ZATWIERDZAM

DOWÓDCA 13 bst

kpt CIĘŻKI Ireneusz

data ……..12.2006 r.

PLAN - KONSPEKT

Do przeprowadzenia zajęć z PROFILAKTYKI POŻAROWEJ

13 baterią startową dniu 09.12.2006 r.

TEMAT: TRENING PPOŻ.

CEL:

- zapoznać żołnierzy ze sprzętem gaśniczym będącym na wyposażeniu jednostki wojskowej,

- nauczyć żołnierzy stosować profilaktykę przeciwpożarową w miejscu zakwaterowania i pełnienia służby,

- zapoznać żołnierzy z prawidłowym działaniem na wypadek powstania pożaru i zachowywania się na sygnał alarmu pożarowego,

- zapoznać z zasadami posługiwania się podręcznym sprzętem gaśniczym.

METODA: Wykład.

CZAS: 1 x 45'

MIEJSCE: Sala wykładowa.

ZAGADNIENIA SZKOLENIOWE:

1. Zagrożenie pożarowe jednostki, przyczyny powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów.

2. Zadania i obowiązki przy zapobieganiu pożarom oraz w przypadku powstania pożaru.

3. Grupy pożarów, dobór gaśnic i środków gaśniczych.

4. Zakres stosowania oraz zasady użycia podręcznego sprzętu gaśniczego.

.

LITERATURA:

1. Instrukcja o ochronie przeciwpożarowej w wojsku. Kwat-Bud. 117/97, Warszawa 1997.

2. Przepisy o wypadkach pozostających w związku ze służbą wojskową żołnierzy oraz wypadkach przy pracy pracowników cywilnych. MON/Kadr. 42/80, W-wa 1980.

