RACHUNKOWOŚĆ - ĆWICZENIA

Dr E. Tchorzewska

Literatura:

1. J. Olchowicz, Podstawy rachunkowości. Część II. Zadania i rozwiązania, DIFIN.

2. Andrzejewski, Podstawy rachunkowości, PWN.

ĆWICZENIA 1 (21.02.2007)

Rachunkowość - diagnozowanie stanu majątkowego, przebieg procesów zmieniających rzeczywistość.

Nie wszystkie firmy są zobligowane do prowadzenia rachunkowości.

Zdarzenie gospodarcze - są to fakty, zaszłości, występujące w procesie danej jednostki, powodujące zmiany ilościowe lub jakościowe w składnikach majątkowych lub źródłach ich pochodzenia (źródła finansowania):

• Zdarzenie wewnętrzne - dotyczy danej jednostki np. wydania do biura z magazynu papieru.

• Zdarzenie zewnętrzne - w zdarzeniu występują dwa podmioty np. zakup z zakładów papierniczych papieru do własnego biura.

Zdarzenie gospodarcze wymaga udokumentowania. Musi wystąpić dowód gospodarczy.

Operacja gospodarcza - każde udokumentowane zdarzenie i podlegające ewidencji.

Majątek - zasoby wykorzystywane do prowadzenia działalności.

Źródło finansowania - określa z czego następuje finansowanie.

Zadanie:

Wyjaśnij i uzasadnij, które z poniższych przykładów występujących w firmie Meteor mogą być zdarzeniami gospodarczymi. Ponadto wskaż, jakie zmiany wystąpiły w majątku lub źródłach jego finansowania przy wystąpieniu danego zdarzenia gospodarczego:

1. Na rachunek bankowy wpłynęła kwota w wysokości 5000 zł od kontrahenta za sprzedane mu
   w poprzednim miesiącu produkty. Zdarzenie (zmienił się stan środków; pozbyliśmy się majątku).

2. Podjęto gotówkę w wysokości 10 000 zł z rachunku bankowego i wpłacono ją do kasy przedsiębiorstwa. Zdarzenie (zmienia się jakość z rachunku kasa).

3. Podpisano wstępną umowę z dekoratorem wnętrz na wykonanie projektu wystawy; kwota umowy 8 000 zł.

4. Wypłacono dekoratorowi wnętrz z kasy tytułem zaliczki kwotę 2 500 zł. Zdarzenie (bo zmienił się stan majątkowy i mamy prawo do świadczeń).

5. Złożono w firmie Simple zamówienie na przygotowanie programu komputerowego do prowadzenia rozliczeń podatkowych i ubezpieczeniowych; umowna cena netto programu została ustalona na kwotę 5 000 zł.

6. Wpłynęła faktura za remont samochodu dostawczego od firmy Ewatex na kwotę 3 500 zł. Zdarzenie (zmienia się struktura majątku, uznajemy fakturę za naprawę).

ĆWICZENIA 2 (28.02.2007)

Cechy charakterystyczne zdarzeń gospodarczych:

• Istnieje określony termin nastąpienia danego zdarzenia.

• Konieczne jest wyrażenie wartościowe danego zdarzenia.

• Dane zdarzenie gospodarcze rozpatruje się z punktu widzenia wpływu na majątek lub źródła finansowania danego konkretnego podmiotu.

• Zdarzenie powoduje co najmniej dwa skutki w wartości majątku, względnie w źródłach jego finansowania.

• To, co jest zdarzeniem gospodarczym musi być udokumentowane w danej jednostce.

Ewidencja - dokumentowanie pojedynczych operacji gospodarczych; ma za zadanie potwierdzenie zaistnienia zdarzenia.

Dowód księgowy (forma dokumentu księgowego) - dowód sporządzony na piśmie, stwierdzający wystąpienie danego zdarzenia gospodarczego zgodnie z jego faktycznym przebiegiem.

Dokumentacja księgowa - ogół dokumentów prowadzonych w danej firmie.

Dokumenty to także te, które pozwalają zmienić błędny zapis, a także pozwalające na przeksięgowanie wcześniej zaksięgowanych materiałów.

W księgach rachunkowych nie może być zapisu bez rachunku księgowego (dowodu księgowego).

Dokumenty księgowe są podstawą zapisu w księgach.

Dowód księgowy powinien zawierać co najmniej:

1. Określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego.

2. Określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczych.

3. Opis operacji oraz jej wartości, jeżeli to możliwe, określoną także w jednostkach naturalnych.

4. Datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą - także datę sporządzenia dowodu.

5. Podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki aktywów.

6. Stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych (dekretacja) oraz podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania.

Dowód księgowy opiewający waluty obce powinien zawierać przeliczenie ich wartości na walutę polską według kursu obowiązującego w dniu przeprowadzenia operacji gospodarczej. Wynik przeliczenia zamieszcza się bezpośrednio na dowodzie.

Dowody księgowe powinny być:

• Rzetelne - to jest zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczej, która dokumentują.

• Kompletne - zawierające co najmniej dane określone ustawą.

• Wolne od błędów rachunkowych.

Niedopuszczalne jest dokonywanie w dowodach księgowych wymazywania i przeróbek.

Stwierdzone błędy w zapisach poprawia się:

1. Przez skreślenie dotychczasowej treści i wpisanie nowej, z zachowaniem czytelności błędnego zapisu oraz podpisanie poprawki i umieszczenia daty. Poprawki takie musza być dokonane jednocześnie we wszystkich księgach rachunkowych i nie mogą nastąpić po zamknięciu miesiąca lub

2. przez wprowadzenie do ksiąg rachunkowych dowodu zawierającego korekty błędnych zapisów dokonywane tylko zapisami dodatnimi a nie ujemnymi.

Podział dokumentów ze względu na pochodzenie:

• Zewnętrzne - otrzymane od obcych jednostek; dotyczą dwóch podmiotów.

• Wewnętrzne - dotyczą operacji gospodarczych wyłącznie wewnątrz danej jednostki.

Podział dokumentów ze względu na charakter:

• Źródłowe - pierwotne; stanowią pierwsze pisemne potwierdzenie danego zdarzenia gospodarczego.

• Wtórne - podstawą ich wystawienia są zazwyczaj inne dokumenty.

