CZYTELNIE BIBLIOTEKI NARODOWEJ
Biblioteka Narodowa dostępna jest dla wszystkich, którzy ukończyli 18 lat. Pełniąc przede wszystkim funkcje archiwum piśmiennictwa narodowego, zezwala na korzystanie ze swych zbiorów tylko w czytelniach - własnych lub innych bibliotek, które mogą zapewnić sprowadzanym z narodowej książnicy materiałom odpowiednią ochronę. Oryginały dzieł najcenniejszych i szczególnie chronionych, a dotyczy to także archiwalnego zasobu publikacji współczesnych, udostępniane są wyłącznie w sytuacjach uzasadnionych potrzebami naukowymi bądź twórczymi, dzięki czemu wydawnictwom najwartościowszym, a także tym, które cieszą się największą popularnością, nie grozi tzw. zaczytanie. Biblioteka rekompensuje czytelnikom te ograniczenia udostępniając utrwalone na taśmie mikrofilmowej kopie zastępcze dokumentów.
Zainteresowanie zbiorami i usługami Biblioteki Narodowej stale się zwiększa - nowocześnie wyposażone czytelnie, różnorodność i kompletność kolekcji, a także ogromny, budowany od dziesięcioleci warsztat informacyjny, czynią dziś z Biblioteki jedyne tego rodzaju centrum biblioteczno-informacyjne w kraju. W roku 2000 w czytelniach usytuowanych w nowej siedzibie zarejestrowano ponad 202.800 odwiedzin czytelników, którym udostępniono 861.682 woluminy.
W nowym gmachu Biblioteki Narodowej użytkownicy korzystają z dużej czytelni ogólnej oraz dziewięciu czytelni specjalnych: humanistycznej, czasopism, mikroform, bibliologicznej, muzycznej, dokumentów dźwiękowych i audiowizualnych, dokumentów życia społecznego, zbiorów kartograficznych i Informatorium. We wszystkich czytelniach zgromadzono duże, starannie skompletowane księgozbiory podręczne, odpowiadające charakterowi udostępnianych w nich zbiorów. Biblioteka oferuje łącznie ponad 650 miejsc dla czytelników, którym udostępnia się nie tylko zbiory własne, lecz - na specjalne zamówienie - także materiały z innych bibliotek polskich i zagranicznych.
Czytelnie i przestrzenie katalogowe nowej siedziby zorganizowano funkcjonalnie i wyposażono w wiele nowoczesnych udogodnień przeznaczonych dla użytkowników bibliotek. Obok tradycyjnych katalogów dostępne są - w trybie online - katalogowe i bibliograficzne bazy danych. W trzech największych czytelniach: ogólnej, humanistycznej i czasopism, zainstalowano urządzenia zapewniające mechaniczny transport zamówionych książek. Dla użytkowników posługujących się własnymi, przenośnymi komputerami przygotowane zostały odpowiednie stanowiska pracy. Funkcjonują punkty informacyjne oraz usługi kserograficzne.
Specjalnych warunków udostępniania i bardziej zróżnicowanych form obsługi informacyjnej wymagają zbiory specjalne Biblioteki Narodowej. Ich charakter sprawia, że nieodzowny jest bezpośredni kontakt czytelnika z bibliotekarzem-kustoszem zajmującym się danym typem kolekcji. Poza zbiorami muzycznymi i dźwiękowymi - które w nowym gmachu Biblioteki zyskały własne, dobrze wyposażone czytelnie - rękopisy, stare druki, a także zbiory kartograficzne i ikonograficzne są udostępniane w zabytkowym Pałacu Rzeczypospolitej: w pracowniach oraz w niewielkiej czytelni dysponującej cennym specjalistycznym księgozbiorem podręcznym.
OGÓLNE ZASADY KORZYSTANIA ZE ZBIORÓW W CZYTELNIACH
BIBLIOTEKI NARODOWEJ
Zbiory Biblioteki Narodowej maja unikatowy, niepowtarzalny charakter, dlatego też niektóre ich kategorie - stare druki, rękopisy, materiały chronione i inne szczególnie cenne dokumenty - dostępne są w ograniczonym stopniu, a korzystanie z nich zastrzeżone jest przede wszystkim do celów naukowych.