Lp.	Zagadnienie	Czas	Czynności kierownika zajęć	Czynności ćwiczących
1.	CZĘŚĆ WSTĘPNA	5 min	- przyjęcie meldunku - sprawdzenie obecności - podanie tematu i celu zajęć	Stoją i czekają na złożenie meldunku
2.	CZĘŚĆ ZASADNICZA	35 min	ZAG.1. Zagrożenie pożarowe jednostki, przyczyny powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów. W CELU NIEDOPUSZCZENIA DO POWSTANIA POŻARU ZABRANIA SIĘ: Palenia tytoniu (papierosów) w miejscach do tego nieprzeznaczonych, to jest w izbach żołnierskich, świetlicach, magazynach oraz poza budynkami na terenie koszar. Palenie tytoniu (papierosów) dozwolone jest tylko w miejscach do tego wyznaczonych (palarniach). Pozostawienia palących się niedopałków lub tlących się papierosów w popielniczkach lub koszach na śmiecie. Przed każdorazowym opuszczeniem miejsca przebywania: magazynu, kancelarii, izby żołnierskiej, korytarza sprawdzić kosze na śmiecie, popielniczki, czy nie zostały pozostawione palące się niedopałki lub tlące się papierosy. Po godz. 22.00 podoficer dyżurny kompanii sprawdza wyżej wymienione pomieszczenia. Samowolnego reperowania bezpieczników. Rozplombowania skrzynki z bezpiecznikami może dokonać tylko elektryk. Używania nieoryginalnych sznurów w żelazkach do prasowania. Używania sprzętu przeciwpożarowego do celów niezwiązanych z akcją przeciwpożarową. ZAG.2. Zadania i obowiązki przy zapobieganiu pożarom oraz w przypadku powstania pożaru. POSTĘPOWANIE W WYPADKU POWSTANIA POŻARU: Natychmiast ogłosić głosem alarm przeciwpożarowy "POŻAR" - "POŻAR"- "POŻAR" Powiadomić o pożarze: oficera dyżurnego jednostki, dowódcę kompanii, szefa kompanii, Przystąpić do natychmiastowej ewakuacji mienia kompanii w rejonie zbiórek kompanii - jak na wypadek alarmu. Ewakuację prowadzić według następującej kolejności: amunicję; broń; kancelarie dowódcy kompanii; magazyn mundurowy; pozostały sprzęt. Kierować gaszeniem pożaru do czasu przybycia przełożonych. ZAG.3. Grupy pożarów, dobór gaśnic i środków gaśniczych. Spalanie to proces gwałtownego utleniania materiału palnego, połączony z wydzielaniem się dużej ilości ciepła i światła. Aby spalanie mogło zaistnieć niezbędne są trzy czynniki; materiał palny, tlen, bodziec termiczny. Gwałtowny niekontrolowany proces spalania w wyniku, którego powstają szkody w mieniu, nazywamy pożarem. Istota gaszenia pożarów polega na eliminowaniu jednego z trzech wyżej wymienionych czynników: materiału palnego - poprzez usunięcie jego z rejonu pożaru; np. ewakuacja palnych przedmiotów lub zamknięcie zaworu na przewodzie gazowym, tlenu - poprzez obniżenie jego zawartości poniżej 14 % stężenia w powietrzu, poprzez wprowadzenie do strefy spalania gazów gaśniczych, gazów obojętnych lub gazów niepalnych, obniżenie temperatury palącego się materiału palnego poniżej jego temperatury zapalenia (zapłonu). Oddziaływanie na pożar dwoma ostatnimi sposobami gaszenia wykonuje się przy pomocy środków gaśniczych. Działanie środków gaśniczych polega na wyeliminowaniu tlenu i czynnika energetycznego z procesu spalania. Właściwości gaśnicze powszechnie stosowanych środków gaśniczych polegają na: a) chłodzeniu - obniżaniu temperatury palącego się materiału poniżej temperatury za­płonu lub zapalenia - np. woda, b) izolowaniu - odcięciu dopływu tlenu z powietrza lub obniżeniu jego stężenia w strefie spalania poniżej 14 % objętościowych - np. dwutlenek węgla (CO2), azot, gazy spalinowe, para wodna, c) inhibicji (antykatalizie) - przerywaniu lub opóźnianiu łańcuchowej reakcji chemicznej pomiędzy materiałem palnym a tlenem w procesie spalania co w następstwie powoduje gaszenie pożaru; rozróżniamy inhibicję chemiczną lub fizyczną. Każdy rodzaj materiału palnego spala się w charakterystyczny dla siebie sposób. Polska Norma podzieliła pożary na grupy w zależności od rodzaju palącego się materiału, jego stanu skupienia i sposobu spalania. Zależnie od rodzaju palącego się materiału, do jego gaszenia dobierane są rodzaje środków gaśniczych oraz rodzaje gaśnic tymi środkami wypełnione. Przy doborze środków i rodzaju sprzętu gaśniczego należy stosować następujące zasady: 1) do gaszenia pożarów grupy A (w których występuje zjawisko spalania żarowego, np. drewna, węgla, papieru, tworzyw sztucznych i tkanin) stosuje się gaśnice płynowe lub pianowe, 2) do gaszenia pożarów grupy B (cieczy