Podział dokumentów ze względu na jednostkę wystawiającą:

• Dowody własne - faktura wystawiona przez zakład.

• Dowody obce - dostawane przez kupującego np. wyciąg bankowy.

Wyjątek (VATRR)

Merytoryczny podział dokumentów - przykłady dowodów księgowych:

Grupa środków zobowiązań	Dowody księgowe dotyczące obrotów	Księgi kartoteki i zestawienie do szczegółowej ewidencji grup
Majątek trwały	Protokół przyjęcia środka trwałego OT Protokół zdawczo-odbiorczy PT Protokół likwidacji środków trwałych LT Protokół zmiany miejsca użytkowania środka trwałego MT	Księga środków trwałych /księga inwentarzowa/ Kartoteka środków trwałych /karty analityczne środków trwałych/ Tabele amortyzacyjne
Inwentarz żywy	Protokół urodzenia zwierzęcia Protokół przeklasowania Protokół przeważenia zwierząt Protokół padnięcia/uboju z konieczności Kwit przychodu inwentarza żywego Kwit rozchodu inwentarza żywego	Księga inwentarza żywego
Zapasy /produkty, wyroby, towary, materiały/	Przyjęcie wyrobu Pw Przyjęcie materiału Pz Zwrot materiałów Zw Przesuniecie materiałów Mm Wydanie materiałów na zewnątrz Wz Pobranie materiałów Rw Zbiorczy kwit wydanie Protokół strat i ubytków w magazynów Protokół przerobu Raport zużycia pasz	Kartoteka magazynowa ilościowa Kartoteka magazynowa wielorubrykowa Wywieszka magazynowa
Środki pieniężne	Czek gotówkowy Asygnata Kasy Przyjmie Asygnata Kasy Wypłaci Wniosek o wypłatę zaliczki Rachunek uproszczony Faktura VAT Czek rozrachunkowy Polecenie przelewu Weksel	Raport kasowy Wyciąg bankowy /łącznie z dokumentami źródłowymi/
Siła robocza /praca i płaca/	Listy obecności Dziennik brygadzisty Karta pracy Lista świadczeń Lista płac

ĆWICZENIA 3 (7.03.2007)

Majątek przedsiębiorstwa - ujęcie przedmiotowe (aktywa) i podmiotowe (pasywa):

Inwentaryzacja - określana jest jako zespół czynności zmierzających do ustalenia rzeczywistego stanu składników majątkowych pozostających w dyspozycji jednostki gospodarczej lub organizacyjnej oraz zobowiązań i kapitałów własnych tej jednostki.

Główny cel: doprowadzenie danych ksiąg rachunkowych do rzeczywistego stanu aktywów i pasywów dla zapewnienia rzetelności i wiarygodności zapisów w księgach rachunkowych.

Inwentaryzacja polega na:

1. Przeprowadzeniu spisu z natury aktywów pieniężnych (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunku bankowym) papierów wartościowych, rzeczowych składników majątku obrotowego oraz środków trwałych, które pozostają w dyspozycji jednostki gospodarczej, bez względu na to czy są one używane czy też nie.

2. Wycenie spisanych składników oraz ustaleniu ich wartości.

3. Uzyskaniu od banków pisemnych potwierdzeń sald środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku.

4. Uzyskaniu od kontrahentów pisemnych potwierdzeń stanu rozliczeń o charakterze należności
   i zobowiązań oraz o powierzonych kontrahentom własnych składników majątku.

5. Weryfikacji i porównaniu z dokumentami stanu tych składników majątku lub zobowiązań, które nie mogą być potwierdzone przez kontrahentów (np. należności dochodzone na drodze sądowej) lub są niedostępne podczas przeprowadzania spisu z natury (np. środki trwałe niedostępne podczas spisu).

6. Ustaleniu i wyjaśnieniu (rozliczeniu) oraz zaksięgowaniu różnic ilościowych i wartościowych pomiędzy stanem rzeczywistym wynikającym ze spisu, a stanem wynikającym z ewidencji księgowej.

7. Podjęciu decyzji dotyczących sposobu rozliczenia różnic (niedoborów i nadwyżek) ujawnionych w wyniku inwentaryzacji.

Prawo bilansowe określa częstotliwość i terminy, których należy przestrzegać prowadząc rzetelnie księgi rachunkowe.

Metody inwentaryzacji:

1. Spis z natury.

2. Metoda pośrednia uproszczona.

3. Metoda potwierdzenia sald.

4. Metoda weryfikacji.

Arkusz spisu z natury zawiera:

Symbol indeksu, nazwę spisywanego przedmiotu, ilość stwierdzoną, cenę, wartość, uwagi, podpisy członków zespołu spisującego, skład zespołu spisującego oraz innych osób obecnych przy spisie.

ĆWICZENIA 4 (14.03.2007)

Bilansowanie majątku i kapitału:

Ogólna postać bilansu majątkowego:

AKTYWA	PASYWA
Aktywa trwałe (majątek trwały)	Kapitały własne
Aktywa obrotowe (majątek obrotowy)
		Kapitały obce: Długoterminowe, Krótkoterminowe.
Suma bilansowa - aktywa	Suma bilansowa - pasywa
Sposób zaangażowania kapitału	Źródła pochodzenia kapitału

Bilans majątkowy - wartościowe zestawienie zasobów finansowych pozostających w dyspozycji jednostki (aktywa) ze źródłami ich finansowania (pasywa) sporządzone w określonej formie i na określony dzień nazywany momentem bilansowym.

Zasady sporządzania bilansu:

1. Zasada równowagi - suma aktywów musi być równa sumie pasywów.

2. Zasada prawdziwości - bilans musi być prawdziwy; wszystkie informacje zawarte w bilansie muszą mieć odzwierciedlenie w rzeczywistości.

3. Zasada klarowności i jasności - poszczególne zasoby są wykazywane w określony sposób.

4. Zasada ciągłości bilansowej - bilans kończący jeden okres obrotowy jest jednocześnie bilansem otwierającym rok następujący bezpośrednio po nim.