Zbiory udostępniane są w czytelniach i niektórych zakładach. W Informatorium, katalogach głównych i centralnych czytelnicy mają dostęp do materiałów informacyjnych w postaci księgozbiorów podręcznych, informacyjnych baz danych, a także tradycyjnych zasobów informacji tworzonych przez Bibliotekę Narodową.
W Bibliotece działa 11 czytelń.
W gmachu w al. Niepodległości 213 mieszczą się:
Informatorium, udostępniające zgromadzony zbiór źródeł informacyjnych, w tym bazy danych tworzone w Bibliotece Narodowej, na dyskach optycznych, zbiory informacji na mikrofiszach i in.
Czytelnia Ogólna, w której udostępniane są książki XIX i XXI w.
Czytelnia Czasopism, która udostępnia gazety i czasopisma XIX i XXI w., a najnowsze roczniki wybranych czasopism polskich, polonijnych i zagranicznych znajdują się w księgozbiorze podręcznym.
Czytelnia Humanistyczna, udostępniająca książki, gazety i czasopisma XIX i XXI w., w tym wydawnictwa chronione i cimelia, a także materiały wypożyczone w ramach wypożyczeń międzybibliotecznych z innych bibliotek polskich i zagranicznych.
Czytelnia Bibliologiczna, w której można korzystać z różnych typów dokumentów z dziedziny nauki o książce, bibliotekoznawstwa, informacji naukowej i archiwistyki.
Czytelnia Dokumentów Życia Społecznego, udostępniająca zgromadzone w BN dokumenty życia społecznego XIX i XXI w.
Czytelnia Mikroform, udostępniająca zgromadzone w BN mikrofilmy i mikrofisze.
Czytelnia Kartograficzna, w której udostępniane są mapy, atlasy, globusy.
Czytelnia Muzyczna, w której udostępniane są rękopisy i druki muzyczne.
Czytelnia Dokumentów Dźwiękowych i Audiowizualnych, w której udostępniane są dokumenty dźwiękowe i audiowizualne.
Poza główną siedzibą w Pałacu Rzeczypospolitej znajduje się Czytelnia Zbiorów Specjalnych (pl. Krasińskich 3/5), która udostępnia rękopisy, stare druki oraz niektóre dokumenty ikonograficzne. Z wieloformatowych materiałów ikonograficznych można korzystać w Zakładzie Zbiorów Ikonograficznych.
Korzystanie z katalogów głównych i centralnych oraz z materiałów informacyjnych w Informatorium nie wymaga odrębnej rejestracji. Natomiast czytelnik, który pragnie skorzystać ze zbiorów Biblioteki Narodowej w jednej z czytelń, obowiązany jest zarejestrować się w gmachu w al. Niepodległości 213 w wyodrębnionym punkcie rejestracji czytelników, gdzie otrzymuje kartę czytelnika, a poza główną siedzibą bezpośrednio w Czytelni Zbiorów Specjalnych lub Zakładzie Zbiorów Ikonograficznych.
W gmachu Biblioteki w al. Niepodległości funkcjonują dwa rodzaje kart, uprawniających do korzystania z czytelń:
Karta czytelnika w kolorze żółtym, uprawniająca do korzystania ze zbiorów we wszystkich czytelniach, z wyjątkiem Czytelni Humanistycznej. Karta ważna jest przez dwa lata od daty wystawienia.
Karta czytelnika w kolorze niebieskim, uprawniająca do korzystania ze zbiorów Biblioteki Narodowej we wszystkich czytelniach, mieszczących się w gmachu w al. Niepodległości. Karta ważna jest przez trzy lata od daty jej wystawienia. Tę kartę mogą otrzymać pracownicy naukowi wyższych uczelni i instytutów naukowych. W wyjątkowych wypadkach Dyrektor Biblioteki Narodowej na podstawie pisma uzasadniającego może wyrazić zgodę na wydanie takiej karty innym czytelnikom.