palnych, substancji stałych topiących się wskutek wytwarzanego przy pożarze ciepła np. benzyna, nafta, parafina, smoła oleje, tłuszcze oraz ciecze rozpuszczalne w wodzie jak alkohole, aceton itp.) stosuje się zamiennie gaśnice płynowe, pianowe, śniegowe, proszkowe lub halonowe, 3) do gaszenia pożarów grupy C (gazów palnych np. propanu, butanu, acetylenu, gazu ziemnego) stosuje się zamiennie gaśnice proszkowe, śniegowe lub halonowe, 4) do gaszenia pożarów grupy D (tj. metali lekkich np. magnezu, sodu, potasu, uranu lub fosforu) stosuje się gaśnice proszkowe ze specjalnym rodzajem proszku do gaszenia tych materiałów przeznaczonego, 5) do gaszenia pożarów poszczególnych grup z indeksem E (tj. urządzeń elektrycznych pod napięciem i innych materiałów znajdujących się w pobliżu tych urządzeń) stosuje się zamiennie gaśnice śniegowe, halonowe lub proszkowe. ZAG.4. Zakres stosowania oraz zasady użycia podręcznego sprzętu gaśniczego. Powstały pożar, nieograniczony w swym rozwoju szybko zwiększa swą powierzchnię i kubaturę. Początkową fazę pożaru na niewielkiej powierzchni i o niewielkiej kubaturze nazywać będziemy pożarem w zarodku. Do gaszenia pożarów w zarodku używa się podręcznego sprzętu gaśniczego. Pożary większe niż w zarodku wymagają gaszenia siłami i środkami będącymi w dyspozycji jednostek ratowniczo-gaśniczych straży pożarnych. Podręczny sprzęt gaśniczy jest to część grupy sprzętu pożarniczego przenoszony lub przewożony na ciągnionym wózku, który jest uruchamiany ręcznie. Stanowi zabezpieczenie wszelkiego rodzaju obiektów oraz pojazdów mechanicznych. Spośród szerokiej grupy podręcznego sprzętu gaśniczego zaliczamy m.in.: gaśnice ; proszkowe, pianowe, płynowe, śniegowe i halonowe, agregaty gaśnicze; proszkowe, śniegowe, pianowe oraz halonowe, hydronetki wodne i wodno-pianowe, koce gaśnicze, Aktualnie do zabezpieczenia obiektów powszechnie stosowanym przenośnym podręcznym sprzętem gaśniczym są gaśnice, hydronetki i koce gaśnicze. Gaśnicą nazywamy podręczny sprzęt gaśniczy uruchamiany ręcznie o ciężarze całkowitym do 20 kg, gotowy do natychmiastowego użycia, w którym wewnętrzne ciśnienie robocze umożliwia wyrzucenie znajdującego się w niej środka gaśniczego i jego skierowanie na ognisko pożaru. Gaśnice przenośne powinny posiadać : masę całkowitą nie przekraczającą 20 kg, zbiornik pomalowany na kolor czerwony, położenie robocze (podczas uruchamiania), bez konieczności jej odwracania dnem do góry, a elementy obsługowe winny znajdować się w górnej części gaśnicy, pewne działanie w temperaturach od -20 *C do +60 *C, a dla gaśnic z wodnymi roztworami środków gaśniczych nie zawierających środków zapobiegających krzepnięciu - w temperaturze od +5 *C do +60 *C, samozamykający zawór odcinający, umożliwiający czasowe przerwanie wypływu środka gaśniczego, wskaźnik ciśnienia naładowanej gaśnicy (pod stałym ciśnieniem wewnętrznym czynnika napędowego), lub możliwość sprawdzania stanu naładowania poprzez ważenie gaśnicy, etykietę lub nadruk zawierający napis GAŚNICA oraz określający m.in. typ i wielkość znamionową gaśnicy. Każda gaśnica, na zewnętrznej powierzchni zbiornika, powinna posiadać umieszczoną naklejkę, etykietę lub nadruk z obramowaniem (podzielony na 4-ry pola opisowe) zawierający: 1) słowo GAŚNICA, a ponadto: typ i wielkość znamionową napełnienia gaśnicy oraz dane dotyczące skuteczności gaśniczej, 2) instrukcję obsługi (przedstawioną w postaci ilustracji) oraz piktogramy (rysunki z literami) grup pożarów, do gaszenia których gaśnica jest przeznaczona, 3) ostrzeżenie dotyczące zagrożeń związanych z toksycznością i gaszeniem przedmiotów będących pod napięciem elektrycznym 4) informacje zawierające; - sposób postępowania po uruchomieniu gaśnicy, - czasookres sprawdzania gotowości gaśnicy do działania, - rodzaj zastosowanego środka gaśniczego lub stężenie procentowe jego roztworu, - rodzaj zastosowanego czynnika napędowego, - numer lub znak certyfikatu, - graniczny zakres temperatur stosowania lub temperatura zamarzania. W zależności od rodzaju zastosowanego środka gaśniczego rozróżnia się następujące rodzaje gaśnic: halonowe, proszkowe, pianowe, płynowe i śniegowe CO2.
3.	ZAKOŃCZENIE ZAJĘĆ	5 min	- omówienie zajęć - przypomnienie tematu zajęć - podanie tematu i terminu zajęć następnych - odpowiadam na pytania