Przykład:

Lp.	AKTYWA	Wartość	Lp.	PASYWA	Wartość
A	Aktywa trwałe	1 900	A	Kapitały / fundusze własne	2 050
I	Wartości niematerialne i prawne	120	I	Kapitał podstawowy	1 200
II	Rzeczowe aktywa trwałe	1 560	II	Kapitał zapasowy i rezerwowy	710
III	Należności długoterminowe	-	III	Kapitał z aktualizacji wycen	40
IV	Inwestycje długoterminowe	220	IV	Zysk/strata netto (roku obrotow.)	100
V	Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe	-
B	Aktywa obrotowe	1 700	B	Zobowiązania i rezerwy na zob.	1 550
I	Zapasy	1 000	I	Rezerwy na zobowiązania	-
II	Należności krótkoterminowe	480	II	Zobowiązania długoterminowe	300
III	Inwestycje krótkoterminowe	200	III	Zobowiązania krótkoterminowe	1 250
IV	Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe	20	IV	Rozliczenia międzyokresowe	-
	RAZEM AKTYWA	3 600		RAZEM PASYWA	3 600

Zadanie I.4.

Spółdzielnia ALFA na 31.12.200X posiada:

• lokale sklepowe i magazyny 1200,

• wyposażenia sklepów 800,

• zapasy towarów 300,

• środki pieniężne na rachunku bankowym 600.

Członkowie spółdzielni wnieśli udziały w formie środków pieniężnych oraz rzeczowych (środki trwałe) w kwocie 1300, wypracowany w poprzednich latach zysk zasilił fundusz własny 300. Pozostała wartość aktywów sfinansowana jest pożyczkami od innych jednostek.

Sporządzić bilans spółdzielni.

Scharakteryzować źródła finansowania w spółdzielni.

Lp.	AKTYWA	Wartość	Lp.	PASYWA	Wartość
A	Aktywa trwałe	2 000	A	Kapitały / fundusze własne	1 600
I	Środki trwałe:		I	Fundusz udziałowy	1 300
	- budynki,	1 200	II	Fundusz zapasowy	300
	- pozostałe.	800	III	Zysk roku bieżącego	-
B	Aktywa obrotowe	900	B	Zobowiązania	1300
I	Zapasy	300	I	Kredyty bankowe	-
II	Inwestycje - środki pieniężne	600	II	Zobowiązania i pożyczki	1300
III	Należności	-
	RAZEM AKTYWA	2 900		RAZEM PASYWA	2 900

Zadanie II.4.

Uzupełnić brakujące kwoty w równaniu bilansowym. Znane są następujące informacje:

	1	2	3	4	5	6
Aktywa	10000	9000	5000	3000	5000	2000
Kapitał własny	8000	7000	4000	-	4000	2000
Zobowiązania	2000	2000	1000	3000	1000	-

Zadanie I.7.

Spółka X z o.o. o charakterze produkcyjno-handlowym na 31.12.200X posiada:

Środki trwałe	250
Materiały	40
Produkty	30
Udziały długoterminowe w innych jednostkach	30
Towary	10
Należności od odbiorców	15
Środki pieniężne w banku	25
Gotówka w kasie	5

Zadłużenie spółki wobec banku wynosi 80, wobec dostawców 40, nie podzielony zysk (pozostawiony
w spółce) z poprzednich okresów 30, zysk wypracowany w bieżącym roku 10. Do wykonania:

• ustalić kwotę kapitału zakładowego oraz całkowitą kwotę kapitału własnego,

• sporządzić bilans spółki, ocenić sytuację majątkową i finansową spółki.

Lp.	AKTYWA	Wartość	Lp.	PASYWA	Wartość
A I II	Aktywa trwałe Środki trwałe Udziały długoterminowe	280 250 30	A. I II III	Kapitał - fundusz własny Kapitał udziałowy Kapitał zapasowy Zysk	285 245 30 10
B I II III	Aktywa obrotowe Zapasy Inwestycje - środki pieniężne Należności krótkoterminowe	125 80 30 15	B. I II	Zobowiązania Kredyty bankowe Zobowiązania i pożyczki	120 80 40
	Suma bilansowa	405		Suma bilansowa	405

Sytuacja majątkowa - aktywa:

• powyżej 60% to aktywa trwałe,

• mała ilość środków o wysokiej płynności- tylko ok. 10%.

Sytuacja finansowa - pasywa:

• niemal 70% to kapitał własny.

Zadanie II.2.

Wkład finansowy właściciela na początek okresu obrachunkowego wynosi 5000. Dokonano następujących operacji.

Lp.	Treść operacji	Kwota	Uwagi
1.	Zapłacono gotówką rachunek za telefon	100	5000-100=4900
2.	Sprzedano za gotówkę produkty przychód ze sprzedaży wydanie produktów odbiorcy wg. kosztów wytworzenia	500 400	4900+500=5400 5400-400=5000
3.	Zakupiono za gotówkę materiały (przyjęto je do magazynu)	80	-
4.	Zużyto materiały biurowe	20	5000-20=4800
5.	Podjęto gotówkę z banku do kasy	70	-
6.	Zrealizowano prowizję za pośrednictwo w sprzedaży	60	4980+60=5040
7.	Przeszacowano na plus wartość papierów wartościowych o kwotę	80	5040+80=5120

ĆWICZENIA 5 (21.03.2007)

Zadanie:

Sporządzić bilans majątkowy na dzień 1.04.2007 dla spółki z o.o. Styl. Ustalić stan kapitału własnego ogółem w spółce. W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji ustalono:

1. Pieniądze na rachunku bankowym 7 400,

2. Materiały do produkcji i usług 36 600,

3. Udziały w spółdzielni usług i handlu 12 000,

4. Produkty gotowe w magazynie 18 000,

5. Należności od klientów za wykonane usługi 16 000,

6. Podatek VAT należny (do odprowadzenia) 2 100,

7. Zobowiązania wobec dostawców materiałów i usług 18 500,

8. Kredyt długoterminowy 14 000,

9. Samochody dostawcze i osobowe 92 000,

10. Zespoły komputerowe, wyposażenie i inne urządzenia 12 100,

11. Programy komputerowe 6 200.

Lp.	AKTYWA	Wartość	Lp.	PASYWA	Wartość
A I II III	Aktywa trwałe Rzeczowe aktywa trwałe: samochody, zespoły komputerowe. Wartości niematerialne i prawne - programy komp. Inwestycje długoterminowe.	122 300 92 000 12 100 6 200 12 000	A	Kapitał - fundusz własny	165 700
B I II III	Aktywa obrotowe Zapasy: materiały, produkty. Należności krótkoterminowe Środki pieniężne	78 000 36 600 18 000 16 000 74 000	B I II	Zobowiązania... Zobowiązania długoterminowe. Zobowiązania krótkoterminowe - podatek.	34 000 14 000 18 500 2 100
	Suma bilansowa	200 300		Suma bilansowa	200 300

Wpływ operacji na bilans majątkowy. Operacje:

1. Bilansowe - dotyczą zmian wartościowych w aktywach lub pasywach,

2. Wynikowe - bezpośrednio powodują zmianę wyniku finansowego; zmieniają się poziomy przychodów, kosztów, zysków i strat nadzwyczajnych.