Prawa i obowiązki czytelników określają regulaminy:
l Regulamin korzystania z czytelń Biblioteki Narodowej. Czytelnie: Ogólna, Czasopism, Humanistyczna, Bibliologiczna i Mikroform
l Regulamin Czytelni Dokumentów Życia Społeczneg Biblioteki Narodowej
l Regulamin Czytelni Zbiorów Specjalnych Biblioteki Narodowej
l Regulamin Czytelni Muzycznej Biblioteki Narodowej
l Regulamin Czytelni Dokumentów Dźwiękowych i Audiowizualnych Biblioteki Narodowej
l Regulamin udostępniania zbiorów w Zakładzie Zbiorów Ikonograficznych Biblioteki Narodowej
l Regulamin Czytelni Kartograficznej Biblioteki Narodowej
REGULAMIN KORZYSTANIA Z CZYTELŃ BIBLIOTEKI NARODOWEJ.
CZYTELNIE: OGÓLNA, CZASOPISM, HUMANISTYCZNA, BIBLIOLOGICZNA I MIKROFORM
1. Czytelnie dostępne są dla osób, które ukończyły 18 lat.
2. Do korzystania z czytelń uprawnia karta czytelnika wydawana w punkcie rejestracji na podstawie dowodu osobistego po podpisaniu deklaracji przestrzegania Regulaminu. Aby uzyskać miejsce w wybranej czytelni, należy zdeponować w niej kartę czytelnika z fotografią lub kartę bez fotografii i ważny dokument identyfikacyjny ze zdjęciem.
Kartę czytelnik otrzymuje bezpłatnie. Karty nie wolno przekazywać innej osobie, a w przypadku jej zgubienia należy ten fakt zgłosić bibliotekarzowi dyżurującemu w punkcie rejestracji. Za wydanie duplikatu obowiązuje opłata w wysokości 10 zł.
W wyjątkowych okolicznościach 3 razy w ciągu dwóch lat czytelnik, posiadający stałą kartę, może otrzymać kartę jednorazową. Po wygaśnięciu ważności karty obowiązuje ponowna procedura rejestracji.
3. Na terenie czytelni mogą przebywać tylko ci czytelnicy, którzy posiadają przy sobie ważną kartę czytelnika lub plakietkę z numerem miejsca. Czytelnik obowiązany jest do okazywania ich na żądanie dyżurnych bibliotekarzy lub strażników.
4. Zbiory udostępniane są w czytelniach zgodnie z ich specjalizacją określoną w “Ogólnych zasadach korzystania ze zbiorów Biblioteki Narodowej”. W czytelniach korzystać można z:
* materiałów zgromadzonych w zbiorach Biblioteki Narodowej - w oryginale lub, jeśli materiały są reprodukowane, wyłącznie w postaci kopii (mikrofilmu, mikrofiszy, kserokopii);
* materiałów sprowadzonych z innych bibliotek w ramach wypożyczeń międzybibliotecznych;
* materiałów własnych po zgłoszeniu ich u dyżurnego bibliotekarza w wybranej czytelni.
5. Korzystanie ze zbiorów podlegających szczególnej ochronie, a należą do nich: cimelia, wydawnictwa chronione i egzemplarze archiwalne polskich książek i czasopism XIX i XXI w. jest ograniczone:
* cimelia i wydawnictwa chronione udostępniane są do celów anukowych,
* egzemplarze archiwalne polskich książek i czasopism XIX i XXI w. udostępniane są w czytelniach wyjątkowo i tylko wówczas, gdy w zbiorach Biblioteki Narodowej brak drugiego/innego egzemplarza poszukiwanego tytułu.
6. Materiały dostarczane są na podstawie czytelnie wypełnionych rewersów (obowiązuje podawanie wszystkich sygnatur zamawianej publikacji). Na 45 minut przed zamknięciem czytelń nie przyjmuje się zamówień do realizacji w tym samym dniu. Zamówienia na wydawnictwa chronione i cimelia są realizowane od poniedziałku do piątku w godz. 8.30 - 15.00.