OPRACOWAŁ

Załącznik 1.

Gaśnica pianowa GWP-12Y zbudowana jest w kształcie cylindrycznego zbiornika wykonanego z blachy stalowej grubości 1,5 mm, zamkniętego od góry pokrywą, w której zamontowany jest zbijak i uchwyt gaśnicy. W płaszczu zbiornika umieszczona jest dysza wylotowa środka gaśniczego (o średnicy 4,5 mm) oraz płytkowy bezpiecznik nadmiernego wzrostu ciśnienia (wykonany z blachy ołowianej zamykający otwór o średnicy 7 mm). Wewnątrz gaśnicy, podwieszony jest szklany słój o pojemności 1,1 dm³ napełniony roztworem części kwaśnej, zamknięty od góry przeponą z natłuszczonej tektury. Zbiornik gaśnicy napełniony jest 8 dm³ alkalicznego roztworu z dodatkiem środka pianotwórczego.

Uruchomienie gaśnicy: po odwróceniu jej dnem do góry i uderzeniu zbijakiem o twarde podłoże, przebiciu zbijakiem ulega tekturowa przepona i zapoczątkowana jest reakcja chemiczna pomiędzy roztworem alkalicznym a częścią kwaśną. Wydzielający się, w jej wyniku dwutlenek węgla (CO₂ ), wypełnia pęcherzyki powstającej piany oraz wytwarza ciśnienie robocze (ok. 6 atn) powodujące wyrzut, poprzez dyszę, strumienia piany na odległość ok. 7 m. Otrzymana w wyniku reakcji piana w ilości ok. 80 dm³ z ładunku letniego i ok. 60 dm³ z ładunku zimowego, nazywana jest pianą chemiczną - ciężką.

Temperatura krzepnięcia ładunku letniego gaśnicy wynosi -3 *C, a ładunku zimowego (z dodatkiem soli) -25 *C. Masa całkowita gaśnicy wynosi ok. 19 kg,

Gaśnica ze względu na brak zaworu odcinającego, umożliwiającego przerwanie wypływu środka gaśniczego, a także niespełnienie podczas uruchomienia wymaganego położenia roboczego, bez konieczności odwracania korpusu gaśnicy dnem do góry, nie uzyskała atestu do dalszego stosowania w ochronie przeciwpożarowej.

Zastosowanie: Gaśnicę można stosować do gaszenia materiałów palnych grupy A i B.

Przeciwwskazania: Zabrania się gasić materiały i pożary w obrębie urządzeń pod napięciem tj. grupy E

(pianowe) budowane są zarówno w wersji pod stałym ciśnieniem czynnika napędowego jak również z czynnikiem napędowym w naboju. Zależnie od rodzaju zastosowanego modyfikatora wody gaśnice otrzymują nazwę:

• wodnych (z dodatkiem środka zwilżającego),

• płynowych (z dodatkiem pianotwórczych środków fluorosyntetycznych - lekka woda),

• pianowych (z dodatkiem środka pianotwórczego -DETEOR).

Gaśnice płynowe (pianowe) wykonane są w kształcie cylindrycznego zbiornika, wykonanego z wysokiej jakości blachy stalowej, który od wewnątrz zabezpieczony jest powłoką antykorozyjną. Korpus gaśnicy zamknięty jest od góry głowicą zaworową (w gaśnicach pod stałym ciśnieniem), lub nakrętką ze zbijakiem, i podwieszonym nabojem zawierającym dwutlenek węgla. Wewnątrz zbiornika umieszczona została rurka syfonowa z koszem, sięgająca dna zbiornika celem umożliwienia wyrzutu środka gaśniczego ze zbiornika gaśnicy. Manewrowanie strumieniem środka gaśniczego umożliwia elastyczny wąż długości ok. 1 m zakończony zaworem, mocowany w górnej części zbiornika lub do nakrętki gaśnicy zbijakowej. Środkiem gaśniczym jest kilku procentowy wodny roztwór środka pianotwórczego lub zwilżającego. Zbiorniki gaśnic wykonuje się w wielkościach 6, i 9 dm³ środka gaśniczego.

Uruchomienie gaśnicy polega na zerwaniu zawleczki zabezpieczającej dźwignię zbijaka przed przypadkowym uruchomieniem, następnie wciśnięciu górnej dźwigni zaworu lub zbiciu zbijaka oraz skierowaniu wypływającego strumienia roztworu na źródło ognia.

Zastosowanie: Gaśnice płynowe z modyfikatorem środków pianotwórczych lub środków fluorosyntetycznych - lekka woda można stosować do gaszenia materiałów palnych grupy A i B.

Gaśnice płynowe z modyfikatorem wodnym można stosować do gaszenia materiałów palnych grupy A.