Operacja bilansowa:

Nie powoduje zachwiania równowagi bilansowej; występuje przeważnie w dwóch składnikach. Ze względu na rodzaj zmian, jakie wywołują wyróżniamy typy:

1. operacje wywołujące zmiany tylko po stronie aktywów (A); jeden ze składników rośnie, drugi maleje:

• podjęto gotówkę z rachunku bankowego i wpłacono do kasy,

• na rachunek bankowy wpłynęły należności od odbiorców,

• zakupiono przelewem bankowym pakiet akcji na dłuższy okres.

1. operacje powodujące zmiany tylko po stronie pasywów (P); jeden ze składników rośnie, drugi maleje:

• spłacono zobowiązanie wobec dostawcy, zaciągając kredyt bankowy,

• przeznaczono część zysku z roku ubiegłego na powiększenie zakładowego funduszu socjalnego.

1. operacje powodujące zwiększenie zarówno po stronie aktywów i pasywów (AP+), po jednym składniku o tą samą kwotę:

• zaciągnięto kredyt bankowy, którego kwotę bank przekazał na rachunek bankowy,

• udziałowiec wniósł jako wkład do firmy gotówkę.

1. operacje powodujące zmniejszenie zarówno po stronie aktywów i pasywów (AP-), po jednym składniku o tą samą kwotę:

• uregulowano płacąc z rachunku bankowego zobowiązanie wobec urzędu skarbowego,

• spłacono ratę kredytu bankowego płacąc z rachunku bankowego,

• wypłacono pracownikom wynagrodzenie za ostatni miesiąc płacąc gotówką z kasy.

Zadanie:

Ocenić charakter danych operacji:

1	Pracownik Nowak pobrał zaliczkę na delegację	600	+ należności od pracownika - środki pieniężne	A
2	Przyjęto od właściciela samochód dla firmy	40 000	+ rzeczowe aktywa trwałe + kapitał	AP+
3	Otrzymano ofertę od dostawcy na zakup materiałów	10 000	To nie jest operacja	-
4	Wpłacono gotówkę z kasy na rachunek bankowy		+ rachunek bankowy - gotówka	A
5	Zakupiono za gotówkę materiały	7 000	+ zapasy - gotówka	A
6	Spłacono zobowiązanie wobec dostawcy przelewem (wyciąg bankowy)	14 000	- rachunek bankowy - zobowiązania	AP-
7	Wypłacono z kasy wynagrodzenie pracownikom (uprzednio zaliczone)	15 000	- zapasy - zobowiązania	AP-
8	Zakupiono towary na kredyt kupiecki (z odroczoną płatnością)	4 200	+ zapasy + zobowiązania długoterminowe	AP+
9	Zakupiono program komputerowy, za który zapłata nastąpi w ciągu 14 dni	4 200	+ wartości niematerialne + zobowiązania	AP+
10	Współwłaściciel wniósł do firmy środek trwały (maszynę, OT)	8 000	+ kapitał + środki trwałe	AP+
11	Przeznaczono zysk z roku ubiegłego na kapitał zapasowy.	15 000	+ kapitał zapasowy - zysk z roku ubiegłego	P

ĆWICZENIA 6 (28.03.2007)

Konto księgowe - jest to urządzenie ewidencyjne, które służy do klasyfikacji księgowej ewidencji oraz kontroli stanu składników majątkowych i źródeł ich finansowania.

Konto - jest to dwustronna tabela (rachunek) stosowana zarówno w rachunkowości, jak i innych naukach ekonomicznych do rejestracji, planowania i bilansowania przeciwstawnie skierowanych strumieni, tj. przychodów (zwiększeń) lub rozchodów (zmniejszeń) odpowiednio sklasyfikowanych obiektów majątkowych, ale także kosztów i efektów (przychodów) finansowych danego podmiotu
w pewnym okresie. [Brzezin]

Konto pojedyncze:

Data	Nr dowodu	Nr konta korespondującego	Treść	Suma
								Wn	Ma

Gdzie:

Wn - strona winien; Debet (Dt) - obciążenie konta, zapisanie w ciężar konta.

Ma - strona Ma; Credit (Ct) - uznanie konta, zapisanie na dobro konta.

Konto teowe:

Nazwa od litery T Dt Nazwa konta Ct





Konta:

1. Bilansowe,

2. Wynikowe.

Konto bilansowe:

• mają nazwy tak jak poszczególne zasoby wykazywane w aktywach, np. Kasa, Należności, lub

• mają nazwy tak jak poszczególne zasoby wykazywane w pasywach, np. Kapitał zakładowy,

• posiada saldo początkowe.

Dt Konto aktywów Ct Dt Konto pasywów Ct





Saldo Saldo

początkowe początkowe

ZWIĘKSZENIA ZMNIEJSZENIA ZMNIEJSZENIA ZWIĘKSZENIA

Konta wynikowe:

Dt Koszty i straty Ct Dt Przychody i zyski Ct

nadzwyczajne nadzwyczajne















Dt Wynik finansowy Ct









Zasada podwójnego zapisu zdarzeń gospodarczych (ewidencji) - zgodnie z tą zasadą każda operacja powinna być ujęta co najmniej na dwóch kontach; po dwóch przeciwstawnych stronach tych kont; w tej samej kwocie (równość na stronie Wn jednego konta i na stronie Ma drugiego konta).

Otwieranie konta:

• Oznaczamy nazwę i podajemy symbol konta,

• Wpisujemy stan początkowy, np. na podstawie bilansu otwarcia,

• Księgujemy występujące operacje, na podstawie prawidłowego dowodu księgowego.

