Bodziec - każda zmiana w środowisku, prowadząca do reakcji organizmu.

Receptor - wyspecjalizowana komórka czuciowa. Niektóre receptory rozsiane są po całym ciele (np. receptory bólu), inne stanowią skupiska przystosowane do wybiórczego rejestrowania bodźców (receptory wzroku czy słuchu)

W receptorach dokonuje się przetworzenie bodźców na impulsy nerwowe. Impulsy są przekazywane drogą przewodnictwa nerwowego do części centralnej układu nerwowego (do mózgu lub rdzenia kręgowego). W części centralnej impulsy ulegają przetworzeniu, a następnie przekazaniu do efektorów, czyli narządów wykonawczych (najczęściej są to mięśnie i gruczoły).

Wrażenia - proces poznawczy, który polega na odzwierciedleniu poszczególnych cech zmysłowych obiektów działających bezpośrednio na nasze receptory, takie jak: barwa, kształt, twardość lub szorstkość powierzchni.

Podział wrażeń wg rodzajów receptorów:

1. eksteroreceptory - odbierają bodźce bądź to z pewnej odległości (telereceptory), bądź też przy bezpośrednim zetknięciu z przedmiotem (kontektoreceptory)

2. interoreceptory - dostarczają informacji o tym, co dzieje się w naszych narządach wewnętrznych, a także orientują nas w zmianie położenia ciała, w ruchach itp.

Anatomiczno-fizjologiczny podział wrażeń:

EKSTERORECEPTORY		INTERORECEPTORY
telereceptory	kontaktoreceptory	wrażenia
wrażenia
wzrokowe słuchowe węchowe bólowe	dotykowe smakowe ciepła i zimna bólowe	organiczne równowagi mięśniowo-ruchowe bólowe

Wrażenia wzrokowe

Bodźcami wywołującymi wrażenia wzrokowe są promienie świetlne. Nasze oko reaguje na światło o długości fal w granicach od 390 do 760 milimikronów (milionowych części milimetra). Promienie światła o różnej długości wywołują wrażenie barw.

Zaburzenia w widzeniu barw:

• daltonizm - ślepota na odcienie barw zielonych i czerwonych; częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet;

• achromatopsja - całkowita ślepota na barwy; świat postrzegany jest w kolorach biało-czarnych i szarościach; zaburzenie to występuje bardzo rzadko.

Wrażenia słuchowe

Bodźcami dla wrażeń słuchowych są fale dźwiękowe. Powstają one wskutek drgań w powietrzu lub innych substancjach przewodzących drgania, np. w wodzie. Fale dźwiękowe mają różną częstotliwość i intensywność (siłę). Ucho ludzkie jest wrażliwe na częstotliwość w granicach od 16 do 20 000 drgań/sekundę, jednak człowiek najlepiej rozróżnia dźwięki o częstotliwości 155-2 200 drgań/sekundę. Są to dźwięki mowy i śpiewu.

Wrażenia węchowe

Narządami odbiorczymi dla wrażeń węchowych są komórki węchowe umieszczone u człowieka u nasady nosa.

Wrażenia smakowe

Chemiczne własności ciał są odzwierciedlane przez wrażenia smakowe. Cząstki ciał rozpuszczone w ślinie dostają się do brodawek smakowych, które znajdują się głównie na powierzchni języka oraz tylnej ścianie gardła i podniebieniu. Poszczególne kubki smakowe są wrażliwe na określone smaki-zależnie od ich rozmieszczenia. Na końcu języka odbieramy smak słodki, na końcu i na bokach - słony, tylko na bokach - kwaśny, w tylnej części języka - gorzki.

Wrażenia dotykowe, ciepła i zimna, bólu

Receptory tych wrażeń znajdują się w skórze. Są one rozmieszczone w różnych częściach ciała, np. miejscem szczególnie wrażliwym na dotyk są końce palców. Wrażenia ciepła i zimna mogą być odbierane również z pewnej odległości.

Wrażenia bólu mogą dochodzić od wnętrza organizmu i wtedy sygnalizują chorobę.

Wrażenia równowagi - odzwierciedlają położenie ciała w przestrzeni

---