Przeciwwskazania: Zabrania się gasić materiały i pożary w obrębie urządzeń pod napięciem tj. grupy E

Gaśnica śniegowa GS - 5 zbudowana jest z wysokociśnieniowej butli stalowej (bez szwu) o pojemności 7 dm³, zamkniętej dźwigniowym zaworem, zaopatrzonym w rurkę syfonową sięgającą dna butli oraz wysokociśnieniowy wąż gumowy długości 1 m zakończony śniegową prądownicą tubową. W celu zabezpieczenia butli przed rozerwaniem, w przypadku nagłego wzrostu ciśnienia, spowodowanego przekroczeniem temperatury krytycznej skroplonego dwutlenku węgla. Zawór butli wyposażony jest w bezpiecznik płytkowy z blachy miedzianej. Gaśnica napełniona jest masą 5 kg skroplonego dwutlenku węgla (CO₂). Masa całkowita gaśnicy w stanie naładowanym wynosi 17 kg. Czas rozładowania gaśnicy - 9 sekund. Ciśnienie robocze w gaśnicy (w temp. 20 *C) wynosi 58 KG/cm² (58 atm). Zasięg rzutu strumienia gaśniczego - do 2 m. Zakres stosowania -25 *C do +30 *C.

Uruchomienie gaśnicy: należy podejść z gaśnicą możliwie najbliżej źródła ognia, usunąć zawleczkę zabezpieczającą dźwignię. Nie zmieniając położenia wcisnąć dźwignię zaworu, kierując wylot prądownicy tubowej wraz z wydobywającym się środkiem gaśniczym na palącą się substancję.

W czasie rozładowywania gaśnicy gwałtownemu oziębieniu ulega zawór gaśnicy oraz prądownica tubowa. Dlatego należy trzymać prądownicę tubową za izolowany uchwyt. Przerwanie podawania środka gaśniczego następuje po zwolnieniu dźwigni zaworu gaśnicy.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą Polską Normą PN-92/M-51079/01 dotychczas używane gaśnice śniegowe GS - 6 X, z zaworem pokrętnym o ciężarze całkowitym 23 kg, zawierające 6 kg skroplonego dwutlenku węgla dopuszczone były do stosowania do końca 1995 r. Dla uniknięcia samoczynnego rozładowania się gaśnicy wskutek przekroczenia temperatury krytycznej skroplonego dwutlenku węgla (+31,4 *C ) gaśnicę należy chronić przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych oraz ustawianiem w odległości mniejszej niż 1 m od grzejników oraz otwartych źródeł ognia.

Zastosowanie: Gaśnicę można stosować do gaszenia materiałów palnych grupy B, C i E

Przeciwwskazania: Zabrania się gasić palącej się odzieży na istotach żywych a także pożarów metali alkalicznych i materiałów o silnych właściwościach utleniających.

Gaśnice proszkowe dzieli się na dwie grupy;

a) pod stałym ciśnieniem oznaczane wyróżnikiem literowym X, mają kształt cylindrycznego cienkościennego zbiornika z blachy stalowej (grubości 1,5 mm), zamkniętego w górnej części głowicą z zaworem dźwigniowym, zabezpieczonym zawleczką. W głowicy znajduje się dysza wylotowa środka gaśniczego, wskaźnik ciśnienia czynnika napędowego oraz zbijak do przebijania miedzianej przepony. Wielkość zbiornika zależy od typu gaśnicy. Spośród szeregu produkowanych gaśnic proszkowych pod stałym ciśnieniem Polska Norma dopuszcza następujące ich wielkości: GP-1X, GP-2X, GP-3X, GP-6X, GP-9X zawierające odpowiednio 1; 2; 3; 6; 9 kg proszku gaśniczego. Czynnikiem napędowym powodującym wyrzut środka gaśniczego z gaśnicy, jest azot pod ciśnieniem 1,2 - 1,7 MPa (12 - 17 atm.).

Uruchomienie gaśnicy: (jednego z w/w typów), należy podejść do źródła ognia na odległość ok. 2 m, po zerwaniu zawleczki zabezpieczającej wcisnąć jej górną dźwignię, a wydobywający się strumień środka gaśniczego skierować w strefę spalania(w gaśnicach z zawartością 3 kg i więcej środka gaśniczego poprzez manipulowanie wężem).

b) z ciśnieniem roboczym uzyskiwanym z “naboju” wypełnionego skroplonym CO₂ oznaczane wyróżnikiem literowym Z, Gaśnice proszkowe tego typu mają zbiornik wykonany z blachy stalowej grubości 1,5 mm, zamykany nakrętką lub pokrywą.