Rachunek bankowy Materiały Zobowiązania wobec dostawców









(Sp) 526,6 114,- (1) (Sp) 9.804,3 600,- (5) (1) 114,- 11.314,2 (Sp)

(3) 200,- 230,- (4) (2) 120,- 120,- (2)






726,6 344,- 9.924,3 600,- 114,- 11.434,2

s 382,6 s 9.324,3 11.320,2 s

Kredyty bankowe Należności z tytułu dostaw Koszty zużytych materiałów









(4) 230,- 11.337,9 (Sp) (Sp)16.004,7 200,- (3) (5) 600,-

Operacje:

1. Uregulowano przelewem bankowym zobowiązanie wobec dostawcy na kwotę 114 zł.

2. Zakupiono z odroczoną płatnością (14 dni) od spółki ALFA materiały, które przyjęto do magazynu na kwotę 120 zł.

3. Na rachunek bankowy wpłynęła należność od odbiorcy na kwotę 200 zł.

4. Spłacono przelewem z rachunku bankowego ratę kredytu bankowego w kwocie 230 zł.

5. Wydano z magazynu materiały do zużycia na produkcję na kwotę 600 zł.

Zamykanie konta:

• podsumowanie obu stron konta, zgodnie ze stanem początkowym,

• różnica między stroną Wn a stroną Ma to saldo konta,

• saldo przyjmuje nazwę od tej strony, po której wykazano wyższą kwotę.

ĆWICZENIA 7 (0004.04.2007)

Zapis księgowy na koncie powinien zawierać, co najmniej:

• Datę dokonania operacji gospodarczej,

• Określenie rodzaju i nr identyfikacyjny dowodu księgowego stanowiącego podstawę zapisu oraz jego datę, jeżeli różni się ona od daty dokonania operacji,

• Zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji, z tym że należy posiadać pisemne objaśnienia treści skrótów lub kodów,

• Kwotę i datę zapisu,

• Oznaczenie kont, których dotyczy.

W skład ksiąg rachunkowych wchodzą:

• Dziennik,

• Księga główna (konta syntetyczne),

• Księga pomocnicza (konta analityczne),

• Zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont księgi pomocniczej,

• Wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz).

Zakładowy plan kont powinien zawierać co najmniej:

• Wykaz kont księgi głównej,

• Przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń,

• Zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej.

Środki pieniężne:

• Pieniądze,

• Jednostki rozrachunkowe- na rachunku bankowym lub w kasie,

• Czeki, weksle obce (płatne w ciągu 3 miesięcy od daty ich wystawienia),

• Metale szlachetne (jeśli nie są zaliczane do zapasu materiałów rzeczowych składników).

Formy rozliczeń pieniężnych:

• Gotówkowe - bezpośrednia wpłata do kasy środków pieniężnych, a także przy użyciu czeku gotówkowego, również kart płatniczych.

• Bezgotówkowe - przelew bankowy, czeki rozrachunkowe, akredytywa, rozliczenia przy użyciu weksli, rozliczenia planowe, okresowe rozliczenia saldami, karty płatnicze.


Rachunki bankowe 100 Kasa Rozrachunki





1a z tytułu wynagrodzeń



1b


5


Rozrachunki



z dost. i odb.

2


Krótkoterminowe

papiery wartościowe



Pozostałe rozrachunki 6




3


4




Opis:

1a Przyjęcie gotówki do kasy z rachunku bankowego

1b Wpłata gotówki z kasy na rachunek bankowy

• Odbiorca spłacił należność do kasy

• Ujawniono nadwyżkę w kasie

• Ujawniono niedobór w kasie

• Wypłata wynagrodzeń pracownikom gotówką

• Zakup za gotówkę krótkoterminowych papierów wartościowych

Nr oper.	Treść	Kwota	Dekretacja
						Dt	Ct
1.	Pobrano środki pieniężne z banku do kasy	500	Kasa	Rachunek bankowy
2.	Wypłacono pracownikowi zaliczkę na koszty podróży	200	Należności od pracowników	Kasa
3.	Odbiorca wpłacił do kasy należność za wykonaną usługę	1000	Kasa	Rozrachunki z odbiorcami
4.	Zakupiono za gotówkę materiały, które przyjęto do magazynu		Materiały	Kasa

ĆWICZENIA 8 (25.04.2007)

Formy rozliczeń bezgotówkowych

1. Przelew bankowy:





















1. Dyspozycja dłużnika do banku o przelaniu określonej kwoty na wskazane konto bankowe,

2. Wykonanie polecenia przez bank dłużnika,

3. Zawiadomienie dłużnika o wykonanym poleceniu przelewu,

4. Zawiadomienie wierzyciela o wpływie kwoty na jego rachunek bankowy.

2. Akredytywa:





























1. Polecenie otwarcia akredytywy,

2. Zawiadomienie o otwarciu akredytywy,

3. Przedłożenie w banku dokumentów upoważniających do zapłaty,

4. Przekazanie żądania zapłaty z akredytywy wystawcy,

5. Zapłata bankowi wierzyciela i powiadomienie dłużnika o wykonaniu polecenia zapłaty
   z akredytywy,

6. Powiadomienie wierzyciela o wpływie środków na jego rachunek.

3. Czek rozrachunkowy - ten, kto otrzyma czek rozrachunkowy nie dostaje gotówki na rękę. Kwota przelewana jest na wskazane konto (rachunek) okaziciela. Czek ten służy bezgotówkowemu obrotowi pieniądza.

4. Rozliczenia przy użyciu weksli:

• prawo wekslowe,

• rygor wekslowy,

• funkcje weksli,

• weksel im blanco.

5. Okresowe rozliczenia saldami.

6. Karty płatnicze - karty elektroniczne.

Zadanie III. 3 (Olchowicz):

Spółka „Z” na dzień 1.04.2007 przedstawia następujący stan środków pieniężnych i rozrachunków:

• środki pieniężne w banku 2000,

• kasa 500,

• należności od odbiorców 2000,

• zobowiązania wobec dostawców 3500,

• zobowiązania wobec urzędu skarbowego 1000.