W Informatorium czytelnicy korzystają wyłącznie z materiałów zgromadzonych w księgozbiorze podręcznym.
7. Czytelnik ma prawo:
* jednorazowo złożyć 5 rewersów (w uzasadnionych przypadkach dyżurny bibliotekarz może przyjąć większą liczbę zamówień);
* zatrzymać w czytelni określoną liczbę sprowadzonych materiałów przez 6 dni;
* uzyskać pomoc dyżurnego bibliotekarza w korzystaniu z dostępnych w czytelniach i Informatorium urządzeń (komputery, czytniki do mikrofilmów i mikrofisz, odtwarzacze dysków optycznych itd.);
* korzystać z własnego sprzętu np. maszyny do pisania, komputera, magnetofonu itp., powinno się to jednak odbywać za wiedzą i zgodą dyżurnego bibliotekarza w określonych warunkach i wyznaczonym miejscu;
* zamówić odpłatne wykonanie reprodukcji (kserokopie, fotokopie, mikrofilmy) materiałów ze zbiorów Biblioteki Narodowej w granicach dopuszczonych przez prawo autorskie oraz zgodnie z zasadami ustalonymi w Bibliotece. Nie wykonuje się m.in. kserokopii z oryginałów druków XIX-wiecznych, materiałów szczególnie chronionych, egzemplarzy archiwalnych oraz w złym stanie zachowania.
8. Osoby korzystające z czytelń, katalogów i Informatorium obowiązuje:
* pozostawianie w szatni wierzchnich okryć, teczek, plecaków, torebek itp.(laptopy można wnosić wyłącznie bez dodatkowego opakowania: np. pokrowca). Biblioteka udostępnia w szatni plastikowe torby na drobiazgi, które czytelnik chce ze sobą wnieść na teren katalogów i czytelń;
* zakaz wnoszenia na teren czytelń, Informatorium i katalogów wszelkich posiłków i napojów;
* zachowanie ciszy
* zajmowanie w czytelni miejsca zgodnie z numerem na przydzielonej plakietce;
* troskliwe obchodzenie się z udostępnionymi materiałami, m.in. zakaz podkreślania i kalkowania, używania książek i czasopism jako podkładek przy pisaniu;
* odkładanie wykorzystanych materiałów z księgozbioru podręcznego na wyznaczone miejsca;
* zakaz wynoszenia udostępnionych materiałów poza czytelnie i Informatorium;
* zakaz korzystania z telefonów komórkowych, przed wejściem na teren czytelń, katalogów, Informatorium należy wyłączyć wnoszony terefon komórkowy;
* zakaz reprodukowania/skanowania materiałów bibliotecznych własnym sprzętem (udostępnianie materiałów do fotografowania i filmowania odbywa się na odrębnych zasadach i jest odpłatne).
9. Osoby, przebywające na terenie Biblioteki, obowiązane są na żądanie - strażnika lub dyżurnego bibliotekarza - do okazania posiadanych przy sobie materiałów.
10. Czytelnik odpowiedzialny jest materialnie za wszelkie powstałe z jego winy uszkodzenia udostępnionych materiałów bibliotecznych i wyposażenia Biblioteki.
Za zgubienie plakietki z numerem miejsca w czytelni czytelnik wnosi opłatę w wysokości 15 zł.
11. Nieprzestrzeganie regulaminu lub nieodpowiednie zachowanie może spowodować utratę karty czytelnika, a co za tym idzie - prawa wstępu do czytelń Biblioteki Narodowej.
12. W punkcie rejestracji czytelników znajduje się księga skarg i wniosków, do której mogą być wpisywane wszelkie uwagi, wnioski, skargi i zażalenia. Na wpisy opatrzone imieniem i nazwiskiem oraz adresem Biblioteka Narodowa odpowiada w ciągu 14 dni.
1