Obecnie gaśnice proszkowe typu “Z” wykonuje się w dwóch wersjach:

*wersja 1 - gaśnica ze zbiornikiem czynnika napędowego w formie cylindrycznego naboju zamykanego miedzianą przeponą, która w czasie uruchamiania przebijana jest przez iglicę zbijaka,

• wersja 2 - gaśnica ze zbiornikiem czynnika napędowego w formie stalowej butli zamykanej zaworem grzybkowym.

Gaśnice posiadają wewnątrz umieszczoną rurkę

syfonową, a gaśnice z nabojem, ponadto kosz stalowy z rurką spulchniającą, do którego podwieszany jest nabój z czynnikiem napędowym - skroplonym dwutlenkiem węgla.

Uruchomienie gaśnic proszkowych tego typu polega na zbliżeniu się z gaśnicą na odległość około 2-3 m od źródła ognia, odbezpieczeniu zawleczki i uderzeniu w zbijak celem przebicia miedzianej przepony lub odkręceniu zaworu pokrętnego butli stalowej z czynnikiem napędowym, w następstwie, czego wypływający pod dużym ciśnieniem strumień dwutlenek węgla skierowany na boki i w dół powoduje spulchnienie proszku, co ułatwia jego przepchnięcie rurką syfonową, wężem i zaworem pistoletowym na zewnątrz gaśnicy, w kierunku źródła ognia.

Zastosowanie: Gaśnicę można stosować do gaszenia wszystkich materiałów palnych, ze szczególną predyspozycją do gaszenia pożarów grupy B, C i E

Przeciwwskazania: Nie zaleca się stosować do gaszenia urządzeń z precyzyjnymi łożyskami ślizgowymi i tocznymi. Gaśnice halonowe; należą do grupy gaśnic pod stałym ciśnieniem. Zbudowane są w kształcie cylindrycznego zbiornika wykonanego z blachy stalowej grubości 1,5 mm, zamkniętego w górnej części głowicą z zaworem dźwigniowym, zabezpieczonym zawleczką. W głowicy wbudowana jest dysza wylotowa środka gaśniczego, wskaźnik ciśnienia czynnika napędowego oraz zbijak do przebijania miedzianej przepony. Wewnątrz gaśnicy umieszczona jest rurka syfonowa sięgająca dna zbiornika środka gaśniczego. Wielkość zbiornika zależy od typu gaśnicy. Wśród szeregu gaśnic halonowych pod stałym ciśnieniem produkowane są następujące ich wielkości: GH-1X, GH-2X, GH-3X zawierające odpowiednio 1; 2; 3 dm³ halonu. Czynnikiem napędowym dla środka gaśniczego, powodującym jego wyrzut z gaśnicy, jest azot pod ciśnieniem 0,8 MPa (8 atm.).

Uruchomienie jednej z w/w gaśnic polega na zbliżeniu się z nią do ognia na odległość ok. 1 m, zerwaniu zawleczki zabezpieczającej dźwignię przed przypadkowym uruchomieniem, wciśnięciu górnej dźwigni, i skierowaniu wydobywającego się strumienia środka gaśniczego (w gaśnicach z zawartością 2 dm³ i więcej środka gaśniczego poprzez manipulowanie wężem) w strefę spalania.

Zastosowanie: Gaśnicę można stosować do gaszenia wszystkich materiałów palnych ze szczególną predyspozycją do gaszenia pożarów grupy B, C i E

Przeciwwskazania: Stosowanie znacznych stężeń halonu w zamkniętym pomieszczeniu wywołuje u ludzi objawy krótkotrwałego odurzenia narkotykowego.

UWAGA

Ze względu na przyjęcie przez Polskę postanowień międzynarodowej konwencji o ochronie środowiska, kraj nasz dobrowolnie zobowiązał się do zaprzestania stosowania halonu do celów gaśniczych od roku 1993. Obecnie trwają intensywne prace naukowe nad wynalezieniem zamiennika halonu, lecz bez szkodliwego oddziaływania na środowisko.

widok

---