Nr oper.	Treść	Kwota	Dekretacja
						Dt	Ct
1.	Na rachunek bankowy wpłynęły należności od odbiorców	1 000	Rachunek bankowy	Należności od odbiorców
2.	Otrzymano odsetki od pożyczek - wpływ na rachunek bankowy	500	Rachunek bankowy	Przychody finansowe
3.	Zakupiono towary na kredyt udzielony przez dostawców	3 000	Towary	Zobowiązania wobec dostawców
4.	Spłacono zobowiązanie wobec dostawców przelewem	3 500	Zobowiązania wobec dostawców	Rachunek bankowy
5.	Otrzymano należność od odbiorcy - wpływ na rachunek bankowy	300	Rachunek bankowy	Należności od odbiorców
6.	Pobrano gotówkę z banku do kasy	300	Kasa	Rachunek bankowy
7.	Spłacono zobowiązanie wobec dostawcy z kredytu bankowego	1 500	Zobowiązania wobec dostawców	Kredyt
8.	Spłacono zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego z uzyskanego kredytu bankowego	1 000	Zobowiązania wobec urzędu skarbowego	Kredyt




Rachunek bankowy Kredyty bankowe Kasa






(Sp) 2 000 3 500 (4) 1 500 (7) (Sp) 500

(1) 1 000 300 (6) 1 000 (8) (6) 300

(2) 500

(5) 300

Należności od odbiorców Zobowiązania wobec dostawców Towary









(Sp) 2 000 1 000 (1) (4) 3 500 3 500 (Sp) (3) 3 000

300 (5) (7) 1 500 3 000 (3)

Przychody finansowe Zobowiązania wobec urzędu skarbowego







500 (2) (8) 1 000 1 000 (Sp)

Rozrachunki z odbiorcami:

Przychody Rozrachunki z odbiorcami Pozostałe koszty



ze sprzedaży operacyjne





1a 2





Pozostałe rozrachunki



3




Rozrachunek z tytułu VAT



1b


Rachunek bankowy



4




1a)

1b)

2) Odpisanie przedawnionych należności od odbiorców,

3) Należności skierowane na drogę postępowania sądowego.

4)

ĆWICZENIA 9 (09.05.2007)

Rozrachunki z dostawcami:

Rachunek bankowy Rozrachunki z dostawcami Rozliczenie zakupu Towary i materiały











4 1 2a






Rozrachunki

z tytułu VAT





Pozostałe 2b


przychody operacyjne



5


3a





Koszty usług



3 3b




1. Otrzymana faktura wystawiona przez dostawcę za zakupione materiały i towary w kwocie brutto,

2. Zaakceptowana faktura VAT za zakupione materiały i towary;

2a) Przyjęcie do magazynu materiałów lub towarów w kwocie netto (bez VAT),

2b) Podatek VAT naliczony przez dostawcę (można odliczyć w rozliczeniach z urzędem skarbowym),

3. Zaakceptowana faktura VAT za usługi obce (nabyte od obcych kontrahentów) w kwocie brutto;

3a) Naliczony podatek VAT, wykazany w fakturze od dostawcy,

3b) Wartość usługi w kwocie netto,

4. Dokonanie przelewu bankowego regulującego zobowiązanie wobec dostawców,

5. Odpisanie przedawnione zobowiązanie wobec dostawców.

Rozrachunki publicznoprawne - całość należności i zobowiązania z tytułu:

• Podatków,

• Ceł,

• Akcyzy,

• Ubezpieczeń społecznych,

• Innych.

Podatek VAT - w Polsce PTU (Podatek od Towarów i Usług):

• 22% - podstawowa stawka

• 
  7%

• 3% stawki obniżone

• 0%

Podatek:

1. Naliczony - wykazany w fakturze, którą wykazuje kupujący; zapłacony przez kupującego (podatnika VAT) przy zakupie towarów i usług.

2. Należny - należy się urzędowi skarbowemu. Ten podatek sprzedający ma obowiązek doliczyć do swojej ceny sprzedaży netto wg obowiązujących stawek (potwierdzony fakturą VAT).

Rozliczenie zakupu Rozrachunki z tytułu VAT Rozrachunki z odbiorcami









2 1





Środki trwałe i towary





3




1. Należny podatek VAT, ujęty w fakturach VAT za sprzedane towary, produkty i usługi,

2. Podatek naliczony, ujęty w fakturach VAT od dostawców od zakupionych towarów, materiałów
   i usług.

3. Przeksięgowanie podatku naliczonego nie podlegającego zwrotowi lub odliczeń od podatku należnego na podstawie dekretacji VAT.

Zadanie IV. 2 (Olchowicz):

W spółce akcyjnej X w okresie sprawozdawczym miały miejsce następujące operacje gospodarcze dotyczące rozrachunków z odbiorcami i dostawcami:

Nr oper.	Treść	Kwota	Dekretacja
						Dt	Ct
1.	Otrzymano fakturę od dostawcy za zakupione materiały: wartość brutto faktury wartość materiałów netto podatek VAT (22%)	2 440 2 000 440	Rozliczenie zakupu	Zobowiązania
2.	Otrzymano materiały do powyższej faktury; wystawiono dowód PZ	2 000	Materiały	Rozliczenie zakupu
						VAT naliczony	Rozliczenie zakupu
			3.	Otrzymano fakturę od dostawcy za usługę transportową: wartość usługi netto, VAT (22%)	1 220 1 000 220	Rozliczenie zakupu	Zobowiązania
						Koszty	Rozliczenie zakupu
4.	Otrzymano fakturę za zakupione towary: wartość towaru, VAT (22%)	3 600 3 000 660	Rozliczenie zakupu	Zobowiązania
5.	Przyjęto zakupione towary do magazynu	3 000	Towary	Rozliczenie zakupu
						VAT naliczony	Rozliczenie zakupu
			6.	Wystawiono fakturę dla odbiorcy za sprzedane towary: wartość sprzedanych towarów w cenie nabycia, wartość sprzedanych towarów w cenie sprzedaży, VAT (22%)	1500 1 900 918	Wartość sprzedanych towarów w cenie nabycia	Towary
						Należności	Sprzedaż towarów
						Należności	VAT należny
			7.	Wystawiono fakturę dla odbiorcy za sprzedaną usługę poligraficzną: wartość usługi netto, VAT (22%)	500 110	Należności	Sprzedaż usług
						Należności	VAT należny




