkowo z n. zasłonowym unerwia przywodziciela wielkiego).

N. piszczelowy przebiega w komorze zginaczy goleni i przez kanał kostki przyśrodkowej przechodzi na podeszwę. Na goleni zaopatruje wszystkie zginacze i okolicę tylną skóry goleni, na stopie rozwidla się na 2 n. podeszwowe: przyśrodkowy i boczny, które zaopatrują wszystkie mm. podeszwy i całą skórę podeszwy.

• n. podeszwowy przyśrodkowy:

z wyniosłości przyśrodkowej stopy zaopatruje:

• m. odwodziciel palucha;

• głowę przyśrodkową zginacza krótkiego palucha.

z wyniosłości pośredniej:

• m. zginacz krótki palców;

• 1,2,3 mm. glistowate.

czuciowo zaopatruje:

• 2/3 podeszwy;

• 3,5 palca po stronie przyśrodkowej.

• n. podeszwowy boczny zaopatruje:

z wyniosłości przyśrodkowej:

• głowa boczna m. zginacza krótkiego palucha;

• m. przywodziciel palucha.

z wyniosłości pośredniej:

• m. czworoboczny podeszwy;

• 4 m. glistowaty;

• wszystkie mm. międzykostne 3 podeszwowe + 4 grzbietowe

z wyniosłości bocznej:

• wszystkie 3 m. wyniosłości;

czuciowo zaopatruje:

• 1/3 podeszwy;

• 1,5 palca po stronie bocznej.

Jak widać n. podeszwowy przyśrodkowy na stopie odpowiada n. pośrodkowemu na ręce, n. podeszwowy boczny - n. łokciowemu.

N. strzałkowy wspólny odchyla się od n. piszczelowego, przebiega do kąta bocznego dołu podkolanowego, owija się w dół szyjki strzałki i rozdwaja na n. strzałkowy powierzchowny i n. strzałkowy głęboki.

• n. strzałkowy powierzchowny zaopatruje:

• grupę boczną goleni - 2 mm. strzałkowe - długi oraz krótki;

czuciowo skórę1/4 przedniej goleni i grzbietu stopy z wyjątkiem obu jej brzegów i wycinka pomiędzy 1 i 2 palcem - czyni to za pośrednictwem 2 gałęzi skórnych, które są jego rozwidleniem:

• n. skórny grzbietowy przyśrodkowy;

• n. pośredni stopy.

• n. strzałkowy głęboki przebiega w komorze prostowników goleni i przechodzi na grzbiet stopy; ruchowo zaopatruje:

• wszystkie 3 mm. prostowniki goleni

• 2 mm. prostowniki krótkie grzbietu stopy.

czuciowo tylko klinowaty wycinek skóry po str. grzbietowej między paluchem i 2 palcem.

N. kulszowy wraz z n. zasłonowym unerwia m. przywodziciel wielki uda.

(kończyna dolna ma unerwienie grupowe).

Unerwienie skóry pośladka:

• piętro górne: gg. grzbietowe nn. rdzeniowych krzyżowych - nn. pośladkowe górne;

• piętro środkowe: gg. grzbietowe nn. rdzeniowych krzyżowych - nn. pośladkowe środkowe;

• piętro dolne: gg. brzuszne splotu lędźwiowego - n. skórny tylny uda

Ad. 5.

Porażenia:

porażenie n. kulszowego wywołuje niedowład zginaczy uda oraz wszystkich mm. goleni i stopy co uniemożliwia chodzenie;

porażenie n.. strzałkowego wspólnego wywołuje chód koguci;

porażenie n. piszczelowego powoduje powstanie stopę piętowa, nie działają zginacze goleni.

Łańcuch mięśniowy powstaje gdy 2 mm. mają przyczepy w tym samym miejscu kości, tzn. przyczep końcowy i początkowy 2 różnych mm. są w jednym miejscu.

Łańcuch przenosi działanie z m. na m.

np. m. skośny zew. brzucha i m. międzyżebrowy zew;

m. skośny wew. brzucha i m. międzyżebrowy wew.;

m. zębaty tylny górny i m. dźwigacz łopatki;

m. zginacz długi uda i m. brzuchaty łydki.

6

Wykład XII - 05.01.2001r.

---