Rozliczenie zakupu Zobowiązania Należności






(1) 2 440 2 000 (2a) 2 440 (1) (6b) 1 900

(3a) 1 220 440 (2b) 1 220 (3a) (6c) 918

(4) 3 660 1 000 (3b) 3 660 (4) (7a) 500

220 (3c) (7b) 110

3 000 (5a)

• (5b)

Materiały Towary Koszty









(2a) 2 000 (5a) 3 000 1 500 (6a) (3b) 1 000

VAT naliczony VAT należny







(2b) 440 918 (6c) Wartość sprzedanych

(3c) 220 110 (7b) towarów w cenie

(5b) 660 nabycia





(6a) 1 500

Sprzedaż towarów Sprzedaż usług







1 900 (6b) 500 (7a)

ĆWICZENIA 10 (16.05.2007)

Podatek od towarów i usług (VAT):

Podatnik (podmiot podatku) - podmiotami podatku od wartości dodanej są osoby fizyczne oraz prawne, wykonujące we własnym imieniu i na własny rachunek czynności polegające na sprzedaży towarów i usług.

Przedmiot podatku - jest nim obrót z tytułu sprzedaży towarów i usług, ich użycie przez przedsiębiorcę na cele własne oraz przywóz towarów i usług (import). Eksport towarów i usług jest
z reguły zwolniony od podatku.

Podstawa podatku - stanowi ją obrót z tytułu sprzedaży towarów i usług pomniejszony o kwotę podatku.

Podatek należny - podatek obliczony od wartości sprzedanych dóbr i usług, który sprzedawca zobowiązany jest odprowadzić do urzędu skarbowego.

Podatek należny VAT = wartość sprzedaży netto
stawka podatku VAT / 100

Podatek naliczony - podatek wykazany w fakturach VAT od dostawców i w dokumentach odpraw celnych (SAD), który nabywca materiałów, towarów i usług zapłacił przy ich nabywaniu.

Stawki podatku VAT w Polsce:

• Podstawowa 22%,

• Obniżone: 7%, 3%, 0%.

Podstawowymi cechami podatku VAT są:

• Powszechność jego stosowania,

• Wielofazowość,

• Opodatkowanie obrotu netto,

• Potrącalność podatku.

Ustawa z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług Dz.U. 54.

Przykład:

W miesiącu styczniu br. w firmie ISKRA podatek należny od wartości sprzedanych odbiorcom wyrobów i usług wynosił 12.640,- zł, a podatek naliczony od zakupionych przez firmę ISKRA materiałów i usług wynosił 8.100,- zł.

Podatek do odprowadzenia do urzędu skarbowego wynosi 4.540,- zł (do dnia 25 lutego).

Rozrachunki z pracownikami:

Zatrudnienie odbywa się na podstawie:

Kodeksu Pracy stosunek pracy.

Kodeksu Cywilnego umowa zlecenie; umowa o dzieło.

Rozrachunki Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń Zespół 4.



publicznoprawne Koszty wynagrodzeń





2 a, b, c 1a





Inne rozrachunki Środki trwałe w budowie





3 1b





Kasa. Rachunek bankowy Fundusze specjalne.



Straty nadzwyczajne



4 1 c, d





1 - lista płac wynagrodzenia brutto obciążające:

1a - podstawową działalność operacyjną jednostki,

1b - budowę środków trwałych,

1c - fundusze specjalne (np. fundusz specjalny),

1d - straty nadzwyczajne (godziny przepracowane przy usuwaniu skutków zdarzeń losowych).

2 - potrącenia dokonane z listy płac pracownikowi (obligatoryjne):

2a - składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe,

2b - składek na ubezpieczenie zdrowotne,

2c - zaliczki na podatek dochodowy osób fizycznych (pdof).

3 - pozostałe potrącenia z listy płac, na które pracownik musi wyrazić zgodę lub potrącenia sankcyjne.

4 - wypłata wynagrodzeń netto.

Karta wynagrodzeń pracownika powinna zawierać oprócz danych pracownika:

• Wynagrodzenie brutto,

• Koszty uzyskania przychodów,

• Wynagrodzenie netto w danym miesiącu,

• Razem wynagrodzenia netto od początku roku,

• Potrącone składki na ubezpieczenie emerytalne / rentowe,

• Składki na ubezpieczenie zdrowotne,

• Zaliczki na podatek dochodowy,

• Inne potrącenia,

• Kwotę do wypłaty,

• Podpis pracownika i datę.

• Ustawa z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych Dz.U. nr 137, poz. 887 ze zmianami.

• Ustawa z 6 lutego 1997 roku o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym Dz.U. nr 28 z 1997 roku, poz. 153 z późniejszymi zmianami.

• Ustawa z 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych tekst jednolity z 2000 roku, Dz.U. nr 14, poz. 176 z późniejszymi zmianami.

• Ustawa o zakładowym funduszu (świadczeń socjalnych), Dz.U. nr 70 z 1996 roku, poz. 335
  z późniejszymi zmianami.

Wysokość składek w % od podstawy wymiaru składki:

Lp.	Rodzaj składki	Składki finansowana przez:
				Pracodawcę	Ubezpieczonego
1	Ubezpieczenie emerytalne	9,76	9,76
2	Ubezpieczenie rentowe	6,50	6,50
3	Ubezpieczenie chorobowe	-	2,45
4	Ubezpieczenie wypadkowe	0,4 - 8,12 ^A	-
5	Ubezpieczenie zdrowotne	nie	8,75 ^XX
	RAZEM	16,56 - 24,28	27,46

A - ZUS ustala wysokość składki na 3 kolejne lata z podanego zakresu

XX - w ostatnich latach stawka ta jest systematycznie podnoszona

Składki na Fundusz Pracy - 2,45% od kwoty wynagrodzeń brutto

Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń:

Zadanie:

Wykorzystując poniższe dane dotyczące zatrudnienia Marka Lisa w m-cu styczniu oblicz:

Wyszczególnienie	Kwota
1. Wynagrodzenie netto (do wypłaty)	1.982,87 zł
2. Potrącenia z listy płac: składka na ubezpieczenie społeczne, składka na ubezpieczenie zdrowotne, zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych (pdof) do odprowadzenia do US ...	561,30 zł 219,48 zł 236,35 zł
Ogólna kwota kosztów świadczeń ponoszonych poza wynagrodzeniem przez firmę w styczniu z tytułu zatrudnienia Marka Lisa	618,30 zł

Założenia:

• Wynagrodzenie:

• płaca zasadnicza 2.500,00 zł,

• premia i inne dodatki 500,00 zł,

• Ogółem wynagrodzenie brutto 3.000,00 zł,

• Koszty uzyskania przychodów 200,00 zł,

• Zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych 19%,

• Ubezpieczenie społeczne - zasady wymiaru składek:

• fundusz emerytalny - ogółem 19,52% (z tego połowa stawki [9,76%] obciąża pracownika, połowa pracodawcę),

• fundusz rentowy - ogółem 13% (zasada jw.),

• ubezpieczenie chorobowe - 2,45%,

• fundusz wypadkowy 1,75%.

• Składka na ubezpieczenie zdrowotne 8,75%, 9%,

• Inne obciążenia związane z zatrudnieniem pracowników:

• fundusz pracy 2,5%,

• gwarantowany fundusz świadczeń pracowniczych 0,1%.

Obliczenia:

2a. Składka na ubezpieczenie społeczne:

= wynagrodzenie brutto
(składki na ubezpieczenie: rentowe + emerytalne + chorobowe)%

= 3.000,00
(6,50 + 9,76 + 2,45)% = 3.000,00
18,71% = 561,30 zł

2b. Składka na ubezpieczenie zdrowotne:

= (wynagrodzenie brutto - składka na ubezpieczenie społeczne)
9% (w tym roku)

= (3.000,00 - 561,30)
0,09 = 219,48 zł

Składka na ubezpieczenie zdrowotne do odliczenia z pdof:

= (wynagrodzenie brutto - składka na ubezpieczenie społeczne)
7,75%

= (3.000,00 - 561,30)
0,0775 = 189,00 zł

2c. Zaliczka na pdof do odprowadzenia do US:

= ogólna zaliczka na pdof - składka na ubezpieczenie zdrowotne przy stopie 7,75%

Ogólna zaliczka na pdof:

= (wynagrodzenie brutto - koszty uzyskania przychodów - składka na ubezp. społeczne)
19%

= (3.000,00 - 200,00 - 561,30)
0,19 = 425,35 zł

Zaliczka na pdof do odprowadzenia do US:

= 425,35 - 189,00 = 236,35 zł

1. Wynagrodzenie netto (do wypłaty):

= wynagrodzenie brutto - składka na ubezp. społeczne - składka na ubezp. zdrowotne - pdof

= 3.000,00 - 561,30 - 219,48 - 236,35 = 1.982,87 zł

3. Ogólna kwota kosztów świadczeń:

= wynagrodzenie brutto
(suma składek i obciążeń pracodawcy)%

= 3.000,00
(9,76 + 6,50 + 1,75 + 2,5 +0,1)% = 3.000,00
20,61 = 618,30 zł

Rozrachunki Zespół 4.

publicznoprawne Koszty wynagrodzeń





Obowiązkowe




ubezpieczenia społeczne

i na FP pracodawcy

Zadanie (Olchowicz IV. 8):

W jednostce „X” w bieżącym okresie miały miejsce następujące operacje:

Nr oper.	Treść	Kwota	Dekretacja
						Dt	Ct
1.	Wynagrodzenie brutto pracowników wg listy płac za m-c maj	35.000	Koszty wynagrodzeń	Rozr. z tytułu wynagrodzeń
2.	Obliczone składki na ubezpieczenie społeczne obciążające pracownika	6.540	Rozr. z tytułu wynagrodzeń	Rozr. publicznoprawne
3.	Obliczone składki na ubezpieczenie zdrowotne	2.130	Rozr. z tytułu wynagrodzeń	Rozr. publicznoprawne
4.	Obliczona zaliczka na pdof po potrąceniu składki na ubezp. zdrowotne	3.180	Rozr. z tytułu wynagrodzeń	Rozr. publicznoprawne
5.	Wypłacono z kasy pracownikom wynagrodzenie netto	23.150	Rozr. z tytułu wynagrodzeń	Kasa
6.	Odprowadzono przelewem z rachunku bankowego: składki na ubezp. zdrowotne oraz ubezp. społeczne, zaliczki na pdof		Rozr. publicznoprawne	Rachunek bankowy

Plan odpisów amortyzacyjnych:

Wartość początkowa = 40.000 zł

Amortyzację nalicza się aż do momentu zamortyzowania do kwoty równej wartości początkowej.

Rok	Amortyzacja liniowa (20%)		Amortyzacja metodą degresywną (przyspieszoną). Współczynnik podwyższający stawkę - 2 (amortyzacja = 40%)
		Roczna kwota	Zakumulowana amortyzacja	Podstawa naliczania	Roczny odpis (roczna kwota amort.)	Zakumulowana amort.	Wartość netto środka
1	8.000	8.000	40.000	40.000 0,40=16.000	16.000	24.000
2	8.000	16.000	24.000	24.000 0,40=9.600	25.600	14.400
3	8.000	24.000	40.000*	40.000 0,20=8.000	33.600	6.400
4	8.000	32.000	40.000	6.400	40.000	0
5	8.000	40.000

20

Majątek przedsiębiorstwa

WIERZYCIEL

BANK WIERZYCIELA

BANK DŁUŻNIKA

DŁUŻNIK

Okresowe przenoszenie sumy przychodów i zysków nadzwyczajnych

Okresowe przenoszenie sumy kosztów i strat nadzwyczajnych

Wzrost przychodów (zwiększenie)
i zysków nadzwyczajnych

Powstawanie kosztów (zwiększenie)
i strat nadzwyczajnych

Pasywa

Aktywa

Aktywa trwałe:

• operacyjne,

• inwestycyjne.

Aktywa obrotowe:

• operacyjne,

• inwestycyjne.

Kapitał własny:

• zakładowy,

• pozostałe kapitały własne.

Kapitał obcy:

• zobowiązania długoterminowe,

• zobowiązania krótkoterminowe.

1

2

3

4

2

5

2

1

WIERZYCIEL

BANK WIERZYCIELA

BANK DŁUŻNIKA

DŁUŻNIK

3

6

4

5

---